Η μεταμόρφωση της αντιπολίτευσης, οι νέες προσεγγίσεις και τα ερωτήματα

Ο διορισμός του νέου κυβερνητικού σχήματος και των στενών συνεργατών του Προέδρου της Δημοκρατίας έχει μονοπωλήσει, όπως είναι άλλωστε λογικό, την πολιτική επικαιρότητα τα τελευταία εικοσιτετράωρα. Το γεγονός πως οι περισσότερες από τις επιλογές που έκανε ο Νίκος Χριστοδουλίδης δεν έχουν δοκιμαστεί σε πολιτειακά αξιώματα στο παρελθόν, εύλογα δημιουργεί απορίες ως προς τον τρόπο που θα πολιτεύονται και θα ενεργούν και κατά πόσον αυτή η απειρία θα τους οδηγήσει σε αστοχίες, ιδιαίτερα κατά την πρώτη, μεταβατική περίοδο, που αφήνουν τους επαγγελματικούς κλάδους από τους οποίους προέρχονται και βουτούν απευθείας στα βαθιά της εκτελεστικής εξουσίας.

Οι πολίτες αναμένουν με ενδιαφέρον και ίσως λίγη περιέργεια να δουν πώς μία ομάδα τεχνοκρατών θα διαχειριστεί θέσεις υψηλής πολιτικής ευθύνης. Όμως αυτή δεν είναι η μοναδική μεταμόρφωση που βρίσκεται στο πολιτικό μενού, καθώς μεγάλο ερώτημα αποτελεί και το είδος της αντιπολίτευσης που θα έχει η Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη, καθώς και σε αυτή την πλευρά του χάρτη έχουν προκύψει πολλές ανακατατάξεις μετεκλογικά.

Με βάση τις νέες διαμορφωθείσες δυναμικές στο πολιτικό σύστημα, από τα κοινοβουλευτικά κόμματα θεωρούνται συμπολιτευόμενα το ΔΗΚΟ, η ΕΔΕΚ και η ΔΗΠΑ, ενώ στον χώρο της αντιπολίτευσης βρίσκεται ο ΔΗΣΥ, το ΑΚΕΛ, το ΕΛΑΜ και οι Οικολόγοι. Η εικόνα που διαμορφώνεται στη Βουλή αριθμητικά δεν διαφέρει ιδιαίτερα από αυτήν ίσχυε προηγουμένως, καθώς οι πολιτικές δυνάμεις που υποστηρίζουν την Κυβέρνηση διαθέτουν μόλις ένα βουλευτή λιγότερο από όσους είχε ο ΔΗΣΥ ως κυβερνών κόμμα. Οι προσεγγίσεις, ωστόσο, ενδέχεται να είναι πολύ διαφορετικές μετά την αλλαγή σκυτάλης στην εκτελεστική εξουσία.

Θα πρέπει η κάθε πολιτική δύναμη να αποφασίσει την στρατηγική της, ως προς τον τρόπο που θα ασκεί αντιπολίτευση. Επί ημερών Νίκου Αναστασιάδη, το ΑΚΕΛ ασκούσε αδιάκριτη αντιπολίτευση, ως αντίπαλο δέος στον ΔΗΣΥ, η οποία ορισμένες φορές άγγιζε τα όρια της υπερβολής και έδινε την αίσθηση ότι γινόταν για χάρη αντιπολίτευσης παρά για λόγους ουσίας. Τα δεδομένα, όμως, σήμερα είναι διαφορετικά. Μπορεί ο Νίκος Χριστοδουλίδης και κάποια μέλη της Κυβέρνησής του να προέρχονται από τον χώρο της Δεξιάς, αλλά δεν εκπροσωπούν τον ΔΗΣΥ, ενώ στη Κυβέρνηση συμμετέχουν τρία κόμματα του Κέντρου με τα οποία το ΑΚΕΛ έχει κοινές προσεγγίσεις σε διάφορα θέματα. Αποτελεί, συνεπώς, ερώτημα αν θα αλλάξει τακτική στον τρόπο που αντιπολιτεύεται, αν θα προσαρμόσει την γλώσσα του αναλόγως και εάν θα είναι πιο πρόθυμο να υποστηρίξει το κυβερνητικό έργο, όταν το κρίνει ορθό, μετά την αλλαγή των δεδομένων.

Ενδεχομένως ο τρόπος που θα αντιπολιτεύεται το ΑΚΕΛ να σχετίζεται με τη δυναμική που θα αναπτυχθεί μεταξύ Κυβέρνησης και ΔΗΣΥ. Οι προαγγελίες του Αβέρωφ Νεοφύτου περί καθαρής αντιπολίτευσης και οι βαριές κουβέντες εναντίον του νικητή των εκλογών, αντικατασταθήκαν από μια πολύ πιο συγκαταβατική προσέγγιση μετεκλογικά, όταν έγινε κατανοητό πως οι ψηφοφόροι του ΔΗΣΥ διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην εκλογή του κ. Χριστοδουλίδη και ότι ο ίδιος τύγχανε ευρύτατης αποδοχής στο κόμμα. Ως αποτέλεσμα, μια σκληρή αντιπολίτευση της παράταξης θα έφερνε την ηγεσία της απέναντι από τη βάση του κόμματος, την οποία, όπως αποδεικνύουν τα γεγονότα, απέτυχε να διαβάσει το προηγούμενο διάστημα. Το γεγονός, δε, πως ένα κομμάτι της είχε αποκλίνει από την κομματική γραμμή και υποστήριξε τον νέο Πρόεδρο από τον πρώτο γύρο χρειάζεται ιδιαίτερη διαχείριση, καθώς περαιτέρω αποξένωση αυτών των ψηφοφόρων θα μπορούσε να οδηγήσει σε οριστική ρήξη μαζί τους.

Με τις εσωκομματικές εκλογές στον ΔΗΣΥ να εκκρεμούν, είναι ξεκάθαρο πως τις μεγάλες στρατηγικές αποφάσεις θα τις λάβει η νέα ηγεσία όταν θα αποκτήσει την τελική της μορφή. Όπως κι αν διαμορφωθεί όμως το τελικό ηγετικό παζλ του Συναγερμού, δεν αναμένεται να είναι τόσο εχθρικοί απέναντι στον κ. Χριστοδουλίδη όσο ήταν προεκλογικά, ιδιαίτερα από τη στιγμή που δεν τους βγήκε. Θα πρέπει, άλλωστε, να σημειωθεί πως πίσω από τις κλειστές πόρτες της Πινδάρου, κάποιοι ουδέποτε συμφωνούσαν με την πολεμική που είχε αναπτυχθεί εναντίον του νέου Προέδρου για διάφορους λόγους και δεν αναμένεται να αλλάξουν γνώμη τώρα που γνωρίζουν πώς λειτούργησε η βάση. Η «εποικοδομητική» αντιπολίτευση μπορεί να σημαίνει οτιδήποτε βολεύει να σημαίνει και για κάποιους εντός του ΔΗΣΥ ερμηνεύεται ως soft αντιπολίτευση, που αφήνει ανοιχτούς διαύλους με την Κυβέρνηση και διευκολύνει το έργο της.

Εάν, όντως, αυτή είναι η γραμμή που θα ακολουθηθεί, γίνεται κατανοητό ότι το ΑΚΕΛ θα έχει περιθώριο για μια πιο σκληρή αντιπολίτευση, καθώς θα μπορεί να «χτυπά» την όποια κοινή προσέγγιση υπάρχει μεταξύ Κυβέρνησης και ΔΗΣΥ. Ταυτόχρονα, θα αποφύγει το ενδεχόμενο συνταύτισης με την Δεξιά, το οποίο θα ήταν πρόβλημα ταυτότητας και για τα δύο κόμματα, που θα συμβιώνουν για μια πενταετία στο ίδιο στρατόπεδο ενώ διατηρούν αντίθετες απόψεις, σε μια άβολη, νέα πραγματικότητα που δεν έχουν ξαναζήσει ποτέ.

Σε ό,τι αφορά τα άλλα δύο κόμματα που βρίσκονται στην αντιπολίτευση, δεν αναμένεται να προκύψουν ιδιαίτερες αλλαγές στον τρόπο που πολιτεύονται, καθώς και κατά την προηγούμενη διακυβέρνηση έτειναν να υποστηρίζουν πολιτικές με τις οποίες συμφωνούσαν και να καταψηφίζουν προτάσεις με τις οποίες διαφωνούσαν, ακολουθώντας παρόμοια πολιτική με τα κόμματα του Κέντρου. Οι Οικολόγοι τείνουν να είναι πιο έντονοι στην κριτική τους εφ’ όλης της ύλης, ενώ το ΕΛΑΜ κινείται πιο στοχευμένα σε θέματα που θεωρεί υψηλού ενδιαφέροντος και δεν αναμένεται ούτε αυτό να επηρεαστεί από την αλλαγή σκυτάλης στην Κυβέρνηση.

Σε αντίθεση με τον ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ, τα νέα δεδομένα δεν φαίνεται να επηρεάζουν εξίσου τα μικρότερα κόμματα της αντιπολίτευσης, αν και αναμένεται ότι θα προσπαθούν να μετατρέψουν τον ρόλο τους σε ρυθμιστικό, όποτε τους δίνεται η ευκαιρία, δεδομένου ότι οι τυπικοί ρυθμιστές του συστήματος τώρα αποτελούν τις δυνάμεις της συγκυβέρνησης.