Ελλείψεις στον έλεγχο λογοδοσίας για κονδύλια Μηχανισμού Ανάκαμψης βρήκε το Ελεγκτικό Συνέδριο

Ελλείψεις στο σύστημα λογοδοσίας και ελέγχων για τα κονδύλια για την ανάκαμψη από την πανδημία, τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, συνολικού ύψους 724 δισεκατομμυρίων ευρώ, διαπίστωσε το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕΕΣ) σε έκθεση την οποία έδωσε στη δημοσιότητα την Τετάρτη.

Μεταξύ άλλων, οι ελεγκτές διαπίστωσαν πως δεν υπάρχει προϋπόθεση συμμόρφωσης με τους ενωσιακούς και εθνικούς κανόνες που ισχύουν για άλλους μηχανισμούς χρηματοδότησης, ούτε μηχανισμός ελέγχου για το αν τα κράτη μέλη ελέγχουν κατά πόσο υπάρχει συμμόρφωση. Επίσης, δεν υπάρχει καθοδήγηση για το τι προβλέπεται σε περίπτωση πισωγυρίσματος στις μεταρρυθμίσεις που είχαν συμφωνηθεί ως όρος για εκταμίευση κονδυλίων.

Τα κονδύλια από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αφορούν την αποκατάσταση των οικονομιών των κρατών μελών, σε συνδυασμό με την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων και δημοσίων επενδύσεων.

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του ΕΕΣ, η Κομισιόν κατάφερε σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα να αναπτύξει σύστημα ελέγχων. Στο πλαίσιο του μηχανισμού αυτού, τα κράτη μέλη είναι υποχρεωμένα να ελέγχουν κατά πόσο τα επενδυτικά έργα που χρηματοδοτούνται από τον μηχανισμό συμμορφώνονται με τους ενωσιακούς και εθνικούς κανόνες. Ωστόσο, όπως αναφέρεται, Η Επιτροπή έχει συγκεντρώσει ελάχιστες επαληθευμένες για το κατά πόσον και με ποιον τρόπο διενεργούνται οι εν λόγω έλεγχοι σε εθνικό επίπεδο.

«Οι πολίτες θα εμπιστευτούν νέους τρόπους ενωσιακής χρηματοδότησης, μόνον εάν είναι βέβαιοι ότι τα χρήματά τους δαπανώνται σωστά» επεσήμανε ο πρόεδρος του ΕΕΣ, Τόνι Μέρφι, με την ευκαιρία της έκδοσης της έκθεσης.

«Επί του παρόντος, υπάρχουν ελλείψεις από την άποψη της διασφάλισης που μπορεί να παρέχει η Επιτροπή σχετικά με το βασικό ταμείο της ΕΕ για την ανάκαμψη από την πανδημία, καθώς και έλλειψη λογοδοσίας σε επίπεδο ΕΕ», πρόσθεσε.

Εξηγώντας τα ευρήματα κατά τη διάρκεια ενημέρωσης σε δημοσιογράφους, ο κ. Μέρφι επεσήμανε πως αυτό που διαπιστώθηκε είναι ένα «δομικό πρόβλημα» που πηγάζει από πρόνοιες που έρχονται σε αντίθεση η μια με την άλλη.

Όσον αφορά την επιστροφή κονδυλίων, ανέφερε πως θα πρέπει να ξεκαθαριστεί τι μπορεί να θεωρηθεί πισωγύρισμα στις μεταρρυθμίσεις, και να προβλέπεται συγκεκριμένο τίμημα για τέτοιες περιπτώσεις.

Ερωτηθείς πώς μπορούν συγκεκριμένα να ξεπεραστούν τα προβλήματα που διαπιστώθηκαν, ο κ. Μέρφι ανέφερε πως η Κομισιόν μπορεί να κλείσει τα κενά εισάγοντας ελέγχους οι οποίοι ήδη προβλέπονται για χρηματοδοτήσεις μέσω του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου.

Οι πόροι του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας διοχετεύονται στα κράτη μέλη μέσω πληρωμών προς τα κράτη μέλη αφού προηγηθεί η εκπλήρωση συγκεκριμένων ορόσημων που έχουν συμφωνηθεί εκ των προτέρων μεταξύ της Κομισιόν και του κράτους μέλους στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης.

Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή έχει δημιουργήσει σύστημα ελέγχων μέσω των οποίων επαληθεύει τα στοιχεία που της υποβάλλουν τα κράτη μέλη προς απόδειξη της επίτευξης των ορόσημων και τιμών-στόχου που έχουν συμφωνηθεί.

Ωστόσο, όσον αφορά τα έργα που χρηματοδοτούνται από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, δεν υπάρχει η προϋπόθεση της συμμόρφωσης με τους σχετικούς ενωσιακούς και εθνικούς κανόνες που ισχύουν για άλλα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ. Η συμμόρφωση με αυτούς τους κανόνες δεν καλύπτεται ούτε από τους ελέγχους που διενεργεί η Επιτροπή για τις αιτήσεις πληρωμής από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο του ΜΑΑ.

Σύμφωνα με τους ελεγκτές, η Κομισιόν αναμένεται στο μέλλον να εξετάσει την καταλληλότητα των ελέγχων σε εθνικό επίπεδο με αντικείμενο το κατά πόσο οι έλεγχοι αυτοί μπορούν να αντιμετωπίσουν περιπτώσεις απάτης, διαφθοράς, σύγκρουσης συμφερόντων και διπλής χρηματοδότησης, και να προβεί σε ανάκτηση των σχετικών ποσών αν χρειαστεί.

Ωστόσο, επισημαίνει το ΕΕΣ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν προέβλεψε την ανάγκη να εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο τα κράτη μέλη ελέγχουν τη συμμόρφωση των έργων που χρηματοδοτούνται από το ΜΑΑ με κοινοτικούς και εθνικούς κανόνες.

Όπως υπενθυμίζεται, η μη συμμόρφωση με ενωσιακούς και εθνικούς κανόνες, μεταξύ άλλων κανόνες τις δημόσιες συμβάσεις και κρατικές ενισχύσεις και κανόνες επιλεξιμότητας, είναι συχνό φαινόμενο όσον αφορά άλλα προγράμματα χρηματοδότησης, κάτι που σημαίνει πως οι ελλείψεις των ελέγχων σε σχέση με το ΜΑΑ θέτουν σε σοβαρό κίνδυνο τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ.

Η Κομισιόν δεν έχει επίσης εκδώσει καθοδήγηση σχετικά με την περίπτωση ανάκλησης χρηματοδοτούμενου μέτρου, γεγονός που καθιστά πιθανότερο να μην εντοπιστούν περιπτώσεις όπου υπάρχει πισωγύρισμα σε μεταρρυθμίσεις και ορόσημα που είχαν εκπληρωθεί.

Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αφορά χρηματοδοτική στήριξη 385,8 δισ. ευρώ σε δάνεια και 338 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις για επιτάχυνση της οικονομικής ανάκαμψης των κρατών μελών από τις επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 και της ενίσχυσης της ανθεκτικότητας τους. Ο μηχανισμός στηρίζει μεταρρυθμίσεις και επενδυτικά έργα από τον Φεβρουάριο του 2020 και θα συνεχίσει να παρέχει στήριξη έως τις 31 Δεκεμβρίου 2026.

Πηγή: ΚΥΠΕ