Δύο εν δυνάμει θύματα γυναικοκτονίας την ημέρα-Όσα κατέδειξε έρευνα για την οικογενειακή βία

Γροθιά στο στομάχι είναι οι αριθμοί με τα περιστατικά οικογενειακής και συντροφικής βίας που παρουσίασε ο Σύνδεσμος για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας στην οικογένειας, αφού όπως διαφάνηκε, μέσα σε ένα χρόνο, κλήθηκε να χειριστεί συνολικά 3,122 περιστατικά βίας, εκ των οποίων το 60% ήταν νέα περιστατικά, ενώ το 40% ήταν επαναλαμβανόμενα, ενώ συνολικά εξυπηρετήθηκαν και στηρίχθηκαν από τον Σύνδεσμο 337 άτομα.

Αλγεινή εντύπωση προκαλεί την ίδια ώρα το γεγονός, πως παρόλο που τα περιστατικά βίας ξεπέρασαν τα 3,000, ο αριθμός φαίνεται να μην είναι αντιπροσωπευτικός του προβλήματος που ταλανίζει την κοινωνία, καθώς στις πλείστες περιπτώσεις τα θύματα, όπως διαφάνηκε από τους ειδικούς, δεν αναφέρουν την κακοποίηση τους σε σύντομο χρονικό διάστημα, αλλά χρειάζονται μέχρι και τέσσερα χρόνια.

Το μέγεθος του προβλήματος αλλά και την επικρατούσα κατάσταση με την οικογενειακή βία, κλήθηκε να σχολιάσει στον REPORTER, η Επιστημονική Διευθύντρια του ΣΠΑΒΟ, Δρ. Άντρη Ανδρονίκου, η οποία ανέφερε πως, χρειάζεται κατά μέσο όρο τέσσερα χρόνια στην κακοποιητική σχέση για να επικοινωνήσει για πρώτη φορά το θύμα. «Με την βία να κλιμακώνεται επικίνδυνα τους τελευταίους τρεις μήνες. Αυτό καταδεικνύει την αναγκαιότητα για συστηματικές, στοχευμένες και ουσιαστικές παρεμβάσεις οι οποίες θα υποβοηθήσουν τις γυναίκες και ευρύτερα τα θύματα βίας για έγκαιρη ανίχνευση των προειδοποιητικών δεικτών μιας ενδεχόμενης κακοποιητικής σχέσης έτσι ώστε να την αναγνωρίζουν και να απομακρύνονται έγκαιρα».

Όπως εξήγησε η Δρ. Ανδρονίκου, ο αριθμός των περιστατικών βίας που ξεπέρασε τις 3.000, «δεν είναι αντιπροσωπευτικός του προβλήματος, λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλές περιπτώσεις δεν αναφέρουν την κακοποίηση τους ή και δεν αναγνωρίζονται ως επιζήσασες όταν καταφθάνουν στις διάφορες υπηρεσίες με διαφορετικά αιτήματα».

Μάλιστα, καίριας σημασίας είναι και το γεγονός ότι το 60% των περιπτώσεων είναι καινούργιες περιπτώσεις ενώ το 40% περιπτώσεις που έχουν αποταθεί ξανά στις υπηρεσίες του ΣΠΑΒΟ για βοήθεια. «Η επαναλαμβανόμενη αναζήτηση βοήθειας παρουσιάζεται συχνά και στα διεθνή δεδομένα που υπάρχουν, εφόσον μέσα από την χειραγώγηση του δράστη και τη στρατηγική που ακολουθεί ενοχοποιεί τα θύματα, μειώνει την αυτοεκτίμηση τους, δημιουργεί την ελπίδα της αλλαγής αλλά και της δικαιολόγησης της βίαιης συμπεριφοράς τους που τις περισσότερες φορές ο ίδιος τη συνδέει με πράξεις και συμπεριφορές των ίδιων των γυναικών. Αντίστοιχα και άλλοι κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες συνδέονται με την παραμονή στην κακοποιητική σχέση καθώς και των ίδιων των επιπτώσεων που επιφέρει η κακοποίηση».

Κληθείσα να σχολιάσει το γεγονός ότι, το μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών που εξυπηρετήθηκε ήταν Κύπριες με Κύπριους συν και πρώην συζύγους Κύπριους δράστες, η δρ. Ανδρονίκου, αναφέρει ότι, «αφενός καταρρίπτει το στερεότυπο ότι η βία αφορά και συμβαίνει κυρίως σε αλλοδαπές γυναίκες ενώ αντίστοιχα φέρει στην επιφάνεια επιπρόσθετα τις ευρύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζει η κυπριακή οικογένεια ανάμεσα στις οποίες, οικονομικές δυσχέρειες, ανεργία και έλλειψη υποστηρικτικού δικτύου».

Επιπρόσθετα, η δρ. Ανδρονίκου, στέκεται στο γεγονός ότι το 40% των περιστατικών, δηλαδή δυο γυναίκες την ημέρα παρουσιάζουν, σύμφωνα με το ιστορικό τους, αυξημένο κίνδυνο γυναικοκτονίας εφόσον έχουν δεχθεί απειλές θανάτωσης, συχνά περιστατικά άσκησης βίας με χρήση αντικειμένου ή όπλου, απόπειρες στραγγαλισμού και χτυπήματα στο κεφάλι και το λαιμό. «Αυτό επιβεβαιώνει την σπουδαιότητα της νομοθετικής ρύθμισης που υπάρχει στη χώρα μας για την Γυναικοκτονία αλλά από την άλλη προβληματίζει το γεγονός ότι οι γυναίκες βρίσκονται εκτεθειμένες σε μια κακοποιητική σχέση με κίνδυνο να χάσουν τη ζωή τους και αυτό αναγνωρίζεται κυρίως όταν αποταθούν για βοήθεια, εφόσον η χρονιότητα και η συχνότητα της βίας τις εμποδίζουν να αξιολογήσουν την επικινδυνότητα».

Σύμφωνα με την έρευνα, παράλληλα με τις γυναίκες, εκτεθειμένα είναι και τα παιδιά, αφού πέρα του 60% των περιπτώσεων είχαν παιδιά που παρακολούθησαν βία ή και την δέχθηκαν τα ίδια.

«Οι κακοποιητικές συμπεριφορές των δραστών συνεχίζουν επίσης και κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης των γυναικών καθώς και κατά την διάρκεια που η γυναίκα μόλις έχει γεννήσει ή κατά το διάστημα των τελευταίων σαράντα ημερών από τη γέννηση του βρέφους. 36 Γυναίκες Έγκυες ή Λεχώνες αναφέρθηκαν στη ψυχολογική και σωματική βία που δέχθηκαν κατά αυτή την περίοδο στην Εθνική γραμμή βοήθειας 1440».

Παράλληλα, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι 24 άτομα που ασκούν βία στο πλαίσιο της οικογένειας διασυνδέθηκαν με το Πρόγραμμα Αυτοελέγχου ΠΡΩΤΕΑΣ ενώ η Γραμμή στήριξης δέχθηκε 153 κλήσεις. «Από το 71% των ατόμων που αποτάθηκαν στο πρόγραμμα διαφάνηκε ότι ασκούν καθημερινά βία. Όπως διαπιστώνεται από τα στοιχεία που συλλέχθηκαν, οι παράγοντες για ενίσχυση και κλιμάκωση της βίας από τους δράστες σχετίζονται και αλληλοεπηρεάζονται με τη χρήση παράνομων ουσιών, κατάχρηση αλκοόλ, ποινικό ιστορικό, ψυχιατρική διάγνωση, κατοχή ή και πρόσβαση σε όπλα, προβληματική ενασχόληση με τα τυχερά παιγνίδια καθώς και η απειλή ή και η απόπειρα αυτοκτονίας. Οι παράγοντες αυτοί δεν δικαιολογούν σαφώς την βία που ασκείται αλλά την επιδεινώνουν».

Σημειώνεται επίσης, ότι για το 2022, οι Χώροι Φιλοξενίας παρείχαν ασφάλεια, στήριξη και προστασία πέρα των 800 περιπτώσεων γυναικών με τα εξαρτώμενα τους, ενώ τα περισσότερα εξαρτώμενα ήταν βρεφικής ηλικίας από 3 ημέρων μέχρι 24 ημερών. Σημαντικό αποτελεί επίσης το γεγονός, ότι όσο αυξάνεται το διάστημα παραμονής στα καταφύγια τόσο αυξάνεται και η πιθανότητα ενδυνάμωσης, κατάλληλης στήριξης και ενεργοποίησης με στόχο τον τερματισμό της κακοποίησης.

«Από αυτές τις περιπτώσεις για το μεγαλύτερο ποσοστό 35% επιτεύχθηκε η κοινωνική αποκατάσταση, τερματίστηκε η κακοποιητική σχέση, εξευρέθηκε και εξοπλίστηκε χώρος διαμονής καθώς και εργασιακή αποκατάσταση. Ωστόσο ένα άλλο σημαντικό ποσοστό 30% επέστρεψε στην κακοποιητική σχέση , είτε λόγο της οικονομικής και στεγαστικής εξάρτησης από το δράστη είτε λόγο των δυναμικών που δημιουργεί η ίδια η κακοποίηση. Σε κάθε όμως περίπτωση κάθε γυναίκα που επιστρέφει στο κακοποιητικό περιβάλλον επειδή δεν έχουμε επιλογή να της δώσουμε σηματοδοτεί την αποτυχία μας ως Κράτος να προστατεύσουμε την ευαλοτώτητα, την οικογένεια και τα ανήλικα», ανέφερε η Δρ. Ανδρονίκου.