Ο Πρόεδρος υψηλών προσδοκιών, το κοινωνικό συμβόλαιο και οι νέες σχέσεις

Είναι ξεκάθαρο από τα πρώτα δείγματα γραφής του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας, πως ο ίδιος θεωρεί ότι υπέγραψε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο με τους πολίτες. Ένα συμβόλαιο στο οποίο, όπως τόνισε, ο άνθρωπος θα βρίσκεται στο επίκεντρο, και το οποίο περιλαμβάνει ιδιαίτερα υψηλές απαιτήσεις, τόσο από τον εαυτό του όσο και από τα μέλη της Κυβέρνησής του.

Τόσο η ομιλία του ενώπιον της Βουλής, όσο και αυτή ενώπιον των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου, οι οποίες, βεβαίως, δεν απευθύνονταν μόνο στους παρευρισκόμενους, αλλά κυρίως στους πολίτες που παρακολουθούν στενά τα πρώτα του βήματα στη διακυβέρνηση του τόπου, ήταν γεμάτες με υψηλές προσδοκίες. Προσδοκίες για μια νέα σχέση μεταξύ του κράτους και των πολιτών, μεταξύ των θεσμών, μεταξύ των διάφορων γραναζιών του συστήματος. Προσδοκίες για μια πιο εύρυθμη, πιο δίκαιη και πιο καθαρή χώρα. Ήταν, στην ουσία, η μεταφορά των προεκλογικών του υποσχέσεων σε μετεκλογικό πλαίσιο, η επιβεβαίωση ότι έχει θέσει τον πήχη πολύ ψηλά και προτίθεται να τον διατηρήσει εκεί, ώστε να είναι συμβατός με το πρόγραμμα και το όραμά του.

«Ανεβάστε τον πήχη του ήθους ψηλά, κρατώντας τους τόνους χαμηλά», υπέδειξε στα μέλη της Κυβέρνησής του ο Νίκος Χριστοδουλίδης, ζητώντας από τον καθένα ξεχωριστά να φροντίσει να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών. Ο νέος Πρόεδρος δείχνει να αναγνωρίζει πως ο σεβασμός δεν είναι μια αυτόματη διαδικασία και δεν αποκτάται με τη διαβεβαίωση πίστεως. Είναι μια προσπάθεια διαρκής, που υπονομεύεται από το κάθε λάθος και την κάθε απόκλιση από τα συμφωνηθέντα στο συμβόλαιο, το οποίο επισφραγίστηκε με τη λαϊκή εντολή.

Έστειλε το μήνυμα πως στη δική του Κυβέρνηση τα πράγματα θα γίνονται αλλιώς. Θα υπάρχει συνεργασία και συνέργεια, διαφάνεια και λογοδοσία, ισότητα και ισονομία. Θα υπάρχουν πλάνα και έλεγχοι, διαβούλευση και ανοιχτά κανάλια επικοινωνίας, ξεκάθαρες απόψεις και ξεκάθαρος προσανατολισμός. Μπορεί προεκλογικά να μην ευαγγελιζόταν την αλλαγή με τον τρόπο που το έκανε ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, προτιμώντας να διατηρεί άθικτες τις κλωστές που τον ένωναν με την προηγούμενη διακυβέρνηση, καθώς πόνταρε στις Συναγερμικές ψήφους, ωστόσο μετεκλογικά έχει, μέχρι στιγμής, καταστήσει σαφές, πως σκοπεύει να αλλάξει πολλά πράγματα που λάβωναν τις σχέσεις του πολίτη με το κράτος. Ορισμένα από αυτά μπορεί να σχετίζονται ειδικά με την απερχόμενη Κυβέρνηση, ωστόσο αρκετά είναι διαχρονικές παθογένειες του συστήματος, που για να αντιμετωπιστούν χρειάζεται προθυμία για ρήξη.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εμφανίστηκε έτοιμος να ηγηθεί της σύγκρουσης που απαιτείται, για να κλαδευτούν οι κακές ρίζες που δηλητηριάζουν το σύστημα. «Θα είμαστε κυβέρνηση όλων των Κυπρίων, χωρίς καμία απολύτως διάκριση. Σπάστε κατεστημένα και αντιλήψεις ότι το Κράτος είναι εδώ για να εξυπηρετεί μόνο κάποιους. Φαινόμενα ευνοιοκρατίας δεν θα γίνουν ανεχτά όποιον και αν αφορούν», υπογράμμισε, μετατρέποντας τη λαϊκή απαίτηση σε προσωπική του αξίωση, η οποία δεσμεύει, πλέον, και τα μέλη της Κυβέρνησής του. Έστειλε, ταυτόχρονα, το μήνυμα, πως εάν αποδειχθούν κατώτεροι των περιστάσεων, πρέπει να είναι πρόθυμοι να παραιτηθούν, επισημαίνοντας τους ότι η εξουσία τους δεν είναι δεδομένη, αλλά συνδέεται με την επίδοσή τους.

Την ίδια στιγμή, έδειξε ότι κατανοεί πως δεν μπορεί να έχει Υπουργούς αμέτοχους, που δεν έχουν πλήρη επίγνωση σε τι συνηγορούν -κάτι για το οποίο είχαν επικριθεί οι Υπουργοί της προηγούμενης Κυβέρνησης σε σχέση με το θέμα των διαβατηρίων για παράδειγμα- καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, ένα από τα πρώτα πράγματα που είπε όταν έκλεισαν οι πόρτες, ήταν πως αναμένει από αυτούς να εκφράζουν θέσεις για όλα τα θέματα κι όχι μόνο εκείνα που αφορούν το χαρτοφυλάκιό τους. Αυτό μπορεί να ερμηνευθεί και ως μία πρόθεση για μια πιο συλλογική διαχείριση των ευθυνών από την Κυβέρνηση. Κι αν όντως έτσι έχουν τα πράγματα, θα πρόκειται όντως για άλλο ένα ανέβασμα του πήχη, καθώς οι πολίτες είναι συνηθισμένοι στις ευθύνες που γλιστρούν και χάνονται πίσω από τους τύπους και τις διαδικασίες.

Τόνισε, ταυτόχρονα, πως αναμένει συγκεκριμένα σχέδια δράσης και υλοποίησή τους, ενώ ανέθεσε στην Υφυπουργό παρά τω Προέδρω την παρακολούθηση και την εποπτεία της εφαρμογής του κυβερνητικού έργου, καθιστώντας πιο δύσκολες τις ξεχασμένες δεσμεύσεις, τις υποσχέσεις των συρταριών και τις διακηρύξεις με ορίζοντα τις ελληνικές καλένδες, παραδείγματα των οποίων εντοπίζονται σε όλες τις προηγούμενες Κυβερνήσεις.

Ο κ. Χριστοδουλίδης ζήτησε μέγιστη συνεργασία μεταξύ της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας, χαρακτηρίζοντας την, μάλιστα, ως «συνεργασία προστιθέμενης δημοκρατικής αξίας». Προανήγγειλε τη δική του, ετήσια παρουσία στη Βουλή των Αντιπροσώπων για ανασκόπηση του κυβερνητικού έργου και παρουσίαση του νομοθετικού προγράμματος, καθώς και συχνή αλληλοενημέρωση. Κάλεσε, παράλληλα, το νομοθετικό Σώμα να ασκεί συνεχή και αποτελεσματικό έλεγχο στη διακυβέρνησή του. Για να επιτευχθούν, αυτά, βεβαίως, θα πρέπει να θέλουν κι άλλοι να συμβάλουν, καθώς προϋποθέτουν και μια νέα σχέση ανάμεσα στην Κυβέρνηση και την αντιπολίτευση κι όχι απλώς μεταξύ θεσμών.

Ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει ξεκάθαρα υψηλές προσδοκίες, τις οποίες φροντίζει να καλλιεργεί και στον λαό με κάθε ευκαιρία. Οι μεγάλες προσδοκίες, όμως, οδηγούν και σε μεγάλες απογοητεύσεις όταν δεν γίνονται πράξη. Γι’ αυτό, αν όντως οι κυβερνώντες επιθυμούν μια επανεκκίνηση σε πιο υγιείς βάσεις, θα πρέπει να φροντίσουν να μην γίνεται καμία έκπτωση. Εκεί και όπου δεν μπορούν να υλοποιήσουν τα όσα αναμένονται από αυτούς, πρέπει να απευθύνονται στους πολίτες με ειλικρίνεια, να προβαίνουν σε διορθωτικές ενέργειες, να λένε συγνώμη κι όχι δικαιολογίες. Πρέπει, κυρίως, να τιμούν το συμβόλαιο που έχουν με εκείνους που τους τίμησαν με τη ψήφο τους.