Ανέπεμψε το νόμο για τις Τουρκοκυπριακές περιουσίες ο Χριστοδουλίδης

Τον Νόμο για τις Τουρκοκυπριακές Περιουσίες που ψηφίστηκε στις 30 Μαρτίου, ανέπεμψε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, με απώτερο σκοπό την τροποποίησή του, ώστε προτού παραχωρηθεί σε οποιοδήποτε δικαιούχο, τουρκοκυπριακή ακίνητη ιδιοκτησία για σκοπούς στέγασης ή επαγγελματικής χρήσης, ο κηδεμόνας Τουρκοκυπριακών περιουσιών, για σκοπούς ασφάλειας, να μεριμνά για τη διενέργεια σχετικής μελέτης αναφορικά με τη στατική επάρκεια του συγκεκριμένου ακινήτου.

Όπως αναφέρει η Βουλή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ασκώντας τις εξουσίες που του χορηγούνται δυνάμει του άρθρου 51.1 του Συντάγματος ανέπεμψε τον «περί των Τουρκοκυπριακών Περιουσίιών (Διαχείριση και άλλα θέματα) (Προσωρινές Διατάξεις) (Τροποποιητικό) Νόμο του 2023» για επανεξέταση με σχετική επιστολή του προς την Πρόεδρο της Βουλής με ημερομηνία 12 Απριλίου 2023. Η επιστολή του Προέδρου, λήφθηκε την 13η Απριλίου 2023. Όπως είναι γνωστό, με βάση την παράγραφο 3 του Άρθρου 51 του Συντάγματος η Βουλή, αποφασίζει επί αναπεμφθέντος θέματος εντός 15 ημερών από της αναπομπής.

Η επιστολή Νίκου Χριστοδουλίδη σε Αννίτα Δημητρίου:

Ασκώντας τις εξουσίες μου δυνάμει του άρθρου 51.1 του Συντάγματος, αναπέμπω στη Βουλή για επανεξέταση τον «περί των Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, ο οποίος ψηφίστηκε σε Νόμο από τη Βουλή στις 30 Μαρτίου και κοινοποιήθηκε στο Γραφείο μου στις 4 Απριλίου 2023, για να εκδοθεί με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας δυνάμει του Άρθρου 52 του Συντάγματος.

Οι λόγοι της αναπομπής είναι οι ακόλουθοι:

Σκοπός του υπό αναπομπή Νόμου, είναι η τροποποίηση του βασικού νόμου, κατά τρόπο ώστε προτού παραχωρηθεί σε οποιοδήποτε δικαιούχο, τουρκοκυπριακή ακίνητη ιδιοκτησία για σκοπούς στέγασης ή επαγγελματικής χρήσης, ο κηδεμόνας Τ/κ Περιουσιών, για σκοπούς ασφάλειας, να μεριμνά για τη διενέργεια σχετικής μελέτης αναφορικά με τη στατική επάρκεια του συγκεκριμένου ακινήτου. Περαιτέρω, στην Έκθεση της αρμόδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής, αναφέρεται ότι η πιο πάνω ρύθμιση κρίνεται αναγκαία, λόγω του έχει διαπιστωθεί ότι ο Κηδεμόνας Τ/κ περιουσιών, προβαίνει σε παραχώρηση Τ/κ περιουσιών, οι οποίες χρήζουν σημαντικών επιδιορθώσεων ή και αναβαθμίσεων σε δικαιούχους.

Επισημαίνεται, ότι με τον υπό αναπομπή Νόμο, η Νομοθετική Εξουσία επεμβαίνει στον τομέα αρμοδιότητας της Εκτελεστικής Εξουσίας, κατά παράβαση της αρχής της Διάρκισης των Εξουσιών. Συγκεκριμένα, ο υπό αναπομπή Νόμος, όπως θεσπίστηκε, εμπεριέχει στοιχεία διοικητικής λειτουργίας και ως εκ τούτου, καταστρατηγεί τη συνταγματική αρχή της διάκρισης των εξουσιών.

Σύμφωνα με το άρθρο 7 των περί Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, ο Υπουργός Εσωτερικών ως ο Κηδεμόνας των τουρκοκυπριακών περιουσιών, κατά τη διαχείριση των τουρκοκυπριακών περιουσιών, μεριμνά για την εξυπηρέτηση των αναγκών των προσφύγων, παράλληλα με την εξυπηρέτηση των συμφερόντων των ιδιοκτητών, των εν λόγω περιουσιών, με βάση καθορισμένα κριτήρια, ως ο μόνος αρμόδιος και δεν δύναται η νομοθετική εξουσία, όπως να παρεμβαίνει στο έργο αυτό, της εκτελεστικής εξουσίας.

Επισημαίνεται ότι η εκτελεστική εξουσία ετοίμασε νομοσχέδιο, που ρυθμίζουν το σκοπό του υπό αναπομπή Νόμου. Ο νομοτεχνικός έλεγχος των εν λόγω προσχεδίων νομοθετημάτων, αναμένεται ότι θα ολοκληρωθεί εντός Μαΐου 2023 και ακολούθως θα κατατεθούν στη Βουλή για ψήφιση και έγκρισή τους, αντίστοιχα. Με την ψήφιση του υπό αναπομπή Νόμου, η Βουλή, επέμβηκε στην άσκηση των αρμοδιοτήτων της εκτελεστικής εξουσίας, ασκώντας η ίδια διοικητική λειτουργία, κατά παράβαση της Αρχής της Διάκρισης των Εξουσιών.

Είναι επίσης σημαντικό, να αναφερθεί ότι πέραν από τη στεγαστική χρήση που γίνεται στις τουρκοκυπριακές περιουσίες, στους δικαιούχους μπορούν να παραχωρηθούν και υποστατικά για επαγγελματική χρήση, η οποία αποφέρει κέρδος στους δικαιούχους κατόχους. Η μέχρι σήμερα εφαρμοζόμενη πολιτική της εκτελεστικής εξουσίας, για την παραχώρηση τουρκοκυπριακών περιουσιών για επαγγελματικούς σκοπούς, περιλαμβάνει τη διάθεσή τους, χωρίς να προηγηθεί μελέτη στατικής επάρκειας, μεταφέροντας την υποχρέωση για τις αναγκαίες επιδιορθώσεις στον μισθωτή. Η πιο πάνω πολιτική της εκτελεστικής εξουσίας εξυπηρετεί στα ακόλουθα:

i) Δεν απαιτείται από το ταμείο τουρκοκυπριακών περιουσιών, η διάθεση πιστώσεων για την επιδιόρθωση των τουρκοκυπριακών υποστατικών, αφού αυτά επιδιορθώνονται και συντηρούνται από τους μισθωτές κατόπιν σχετικής συμφωνίας.

ii) Επιτρέπεται η αξιοποίηση και συντήρηση πολλών τουρκοκυπριακών περιουσιών, οι οποίες διαφορετικά θα παρέμεναν κενές και λόγω μη συντήρησης θα αποτελούσαν εν δυνάμει κίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια και υγεία.

iii) Επωφελείται σημαντικός αριθμός προσφύγων ο οποίος είναι διατεθειμένος να αναλάβει το κόστος συντήρησης και των αναγκαίων επιδιορθώσεων.

iv) Το γεγονός ότι παραχωρούνται υποστατικά τα οποία απαιτούν σημαντικό κόστος για να επιδιορθωθούν και να συντηρηθούν, τα οποία σε διαφορετική περίπτωση θα παρέμειναν σε αχρησία λόγω των περιορισμένων πόρων του Ταμείου του Κηδεμόνα, εξυπηρετεί καλύτερα τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων ιδιοκτητών.

v) Είναι ορθολογικότερο, το οικονομικό βάρος της συντήρησης και των αναγκαίων επιδιορθώσεων να επωμίζεται ο κάτοχος, ο οποίος έχει οικονομικό όφελος από τη λειτουργία και αξιοποίηση του υποστατικού αντί το Ταμείο του Κηδεμόνα.

Επιπρόσθετα, ο υπό Αναπομπή Νόμος, επιβαρύνει το Πάγιο Ταμείο της Δημοκρατίας και αυξάνει τα έξοδα του Προϋπολογισμού, κατά παράβαση των διατάξεων του Άρθρου 80 του Συντάγματος.

Ο σκοπός του Συνταγματικού Νομοθέτη, είναι η απόδοση αποκλειστικής εξουσίας για την ετοιμασία του προϋπολογισμού και τον καθορισμό των δαπανών του κράτους στην Εκτελεστική Εξουσία, αφού θα μπορούσε πρόταση Νόμου να επιβαρύνει και να αυξάνει τα έξοδα όλων των προϋπολογισμών, πέραν του τρέχοντος και ήδη εγκριθέντος, χωρίς τη συναίνεση της Εκτελεστικής Εξουσίας.

Οι πρόνοιες του υπό αναπομπή Νόμου, επιφέρουν αύξηση των κατά τα άλλα προβλεπόμενων δαπανών, προσκρούουν στις διατάξεις του Άρθρου 80.2 του Συντάγματος και ως εκ τούτου είναι αντισυνταγματικές καθώς και ασύμβατες με την αρχή της Διάκρισης των Εξουσιών, εφόσον, επεμβαίνει η Νομοθετική Εξουσία, στην διαμόρφωση του προϋπολογισμού του Κράτους, κάτι για το οποίο αποκλειστική ευθύνη έχει η Εκτελεστική Εξουσία.

Ειδικότερα, το άρθρο 2 του υπό Αναπομπή Νόμου, προβλέπει ότι προτού παραχωρηθεί οποιαδήποτε άδεια χρήσης τουρκοκυπριακής περιουσίας σε δικαιούχους για σκοπούς στέγασης ή επαγγελματικής χρήσης, ο Κηδεμόνας, για λόγους ασφαλείας, μεριμνά για την ετοιμασία σχετικής μελέτης για τη στατική επάρκεια του ακινήτου. Η ετοιμασία τέτοιας μελέτης, συνεπάγεται αύξηση δαπανών ή και εργατοώρων προσωπικού που δεν διαθέτει ο Κηδεμόνας, με αποτέλεσμα, τούτου, είτε να ανατεθεί στον ιδιωτικό τομέα, είτε να επιβαρυνθεί προσωπικό άλλου κυβερνητικού τμήματος.

Επιπρόσθετα, ο υπό Αναπομπή Νόμος, δεν περιλαμβάνει ορισμούς των όρων, που χρησιμοποιούνται στον υπό Αναπομπή Νόμο, ζήτημα το οποίο οδηγεί σε συγκρούσεις με άλλες πρόνοιες του βασικού νόμου και των Κανονισμών που εκδίδονται δυνάμει του βασικού νόμου. Συγκεκριμένα, εισάγονται ορισμοί στον υπό Αναπομπή Νόμο, όπως «άδεια χρήσης τ/κ περιουσίας», «σε δικαιούχους», που δεν τυγχάνουν ερμηνείας από τον ίδιο τον υπό Αναπομπή Νόμο ή τον βασικό νόμο ή που είναι αντίθετοι με τους υφιστάμενους κανονισμούς ή τους τροποποιητικούς κανονισμούς που αναφέρθηκαν ανωτέρω.

Επίσης, δεν διευκρινίζεται εάν ο ορισμός «παραχωρηθεί οποιαδήποτε άδεια χρήσης», θα αφορά σε παραχώρηση περιουσίας σε πρόσφυγα για πρώτη φορά ή γενικότερα για κάθε φορά συνάπτεται νέα σύμβαση (όχι ανανέωση υφιστάμενης σύμβασης, καθώς υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου συμβάσεις μισθώσεων τερματίστηκαν για διάφορους λόγους, χωρίς να ανακτηθεί η κατοχή της περιουσίας και στη συνέχεια συνομολογήθηκαν νέες συμβάσεις μίσθωσης με τους υφιστάμενους κατόχους.

Η πιο πάνω εισαγωγή όρων, με τον τρόπο που περιγράφεται, δεν παρέχει ασφάλεια δικαίου, ενώ περαιτέρω, μπορεί να δημιουργήσει φαινόμενα προσφύγων δυο ταχυτήτων, αφού πρόσωπα τα οποία ενδεχομένως να μη συντηρούν τις τ/κ περιουσίες που κατέχουν, δύνανται να επιδιώκουν τον τερματισμό της συμφωνίας και στη συνέχεια να ζητούν την εκ νέου μίσθωση του υποστατικού, στη βάση άλλων προνοιών του υπό Αναπομπή Νόμου. Σύμφωνα με τη δεύτερη επιφύλαξη του άρθρου 15(3) του βασικού νόμου, κάτοχος τ/κ περιουσίας που την κατέχει παράνομα, «δικαιούται να υποβάλλει αίτηση η οποία εξετάζεται εντός τριάντα ημερών και η αιτούμενη τουρκοκυπριακή περιουσία, παραχωρείται σ’ αυτόν κατά προτεραιότητα, εφόσον πληρεί τα κριτήρια». Με τον υπό Αναπομπή Νόμο, αυτή η πρόνοια του βασικού νόμου, αποδυναμώνεται ή και δυνατό να ερμηνευθεί κατά το δοκούν.

Καταληκτικά, σημειώνεται ότι ο Κηδεμόνας δρομολογεί την υλοποίηση μελετών στατικής επάρκειας για τουρκοκυπριακές περιουσίες, μέσα από ένα συγκροτημένο σχέδιο δράσης, το οποίο καθορίζει κατηγορίες και προτεραιότητες. Παράλληλα, μέσα από το τροποποιητικό νομοσχέδιο και το προσχέδιο τροποποιητικών κανονισμών που έχει ετοιμάσει η εκτελεστική εξουσία, ρυθμίζεται το ζήτημα της ευθύνης για την ασφάλεια και τη στατική επάρκεια των τουρκοκυπριακών υποστατικών με σαφείς και συγκεκριμένους όρους, πράγμα το οποίο δεν ρυθμίζεται στον υπό Αναπομπή Νόμο. Οι ρυθμίσεις αυτές επεκτείνονται και περιλαμβάνονται στις συμβάσεις μίσθωσης. Αντιθέτως, οι πρόνοιες του υπό Αναπομπή Νόμου, συγκρούονται με τις ρυθμίσεις που προωθεί ο κηδεμόνας και δυσχεραίνουν την ορθολογιστική διαχείριση των τουρκοκυπριακών περιουσιών.

Με βάση τα προαναφερθέντα, εισηγούμαι όπως η Βουλή μη εμμείνει στην απόφασή της, αποδεχόμενη την Αναπομπή.

Παρακαλείται η αρμόδια Επιτροπή Προσφύγων, να ακούσει σχετικά με την παρούσα Αναπομπή, τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας και τον Υπουργό Εσωτερικών.