Αυθαιρεσίες, παρατυπίες και παρανομίες, εντόπισε ο Ελεγκτής στη διαχείριση Τ/κ περιουσιών

Λόγο για αυθαιρεσίες, παρατυπίες και παρανομίες, στη διαχείριση των Τουρκοκυπριακών Περιουσιών εντόπισε σε Ειδική Έκθεση που δημοσιοποιήσε σήμερα η Ελεκτική Υπηρεσία. Όπως σημειώνεται στην έκθεση εντοπίστηκαν ευρήματα σε 22 από τις 23 περιπτώσεις που επιλέχθηκαν για δειγματοληπτικό έλεγχο, γεγονός που επιβεβαιώνει τα προβλήματα που αφορούν τη διαχείριση των Τουρκοκυπριακών Περιουσιών είναι διάχυτα σε όλους τους τομείς που εξετάσαμε.

Η Ελεγκτική Υπηρεσία υποδεικνύει ότι, ο Κηδεμόνας δεν φαίνεται να διαχειρίζεται τις τουρκοκυπριακές περιουσίες που είναι παραχωρημένες ως επαγγελματικά υποστατικά, με τον πλέον οικονομικό, αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο, με αποτέλεσμα να μην επιτυγχάνονται οι στόχοι που προνοούνται στη σχετική νομοθεσία, αλλά ούτε και η πάταξη των αυθαιρεσιών, παρατυπιών και παρανομιών όπως αναφέρεται στην Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερ. 21.5.2018.

Η Ελεγκτική Υπηρεσία, διενήργησε τον διαχειριστικό και κανονιστικό έλεγχο, με σκοπό να διαπιστώσει κατά πόσο ο Κηδεμόνας Τουρκοκυπριακών Περιουσιών διαχειρίζεται τις τουρκοκυπριακές περιουσίες που παραχωρούνται ως επαγγελματικά υποστατικά/καταστήματα, με τον πλέον οικονομικό, αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο, για επίτευξη των στόχων που προνοούνται στη σχετική νομοθεσία.

Τα σημαντικότερα ευρήματα, που προέκυψαν από τον έλεγχο, αναφέρονται συνοπτικά πιο κάτω:

Παραχώρηση τουρκοκυπριακών περιουσιών σε μη πρόσφυγες και Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης

♦ Η Ελεγκτική διαπίστωσε ότι, από το σύνολο των 8.880 τεμαχίων που ήταν παραχωρημένα κατά την 31.12.2021 ως επαγγελματικά υποστατικά, μόνο τα 5.746, που αντιστοιχούν σε ποσοστό 65%, είχαν εκμισθωθεί σε πρόσφυγες. Το υπόλοιπο 35%, ήταν εκμισθωμένο σε μη πρόσφυγες και Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ποσοστό που θεωρείται υπερβολικά υψηλό, εφόσον σύμφωνα με τις πρόνοιες του Νόμου, ο Κηδεμόνας μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις δύναται να παραχωρεί τουρκοκυπριακή περιουσία σε κατεχόμενες Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης και μη πρόσφυγες κατοίκους ακριτικών περιοχών που κατέχουν γεωργική γη στα κατεχόμενα. Στην περίπτωση δε των μη κατεχόμενων Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τέτοιες παραχωρήσεις πρέπει επιπρόσθετα να εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον.

♦ Στην Επαρχία Πάφου παρατηρείται το μεγαλύτερο ποσοστό τουρκοκυπριακών επαγγελματικών υποστατικών παραχωρημένων σε μη πρόσφυγες και Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το οποίο ανέρχεται σε 55% και είναι αξιοσημείωτο ότι αυτό ξεπερνά το ποσοστό των υποστατικών που ήταν παραχωρημένα σε πρόσφυγες, το οποίο ανέρχεται σε 45%.

Η Ελεγκτική Υπηρεσία συστήνει, όπως εφαρμόζονται πάντοτε οι πρόνοιες του Νόμου και της σχετικής Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, σύμφωνα με τις οποίες αναμένεται, η διαχείριση των τουρκοκυπριακών περιουσιών, πρωτίστως, να εξυπηρετεί τις ανάγκες των προσφύγων.

Παραχώρηση τουρκοκυπριακών περιουσιών χωρίς να προηγηθεί δημοσίευση

Διαπιστώθηκαν περιπτώσεις παραχώρησης υποστατικών χωρίς να προηγηθεί δημοσίευσή των δεδομένων τους, σε αντίθεση με τις πρόνοιες της σχετικής Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου. Σε αυτές περιλαμβάνονται περιπτώσεις για τις οποίες υπήρχε συγκατάθεση μεταβίβασης από τον προηγούμενο μισθωτή. Η πρακτική αυτή ακολουθείται από την Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, εφόσον θεωρεί ότι η Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου δεν εφαρμόζεται σε αυτές τις περιπτώσεις, διότι τα υποστατικά δεν είναι διαθέσιμα.

Η Ελεγκτική συστήνει τον τερματισμό της πιο πάνω πρακτικής, εφόσον δημιουργεί συνθήκες «μαύρων» συναλλαγών και δεν συνάδει ούτε με το πνεύμα, ούτε και το γράμμα της Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου και της σχετικής νομοθεσίας. Όπως ενημερωθήκαμε, ο Κηδεμόνας έχει δώσει οδηγίες όπως αυτή τερματιστεί, για σκοπούς συμμόρφωσης.

Καθορισμός αγοραίου ενοικίου

 Διαπιστώθηκαν περιπτώσεις υποστατικών τα οποία είναι παραχωρημένα με μη αγοραίο ενοίκιο, σε αντίθεση με τις πρόνοιες των σχετικών Κανονισμών.

 Σε κάποιες περιπτώσεις το ενοίκιο δεν έχει αναθεωρηθεί για περίοδο πέραν των 25 ετών.

 Οι εκτιμήσεις για το αγοραίο ενοίκιο, δεν υποστηρίζονται από έκθεση εκτίμησης, με αποτέλεσμα να μην τεκμηριώνονται οι σχετικοί υπολογισμοί.

 Εντοπίσαμε περιπτώσεις κατοχής υποστατικών, χωρίς να υπάρχουν σε ισχύ υπογραμμένες συμβάσεις μίσθωσης, με αποτέλεσμα να μην επιβάλλονται ενοίκια.

 Κατά τον καθορισμό μισθώματος χαμηλότερου από το αγοραίο ενοίκιο, δεν αξιολογείται κατά πόσο οι δραστηριότητες των αιτητών επιτρέπουν την εξαίρεσή τους από την υποχρέωση επιβολής του αγοραίου ενοικίου, με ενδεχόμενο να προκύπτει παράνομη κρατική ενίσχυση.

Η Ελεγκτική συστήνει, όπως τα ενοίκια βασίζονται σε πρόσφατες εκτιμήσεις, οι οποίες να διενεργούνται σύμφωνα με τις διαδικασίες του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας. Εισηγηθήκαμε επίσης, την εφαρμογή δικλίδων ασφαλείας για διασφάλιση της ετοιμασίας συμβολαίων και χρέωσης ενοικίων, καθώς και την αποφυγή ενδεχόμενης παράνομης κρατικής ενίσχυσης, για κάθε υποστατικό που παραχωρείται.

Καθυστερημένα έσοδα από ενοίκια

Εντοπίστηκαν περιπτώσεις μη καταβολής ενοικίων από τους μισθωτές, χωρίς να λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα για την είσπραξή τους.

Η μη ορθή παρακολούθηση των εισπράξεων των ενοικίων και η μη έγκαιρη λήψη κατάλληλων μέτρων έχει ως αποτέλεσμα να παρουσιάζονται διαχρονικά καθυστερημένα έσοδα από ενοίκια, τα οποία κατά την 31.12.2021 ανέρχονταν στα €8.3 εκ.

Η Ελεγκτική συστήνει την άμεση λήψη μέτρων για έγκαιρη είσπραξη των ενοικίων και εξόφληση των καθυστερημένων εσόδων από ενοίκια. Η Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών αναγνωρίζοντας το πρόβλημα, μας πληροφόρησε ότι προέβη το 2022 σε νέες προσλήψεις στο πλαίσιο εκστρατείας είσπραξης των καθυστερημένων εσόδων από ενοίκια και αναμένει επίλυση του θέματος.

Παραβίαση των όρων της σύμβασης μίσθωσης

Διαπιστώθηκε πως δεν εφαρμόζονται διαδικασίες για συστηματική παρακολούθηση της τήρησης των συμβατικών υποχρεώσεων των μισθωτών. Κατά τον έλεγχο παρατηρήσαμε περιπτώσεις αλλαγής χρήσης, παράνομων προσθηκομετατροπών και επεκτάσεων καθώς και υπενοικιάσεων των υποστατικών χωρίς την άδεια του Κηδεμόνα.

Η Ελεγκτική συστήνει την εισαγωγή διαδικασίας συστηματικής παρακολούθησης της τήρησης των όρων των συμβολαίων.

Μηχανογραφικό σύστημα

Το μηχανογραφικό σύστημα που υποστηρίζει την Υπηρεσία Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, παρουσιάζει σοβαρές αδυναμίες όσον αφορά στη δυνατότητα καταχώρισης και εξαγωγής δεδομένων, αλλά και στη χρήση του. Ως αποτέλεσμα, κατά τη διάρκεια του ελέγχου αντιμετωπίστηκαν σοβαρές δυσκολίες και περιορισμοί όσον αφορά στην εξαγωγή στοιχείων που απαιτούνταν για τον έλεγχο.

Συστήνει την αναβάθμιση ή αντικατάσταση του μηχανογραφικού συστήματος κατόπιν σχετικής αξιολόγησης, θέμα το οποίο θεωρείται από την Υπηρεσία μας υψίστης προτεραιότητας. Όπως πληροφορηθήκαμε, ετοιμάζεται η εισαγωγή νέου μηχανογραφικού συστήματος.

Δημοσίευση Αρχείου Χρηστών των τουρκοκυπριακών περιουσιών

Το Αρχείο Χρηστών δεν φαίνεται να έχει δημοσιοποιηθεί μέχρι τον Φεβρουάριο του 2023 ημερομηνία ολοκλήρωσης του ελέγχου, σε αντίθεση με τις πρόνοιες της Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου ημερ. 21.5.2018. Όπως μας αναφέρθηκε, το θέμα της δημοσίευσης τέθηκε εκ νέου ενώπιον της Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.

Συστήνει όπως, με τη λήψη της επικαιροποιημένης γνωμάτευσης από την Επίτροπο, γίνουν άμεσα οι απαραίτητες ενέργειες για υλοποίηση ή διαφοροποίηση της Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, στη βάση της γνωμάτευσης. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για ενίσχυση της διαφάνειας.

Δομή και οργάνωση της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών

Διαπιστώθηκαν αδυναμίες όσον αφορά στην αποτελεσματική διαχείριση των τουρκοκυπριακών περιουσιών, που πηγάζουν από τον τρόπο διοικητικής οργάνωσης της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών και νομοθετική ασάφεια όσον αφορά στην εξουσία λήψεως αποφάσεων εκ μέρους του Κηδεμόνα.

Η Ελεγκτική συστήνει την επαναξιολόγηση της δομής και του τρόπου λειτουργίας της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών και τη ρύθμιση του θέματος της λήψης των τελικών αποφάσεων από τον Κηδεμόνα, στο πλαίσιο της γνωμάτευσης του Γενικού Εισαγγελέα ημερ. 18.11.2022. Όπως μας αναφέρθηκε, το θέμα της δομής τυγχάνει χειρισμού στα πλαίσια της ευρύτερης αναδιοργάνωσης του Υπουργείου Εσωτερικών, ενώ για το θέμα λήψης τελικών αποφάσεων θα προωθηθούν οι ανάλογες ρυθμίσεις για την αποσαφήνισή του.

«Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι εντοπίσαμε ευρήματα στις 22 από τις 23 περιπτώσεις που επιλέξαμε για δειγματοληπτικό έλεγχο, είναι εμφανές ότι τα προβλήματα που αφορούν τη διαχείριση των Τουρκοκυπριακών Περιουσιών είναι διάχυτα σε όλους τους τομείς που εξετάσαμε», αναφέρει η Ελεγκτική.

Και καταλήγει: «Συμπερασματικά, ο Κηδεμόνας δεν φαίνεται να διαχειρίζεται τις τουρκοκυπριακές περιουσίες που είναι παραχωρημένες ως επαγγελματικά υποστατικά, με τον πλέον οικονομικό, αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο, με αποτέλεσμα να μην επιτυγχάνονται οι στόχοι που προνοούνται στη σχετική νομοθεσία, αλλά ούτε και η πάταξη των αυθαιρεσιών, παρατυπιών και παρανομιών όπως αναφέρεται στην Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερ. 21.5.2018».

Διαβάστε ολόκληρη την έκθεση εδώ