Η αποτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος, το παρελθόν και οι δαίμονες του ΔΗΣΥ

Η εκλογή της Αννίτας Δημητρίου στην προεδρία του Δημοκρατικού Συναγερμού και οι επικείμενες εκλογές του Μαΐου για τις υπόλοιπες αιρετές θέσεις της ηγεσίας του κόμματος, άφησαν για λίγο στο περιθώριο το πλέον καυτό θέμα για το κόμμα, αυτό της αποτίμησης του εκλογικού αποτελέσματος και της ανάλυσης των δεδομένων που άφησαν την επί δέκα χρόνια κυβερνώσα παράταξη στην αντιπολίτευση.

Αν και οι ενέργειες της παρούσας περιόδου γίνονται με γνώμονα το μέλλον, αυτό δεν μπορεί να συμβεί αν δεν αντληθούν τα απαραίτητα διδάγματα από το παρελθόν, κάτι που θα γίνει όταν ο ΔΗΣΥ με ψυχραιμία αναλύσει τα δεδομένα και κάνει την αυτοκριτική του. Άλλωστε, αν όλα πήγαιναν όπως τα ήθελαν στην Πινδάρου, σήμερα στο Προεδρικό θα βρισκόταν ο Αβέρωφ Νεοφύτου, στο κόμμα θα επικρατούσε πανηγυρικό κλίμα για τη μεγάλη νίκη και θα ασχολούνταν με τη διαχείριση της εξουσίας για άλλη μία πενταετία αντί να αναζητούν τη θέση τους στον αντιπολιτευτικό χάρτη. Το γεγονός πως αυτό δεν συνέβη ήταν ο κυριότερος λόγος για το τοξικό και έντονα διχαστικό κλίμα που αναπτύχθηκε το προηγούμενο διάστημα, το οποίο προκάλεσε βαθιές πληγές στην παράταξη και θα πρέπει να αναζητηθούν τα λάθη, όχι τόσο για να αποδοθούν ευθύνες (παρόλο που το blame game ξεκίνησε εδώ και καιρό) αλλά κυρίως για να μην επαναληφθούν.

Για πολλά στελέχη, που είτε το εξέφρασαν δημοσίως είτε όχι, αυτή η συζήτηση θα έπρεπε να είχε προηγηθεί των εκλογικών διεργασιών. Θεωρούν, δηλαδή, ότι θα έπρεπε η ανάδειξη νέας ηγεσίας να γίνει μετά την αποτίμηση των Προεδρικών Εκλογών, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στις αστοχίες που θα εντοπιστούν. Με αυτό τον τρόπο, η νέα ηγεσία δεν θα κουβαλούσε τα βαρίδια των Προεδρικών Εκλογών στην έναρξη της θητείας της, αλλά θα έμπαινε κατ’ ευθείαν σε μία διαδικασία επούλωσης πληγών και ενδυνάμωσης του κόμματος.

Η ανάλυση του εκλογικού αποτελέσματος θα γίνει το επόμενο διάστημα και αναμένεται να υπάρχουν πολλαπλές ερμηνείες. Άλλωστε, το μπάχαλο που υπήρξε μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου των Προεδρικών Εκλογών, ήταν σε μεγάλο βαθμό απότοκο αυτών των διαφορετικών ερμηνειών για τους λόγους που έμεινε εκτός δεύτερης Κυριακής ο Αβέρωφ Νεοφύτου. Η όξυνση των πνευμάτων ήταν τέτοια, που μέχρι και φαινόμενα τραμπουκισμού παρουσιάστηκαν, τα οποία παραπέμπουν σε άλλες εποχές, ενώ ειπώθηκαν βαριές κουβέντες στη δημόσια σφαίρα και δη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι οποίες τροφοδότησαν ακόμη περισσότερο το κλίμα διχασμού, που δεν ήθελε παρά μία σπίθα για να φουντώσει, δεδομένου ότι το κόμμα βάδιζε προς την εσωστρέφεια πολύ πριν χάσει τις εκλογές.

Αν πρέπει να τοποθετηθεί χρονικά η έναρξη αυτής της εσωστρέφειας, ενδεχομένως ως σημείο εκκίνησης να μπορεί να προσδιοριστεί ο περασμένος Οκτώβριος, όταν η αντιπαράθεση του Αβέρωφ Νεοφύτου με τον Νίκο Αναστασιάδη έλαβε δημόσιο χαρακτήρα, αφού ο τέως πρόεδρος του ΔΗΣΥ εξέφρασε τα παράπονά του για τον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας από τηλεοράσεως, σε μια προσπάθεια να του ασκήσει πίεση για να προσφέρει μεγαλύτερη υποστήριξη στην υποψηφιότητά του, καθώς οι φήμες φούντωναν πως το ευρύτερο περιβάλλον του Νίκου Αναστασιάδη υποστήριζε τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Ο κ. Νεοφύτου δήλωσε ότι δημιουργήθηκαν σκιές και ο κ. Αναστασιάδης το εισέπραξε ως προσβολή. Όλα αυτά είχαν προκαλέσει μεγάλο εσωκομματικό εκνευρισμό, ο οποίος εκτεινόταν από τα υψηλόβαθμα στελέχη μέχρι τους απλούς ψηφοφόρους, και παρά το γεγονός πως οι δύο πρωταγωνιστές έδειξαν να τα βρίσκουν, τουλάχιστον δημοσίως, το κλίμα ουδέποτε ανατράπηκε.

Ειπώθηκαν, άλλωστε, πολύ περισσότερα πίσω από κλειστές πόρτες, τα οποία «κατέβαιναν» στη βάση, πραγματικά ή διαστρεβλωμένα, αναλόγως της πηγής και της σκοπιμότητάς της, με αποτέλεσμα οι αντιμαχόμενες πλευρές να ακονίζουν μαχαίρια πριν από την πρώτη Κυριακή. Για πολλούς -και κατά μία ανάγνωση για τους ίδιους τους κυρίους Νεοφύτου και Αναστασιάδη- το blame game στον Συναγερμό είχε ξεκινήσει αρκετά πιο πριν από την εκλογική ήττα και όσο δεν αγγίζει το θέμα επίσημα το κόμμα, ώστε να κλείσει αυτό το κεφάλαιο, θα διαιωνίζεται στο παρασκήνιο και θα επιμολύνει και τις προσπάθειες ανανέωσης που εκ των πραγμάτων θα φέρει η αλλαγή σκυτάλης στην ηγεσία.

Στην ουσία υπάρχουν δύο σχολές σκέψεις σε ό,τι αφορά το φταίξιμο για την ήττα του ΔΗΣΥ, αλλά υπάρχει και πολύ γκρίζο μεταξύ τους. Η μία λέει πως η ευθύνη ανήκει κατά κύριο λόγο στον Αβέρωφ Νεοφύτου, ο οποίος λειτούργησε συγκεντρωτικά και απέτυχε να αντιληφθεί εγκαίρως ότι είχε πρόβλημα δημοφιλίας τόσο στη βάση του ΔΗΣΥ όσο και στους ψηφοφόρους ευρύτερα, λαμβάνοντας λανθασμένες στρατηγικές αποφάσεις. Η άλλη λέει πως το πρόβλημα ήταν εξωγενές και προκλήθηκε από τον Νίκο Χριστοδουλίδη και τα κόμματα του Κέντρου, οι οποίοι προσπάθησαν να διασπάσουν τον ΔΗΣΥ, με αποτέλεσμα να αδυνατεί να πιάσει το μάξιμουμ της απόδοσής του. Αυτή η τάση κατηγορεί, επίσης, κάποια στελέχη ότι ενώ δημοσίως υποστήριζαν Αβέρωφ Νεοφύτου, υπογείως υποστήριζαν Νίκο Χριστοδουλίδη από την αρχή.

Πέραν των ατόμων που έχουν ισχυρή άποψη υπέρ της μίας ή της άλλης ανάγνωσης, ενδεχομένως η πλειοψηφία να βρίσκεται κάπου μέσα στη μέση. Να αναγνωρίζει, δηλαδή, ότι προκάλεσε ζημιά ο Νίκος Χριστοδουλίδης, αλλά να θεωρεί ταυτόχρονα πως έγιναν κακές επιλογές και κακή διαχείριση σε διάφορα στάδια του προεκλογικού. Οι δύο αντιμαχόμενες προσεγγίσεις, ωστόσο, ήταν που προκάλεσαν όξυνση των πνευμάτων και τον διχασμό που παρατηρήθηκε, καθώς φαίνεται -και δη σε επίπεδο βάσης- να υπήρχαν φανατικοί και από τις δύο πλευρές, οι οποίοι διατηρούν αυτές τις έντονες απόψεις και τώρα και μέσα από αυτόν τον φακό να προσεγγίζουν και την επικείμενη εκλογική διαδικασία.

Πάντως, ανεξαρτήτως της σχολής σκέψης που ανήκει το κάθε στέλεχος, υπάρχει ένα δεδομένο που σχετίζονται με τις εκλογές, το οποίο προκύπτει εκ του ίδιου του αποτελέσματος και των στατιστικών, που θα πρέπει να προβληματίσει σοβαρά τον ΔΗΣΥ. Δεν διάβασαν σωστά τη βάση τους και μάλιστα δύο φορές. Η πρώτη ήταν όταν δεν αντιλήφθηκαν εγκαίρως ότι υπήρχε μεγάλο ρεύμα προς την υποψηφιότητα Νίκου Χριστοδουλίδη από την αρχή ή ακόμη κι ότι υπήρχε διάσταση μερίδας ψηφοφόρων με τον Αβέρωφ Νεοφύτου, με αποτέλεσμα ολόκληρος ο προεκλογικός να μετατραπεί σε ένα κυνηγητό για να πειστούν οι Συναγερμικοί να ψηφίσουν Συναγερμό. Η δεύτερη ήταν ότι αποφάσισαν να καλέσουν τη βάση σε ψήφο κατά συνείδηση και να μην πάρουν θέση ενόψει δεύτερης Κυριακής, ενώ τα τρία τέταρτα των ψηφοφόρων του κόμματος τάχθηκαν υπέρ του Νίκου Χριστοδουλίδη, τον οποίο σήμερα ο ΔΗΣΥ αντιπολιτεύεται. Θα πρέπει, συνεπώς, μετά την εξαγωγή των συμπερασμάτων, να δημιουργηθούν και οι μηχανισμοί εκείνοι που θα διασφαλίζουν ότι δεν θα επαναληφθούν φαινόμενα όπως αυτό, όπου είτε δεν ήταν πλήρως κατανοητές οι τάσεις και οι απόψεις της βάσης είτε ήταν αλλά αγνοήθηκαν από την ηγεσία.

Μας χωρίζει λίγο περισσότερο από ένας χρόνος μέχρι την επόμενη εκλογική διαδικασία. Ο ΔΗΣΥ έχει το περιθώριο να κάνει την αυτοκριτική του, να εκλέξει την ηγεσία του και με ηρεμία να ξαναχτίσει την ενότητά του, ώστε να μπορεί εκ νέου να διεκδικήσει την πρωτιά, υλοποιώντας τον στόχο που έθεσε η νέα του πρόεδρος για ένα κόμμα ενωμένο και ισχυρό. Θα πρέπει, όμως, πρώτα να αντιμετωπίσει τους δαίμονές του, για να μην συνεχίσουν να τον στοιχειώνουν.