Το φιάσκο με το πρόγραμμα μαρτύρων, οι γκρίζες ζώνες με βούλα Δικαστηρίων και η απουσία αντίδρασης

Η πιο πρόσφατη απόφαση Κακουργιοδικείου αναφορικά με υπόθεση που εμπλέκεται καταδικασθέντας που είναι ενταγμένος στο πρόγραμμα προστασίας μαρτύρων της ΥΚΑΝ, λειτούργησε ως επιβεβαίωση ενός προβληματικού μοτίβου που βρίσκεται μπροστά στους αρμόδιους εδώ και πολύ καιρό.

Έχει πλέον αποδειχθεί από διαδοχικές αποφάσεις της Δικαιοσύνης τον τελευταίο χρόνο, πως η μετατροπή καταδικασθέντων για σοβαρές υποθέσεις ναρκωτικών σε υπό προστασία μάρτυρες, με στόχο να δώσουν μαρτυρίες που θα ενοχοποιούν άλλους εμπόρους, είναι μια στρατηγική που δεν αποδίδει πάντα, αφού αμφισβητείται η αξιοπιστία και τα κίνητρα της μαρτυρίας τους. Κάτι, που μέσα από τις αποφάσεις, προκύπτει πως αυτά τα δύο ζητήματα έπρεπε να εξεταστούν εκ των προτέρων και προτού οι Αρχές κατέλθουν σε συμφωνία μαζί τους, με την πρόσφατη απόφαση να κρίνεται καθοριστικής σημασίας, αφού υποδεικνύει πως η Αστυνομία δεν εξέτασε τους ισχυρισμούς του μάρτυρα της, αντιθέτως προέβη άμεσα σε απόσυρση κατηγοριών για τον άλλο κατηγορούμενο.

Από τις διαδοχικές αποφάσεις, προκύπτει πως οδηγήθηκαν εκτός φυλακών άτομα που καταδικάστηκαν για σοβαρά εγκλήματα, οι οποίοι κυκλοφορούν ελεύθεροι χωρίς να έχουν τιμωρηθεί για τις πράξεις τους και χωρίς να έχουν περάσει μέσα από διαδικασία σωφρονισμού. Κάποιοι από αυτούς, δε, ακόμη και κατά τον χρόνο που πέρασαν υπό κράτηση, δεν ζούσαν ως φυλακισμένοι, όπως καταδεικνύουν φωτογραφίες με πάρτι με… αμπελοπούλια, αλκοόλ και κινητά εντός αστυνομικού σταθμού, που κατατέθηκαν ως τεκμήρια ενώπιον Δικαστηρίου.

Στην ουσία έχει διαφανεί πως όταν η Αστυνομία αδυνατεί να «δέσει» υποθέσεις μέσα από τη διερεύνησή της, καταφεύγει στην επιστράτευση μαρτύρων, οι οποίοι συχνά αντιμετωπίζουν εξίσου σοβαρές κατηγορίες ή έχουν καταδικαστεί για αυτές σε πολυετείς ποινές φυλάκισης, με το πρόσωπο το οποίο προσπαθεί η Αστυνομία να οδηγήσει ενώπιον της Δικαιοσύνης. Δημιουργείται, δηλαδή, μια σχέση εξάρτησης μεταξύ των Αρχών του κράτους και ατόμων με εμπλοκή στο σοβαρό έγκλημα, με το παράδοξο αποτέλεσμα η πολιτεία ουσιαστικά να συνεργάζεται με εγκληματίες για να πατάξει το έγκλημα, με αντάλλαγμα οι ίδιοι να πέσουν στα μαλακά.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Το πάρε δώσε των Αρχών με τον υπόκοσμο και τελικά ποιος χρειάζεται ποιον;

Η πιο πρόσφατη περίπτωση ήταν η αθώωση 41χρονου για υπόθεση 35 κιλών κάνναβης, μετά που το Δικαστήριο έκρινε αναξιόπιστο τον βασικό μάρτυρα κατηγορίας. Φαίνεται εκ του αποτελέσματος ότι η Αστυνομία όχι μόνο δεν κατάφερε να αποδείξει την εκδοχή της, πως δηλαδή ο κατηγορούμενος ήταν ένοχος και ο ηθικός αυτουργός, αντιθέτως μέσα από τις σοβαρές παραλείψεις της και τους χειρισμούς της κατάφερε να αποδείξει ότι ήταν αθώος και πως λανθασμένα απέσυρε κατηγορίες από άλλο πρόσωπο, αφού δεν διερεύνησε σωρεία στοιχείων που υπήρχαν ενώπιον της, αφού αρκέστηκε στους ισχυρισμούς του μάρτυρα της, ο οποίος κρίθηκε αναξιόπιστος.

Το αποτέλεσμα ήταν ο κατηγορούμενος να αθωωθεί, τρίτο πρόσωπο που φερόταν να έχει εμπλοκή στην υπόθεση να αντιμετωπίσει πολύ ελαφρύ κατηγορητήριο στη βάση της μαρτυρίας του ίδιου αναξιόπιστου μάρτυρα και ο μοναδικός που όντως καταδικάστηκε για τα 35 κιλά να αναμένει από την πολιτεία να τηρήσει τη δική της πλευρά του deal υπέρ του, παρά το ότι η εμπλοκή του οδήγησε σε ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα από την απονομή Δικαιοσύνης.

Το Κακουργιοδικείο προέβη σε σοβαρότατες υποδείξεις προς την Αστυνομία, που φαίνεται να έκανε σοβαρά λάθη στην υπόθεση, τα οποία δείχνουν πλημμελή διερεύνηση, ωστόσο καμία έρευνα ώστε να διαπιστωθεί τι συνέβη και γιατί συνέβη. Κι αυτή ήταν η πιο πρόσφατη κι όχι η πρώτη απόφαση.

Χαρακτηριστική αυτής της στρεβλής κατάστασης ήταν η τελευταία δικαστική απόφαση του ίδιου του Ανωτάτου, για την περιβόητη υπόθεση εισαγωγής πέραν των 640 κιλών ναρκωτικών MDMA μέσα σε φουκούδες, που μάλιστα είχαν χαρακτηριστεί πρωτοφανής. Οι καταδικασθέντες ήταν δύο. Ο 32χρονος εντάχθηκε στο πρόγραμμα της ΥΚΑΝ για να καταθέσει εναντίον του 59χρονου και στο πλαίσιο του deal αποσύρθηκαν οι σοβαρές κατηγορίες σε βάρος του για τα ναρκωτικά και έμεινε μόνο η συνωμοσία, για την οποία καταδικάστηκε σε τέσσερα χρόνια φυλάκιση, ποινή την οποία δεν εξέτισε στην ολότητά της, αφού αναστάλθηκε δύο μήνες μετά την πολυετή καταδίκη του 59χρονου.

Ο 59χρονος προσέφυγε στο Ανώτατο Δικαστήριο, καταγγέλλοντας άνιση μεταχείριση, αφού οι δύο κατηγορούμενοι είχαν εξίσου σημαντική εμπλοκή στην υπόθεση, κάτι που δεν αναφέρθηκε από την υπεράσπιση αλλά από την ίδια την Κατηγορούσα Αρχή, δηλαδή την πλευρά της Εισαγγελίας.

Το Δικαστήριο μείωσε, ακολούθως, την ποινή του 59χρονου κατά πέντε έτη, λέγοντας ότι η απόφασή του δικαιολογείται «μόνο και μόνο για να μετριασθεί το αίσθημα αδικίας που προκάλεσε η άνιση μεταχείριση των δύο παραβατών, λόγω της αναστολής ποινικής δίωξης εναντίον του ενός», ενώ υπέδειξε πως το κράτος οφείλει να προσάγει όλους τους παραβάτες ενώπιον Δικαστηρίου.

Τελικά, δύο πρόσωπα τα οποία εμπλέκονταν σε μία από τις μεγαλύτερες υποθέσεις ναρκωτικών που υπήρξαν ποτέ στην Κύπρο, βρέθηκαν το ένα εκτός φυλακής και το άλλο με μειωμένη ποινή από την αρχική, μόνο και μόνο λόγω των χειρισμών των Αρχών, ενώ την ίδια στιγμή στις Κεντρικές εκτίουν ποινές άτομα που έχουν διακινήσει πολύ μικρότερες ποσότητες ναρκωτικών. Δηλαδή, ο ένας που καταδικάστηκε για παράδειγμα για διακίνηση ενός κιλού κάνναβης, εκτίει την ποινή του στην ολότητα της, ενώ άλλος που είχε καθοριστικό ρόλο σε διακίνηση εκατοντάδων κιλών ναρκωτικών, βρίσκεται ελεύθερος.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Διαδοχικές δικαστικές αποφάσεις με προεκτάσεις-Στο «εδώλιο» χειρισμοί της ΥΚΑΝ, deal και Πρόγραμμα Μαρτύρων

Προκύπτει, συνεπώς, το ερώτημα κατά πόσο επιτυγχάνονται οι στόχοι της Δικαιοσύνης μέσα από αυτούς τους λανθασμένους χειρισμούς. Από πλευράς Νομικής Υπηρεσίας -που αποτελεί τον άλλο βραχίονα του προγράμματος, μαζί με την Αστυνομία- φαίνεται να υπάρχει τουλάχιστον η παραδοχή πως κάτι δεν πάει καλά και αναγνωρίζεται η ανάγκη για θέσπιση κανόνων και κριτηρίων. Μιλώντας στον REPORTER, ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας, Σάββας Αγγελίδης, δήλωσε πως γίνεται μελέτη από ομάδα δικηγόρων ώστε να «συμμαζευτεί» το πρόγραμμα αλλά και να θεσμοθετηθεί μια διαδικασία ενημέρωσης του Δικαστηρίου και αξιολόγησης του κινδύνου. Ωστόσο, η Εισαγγελία δεν θεώρησε απαραίτητο να διερευνηθούν τα λάθη της Αστυνομίας που υπέδειξε το Δικαστήριο τόσο στην πρόσφατη υπόθεση, όσο και σε προηγούμενες. Υπενθυμίζεται πως εκδόθηκε απόφαση όπου έκρινε πως ο μάρτυρας είπε ψεύδη για να τύχει μειωμένης ποινής και ευνοϊκής μεταχείρισης και πάλι στην εν λόγω υπόθεση δεν εξετάστηκαν εκ των προτέρων οι ισχυρισμοί του.

Οι όποιες αλλαγές χρειάζονται βεβαίως νομοθετική ρύθμιση, η οποία πρέπει να προέλθει από το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Ωστόσο, όταν ερωτήθηκε αναφορικά με τις πολύ ανησυχητικές αποφάσεις Δικαστηρίων, η Άννα Προκοπίου απάντησε πως «αυτό είναι θέμα της Αστυνομίας και πρέπει να απευθύνεται το ερώτημα στην Αστυνομία. Η δουλειά μας δεν είναι να εμπλακούμε σε υποθέσεις που αφορούν την δικαστική εξουσία, την Εισαγγελία και την Αστυνομία». «Το πρόγραμμα μαρτύρων είναι κάτι που αφορά την Αστυνομία και δεν είναι κάτι που συζητείται δημόσια», πρόσθεσε.

Φαίνεται, όμως, πως στην Αστυνομία δεν συζητείται το θέμα, καθώς, παρά τα απανωτά χαστούκια και τις υποδείξεις Δικαστηρίων, δεν είδαμε καμία έρευνα, καμία εξαγγελία για αλλαγές ή την οποιαδήποτε διάθεση αυτοκριτικής και λήψης μέτρων. Άλλωστε η Αστυνομία δεν μας συνήθισε να αναλαμβάνει τις ευθύνες της για διάφορους χειρισμούς της, με αποτέλεσμα να μην μπαίνει στην παραγωγική διαδικασία της έρευνας και της διόρθωσης, εκτός αν την αναγκάσει κάποιος άλλος να το πράξει. Ενδεικτικό παράδειγμα τα τελευταία επεισόδια στο Τάσος Παπαδόπουλος, όπου έσπευσε να πει πως όλα πήγαν σωστά και πως η ευθύνη είναι μόνο στους χούλιγκαν και εν τέλει η υπουργός Δικαιοσύνης, Άννα Προκοπίου, διέταξε όχι μόνο έρευνα, αλλά προχωρεί με πειθαρχικές για λανθασμένους χειρισμούς.

Όταν τα λάθη είναι επαναλαμβανόμενα και ζημιογόνα κι όταν κάτι συστηματικά υπολειτουργεί, είναι δουλειά όλων να το διορθώσουν. Είναι δουλειά της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας να επέμβουν με κανονισμούς και νομοθετικές ρυθμίσεις και είναι δουλειά των αρμόδιων υπηρεσιών να διασφαλίζουν την ορθή εφαρμογή και λειτουργία. Οτιδήποτε άλλο αποβαίνει εις βάρος της κοινωνίας, της πολιτείας και της Δικαιοσύνης και το ξέρουν πολύ καλά όλοι οι εμπλεκόμενοι.