Καταγγελίες για καρτέλ και πρόσβαση σε εμπιστευτικά στοιχεία-Άνοιξε πόλεμος για τα καύσιμα

Πόλεμο με εταιρείες πετρελαιοειδών άνοιξαν οι πρατηριούχοι για πιθανολογούμενες παραβάσεις στις τιμές των καυσίμων, που οδηγούν ιδιοκτήτες πρατηρίων με μαθηματική ακρίβεια σε κλείσιμο, αλλά και για άλλου είδους πιθανολογούμενες παραβάσεις που επηρεάζουν τον ανταγωνισμό ανάμεσα σε πρατήρια.

Η καταγγελία, στην οποία επισυνάπτονται πάνω από διακόσιες σελίδες, αποστάλθηκε μέσω των αντιπροσώπων των πρατηριούχων στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, η οποία καλείται να την εξετάσει και να αποφασίσει κατά πόσον προκύπτουν οποιαδήποτε αδικήματα από πλευράς των εταιρειών πετρελαιοειδών.

Ουσιαστικά ενώπιον της Επιτροπής υπάρχει καταγγελία που αφορά τις εταιρείες Petrolina (Holdings) Public Ltd, EKO Cyprus Ltd, Coral Energy Products Cyprus Ltd και ExxonMobil Κύπρου Ltd, με κάποιες να εμπίπτουν σε ορισμένες από τις πιθανολογουμένες παραβάσεις και κάποιες άλλες στις υπόλοιπες καταγγελίες.

Μιλώντας στον REPORTER, ο Δρ. Παναγιώτης Αγησιλάου, οικονομολόγος, ειδικευμένος στο δίκαιο του ανταγωνισμού, ιδρυτής της Trojan Economics, που αντιπροσωπεύει τους καταγγέλλοντες, εξήγησε αρχικά ότι στην Κύπρο υπάρχει μια νομοθεσία περί προστασίας του Ανταγωνισμού, που τροποποιήθηκε το 2022. Αυτός ο νόμος έχει δύο βασικούς κανόνες. Ο ένας απαγορεύει στις επιχειρήσεις να συμπράτουν μεταξύ τους για να περιορίσουν τον ανταγωνισμό. «Αυτό που ο κόσμος ξέρει ως καρτέλ, το οποίο απαιτεί συννεόηση μεταξύ των επιχειρήσεων. Ο άλλος απαγορευτικός κανόνας αφορά την κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης, άρα μια επιχείρηση που κατέχει δύναμη στην αγορά την χρησιμοποιεί αυτή τη δύναμη για να εκμεταλλευτεί τους καταναλωτές ή να αποκλείσει τους ανταγωνιστές της».

Όσον αφορά την κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης, ο κ. Αγησιλάου υπέδειξε πως υπάρχουν τρεις πιθανολογούμενες παραβάσεις. Οι δύο αφορούν το ύψος των τιμών και η άλλη αφορά κάποιες πρακτικές διακριτικής μεταχείρισης.

«Σε σχέση με το ύψος των τιμών, η μία πιθανολογούμενη παράβαση αφορά το ύψος των χονδρικών τιμών από τις εταιρείες στους πρατηριούχους, αφού οι πρατηριούχοι με βάση τις συμβάσεις τους μπορούν να προμηθεύονται μόνο από την εταιρεία που φέρουν το όνομα της τα πρατήρια. Πωλούν λοιπόν σε χονδρική τιμή οι εταιρείες στους πρατηριούχους και οι πρατηριούχοι αποφασίζουν την λιανική τιμή που είναι η τιμή που βλέπουμε στους καταλόγους έξω από τα πρατήρια. Η καταγγελία αφορά το ύψος της χονδρικής τιμής, αφού υπάρχει ο ισχυρισμός από τους πρατηριούχους ότι είναι αρκετά υψηλή η χονδρική τιμή».

Προχωρώντας ένα βήμα πάρα πέρα, ο κ. Αγησιλάου εξήγησε όσο πιο απλοϊκά γίνεται την καταγγελία, λέγοντας πως η διαφορά μεταξύ της χονδρικής από τη λιανική τιμή δημιουργεί ένα περιθώριο κέρδους που έχουν οι πρατηριούχοι, από το οποίο αφαιρούνται οι μισθοί, ο ηλεκτρισμός και όλα τα υπόλοιπα έξοδα και τους μένει το καθαρό τους κέρδος.

«Οι εταιρείες πετρελαιοειδών, εκτός από την Exxon Mobil, έχουν τα λεγόμενα ιδιοδιαχειριζόμενα πρατήρια. Κι εδώ υπάρχει ο ισχυρισμός ότι αυτό το περιθώριο κέρδους που δημιουργείται, μεταξύ χονδρικής-λιανικής που πουλούν οι ίδιες οι εταιρείες μεταξύ των πρατηρίων που διαχειρίζονται, είναι πολύ μικρό. Αυτό δεν επιτρέπει σε γειτονικά πρατήρια να επιβιώσουν, αφού αναγκάζονται να μειώσουν τις τιμές τους για να τα ανταγωνιστούν, με αποτέλεσμα να συμπιεστεί η κερδοφορία τους και τίθεται θέμα επιβίωσης».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Καταγγέλλουν εταιρείες καυσίμων για παραβιάσεις στις τιμές οι πρατηριούχοι

Καταγγελία για πρόσβαση σε εμπιστευτικά στοιχεία

Την ίδια ώρα, υπάρχει μια άλλη πιθανολογούμενη παράβαση, που αφορά την περίπτωση της ΕΚΟ, όπως σημείωσε και η οποία, σύμφωνα πάντα με την καταγγελία, συνεργάζεται με μια συγκεκριμένη εταιρεία για να κάνει τη διανομή των υγρών καυσίμων στα πρατήρια της.

Αυτή η εταιρεία, υπέδειξε ο κ. Αγησιλάου, είναι αδελφική με μια άλλη που διαχειρίζεται πρατήρια της ΕΚΟ, κάνει διανομή των λαδιών της εταιρείας και φαίνεται ότι έχει προνομιακή μεταχείριση, διότι είχε πρόσβαση σε εμπιστευτικές πληροφορίες των υπόλοιπων πρατηριούχων, αφού έκανε τη διανομή».

Άρα, εξήγησε, φέρεται να γνώριζε τι πωλήσεις είχε το κάθε πρατήριο, αλλά και που γίνονταν οι περισσότερες. «Αυτή η εταιρεία εμφανίστηκε σε κάποια στιγμή να ανεγείρει δικά της πρατήρια, με τη δική της εμπορική επωνυμία. Υπάρχει ένας συσχετισμός ότι αυτό έγινε κατά παράβαση των κανόνων του ανταγωνισμού, γιατί είχε πρόσβαση σε προνομιακά και εμπιστευτικής σχέσεων στοιχεία».

Δύο καταγγελίες για συμπράξεις και συμφωνίες

Στον φάκελο της καταγγελίας εμπεριέχονται επίσης άλλες δύο περιπτώσεις που αφορούν τις συμπράξεις και τις συμφωνίες ανάμεσα σε πρατηριούχους και εταιρείες πετρελαιοειδών. Στην πρώτη περίπτωση, υπάρχει μια ρήτρα στις συμφωνίες όλων των καταγγελλόμενων εταιρείων πετρελαιοειδών που απαγορεύουν στους πρατηριούχους να προμηθεύονται υγρά καύσιμα από άλλους πρατηριούχους με το ίδιο εμπορικό σήμα.

«Άρα αν έχω ένα πρατήριο της Χ εταιρείας, μου απαγορεύει να πάω να βρω ένα άλλο πρατήριο της ίδιας εταιρείας και να προμηθεύομαι από εκείνο. Ή ακόμα μου απαγορεύει να βρω ένα μεταπωλητή άλλο που έχει υγρά καύσιμα της ίδιας εταιρείας και να τα προμηθευτώ. Έτσι με αναγκάζει να προμηθεύομαι απευθείας από την εταιρεία. Υπάρχει ένας κανονισμός από την Ε.Ε. που αφορά τις κάθετες συμφωνίες εμπίπτει στις απαγορεύσεις του σκληρού πυρήνα, δηλαδή είνα σοβαρή παράβαση των κανόνων του ανταγωνισμού. Καταλαβαίνει κάποιος ότι θέλεις να διαφυλάξεις το όνομα και το προϊόν σου, αλλά μπορούν και άλλα πρατήρια ή μεταπωλητές της ίδιας εταιρείας να προμηθεύσουν υγρά καύσιμα».

Τόνισε επίσης πως υπάρχει μια παράβαση που αφορά την Petrolina και αφορά μια ρήτρα στις συμφωνίες με τους πρατηριούχους, που τους απαγορεύει δύο χρόνια μετά που θα τερματίσουν τις συμφωνίες και θα παραχωρήσουν το πρατήριο, να ανοίξουν οποιοδήποτε πρατήριο εντός της Κύπρου.

«Αυτός είναι δυσανάλογος περιορισμός, γιατί καταλαβαίνει κάποιος ότι ναι μεν θέλεις να προστατεύσεις την πελατεία σου, αλλά από την άλλη θα έπρεπε να υπάρχει μια γεωγραφική ακτίνα που θα τους απαγορεύει. Αυτή η ρήτρα έπρεπε να λέει για παράδειγμα ότι απαγορεύεται σε μια ακτίνα μέχρι πέντε χιλιόμετρα να ανοίξεις ένα πρατήριο άλλης εταιρείας και όχι να του απαγορεύει αν είχε πρατήριο στο Στρόβολο, να ανοίξει πρατήριο στην Πάφο ή στην Λεμεσό. Αυτό συνιστά παράβαση των κανόνων του ανταγωνισμού», σημείωσε ο οικονομολόγος.

Η έρευνά τους επεκτείνεται από το 2016 και για μια πενταετία, όπως επισήμανε και έγινε ιδιαίτερη ενασχόληση με το ύψος των τιμών, ενώ επεξεργάστηκαν δεδομένα αρκετών χιλιάδων ημερών. Πήραν όλες τις τιμές της χονδρικής και της λιανικής τιμής από το 2016, μέχρι περίπου πέντε χρόνια και έγινε μια μεγάλη προεργασία για να έχουν αυτό το αποτέλεσμα, όπως υπέδειξε.