Η στιγμή της αλήθειας, η νύχτα του χαμένου και οι εφιάλτες της επόμενης μέρας

Η στιγμή της αλήθειας έχει φτάσει. Μετά από μία προεκλογική εκστρατεία που ξεκίνησε περισσότερο από ένα χρόνο προηγουμένως, ο κυπριακός λαός σήμερα αποφασίζει για τον επόμενο Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Οι φετινές Προεδρικές Εκλογές αναμένεται να είναι υπόθεση δύο γύρων και, ως εκ τούτου, μετά την αποψινή καταμέτρηση θα γνωρίζουμε ποιοι δύο υποψήφιοι θα εξασφαλίσουν εισιτήριο για τον δεύτερο γύρο και θα διεκδικήσουν την ερχόμενη Κυριακή τη μετακόμισή τους στον λόφο του Προεδρικού.

Τα διακυβεύματα είναι πολλά για πολλούς. Τόσο οι υποψήφιοι προσωπικά, όσο και τα κόμματα που τους υποστηρίζουν πήραν μεγάλα ρίσκα με στόχο τη μεγάλη νίκη, σε ένα πολιτικό σκηνικό που ξέφυγε από την πεπατημένη και που χαρακτηριζόταν από πολλές ιδιομορφίες. Και αναμένεται πως κάποιοι θα έχουν πολύ δύσκολο βράδυ κι ακόμη δυσκολότερη επόμενη μέρα, καθώς οι βασικοί διεκδικητές είναι τρεις και ένας εξ’ αυτών και κατ’ επέκταση οι κομματικές ηγεσίες που τον επέλεξαν θα είναι οι χαμένοι των εκλογών. Ουσιαστικά το βράδυ της πρώτης Κυριακής αναδεικνύεται και ο μεγάλος χαμένος, με όλες τις επιπτώσεις που αυτό ενέχει.

Μέχρι και την τελευταία στιγμή τα περισσότερα κόμματα πάλευαν με τον εαυτό τους, καθώς  για πολλά δινόταν μια μάχη για συσπείρωση που ενδεχομένως δεν υπήρξε ποτέ προηγουμένως στο πλαίσιο Προεδρικών Εκλογών. Με ασφυκτικό pressing στους ψηφοφόρους, από πόρτα σε πόρτα και συνεχώς με ένα ακουστικό στο χέρι, υψηλόβαθμα και επιτελικά στελέχη προσπάθησαν να μην αφήσουν τίποτα στην τύχη και να συγκεντρώσουν γύρω από τον υποψήφιό τους όσο περισσότερη από την εκλογική τους δύναμη ήταν δυνατόν, δεδομένων των τάσεων αποσυσπείρωσης που παρουσιάζονταν. Από τη στιγμή που οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δεν έδωσαν ξεκάθαρες ενδείξεις ως προς το ζευγάρι του δευτέρου γύρου, κάθε ψήφος της τελευταίας στιγμής θεωρείτο εξαιρετικά πολύτιμη. Άλλωστε, κανείς δεν έχει την πολυτέλεια να μην βρεθεί στην πρώτη είτε έστω στη δεύτερη θέση απόψε.

Σε περίπτωση που μείνει εκτός δευτέρου γύρου ένας εκ των Αβέρωφ Νεοφύτου και Ανδρέα Μαυρογιάννη, οι δύο μεγαλύτερες πολιτικές δυνάμεις του τόπου θα βρεθούν για πρώτη φορά αντιμέτωπες με το ενδεχόμενο να μείνουν χωρίς υποψήφιο και να πρέπει να κάνουν μια νέα επιλογή. Και αυτή η επιλογή θα είναι εκ των πραγμάτων πολύ δύσκολη, με τον τρόπο που έχουν εξελιχθεί τα πράγματα και θα έχει μεγάλο εσωκομματικό κόστος.

Στην περίπτωση του ΑΚΕΛ, τα συλλογικά όργανα θα πρέπει να αποφασίσουν ανάμεσα στους «δύο Συναγερμικούς υποψηφίους», όπως τους χαρακτηρίζουν, μετά από δέκα χρόνια που ασκούσαν σκληρή αντιπολίτευση στην Κυβέρνηση ΔΗΣΥ και αφού έστησαν μια ολόκληρη προεκλογική εκστρατεία γύρω από την ανάγκη για αλλαγή. Πιθανή υποστήριξη στον Αβέρωφ Νεοφύτου θα αποτελέσει τεράστια υπέρβαση για το κόμμα της Αριστεράς, καθώς θα σήμαινε ψήφο στον «αιώνιο αντίπαλο», ενώ η υποστήριξη του Νίκου Χριστοδουλίδη θα τους έφερνε μεν στην ίδια γραμμή με τα κεντρώα κόμματα, αλλά απέναντι από τα όσα διακήρυτταν μέχρι σήμερα. Η άλλη επιλογή είναι η κατά βούληση ψήφος, η οποία θα σήμαινε πως το κόμμα δεν θα λάβει θέση σε μια απόφαση κορυφαίας πολιτικής σημασίας για τον τόπο. Όποια απόφαση κι αν πάρει, πέραν της κατά βούλησης, δεν αναμένεται να υιοθετηθεί από το σύνολο της κομματικής βάσης, ενώ θα οδηγήσει και σε μεγάλη αμφισβήτηση των επιλογών που έγιναν.

Παρομοίως και στην περίπτωση του ΔΗΣΥ, η επιλογή είναι μεταξύ της υπέρβασης προς το ΑΚΕΛ ή της συνταύτισης με τον Νίκο Χριστοδουλίδη, τον οποίο ανάλωσε μεγάλο μέρος του προεκλογικού να κατηγορεί ότι προσπαθεί να διασπάσει την κομματική συνοχή. Ενδεχομένως η επιλογή Χριστοδουλίδη να ήταν πιο εύπεπτη, υπό την έννοια ότι ο ίδιος δηλώνει Συναγερμικός και διατέλεσε στέλεχος της Κυβέρνησης Αναστασιάδη, πλην όμως τον διέγραψαν και ανέπτυξαν μια άνευ προηγουμένου πολεμική εναντίον του και των κομμάτων που τον υποστηρίζουν. Όπως και στην περίπτωση του ΑΚΕΛ, ανοιχτή είναι και η επιλογή της κατά βούλησης ψήφου, που για τους ίδιους λόγους με το ΑΚΕΛ θεωρείται προβληματική. Και στον ΔΗΣΥ αναμένεται να ανοίξει τεράστιος κύκλος εσωστρέφειας την επομένη των εκλογών, ανεξαρτήτως της απόφασης που θα ληφθεί.

Σε περίπτωση που μείνει εκτός ο Νίκος Χριστοδουλίδης, τότε νέες αποφάσεις θα πρέπει να λάβουν το ΔΗΚΟ, η ΕΔΕΚ και η ΔΗΠΑ. Τα κεντρώα κόμματα έχουν κληθεί και στο παρελθόν να επιλέξουν νέο υποψήφιο μεταξύ των δύο γύρων. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει πως εάν συμβεί κάτι τέτοιο δεν θα υπάρξει αμφισβήτηση και κλυδωνισμοί. Αναμένεται πως θα γίνουν διαπραγματεύσεις και με τις δύο πλευρές στην λογική της ανταλλαγής, και ενδεχομένως να μην συμπεριφερθούν με τον ίδιο τρόπο. Αυτό διπλασιάζει, βέβαια, τις πιθανότητες να είναι δύο φορές χαμένοι, με τις ανάλογες εσωκομματικές συνέπειες.

Πάντως, όποιοι κι αν είναι οι τελικοί διεκδικητές, ενδεχομένως να τοποθετηθούν και οι Οικολόγοι, οι οποίοι αποφάσισαν να μην στηρίξουν κανένα για τον πρώτο γύρο αλλά ενδέχεται να αλλάξουν απόφαση ενόψει της δεύτερης Κυριακής, καθώς και το ΕΛΑΜ, εάν μείνει έξω ο Χρίστος Χρίστου.

Αναλόγως των νέων δυναμικών που θα διαμορφωθούν δημιουργούνται αρκετά ερωτήματα ως προς το ποιοι θα κυβερνήσουν την επόμενη ημέρα και με ποιες ισορροπίες στη Βουλή θα γίνει αυτό. Η «ανακατανομή» κομμάτων που πιθανώς να προκύψει την ερχόμενη εβδομάδα, θα επηρεάσει και την νομή της εξουσίας που θα ακολουθήσει, ενώ οι επιλογές προσώπων αναμένεται να διαδραματίσουν καταλυτικό ρόλο στον τρόπο που θα κυλήσει η επόμενη πενταετία.

Η έκβαση των Προεδρικών Εκλογών ενδεχομένως να αποτελέσει την απαρχή μίας νέας εποχής για το κομματικό σύστημα της Κύπρου, αφού κάποια αποτελέσματα θα σήμαιναν αλλαγή στις δυναμικές αλλά και στην κατάσταση πραγμάτων ως έχει. Θα συνιστούσαν άλλο ένα μήνυμα από τους πολίτες προς τις πολιτικές δυνάμεις, το οποίο θα πρέπει να συνυπολογιστεί μαζί με το μέγεθος της αποχής, καθώς και προειδοποιητικό καμπανάκι να σταματήσουν να τους θεωρούν δεδομένους.

Μαζί με τους Αβέρωφ Νεοφύτου, Ανδρέα Μαυρογιάννη και Νίκο Χριστοδουλίδη τις εκλογές τρέχουν άλλοι έντεκα υποψήφιοι: Ο πρόεδρος του ΕΛΑΜ Χρίστος Χρίστου, ο Αχιλλέας Δημητριάδης, ο Γιώργος Κολοκασίδης, ο Κωνσταντίνος Χριστοφίδης, ο Χαράλαμπος Αριστοτέλους, ο Ανδρέας Ευστρατίου, ο Ανδρόνικος Ζερβίδης, η Τσελεστίνα ντε Πέτρο, ο Αλέξιος Σαββίδης, ο Λουκάς Σταύρου και η Ιουλία Χόβρινα Κομνηνός. Αν και κάποιοι από αυτούς θεωρούνται μεσαίας εμβέλειας υποψήφιοι κι άλλοι μικρής, το συνολικό τους ποσοστό θα επηρεάσει αφενός τα ποσοστά στα οποία αναμένεται να κινηθούν οι τρεις μεγαλύτεροι υποψήφιοι, ενώ ενδέχεται να βάλει κάποιους από αυτούς στο παιγνίδι των συμμαχιών του δεύτερου γύρου.

Ο συνωστισμός τόσων πολλών υποψηφίων είναι μόνο μία από τις πολλές ιδιομορφίες που έχουμε στις φετινές Προεδρικές Εκλογές. Ήταν γενικά μια παράξενη προεκλογική διαδικασία, που παρά τον υπερβολικό αριθμό debates που διοργανώθηκαν, χαρακτηριζόταν κυρίως από παράλληλους μονολόγους και πολλές φορές διάλογο άνευ πολιτικής ουσίας. Παρά τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν, δεν κατέστη δυνατόν να υπάρξουν συμμαχίες μεταξύ κομμάτων με την παραδοσιακή έννοια του όρου, καθώς ακόμη και στην περίπτωση του Νίκου Χριστοδουλίδη που υποστηρίζεται από αριθμό κομμάτων, πρόκειται για διμερείς συμφωνίες με ανεξάρτητο υποψήφιο και όχι κοινή υποψηφιότητα. Και οι τρεις βασικοί υποψήφιοι υπήρξαν συνεργάτες του απερχόμενου Προέδρου της Δημοκρατίας και είχαν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν στη πολιτική δραστηριότητα της απερχόμενης διακυβέρνησης. Το Κυπριακό έπαψε να είναι πρώτη προτεραιότητα και μπήκαν άλλα ζητήματα στα ψηλά του προεκλογικού.

Όλες αυτές οι ιδιομορφίες, καθώς και πολλές άλλες, αναμένεται να επηρεάσουν το σημερινό αποτέλεσμα. Το μόνο σίγουρο είναι πως, ό,τι κι αν γίνει, θα έχει απόηχο που θα κρατήσει και τους επόμενους μήνες και για κάποιους δεν θα είναι καθόλου ευχάριστος.