Ηχούν καμπανάκι τα διαδοχικά επεισόδια αυτοχειρίας τους τελευταίους μήνες στις Φυλακές

«Πρέπει να πηγαίνουμε μπροστά και να βελτιωνόμαστε και να μην επιστρέφουμε σε πρακτικές του παρελθόντος που δεν συνάδουν με τα ανθρώπινα δικαιώματα, ούτε με το πνεύμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το θεωρώ αυτονόητο ότι χτίζουμε και δεν χαλούμε στις Φυλακές».

Αυτά ανέφερε μεταξύ άλλων, η υπουργός Δικαιοσύνης, Άννα Προκοπίου, στην πρώτη της επίσκεψη στις Φυλακές, η οποία στιγματίστηκε με απόπειρα αυτοκτονίας ενός κρατούμενου, που δυστυχώς δεν ήταν η πρώτη τους τελευταίους μήνες.

Η Άννα Προκοπίου, με την τοποθέτηση της, έστειλε μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση σε ό,τι αφορά την πολιτική του Υπουργείου Δικαιοσύνης που θα κληθεί να εφαρμόσει ο αναπληρωτής Διευθυντής των Φυλακών, Ιωάννης Καπνουλλάς, που βρίσκεται σε αυτή τη θέση από τις αρχές Ιανουαρίου, με εισήγηση του Αρχηγού Αστυνομίας προς την τότε υπουργό Στέφη Δράκου, ενώ παράλληλα στην ουσία κατεύνασε τις όποιες ανησυχίες εκφράστηκαν από τους κρατούμενους, υπό το φόβο πως οι Φυλακές επιστρέφουν στην αστυνομοκρατούμενη εποχή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, δεδομένου πως ο κ. Καπνουλλάς προέρχεται από τις τάξεις της Αστυνομίας.

Εξάλλου, θα ήταν τουλάχιστον παράδοξο ο οποιοσδήποτε να θέλει να υιοθετήσει τις πρακτικές του παρελθόντος, για τις οποίες υπήρχαν ουκ ολίγες καταδίκες από τα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα και την Επιτροπή κατά των Βασανιστηρίων, ως αποτέλεσμα των εξευτελιστικών συνθηκών διαβίωσης, τα βασανιστήρια, την καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την παραβίαση σειρά νομοθεσιών αλλά και τις απανωτές αυτοκτονίες, στο σύνολο έξι μέσα σε διάστημα περίπου δώδεκα μηνών. Αυτοκτονίες οι οποίες ανάγκασαν τον τότε υπουργό Δικαιοσύνης Ιωνά Νικολάου, να δείξει την πόρτα εξόδου στον Γιώργο Τρυφωνίδη και να προχωρήσει σε ριζικές και ανθρωποκεντρικές πρακτικές, με την Άννα Αριστοτέλους και την Αθηνά Δημητρίου.

Ήταν, λοιπόν, αυτές οι αυτοκτονίες που ήχησαν τότε καμπανάκι, οι οποίες εξαλείφθηκαν για τα επόμενα οκτώ χρόνια, ωστόσο επανήλθαν τους τελευταίους μήνες, γεγονός που θα πρέπει να ενεργοποιήσει εκ νέου άπαντες, ειδικότερα την υπουργό Δικαιοσύνης, η οποία έδειξε την πρόθεση της και ξεκαθάρισε πως δεν θα πρέπει να επιστρέψουν στην τότε εποχή.

Τα διαδοχικά επεισόδια από τον περασμένο Ιανουάριο, σε συνδυασμό με την κατάσταση που επικρατεί αυτή τη στιγμή στις Φυλακές σε ό,τι αφορά τον υπερπληθυσμό - και όχι μόνο - δεν θα πρέπει να τύχουν «ήπιας» ανάγνωσης. Αντιθέτως, δείχνουν πως θα πρέπει να υπάρξει κινητοποίηση και να ληφθούν μέτρα και αποφάσεις, ώστε να αποτραπούν πιθανόν νέα περιστατικά. Και επειδή από την φιλοσοφία της πολιτικής μέχρι την πράξη υπάρχει δρόμος, θα πρέπει να γίνονται ενέργειες, τόσο για την εφαρμογή της πολιτικής, όσο και για την εποπτεία της, με άμεσο τρόπο, προκειμένου το Υπουργείο Δικαιοσύνης να είναι ενήμερο για την κατάσταση, ώστε αν χρειαστεί να παρέμβει, είτε για λήψη επιπρόσθετων μέτρων είτε για επίλυση ζητημάτων.

Υπενθυμίζεται πως στις 3 Φεβρουαρίου καταγράφηκε η πρώτη αυτοκτονία στις Φυλακές, ενώ αμέσως την επόμενη ημέρα, 22χρονος αποπειράθηκε να θέσει τέρμα στη ζωή του. Ο εν λόγω κρατούμενος μεταφέρθηκε στο Φρουραρχείο, χωρίς να μεταφερθεί στον ψυχίατρο για να τύχει εξέτασης, ενώ την επόμενη ημέρα, 5 Φεβρουαρίου, πραγματοποίησε δεύτερη απόπειρα. Επίσης, στις 8 Μαρτίου άλλος κρατούμενος μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο με αλλεπάλληλα τραύματα από αιχμηρό αντικείμενο και υποβλήθηκε σε πάνω από 20 συρραφές, ενώ στις 28 Απριλίου υπόδικος επιχείρησε να θέσει τέρμα στη ζωή του, την ώρα της επίσκεψης της υπουργού Δικαιοσύνης. Στο μεταξύ, σε αυτό το διάστημα, στις 29 Ιανουαρίου 2023, σημειώθηκε απόπειρα φόνου, σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση της Αστυνομίας, στις 7 Μαρτίου κρατούμενος ξυλοκόπησε συγκρατούμενο του και περί τα τέλη Μαρτίου καταγγέλθηκε πως δεσμοφύλακας είχε ερωτικές περιπέτειες με κρατούμενη.

Και όλα τα πιο πάνω, μόλις λίγους μήνες πριν την άφιξη της Επιτροπής κατά των Βασανιστηρίων στην Κύπρο, η οποία στο παρελθόν κατσάδιασε τις Φυλακές για το θέμα με τις αυτοκτονίες.

Τα γεγονότα δεν επιδέχονται πολλών ερμηνειών, όταν για οκτώ χρόνια είχαν εξαφανιστεί τέτοιου είδους φαινόμενα. Είναι ξεκάθαρο ότι κάτι σταμάτησε να λειτουργεί σωστά στις Φυλακές και πρέπει να εντοπιστεί και να τύχει χειρισμού, αλλιώς τα φαινόμενα αυτά θα συνεχίσουν να επαναλαμβάνονται, καταστρέφοντας όλη τη δουλειά που έκανε η Κύπρος τα προηγούμενα χρόνια. Οι καλές πρακτικές που είχαν υιοθετηθεί πρέπει να επιστρέψουν στις Φυλακές και να συνεχίσουν, ώστε να διασφαλιστεί πως η χώρα μας θα είναι συμβατή με τις υποχρεώσεις της, αλλά κυρίως ότι δεν θα έχουμε πισωγυρίσματα σε κακές εποχές, κάτι που και η ίδια η Άννα Προκοπίου δεν φαίνεται ότι προτίθεται να επιτρέψει.

Η υπουργός Δικαιοσύνης ανέφερε πως σε ό,τι αφορά το ζήτημα του υπερπληθυσμού, που είναι άμεσα συνυφασμένο με τις συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων, που αυτή τη στιγμή ο ένας είναι στοιβαγμένος πάνω στον άλλο, αφού ο αριθμός των φυλακισμένων ξεπερνά τους 1000 ενώ η χωρητικότητα είναι για περίπου 450 άτομα, έχουν ετοιμαστεί προτάσεις, οι οποίες εντός της ερχόμενης εβδομάδας, ενδεχομένως, να παραδοθούν στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, για να τις μελετήσει με την ομάδα του, ώστε να προωθηθούν στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση.

Η διαχείριση που θα γίνει το επόμενο διάστημα θα είναι και η πρώτη ευκαιρία της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη να δείξει εμπράκτως τις προθέσεις της αναφορικά με το ζήτημα των Κεντρικών Φυλακών, οι οποίες μετατράπηκαν για τους προκάτοχούς της από επίτευγμα σε εφιάλτη, λόγω των καταγγελιών της προηγούμενης Διεύθυνσης κατά του Μιχάλη Κατσουνωτού και των χειρισμών που ακολούθησαν. Υπάρχει ανάγκη για σωστές και μόνιμες λύσεις και η Κυβέρνηση δείχνει να το κατανοεί. Στα χέρια της είναι να τις εφαρμόσει, διασφαλίζοντας ότι η πατρίδα μας είναι συμβατή με τις υποχρεώσεις της και ότι η Κύπρος θα πηγαίνει μόνο μπροστά και όχι με την όπισθεν σε καταστάσεις που προκαλούν ντροπή.