Αυξάνονται οι ροές των μεταναστών-Στην Κύπρο το 50% όσων έφτασαν στην Ευρώπη το 2022

Το μέγεθος του προβλήματος που αντιμετωπίζει η Κύπρος, όσον αφορά στο μεταναστευτικό, μαρτυρούν οι αριθμοί που κατέχει το Υπουργείο Εσωτερικών, αφού το νησί μας δέχθηκε το 50% των μεταναστών που έφτασαν στις χώρες της Ευρώπης το 2022. Αυτό ανακοίνωσε ενώπιον της Επιτροπής Εσωτερικών της Βουλής ο Κωνσταντίνος Ιωάννου, ο οποίος σημείωσε ότι προτίθεται εντός των επόμενων εβδομάδων να μεταβεί εκ νέου στις Βρυξέλλες, ώστε να ασκήσει πιέσεις για περισσότερη προώθηση του Σχεδίου Δράσης της Ανατολικής Μεσογείου.

Ο υπουργός Εσωτερικών παρουσιάστηκε για πρώτη φορά, μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής και αναφέρθηκε στις προτεραιότητες του Υπουργείου του, με το μεταναστευτικό να είναι μία εξ αυτών. Όπως ανέφερε κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, υπέδειξε πως η διαχείριση των αυξημένων μεταναστευτικών ροών αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες διεθνείς προκλήσεις, τόσο σε τοπικό, όσο και σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Κατά τη διάρκεια της τοποθέτησής του, ο υπουργός Εσωτερικών υπέδειξε πως μόνο το 50% των μεταναστών που έφτασαν στην Ευρώπη, με τον αριθμό να ανέρχεται στις 21,565 αφίξεις.

Ο κ. Ιωάννου σημείωσε πως η Κύπρος καλείται να αντιμετωπίσει δυσανάλογες ροές, τόσο όσον αφορά στο μέγεθός της, όσο και στον πληθυσμό της και υπογράμμισε πως τα τελευταία έξι χρόνια η Κύπρος ήταν σταθερά το κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τον υψηλότερο αριθμό αιτήσεων σε σχέση με τον πληθυσμό της, με την αύξηση από το 2016, να φτάνει στο 490%. Επεσήμανε, δε, ότι αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη δεδομένη στιγμή, το ποσοστό των αιτούντων και των κατόχων για οποιοδήποτε καθεστώς διεθνούς προστασίας στην Κύπρο, ο αριθμός των οποίων ανήλθε πέραν των 55,000 ατόμων, να βρίσκεται στο 6% του πληθυσμού της χώρας, ενώ μόνο για το 2022 καταγράφηκαν 21,565 νέοι αιτούντες.

Ο υπουργός Εσωτερικών σημείωσε πως λόγω αυτών των δεδομένων, έχει κριθεί αναγκαία η δημιουργία Υφυπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, που θεσμικά θα μαζέψει κάτω από μία ομπρέλα τις διάφορες πολιτικές σε αυτό τον τομέα, ώστε να είναι αποτελεσματικότερη η διαχείριση των προκλήσεων. Το Υφυπουργείο, όπως εξήγησε ο κ. Ιωάννου, θα έχει την πλήρη ευθύνη για προγραμματισμό, συντονισμό, οργάνωση και εποπτεία και την ευθύνη αξιολόγησης και αναβάθμισης των υπηρεσιών που θα υπάγονται σε αυτό, με στόχο την επίλυση των προβλημάτων και των θεμάτων που παρουσιάζονται.

Ο στόχος του Υπουργείου, τόνισε ο Κωνσταντίνος Ιωάννου είναι να κατατεθεί μέχρι το τέλος Μαΐου το νομοσχέδιο για το Υφυπουργείο, ώστε να προωθηθεί η ψήφιση το συντομότερο δυνατό, με απώτερο στόχο να ενδυναμωθεί με ανθρώπινο δυναμικό, για να εξασφαλιστεί καλύτερος συντονισμός και συνεργασία μεταξύ των τμημάτων του Υφυπουργείου. Παράλληλα, ένας άλλος στόχος του Υπουργείου, όπως ανέφερε ο κ. Ιωάννου είναι να υπάρχει ένα ακόμη πιο γρήγορο σύστημα εξέτασης αιτήσεων ασύλου και ταχείες εθελούσιες επιστροφές και απελάσεις των μη δικαιούχων και προς αυτό το σκοπό, προγραμματίζεται η ενίσχυση της υπηρεσίας με 27 εξεταστές, ενώ παράλληλα θα συμβάλει και ο παγκόσμιος οργανισμός Ασύλου με άλλους 16, ώστε ο αριθμός των εξεταστών να ανέλθει στους 100. Έτσι, στόχος είναι να εξετάζονται 1,300 αιτήσεων σε ένα μήνα, σε σχέση με τις 1,200 που εξετάζονται αυτή τη στιγμή. Στη συνέχεια, πρόθεση του Υπουργείου είναι να προωθήσει και τις διαδικασίες για πρόσληψη άλλων 25 εξεταστών.

Στο μεταξύ, όπως εξήγησε ο κ. Ιωάννου, το Υπουργείο βρίσκεται σε επαφές και με το Ανώτατο, ώστε να μελετηθούν τρόποι να αυξηθεί ο αριθμός των προσφύγων που εξετάζονται, καθώς επίσης και τρόπους να επισπευσθεί η εξέταση των προσφύγων που προσφεύγουν στο Διεθνές Δικαστήριο.

Ένας βασικός πυλώνας της μεταναστευτικής πολιτικής είναι η προώθηση μεταναστών στις χώρες προέλευσης τους, οι αιτήσεις των οποίων απορρίφθηκαν και πέραν των αναγκαστικών επιστροφών, τέθηκε σε εφαρμογή πρόγραμμα παροχής οικονομικών κινήτρων στους υπηκόους τρίτων χωρών, που θέλουν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα εθελούσιων επιστροφών και να επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους. Αυτό γίνεται από τη διεύθυνση του Υπουργείου Εσωτερικών, ενώ παράλληλα προωθείται και η σύναψη διμερών συνεργασιών με τρίτες χώρες, για επιστροφή υπηκόων τους.

Ο υπουργός Εσωτερικών αναφέρθηκε και στο Σχέδιο Δράσης της Ανατολικής Μεσογείου, τονίζοντας πως είναι ένα σχέδιο που αποφασίστηκε από τον Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον περασμένο Φεβρουάριο, ως αποτέλεσμα των συντονισμένων ενεργειών των υπουργών Εξωτερικών. Σήμερα βρίσκεται στο στάδιο της συζήτησης, αναφορικά με το περιεχόμενό του. Ο κ. Ιωάννου σημείωσε πως το Υπουργείο μελετά διάφορες διατάξεις που θα ζητήσει να συμπεριληφθούν στο πλαίσιο και θα έχουν καθοριστική σημασία, που θα επιφέρουν απτά και χρήσιμα αποτελέσματα και τόνισε πως εντός των επόμενων εβδομάδων, σκοπεύει να μεταβεί στις Βρυξέλλες για να πιέσει τους αρμόδιους, ώστε να προχωρήσουν οι συζητήσεις.

Όσον αφορά στην επιτήρηση της Πράσινης Γραμμής, ο Κωνσταντίνος Ιωάννου υπέδειξε πως συνεχίζονται οι προσπάθειες για ενίσχυση, με νέα μέσα τεχνολογίας που θα χρηματοδοτηθούν από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ θα τεθεί σε λειτουργία και η επιτήρηση με τους οριοφύλακες.

Αναφορικά με τα Κέντρα Υποδοχής και Φιλοξενείας, ο υπουργός Εσωτερικών τόνισε πως προωθούνται σημαντικά έργα και αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη διαγωνισμός για δημιουργία νέου κέντρου Φιλοξενίας και του προαναχωρητικού κέντρου στις Λίμνες, στη Μεννόγεια Λάρνακας. Πρόκειται για ένα έργο που θα χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με ύψος 67 εκ. ευρώ και θα αποτελείται από το Κέντρο Φιλοξενίας, με χωρητικότητα 1,000 ατόμων και το κέντρο προαναχώρησης υπηκόων τρίτων χωρών που θα οι αιτήσεις τους έχουν απορριφθεί, που θα είναι χωρητικότητας 800 ατόμων. Αναφορικά με το Πουρνάρα, που παρουσιάζει προβλήματα ασφάλειας και υγείας, λόγω υπερπληθυσμού, το Υπουργείο Εσωτερικών αποφάσισε να προχωρήσει με έργα ριζικής αναβάθμισης, με κόστος 25 εκ. ευρώ. Με την ολοκλήρωση των εργασιών, όπως εξήγησε ο κ. Ιωάννου, το Κέντρο θα μπορεί να αντιμετωπίσει τις ροές μεταναστών με αμεσότερες διαδικασίες. Σε εξέλιξη βρίσκονται και έργα στο Κέντρο Φιλοξενίας στην Κοφίνου, για να αυξηθεί η χωρητικότητα, από 400 κλίνες σε 700.

Οι τοποθετήσεις των βουλευτών

Μετά την αρχική τοποθέτηση του υπουργού, ακολούθησαν οι τοποθετήσεις των βουλευτών, σχετικά με το θέμα. Ο βουλευτής του Δημοκρατικού Συναγερμού, Κυριάκος Χατζηγιάννης, στην τοποθέτησή του σημείωσε ότι είναι προτεραιότητα του τόπου το μεταναστευτικό, τονίζοντας ωστόσο ότι το 6% που ακούστηκε, αναφορικά με το ποσοστό των μεταναστών που βρίσκονται στην Κύπρο, σε σχέση με τον πληθυσμό, είναι εθνικός κίνδυνος και πρέπει η Κυβέρνηση να κινηθεί με γοργούς ρυθμούς. Επεσήμανε πως το κράτος είναι φιλόξενο και διατηρεί πλήρως τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών, ωστόσο δεν είναι αποτελεσματική η πολιτική που εφαρμόζεται μέχρι σήμερα και χρειάζεται καινούργια, πιο ριζοσπαστική. Υπογράμμισε ότι είναι ευρωπαϊκό θέμα και δεν πρέπει να χαθεί άλλος χρόνος.

Από πλευράς της, η βουλεύτρια του ΑΚΕΛ, Μαρίνα Νικολάου, έθεσε κάποια ερωτήματα προς τον υπουργό, ζητώντας να μάθει πόσες αιτήσεις ασύλου εξετάστηκαν το 2022, ενώ ρώτησε τι συμβαίνει σε περίπτωση που ένας μετανάστης δεν δίνει τη συγκατάθεσή του να επιστρέψει στη χώρα του, δεδομένου ότι είναι μόνο εθελοντικές οι επιστροφές. Σε σχέση με το συρματόπλεγμα που έχει τοποθετηθεί κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής, η κα. Νικολάου ζήτησε να μάθει τι προτίθεται να πράξει η Κυβέρνηση για το εν λόγω μέτρο.

Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρίστος Σενέκκης, στη δική του τοποθέτηση, ζήτησε να ενημερωθεί σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι διαδικασίες για το Υφυπουργείο Μετανάστευσης και πότε θα ολοκληρωθεί, ενώ θέλησε να μάθει και πόσες αιτήσεις υπάρχουν για το 2023 και πόσες είναι σε εκκρεμότητα.

Από πλευράς της, η βουλεύτρια του Κινήματος Οικολόγων, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, επεσήμανε πως αυτή τη στιγμή, δημιουργείται μία ωρολογιακή βόμβα, η οποία θα σκάσει και θα πρέπει να τη διαχειριστεί το Υπουργείο Εσωτερικών και εξήγησε πως ναι μεν υπάρχει εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού από την Τουρκία, ωστόσο υπάρχει και εργαλειοποίηση και από πολιτικούς στην Κύπρο. Υπέδειξε πως θα πρέπει το Υπουργείο Εσωτερικών να περιορίσει τη ρητορική μίσους που υπάρχει, επειδή υπάρχει η αντίληψη ότι όλοι είναι κλέφτες, εγκληματίες, γεμάτοι ασθένειες και αυτές οι απόψεις δεν θα λύσουν το θέμα. Αναφορικά με το συρματόπλεγμα στην Πράσινη Γραμμή, η κα. Ατταλίδου επεσήμανε πως περπάτησε στην περιοχή που έχει τοποθετηθεί και είναι κρίμα να χαριστεί στους Τούρκους πέντε χιλιόμετρα της Νεκρής Ζώνης.

Οι απαντήσεις του υπουργού

Παίρνοντας εκ νέου το λόγο, ο κ. Ιωάννου σημείωσε πως το μεταναστευτικό είναι προτεραιότητα του Υπουργείου και ήδη υπάρχει νομοσχέδιο, για τη δημιουργία του Υφυπουργείου Μετανάστευσης, που βρίσκεται στη Νομική Υπηρεσία και επανέλαβε ότι στόχος είναι μέχρι τέλος Μαΐου να κατατεθεί στη Βουλή, αφού αυτό είναι το συντομότερο που ενδείκνυται.

Όσον αφορά στις αφίξεις μεταναστών στην Κύπρο, οι αριθμοί των οποίων έφτασαν το 50% σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, ο κ. Ιωάννου επανέλαβε την τοποθέτηση ότι πρόκειται για εργαλειοποίηση του ζητήματος από την Τουρκία, κάτι που ο προκάτοχός του είχε επισημάνει σε πολλές επιστολές που απέστειλε προς τους αρμόδιους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τόνισε πως για το 2022 έφτασαν στην Κύπρο 857 ασυνόδευτα παιδιά και έθεσε στο τραπέζι κάποιους προβληματισμούς για τον τρόπο που ταξίδεψαν από την Αφρική για να φτάσουν στην Κύπρο και αν υπάρχουν κυρώσεις για τις αεροπορικές που δέχθηκαν να ταξιδέψουν οι ανήλικοι ασυνόδευτοι.

Αναφορικά με το Γραφείο Επιστροφών, ο κ. Ιωάννου τόνισε πως ενισχύεται με επιπλέον τρόπο η οργάνωση, για τα άτομα που θα επιστρέφουν στις χώρες τους. Υπέδειξε πως για να μειωθούν οι ροές, πρέπει να αυξηθούν οι επιστροφές και αυτή τη στιγμή υπάρχει ο μηχανισμός της εθελούσιας επιστροφής, τον οποίο χρησιμοποίησαν μόνο 96 άτομα τον περασμένο χρόνο. Σημείωσε πως πρέπει να γίνει υποχρεωτική η μετεγκατάσταση και το πρόβλημα θα λυθεί με τη συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να μειωθούν οι μεταναστευτικές ροές. Εξήγησε πως σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών, ετοιμάστηκε ένα προσχέδιο με εισηγήσεις, που θα κατατεθούν στην ΕΕ, για το Σχέδιο Δράσης της Ανατολικής Μεσογείου, που είναι αρκετά σημαντικό. Ο υπουργός τόνισε πως πρέπει να υπάρχουν κυρώσεις για τις αεροπορικές που μεταφέρουν τους ασυνόδευτους ή τους «φοιτητές» που φτάνουν στα κατεχόμενα, οι οποίοι είναι ένα από τα μεγαλύτερα μέτωπα στο μεταναστευτικό, αφού μόλις φτάσουν στα κατεχόμενα, σε λιγότερο από είκοσι τέσσερις ώρες μεταβαίνουν στις ελεύθερες περιοχές.

Αναφορικά με το συρματόπλεγμα, ο Κωνσταντίνος Ιωάννου τόνισε πως στόχος δεν είναι να επεκταθεί το συγκεκριμένο μέτρο, αφού πρέπει να αξιολογηθεί και στη συνέχεια να λάβουν αποφάσεις. Υπογράμμισε πως δεν είναι εύκολη η διαχείριση στην Πράσινη Γραμμή και ό,τι και να κάνει η Κυβέρνηση, οι διακινητές βρίσκουν άλλους τρόπους για να μεταφέρουν μετανάστες στις ελεύθερες περιοχές. Σημείωσε πως στόχος είναι να γίνεται επιτήρηση της Πράσινης Γραμμής και να διασφαλίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και αναμένεται το επόμενο διάστημα να αναλάβουν δράση και οι οριοφύλακες, που θα ελέγχουν τους διακινητές.