Οι εθνικιστικές καταστροφές και η επικοινωνιολογία

Η γενική αντίληψη που επικρατεί στην κοινωνία εν σχέση με πολιτική επικοινωνιολογία είναι πως πρόκειται για ένα εργαλείο στα χέρια των πολιτικών προσώπων και ειδικότερα των υποψηφίων για διάφορα αξιώματα, το οποίο έχει ως στόχο την συσπείρωση διαφόρων κοινωνικών ομάδων και κατ’ επέκταση την συλλογή ψήφων.

Ουδέν αναληθέστερον.

Η πολιτική επικοινωνιολογία είναι ένα πολύπλευρο και πολύπτυχο εργαλείο το οποίο χρησιμοποιείται για ένα ευρύ φάσμα πολιτικών καταστάσεων αναλόγως του επιπέδου και του ήθους το εκάστοτε χρήστη του.

Παίρνοντας σαν ένα επιβεβαιωμένο και αδιαμφησβήτητο παράδειγμα, τον πρόσφατο σεισμό στην Τουρκία και την ξαφνική ‘αλλαγή’ της τουρκικής πολιτικής στα εθνικά θέματα, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Κύπρο.

Εάν κοιτάξουμε τις προκλητικές στάσεις τις τουρκικής πλευράς, προ του σεισμού, είναι αδιαμφησβήτητη η επιθετικότητα, η προκλητικότητα και η ορμή με την οποία στρεφόταν κατά της Ελλάδος και την Κύπρου.

Γνωστή σε όλους πλέων είναι η φράση του τούρκου Προέδρου «θα έρθουμε μια νύκτα», όσο αφορά την διεκδίκηση της Τουρκίας επί των νησιών του Αιγίου, όπως επίσης το «μην τα βάζετε με την Τουρκία στο Αιγαίο» αλλά και το «όταν λες Tayfun ο Έλληνας φοβάται», κάνοντας αναφοράς στους γνωστούς πλέων πυραύλους εδάφους-εδάφους της Τουρκίας.

Πολλές άλλες απειλές όμως ακολούθησαν την ίδια γραμμή, όπως οι δηλώσεις του Υπουργού Άμυνας της Τουρκίας Χαλουσί Ακάρ, ότι «είναι μάταιες οι προσπάθειες εξοπλισμού των νησιών», του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου ο οποίος κάλεσε την Ελλάδα «να συμμαζέψει τα μυαλά της» και απείλησε πως σε διαφορετική περίπτωση «θα υποστεί τις συνέπειες».

Φτάνοντας σε σημείο ωμότητας ο ίδιος ο Ερτογάν καλούσε με δηλώσεις του όπως «Μην ξεχνάτε τη Σμύρνη. Δεν δεσμευόμαστε από την κατοχή που κάνατε στα νησιά. Όταν έρθει η ώρα θα κάνουμε αυτό που πρέπει.»

Αλλά, ούτε και οι απειλές κατά της Κύπρου, δεν υπήρξαν φυσικά ευκαταφρόνητες.

Απειλές όπως αυτή του Τούρκου Υπουργού Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Εγκεμέν Μπαγίς ο οποίος απείλησε τη Κυπριακή Δημοκρατία με στρατιωτική παρέμβαση σε περίπτωση που προχωρήσει σε έρευνες για πετρέλαιο και φυσικό αέριο εντός της αποκλειστικής οικονομικής της ζώνης, λέγοντας χαρακτηριστικά «Για αυτό το λόγο υπάρχει και ο στόλος μας».

Εκφράζοντας και την ουσιαστική απειλή ότι σε περίπτωση ανάγκης «μόλις απογειωθούν τα αεροπλάνα μας, βρίσκονται ήδη αμέσως στη ‘βόρεια’ Κύπρο».

Και ξαφνικά ήρθε ο σεισμός…….

Αμέσως μετά τον σεισμό γίναμε μάρτυρες της πλήρους εξαφάνισης των οποιονδήποτε απειλών οι οποίες αντικαταστάθηκαν με φιλικά και ευγενικά λόγια, από μέλη της πολιτικής ηγεσίας της Τουρκίας.

Όπως τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου ο οποίος μίλησε για «νέα σελίδα» στις σχέσεις Αθήνας – Άγκυρας. Στέλνοντας μάλιστα μήνυμα ‘ομαλοποίησης’ των σχέσεων της Τουρκίας με την Ελλάδα.

Περνώντας στην απέναντι όχθη, εν σχέση με τις παλιότερές τοποθετήσεις του, δήλωνε ότι «Θέλουμε σταθερότητα και ειρήνη στην περιοχή μας. Ελπίζω ότι η αλληλεγγύη μας κατά τη διάρκεια αυτού του σεισμού θα είναι επίσης καθοριστική για το άνοιγμα μιας νέας σελίδας με την Ελλάδα, […] πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για τη σταθερότητα, την οικονομική ανάπτυξη και την ειρήνη της περιοχής μας».

Από τις απειλητικός την μια μέρα, μετατράπηκε σε ειρηνοποιό την άλλη!!!

Φυσικά αυτό δεν ήταν ανεξάρτητο της άμεσης αντίδρασης της Ελλάδας όπως αποστείλει ομάδες βοήθειας στην Τουρκία, με στόχο την διάσωση και στήριξη των σεισμόπληκτων.

Ακόμα και φιλοκυβερνητικά μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, τα οποία στο πρόσφατο παρελθών κατηγορούσαν και επιτίθεντο στην Ελλάδα, ξαφνικά έγιναν φιλέλληνες…..

Όπως η γνωστή εφημερίδα Χουριέτ, η οποία με πρωτοσέλιδο τίτλο της, έγραφε «Efxaristo poli file» (σ.σ. Ευχαριστώ πολύ φίλε) και ευχαριστούσε την Ελλάδα για τη συνδρομή και τη βοήθεια προς τις περιοχές που έπληξε ο σεισμός.

Λαϊκά Αισθήματα και Ψευδαισθήσεις

Αυτή η συμπεριφορά, δημιούργησε την αντίληψη σε πολλούς πολίτες ότι, ένα τραγικό περιστατικό, σαν αυτό που συνέβη μπορεί να δώσει την ευκαιρία για ένα νέο ξεκίνημα ανάμεσα στις δύο πλευρές, στο οποίο θα επικρατήσει η ειρήνη και η συμφιλίωση.

Αντίληψη όπως που δεν είναι τίποτα περισσότερο από ψευδαίσθηση.

Η στρατηγική των κρατών και ειδικότερα σε κράτη όπως η Τουρκία, τα οποία παραμένουν προσκολλημένα στο παρελθών, δεν αλλάζουν εν μία νυκτί, είτε λόγω σεισμών, είτε λόγω πλημμυρών, είτε λόγω ασθενειών, ή οποιωνδήποτε άλλων καταστάσεων.

Η στρατηγικές παραμένουν εκεί, χαρτογραφημένες και δεδομένες.

Το τι μπορεί να συμβεί σε τέτοιες περιπτώσεις είναι να απενεργοποιηθούν για μια μικρή περίοδο, ούτως ώστε να δοθεί χρόνος για ανάκαμψη στο κράτος το οποίο έχει υποστεί την ζημιά, και τότε να επανέλθει όταν μπορεί και να συνεχίσει από εκεί που έμειναν τα πράγματα.

Το όλο θέμα είναι απλά επικοινωνιακό.

Πραγματικότητες

Στην περίπτωση όπου ένας λαός υφίσταται ταλαιπωρία λόγο των οποιονδήποτε τραγικών συμβάντων, τα αισθήματα του όσον αφορά εθνικές αντιπαραθέσεις μειώνονται ή και εξαφανίζονται.

Έγνοια του είναι η επιβίωση του.

Ο κάθε πολίτης του θα σκεφτεί την προσωπική και οικογενειακή του κατάσταση και όχι τις εκκλήσεις για τυχών συγκρούσεις ή έστω και αντιπαραθέσεις με άλλα έθνη.

Εξ άλλου, μία σύγκρουσης ή ένας πόλεμος, δεν μπορεί παρα να φέρει τα ίδια δεινά όπως και ένας σεισμός ή άλλη φυσική καταστροφή.

Οπόταν επικοινωνιακά θα ήταν ανώφελο, αν όχι καταστροφικό, για οποιοδήποτε πολιτικό πρόσωπο να κάνει χρήση απειλών σαν τρόπος ενίσχυσης των θέσεων του ή του αξιώματος του σε τέτοια περίπτωση.

Ταυτόχρονα όμως όλα είναι και ζήτημα ‘σωστής χρονικής στιγμής’. Με την πάροδο του χρόνου, αναλόγως της κάθε περίπτωσης φυσικά, η χρήση της επικοινωνιολογίας θα ξανατύχει αξιοποίησης, με διπλό στόχο αυτή την φορά.

Πρώτον, για να κατευθυνθεί η προσοχή των πολιτών μακριά από το τραγικό συμβάν το οποίο βιώνουν, και που κατά πάσα πιθανότητα θα έχει δημιουργήσει αρνητικά αισθήματα έναντι στους κυβερνώντες του και δεύτερο για να υπάρξει συσπείρωση των λαϊκών στρωμάτων ενάντια στην ‘εχθρική απειλή’, η οποία είτε είναι αληθινή είτε είναι σκηνοθετημένη, δεν παύει από το να συμμαζεύει την προσοχή του λαού και να τον συσπειρώνει γύρο από την ηγεσία του, με στόχο την ‘αντιμετώπιση της’, καθώς μια τέτοια κατάσταση επηρεάζει και τον κάθε πολίτη και κατ’ επέκταση είναι ένα ζήτημα που αφορά και χρίζει στήριξης από όλους τους πολίτες.

Και εδώ είναι που το επικοινωνιακό τέχνασμα τελειώνει……

Οι οποιεσδήποτε καταστροφές, δεν είναι παρα μία μικρή περίοδος ‘ανάπαυσης’ από τις εθνικές απειλές και προκλήσεις.

Επειδή τα κράτη και οι ηγεσίες, δεν αλλάζουν εν μία νυκτί τις πολιτικές θέσεις και στρατηγικές τους.

Η πορεία συνεχίζεται ανεξαρτήτως των οποιονδήποτε άλλων περιστασιακών καταστάσεων.

Όλα τα υπόλοιπα είναι απλά επικοινωνιακά………

Αξιοσημείωτο είναι ότι τις ημέρες που ακολούθησαν μετά τον σεισμό, υπήρξαν 104 παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου της Ελλάδας, από τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη!!!

Λίγο αργότερα, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ερσίν Τατάρ δήλωνε πως «αν συμφωνήσουν μαζί μας (σ.σ. η Κυπριακή Δημοκρατία) για την ισότιμη κυριαρχία δύο κρατών, αυτό θα ωφελήσει και τα δύο μέρη»!!!

*ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΜΑΡΙΝΟΣ

(Πολιτικός Επιστήμονας, Πολιτικός Επικοινωνιολόγος)