Η ιστορία των Προεδρικών-Οι μάχες, το διακύβευμα, οι νικητές και οι χαμένοι

Για εντέκατη φορά στα 63 χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο κυπριακός λαός σήμερα καλείται να εκλέξει τον όγδοο Πρόεδρο στην ιστορία του. Σε μια ταραχώδη περίοδο δεκαετίων που συντηρείται για δεκαετίες με το Κυπριακό άλυτο, η Κύπρος σήμερα καλείται να ψηφίσει τον επόμενο Πρόεδρο, ο οποίος αφενός αναλαμβάνει μια Κύπρο κατά πολύ πιο ευημερούσα από αυτήν που ανέλαβε ο απερχόμενος Πρόεδρος, αφετέρου, έχοντας ενώπιον του σημαντικές προκλήσεις, σοβαρές επικείμενες κρίσεις, αλλά και το Εθνικό θέμα σε τέλμα. 

Πώς όμως γράφτηκε η ιστορία της Κύπρου; Ποιοι ήταν οι πρωταγωνιστές; Πώς οι αποφάσεις τους έμειναν στην ιστορία; Ποια θέματα συζητούσαν στις προεκλογικές των περασμένων δεκαετιών και πώς μερικά εξ αυτών παραμένουν επίκαιρα μέχρι σήμερα; Η ιστορία των κυπριακών Προεδρικών Εκλογών ξεκινά το 1959 με την πρώτη εικοσαετία, να έχει αρκετές διακυμάνσεις, κυρίως αρνητικές, που δεν επέτρεψαν την ωρίμανση, τόσο του πολιτικού προσωπικού όσο και του λαού. 

Προεδρικές Εκλογές 1959

Αντίπαλοι στις τότε εκλογές ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, που υποστηρίχθηκε από την πλειονότητα των αγωνιστών της ΕΟΚΑ και ο Ιωάννης Κληρίδης (πατέρας του Γλαύκου Κληρίδη), τον οποίον στήριξαν η Δημοκρατική Παράταξη, το ΑΚΕΛ και οι αντιτιθέμενοι στις συμφωνίες Λονδίνου - Ζυρίχης.

Νικητής και πρώτος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας από την εκλογική αναμέτρηση της 13ης Δεκεμβρίου 1959, αναδείχθηκε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος που εξασφάλισε το 66,29% των ψήφων, έναντι 32,92% του Ιωάννη Κληρίδη. Ταυτόχρονα, έγιναν εκλογές και για τον Αντιπρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας μεταξύ των Τουρκοκυπρίων και εξελέγη ο Φαζίλ Κουτσιούκ, χωρίς ανθυποψήφιο.

Αξιοσημείωτο στην συγκεκριμένη εκλογική αναμέτρηση, το γεγονός ότι ο γιός του Ιωάννη Κληρίδη, Γλαύκος αρνήθηκε να στηρίξει την υποψηφιότητα του πατέρα του, στηρίζοντας την υποψηφιότητα Μακαρίου. Μάλιστα, γι αυτή του την κίνηση είχε κατηγορηθεί ότι παραβίαζε τη χριστιανική εντολή «τίμα τον πατέρα σου και τη μητέρα σου...». Εκείνος απαντούσε με το αρχαιοελληνικό ρητό «πατρός τε και μητρός τε και των άλλων προγόνων απάντων τιμιότερον εστίν η Πατρίς, και σεμνώτερον και αγιώτερον».

25 Φεβρουαρίου 1968

Οι δεύτερες προεδρικές εκλογές ήταν προγραμματισμένες για το 1965. Ωστόσο, αναβλήθηκαν εξ αιτίας των σοβαρών διακοινοτικών ταραχών του 1963/1964, με τη Βουλή των Αντιπροσώπων να ψηφίζει παράταση της θητείας του προέδρου Μακαρίου για τρία χρόνια.

Έτσι οι εκλογές διενεργήθηκαν τελικά στις 25 Φεβρουαρίου, 1968, σ’ ένα κλίμα εντάσεων, αντεγκλήσεων και εκτρόπων.

Στο επίκεντρο της προεκλογικής διαμάχης, βρέθηκε το θέμα της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα. Υποψήφιοι ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, τον οποίο υποστήριξαν οι αγωνιστές που δεν αντιδρούσαν στις συμφωνίες της Ζυρίχης (Πατριωτικό Μέτωπο) και το ΑΚΕΛ, ενώ οι Ενωτικοί (ΔΕΚ) τάχθηκαν με τον ψυχίατρο Τάκη Ευδόκα, ο οποίος κατήλθε ως υποψήφιος για να συντηρήσει και να προβάλει το θέμα της Ένωσης με την Ελλάδα. Όσο εντεινόταν, μάλιστα, η προεκλογική εκστρατεία, τόσο περισσότερο εντείνονταν και τα επεισόδια μεταξύ των υποστηρικτών των δύο υποψηφίων.

Στην ουσία, ο Τάκης Ευδόκας δυσκολεύτηκε να διεξάγει την εκστρατεία του, καθώς οι υποστηρικτές του Μακαρίου προκαλούσαν συνεχώς επεισόδια όπου εμφανιζόταν για να μιλήσει. Μάλιστα, σε μία εκδήλωση στη Λευκωσία, εναντίον του Ευδόκα ρίφθηκαν γιαούρτια, λεμόνια, αυγά και άλλα αντικείμενα από αστυνομικούς, εκπαιδευτικούς και άλλους δημοσίους υπαλλήλους.

Η κάλπη έδωσε συντριπτική νίκη στον Μακάριο. Συγκέντρωσε το 96,26%των ψήφων, έναντι 3,74% του Τάκη Ευδόκα. Στο πλαίσιο της πολιτικής του «εφικτού» αντί του «ευκταίου», ο Μακάριος πάγωσε το ζήτημα της Ένωσης.

1973: Νικητής χωρίς εκλογές ο Μακάριος

Οι επόμενες προεδρικές εκλογές ήταν προγραμματισμένες για τις 18 Φεβρουαρίου 1973. Ωστόσο, η ψηφοφορία δεν διενεργήθηκε, καθώς μοναδικός υποψήφιος ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, ο οποίος και επανεξελέγη για τρίτη συνεχή θητεία. Παρέμεινε στον προεδρικό θώκο μέχρι το θάνατό του, στις 3 Αυγούστου 1977.

Αναπληρωματική εκλογή Σπύρου Κυπριανού

Τον Μακάριο διαδέχθηκε στην Προεδρία της Δημοκρατίας ο μέχρι τότε Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, Σπύρος Κυπριανού, ο οποίος εξελέγη χωρίς ψηφοφορία, αφού ήταν ο μόνος υποψήφιος που υπέβαλε υποψηφιότητα για την Αναπληρωματική Εκλογή Προέδρου της 10ης Σεπτεμβρίου 1977, μετά το θάνατο του Μακαρίου. Η εκλογή αυτή, που είχε τη συναίνεση όλων των πολιτικών δυνάμεων, κάλυψε το υπόλοιπο της προεδρικής θητείας, μέχρι το Φεβρουάριο του 1978.

Εκλογή Σπύρου Κυπριανού χωρίς ανθυποψήφιο

Οι προγραμματισμένες για τις 5 Φεβρουαρίου 1978, εκλογές δεν διεξήχθησαν ποτέ, αφού ο Σπύρος Κυπριανού εξελέγη Πρόεδρος άνευ ανθυποψηφίου. Η εκλογή αυτή κάλυψε της πενταετή προεδρική θητεία μεταξύ των ετών 1978 - 1983

Αξίζει να σημειωθεί πως τότε, το αξίωμα επρόκειτο να διεκδικήσει και ο Γλαύκος Κληρίδης, ο οποίος απέσυρε στην συνέχεια την υποψηφιότητά του, λόγω της απαγωγής του γιου του Σπύρου Κυπριανού, Αχιλλέα, τον Δεκέμβριο του 1977, και σε ένδειξη ομοψυχίας του πολιτικού κόσμου.

Επανεκλογή Κυπριανού στις εκλογές του 1983

Μεταπολεμικά ουσιαστικά οι πρώτες εκλογές έγιναν το 1983. Σε εκείνες τις εκλογές υποψήφιοι ήταν ο Σπύρος Κυπριανού ο οποίος είχε εκλεγεί άνευ ανθυποψηφίου στις Προεδρικές του 1978, ένα χρόνο μετά το θάνατο του Αρχιεπίσκοπου Μακάριου, ο Γλαύκος Κληρίδης που εκπροσωπούσε τη δεξιά και ο πρόεδρος της ΕΔΕΚ Βάσος Λυσσαρίδης.Οι εκλογές  διεξήχθησαν την 13η Φεβρουαρίου 1983, το αξίωμα κέρδισε και πάλι ο Σπύρος Κυπριανού. Υποστηριζόμενος από το ΔΗΚΟ - το κόμμα που ο ίδιος ίδρυσε το 1976 - και το ΑΚΕΛ, συγκέντρωσε το 56,54% των ψήφων, έναντι 33,93% του Γλαύκου Κληρίδη, ο οποίος στηριζόταν από τον ΔΗΣΥ και 9,53% του Βάσου Λυσσαρίδη που στηριζόταν από τα κόμματα ΕΔΕΚ και ΠΑ.ΜΕ.

Αυτή ήταν και η πρώτη επίσημη και επιτυχημένη συνεργασία μεταξύ του κέντρου και της αριστεράς, που εξασφάλισε στον ιδρυτή του ΔΗΚΟ την τελευταία του θητεία στο προεδρικό αξίωμα.

Εκείνη η συνεργασία ΑΚΕΛ-ΔΗΚΟ βασίστηκε πάνω στην προεκλογική εκστρατεία που έμεινε στην ιστορία για «το μίνιμουμ πρόγραμμα» που κατήρτισαν τα δύο κόμματα προεκλογικά. Βέβαια η συνεργασία με το ΑΚΕΛ πέρασε μέσα από συμπληγάδες, αφού δεν άργησαν να δημιουργηθούν σύννεφα στις σχέσεις τους, κυρίως λόγω διαφωνιών στο Κυπριακό, που σε πρώτο στάδιο προκάλεσαν την αποχώρηση του ΑΚΕΛ από την Κυβέρνηση και σε δεύτερο οδήγησαν το ΑΚΕΛ σε επιλογή άλλου υποψηφίου για τις Προεδρικές του 1988.

Η πανεθνική διάσκεψη για το Κυπριακό και το σκάνδαλο ΞΕΚΤΕ γύρω από την κατασκευή του δρόμου Λευκωσίας – Λεμεσού, ήταν επίσης ανάμεσα στα θέματα της προεκλογικής εκστρατείας.

1988: Η Προεδρία στον Γιώργο Βασιλείου

Οι εκλογές του 1988 έμειναν στην ιστορία για δύο πολύ σημαντικούς λόγους. Ο πρώτος ήταν ότι ήταν οι πρώτες στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας που πραγματοποιήθηκαν δύο γύροι και ο δεύτερες ότι, ένα φρέσκο πολιτικό πρόσωπο που δεν άνηκε στον στενό κύκλο συνεργατών του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, ο Γιώργος Βασιλείου, διεκδίκησε με αξιώσεις και κατάφερε να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Επίσης οι εκλογές του 1988 ήταν οι μοναδικές που δεν υπήρξε κανενός είδους συνεργασία μεταξύ των κομμάτων στον πρώτο γύρο.

Στο πρώτο debate του 1988 συμμετείχαν οι τέσσερις βασικοί υποψήφιοι. Ο για 11 χρόνια Πρόεδρος της Δημοκρατίας Σπύρος Κυπριανού, ο τότε Πρόεδρος του ΔΗΣΥ Γλαύκος Κληρίδης, ο γιατρός και Πρόεδρος της ΕΔΕΚ Βάσος Λυσσαρίδης και ο νεοεμφανιζόμενος επιχειρηματίας και οικονομολόγος, υποστηριζόμενος από το ΑΚΕΛ Γιώργος Βασιλείου και ο οποίος τελικά κέρδισε τις εκλογές.

Ειδικότερα υποψήφιοι ήταν ο Γλαύκος Κληρίδης από τον ΔΗΣΥ, ο Γιώργος Βασιλείου ως ανεξάρτητος, αλλά με τη στήριξη του ΑΚΕΛ, ο Σπύρος Κυπριανού από το ΔΗΚΟ, ο Βάσος Λυσσαρίδης από την ΕΔΕΚ και ως ανεξάρτητος ο Θράσος Γεωργιάδης. Στον δεύτερο γύρο των εκλογών πέρασαν ο Γλαύκος Κληρίδης με ποσοστό 33,32% και ο Γιώργος Βασιλείου με 30,11%. Ο Σπύρος Κυπριανού με 27,29% έμεινε εκτός δεύτερου γύρου.

Στον δεύτερο γύρο των εκλογών ο Σπύρος Κυπριανού δεν πήρε θέση και κάλεσε τους ψηφοφόρους του ΔΗΚΟ να ψηφίσουν κατά συνείδηση. Αντιθέτως η ο Βάσος Λυσσαρίδης κάλεσε τους ψηφοφόρους της ΕΔΕΚ να στηρίξουν τον Γιώργο Βασιλείου ο οποίος τελικά εκλέχθηκε με 51,63%.

Πέντε ήταν οι υποψήφιοι που έδωσαν τη μάχη τα κάλπης τον Φεβρουάριο του 1988. Η εκλογή κρίθηκε για πρώτη φορά σε δύο γύρους, καθώς κανείς από τους υποψηφίους δεν έλαβε το 50 +1% των ψήφων, όπως προνοεί το Σύνταγμα. Ο δεύτερος γύρος, με «μονομάχους» τους Γιώργο Βασιλείου και Γλαύκο Κληρίδη, έδωσε το αξίωμα στον νεοφανή τότε Γιώργο Βασιλείου, σε μια μάχη που δόθηκε κυριολεχτικά «στήθος με στήθος».

Ο Γιώργος Βασιλείου, νεοφανής τότε στο πολιτικό σκηνικό, υποσχόταν ανανέωση της πολιτικής ζωής, περισσότερη δημοκρατία, ενώ είχε εκφράσει την επιθυμία του για όσο το δυνατό συντομότερη λύση του Κυπριακού. «Θέλω λύση χθες», έλεγε χαρακτηριστικά. Ο Γλαύκος Κληρίδης επαγγελλόταν εθνική συμφιλίωση και σωτηρία της Κύπρου από τον Αττίλα.

Αξιοσημείωτο το γεγονός ότι κατά την διάρκεια της διάσκεψης τύπου για εξαγγελία της υποψηφιότητάς του, ο Γιώργος Βασιλείου είχε εντυπωσιάσει τους δημοσιογράφους, απαντώντας με ευχέρεια στις ερωτήσεις τους σε τρείς διαφορετικές γλώσσες: Ρωσικά, Γαλλικά και Αγγλικά.

1993: Η σκυτάλη στον Γλαύκο Κληρίδη

Τη σκυτάλη για την επόμενη πενταετία πήρε ο Γλαύκος Κληρίδης, σε μια αναμέτρηση δύο γύρων στις 7 και 14 Φεβρουαρίου, 1993. Οι Προεδρικές Εκλογές του 1993, πραγματοποιήθηκαν στη σκιά των προσπαθειών για επίλυση του Κυπριακού με τη Δέσμη Ιδεών Γκάλι να αποτελεί το βασικό θέμα της προεκλογικής ατζέντας. Σε εκείνες τις εκλογές για πρώτη φορά υπήρξε συνεργασία μεταξύ των δύο κομμάτων του κέντρου από τον πρώτο γύρο των εκλογών. Συγκεκριμένα, ο Γιώργος Βασιλείου επαναδιεκδίκησε την Προεδρία της Δημοκρατίας ως υποψήφιος του ΑΚΕΛ, ο Γλαύκος Κληρίδης ως υποψήφιος του ΔΗΣΥ και ο Πασχάλης Πασχαλίδης ως υποψήφιος της συνεργασίας ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ. Υποψήφιοι ήταν επίσης οι ανεξάρτητοι ο Γεώργιος Μαυρογένης και ο Γιαννάκης Ταλιώτης.

Το επόμενο προεδρικό debate πραγματοποιήθηκε ακριβώς πέντε χρόνια αργότερα, τον Φεβρουάριο του 1993 με τη συμμετοχή των τριών βασικών υποψηφίων. Του Γιώργου Βασιλείου που στηριζόταν από το ΑΚΕΛ και το ΑΔΗΣΟΚ, τον Γλαύκο Κληρίδη που στηριζόταν από το κόμμα του και τον Πασχάλη Πασχαλίδη που στήριζαν ΔΗΚΟ και ΕΔΕΚ.

Εκείνη η συνεργασία ΔΗΚΟ-ΕΔΕΚ δεν στέφθηκε από επιτυχία αφού ο Πασχάλης Πασχαλίδης, έλαβε μόλις το 18,64% των ψήφων και δεν πέρασε στο δεύτερο γύρο, ο οποίος διεξάχθηκε μια εβδομάδα αργότερα μεταξύ του Γιώργου Βασιλείου που στον πρώτο γύρο έλαβε το 44,15% και του Γλαύκου Κληρίδη που έλαβε το 36,74%. Οι διαβουλεύσεις μεταξύ των κομμάτων που έμειναν χωρίς υποψήφιο, ευνόησαν τον Γλαύκο Κληρίδη ο οποίος αν και σχεδόν εννιά μονάδες πίσω από τον Γιώργο Βασιλείου κατάφερε να κόψει πρώτος το νήμα, εξασφαλίζοντας τη στήριξη του Δημοκρατικού Κόμματος.

Αυτή, άλλωστε, ήταν η πρώτη φορά που το ΔΗΚΟ συνεργάστηκε με τον Δημοκρατικό Συναγερμό, συμμετέχοντας στην Κυβέρνηση Κληρίδη. Στον δεύτερο γύρο που εξελίχθηκε σε πραγματικό θρίλερ, ο Γλαύκος Κληρίδης έλαβε το 50,31% των ψήφων και ο Γιώργος Βασιλείου το 49,69. Για πρώτη φορά στην ιστορία του ο Δημοκρατικός Συναγερμός θα κατάφερνε να γίνει Κυβέρνηση και ο Γλαύκος Κληρίδης θα ήταν ο τέταρτος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πάντως η συνεργασία με το ΔΗΚΟ δεν πήγε μακριά αφού σύντομα τα στελέχη οι διαφωνίες μεταξύ των κομμάτων θα έστελναν το κόμμα του Σπύρου Κυπριανού στην αντιπολίτευση.

Κύριο θέμα της προεκλογικής εκστρατείας ήταν η λεγόμενη «δέσμη ιδεών Γκάλι» για τη λύση του Κυπριακού, που είχε εκπονηθεί κατά την θητεία του Γιώργου Βασιλείου. Οι δύο υποψήφιοι της δεύτερης Κυριακής την είχαν υποστηρίξει με διαφοροποιήσεις, ενώ κατηγορηματικά αντίθετος ήταν ο κοινός υποψήφιος ΕΔΕΚ-ΔΗΚΟ, Πασχάλης Πασχαλίδης, που όμως δεν πέρασε στον δεύτερο γύρο.

1998: Δεύτερη θητεία στον Γλαύκο Κληρίδη

Μέσα σε έντονο κλίμα πόλωσης και τοξικότητας, πραγματοποιήθηκαν και οι Προεδρικές Εκλογές του 1998. Το ΔΗΚΟ το οποίο είχε αποχωρήσει από την Κυβέρνηση Κληρίδη, θέλοντας να φέρει την αλλαγή συνεργάστηκε με το ΑΚΕΛ, ενώ από την άλλη πλευρά ο Γλαύκος Κληρίδης με αιχμή του δόρατος την έλευση του οπλικού συστήματος S-300 ζήτησε από τον λαό ανανέωσης της εντολής του. Στον πρώτο γύρο υποψήφιοι ήταν εκ μέρους της συνεργασία ΔΗΚΟ-ΑΚΕΛ που θα αναβίωνε μετά από 15 χρόνια, ο Γιώργος Ιακώβου, υποψήφιος του ΔΗΣΥ ο Γλαύκος Κληρίδης, της ΕΔΕΚ ο Βάσος Λυσσαρίδης, ενώ ως υποψήφιοι κατήλθαν επίσης ο Αλέξης Γαλανός, ο οποίος προηγουμένως είχε διαφωνήσει και είχε αποχωρήσει από το ΔΗΚΟ από την Κυβέρνηση και τη στήριξη του Γιώργου Ιακώβου, ο Βάσος Λυσσαρίδης ως υποψήφιος της ΕΔΕΚ, ο Γιώργος Βασιλείου με το Κίνημα Ελευθέρων Δημοκρατών, ο πρόεδρος των Νέων Οριζόντων, Νίκος Κουτσού και ο Νίκος Ρολάνδης με το κόμμα των Φιλελευθέρων.

Στο debate του 1998, κύριο θέμα συζήτησης πέραν από το Κυπριακό, η αγορά και εγκατάσταση των ρωσικών πυραύλων S300 στην Κύπρο. Οι δύο κεντρικοί υποψήφιοι Γλαύκος Κληρίδης και Γιώργος Ιακώβου καλοκρατούσαν τους υπόλοιπους πέντε κατά τη διάρκεια της συζήτησης,  για να έχουν την εύνοια τους στον δεύτερο γύρο.

Όπως και το 1993, μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου ο Γλαύκος Κληρίδης κατάφερε να εξασφαλίσει τη στήριξη όλων των ανθυποψηφίων που αποκλείστηκαν μετά τον πρώτο γύρο πλην του Βάσου Λυσσαρίδη, ο οποίος κάλεσε τους ψηφοφόρους της ΕΔΕΚ να ψηφίσουν κατά συνείδηση. Ο Κληρίδης εκλέχθηκε με ποσοστό 50,82%, έναντι 49,18% του Γιώργου Ιακώβου.

Κατά την πρώτη Κυριακή, οι υποψήφιοι είχαν πάρει:

Γεώργιος Ιακώβου (ΔΗΚΟ-ΑΚΕΛ)40,61%

Γλαύκος Κληρίδης (ΔΗΣΥ) 40,06%

Βάσος Λυσσαρίδης (ΕΔΕΚ) 10,59%,

Αλέξης Γαλανός (πρώην στέλεχος του ΔΗΚΟ) 4,04%

Γιώργος Βασιλείου 3%

Νίκος Κουτσού 0,91%

Νίκος Ρολάνδης 0,78%.

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου είχαν κυριαρχήσει οι ρωσικοί πύραυλοι S-300 και η εγκατάστασή τους ή μη στο νησί. Ο Πρόεδρος Κληρίδης είχε υποσχεθεί την εγκατάστασή τους στο νησί ως μέτρο άσκησης πίεσης προς τους Τούρκους και τους Αγγλοαμερικανούς για τη λύση του Κυπριακού. Τελικά οι πύραυλοι αγοράσθηκαν, αλλά δεν έφθασαν ποτέ στην Κύπρο και κατέληξαν στην Κρήτη.

2003: Νέος Πρόεδρος ο Τάσσος Παπαδόπουλος

Η επόμενη εκλογική αναμέτρηση για τον προεδρικό θώκο «έστεψε» νικητή τον Τάσσο Παπαδόπουλο από τον πρώτο γύρο των εκλογών της 16ης Φεβρουαρίου 2003. Ο Τάσσος Παπαδόπουλος ήταν ο πέμπτος, κατά σειρά, Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Οι Προεδρικές του 2003, έμειναν στην ιστορία, αφού σε αυτές υπήρξε η πιο ευρεία συνεργασία κομμάτων που καταγράφηκε ποτέ στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία μάλιστα επιστεγάστηκε με την εκλογή από τον πρώτο γύρο του Τάσσου Παπαδόπουλου, καθιστώντας τις ως την τρίτη και τελευταία μέχρι σήμερα, εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας ενός γύρου.

Εν μέσω των διαπραγματεύσεων για λύση του Κυπριακού και λίγους μήνες πριν την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν ίσως η μικρότερη σε διάρκεια προεκλογική περίοδος και δεν επέτρεψε την διεξαγωγή debate.

Συνολικά στις εκλογές συμμετείχαν εννέα υποψήφιοι. Ο Τάσσος Παπαδόπουλος με σύνθημα «Αλλαγή απ΄ την πρώτη Κυριακή, στηρίχθηκε από το ΑΚΕΛ, το ΔΗΚΟ την ΕΔΕΚ, τους Οικολόγους και της Έπαλξής Ανασυγκρότησης Κέντρου του Κύπρου Χρυσοστομίδη και κατάφερε να εξασφαλίσει το 51,5% των ψήφων, ενώ ο Γλαύκος Κληρίδης, ο οποίος διεκδικούσε μια τρίτη θητεία με τη δέσμευση αυτή να διαρκέσει μόνο κάποιους μήνες μέχρι την επίτευξη λύσης του Κυπριακού, στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάν, έλαβε το 38,8% των ψήφων, με τη στήριξη του Δημοκρατικού Συναγερμού, του ΑΔΗΚ του Ντίνου Μιχαηλίδη και των ΕΔΗ.

Οι υπόλοιποι υποψήφιοι ήταν ο τότε Γενικός Εισαγγελέας Αλέκος Μαρκίδης που διαφώνησε με την υποψηφιότητα Κληρίδη και κατήλθε ως ανεξάρτητος λαμβάνοντας το 6,62% των ψήφων και εκ μέρους των Νέων Οριζόντων ο Νίκος Κουτσού που έλαβε 2,12%. Οι υπόλοιποι πέντε ανεξάρτητοι υποψήφιοι έλαβαν ποσοστά κάτω του 0,5%.

Εκείνη η ευρεία συμμαχία κατάφερε να επιβιώσει, παρά το γεγονός ότι κατά καιρούς υπήρξαν διαφωνίες, ειδικά την περίοδο πριν από το δημοψήφισμα του Απριλίου του 2004 για το Σχέδιο Ανάν. Τελικά έσπασε οριστικά ένα χρόνο πριν από την ολοκλήρωση της θητείας της Κυβέρνησης, όταν το ΑΚΕΛ αποφάσισε πως δεν θα στήριζε μια δεύτερη θητεία Τάσσου Παπαδόπουλου και θα κατερχόταν στις εκλογές με υποψήφιο τον τότε Γενικό Γραμματέα του κόμματός του, Δημήτρη Χριστόφια. Τον Ιούλιο του 2007 οι υπουργοί που προέρχονταν από το ΑΚΕΛ παραιτήθηκαν από τις θέσεις τους και αποχώρησαν, σεβόμενοι την απόφαση της Εζεκία Παπαϊωάννου.

Κεντρικό θέμα της προεκλογικής περιόδου ήταν το «Σχέδιο Ανάν» για την επίλυση του Κυπριακού. Οι συζητήσεις είχαν αναλωθεί στο ποιος από τους βασικούς υποψηφίους θα διαχειριζόταν καλύτερα το κυπριακό και το προτεινόμενο σχέδιο, προς όφελος της Εθνικής Υπόθεσης.

2008: Ο Δημήτρης Χριστόφιας στην Προεδρία

Οι εκλογές του 2008 επιφύλασσαν μια μεγάλη έκπληξη, αφού διέψευσαν πανηγυρικά τις δημοσκοπήσεις και χάρισαν στο ΑΚΕΛ μια τεράστια νίκη, αφού για πρώτη φορά κατάφερνε να εκλέξει στο ύπατο αξίωμα τον Γενικό Γραμματέα του. Στις εκλογές συμμετείχαν εννέα υποψήφιοι. Ο Τάσσος Παπαδόπουλος επαναδιεκδικούσε μια δεύτερη θητεία, αυτή τη φορά με τη στήριξη του ΔΗΚΟ, της ΕΔΕΚ, των Οικολόγων, του ΕΥΡΩΚΟ και του ΑΔΗΚ, ενώ απέναντι του υπήρχε ο Δημήτρης Χριστόφιας που πέραν από το ΑΚΕΛ στηρίχθηκε από τους ΕΔΗ και την Έπαλξη Ανασυγκρότησης Κέντρου καθώς επίσης και τον Ιωάννη Κασουλίδη, ο οποίος κατήλθε ως ανεξάρτητος και στηρίχθηκε από τον Δημοκρατικό Συναγερμό και το ΕΥΡΩΔΗ του Πρόδρομου Προδρόμου.

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου διεξήχθησαν δύο debates ένα για την εσωτερική διακυβέρνηση και ένα για το Κυπριακό.
 Μάλιστα το δεύτερο διεξήχθη στις 14 Φεβρουαρίου 2008 ανήμερα της γιορτής των ερωτευμένων με τους υποψηφίους να διερωτούνται κατά τη διάρκεια του διαλείμματος του debate, πόσοι από τους ερωτευμένους τους παρακολουθούν.

Προεκλογικά όλες οι δημοσκοπήσεις που πραγματοποιήθηκαν έδιναν ως φαβορί για να περάσει στον δεύτερο γύρο τον Τάσσο Παπαδόπουλο, κάτι που θα σήμαινε πως για πρώτη φορά υποψήφιος που δεν στηρίζεται από κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα θα μπορούσε να σπάσει το δίπολο. Ωστόσο την πρώτη Κυριακή των εκλογών οι δημοσκοπήσεις διαψεύστηκαν και ο Τάσσος Παπαδόπουλος είδε τους Δημήτρη Χριστόφια και Γιαννάκη Κασουλίδη να περνούν στον δεύτερο γύρο.

Ειδικότερα ο Γιαννάκης Κασουλίδης έλαβε το 33,51% των ψήφων, ο Δημήτρης Χριστόφιας το 33,39%, και ο Τάσσος Παπαδόπουλος το 31,79%. Οι υπόλοιποι ανεξάρτητοι υποψήφιοι έλαβαν μικρότερα ποσοστά. Μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου αναβίωσε η συνεργασία του 2003, εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο τη νίκη στον Δημήτρη Χριστόφια. Συγκεκριμένα το ΔΗΚΟ και η ΕΔΕΚ, εν μέσω διαφωνιών και αποχωρήσεων, αποφάσισαν να στηρίξουν τον Δημήτρη Χριστόφια. Συνεπώς ο Χριστόφιας με τη στήριξη του ΑΚΕΛ, του ΔΗΚΟ, της ΕΔΕΚ, των Οικολόγων, των ΕΔΗ και της Έπαλξής Ανασυγκρότησης Κέντρου εκλέχθηκε πρόεδρος συγκεντρώνοντας το 53,36% των ψήφων, έναντι 46,64% του Ιωάννη Κασουλίδη.

Βέβαια η πενταετία που ακολούθησε αποδείχθηκε πολύ δύσκολη τόσο για τον ίδιος τον Δημήτρη Χριστόφια, όσο και για τα κόμματα που τον στήριξαν. Η πόρτα εξόδου από την Κυβέρνηση του, άνοιξε από την ΕΔΕΚ τον Μάρτιο του 2010 με τους Σοσιαλιστές να διαφωνούν με τους χειρισμούς του Κυπριακού και να αποχωρούν με τους υπουργούς τους από την Κυβέρνηση. Ένα χρόνο αργότερα, μετά την έκρηξη στη ναυτική βάση στο Μαρί από την Κυβέρνηση αποχώρησαν και οι υπουργοί του Δημοκρατικού Κόμματος.

2013: Πρόεδρος ο Νίκος Αναστασιάδης

Οι Προεδρικές Εκλογές του 2013 πραγματοποιήθηκαν κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες, λόγω της οικονομικής κρίσης. Ο Δημήτρης Χριστόφιας έγινε ο πρώτος Πρόεδρος στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας που δεν επαναδιεκδίκησε για δεύτερη θητεία και το ΑΚΕΛ, υπό καθεστώς απομόνωσης έβαλε ως υποψήφιος τον Σταύρο Μαλά. Από την άλλη πλευρά ο Δημοκρατικός Συναγερμός κατήλθε με υποψήφιο τον Νίκο Αναστασιάδη και επίσης για πρώτη φορά στην ιστορία με τη στήριξη του ΔΗΚΟ από τον πρώτο γύρο.

Στις εκλογές του 2013 διεξήχθησαν τρία debate και άλλο ένα μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου. Το κλίμα στα debates δεν ήταν και πολύ ευχάριστο αφού υπήρχε μεγάλη ένταση λόγω των κρίσιμων στιγμών που περνούσε η Κυπριακή Δημοκρατία λόγω της δυσχερούς οικονομικής κατάστασης  στην οποία περιήλθε η χώρα.

Βέβαια όπως αποδείχθηκε στην πορεία μόνο ένα μέρος, τόσο των στελεχών όσο και της βάσης του Δημοκρατικού Κόμματος στήριξε τον Νίκο Αναστασιάδη, αφού μια μεγάλη μερίδα στήριξε είτε δημόσια είτε υπόγεια την υποψηφιότητα του Γιώργου Λιλλήκα ο οποίος εξήγγειλε την ανεξάρτητη υποψηφιότητα του και στην πορεία στηρίχθηκε από την ΕΔΕΚ. Υποψήφιοι ήταν επίσης ο Γιώργος Χαραλάμπους με το ΕΛΑΜ, η Πραξούλλα Αντωνιάδου με τους ΕΔΗ και άλλοι έξι ανεξάρτητοι υποψήφιοι. Σημειώνεται ότι οι Οικολόγοι κάλεσαν τους ψηφοφόρους τους να ψηφίσουν κατά συνείδηση, ενώ το ΕΥΡΩΚΟ τον πρώτο γύρο δεν στήριξε κανένα υποψήφιο, ενώ τον δεύτερο γύρο στήριξε τον Νίκο Αναστασιάδη. Η ΕΔΕΚ τον δεύτερο γύρο των εκλογών κάλεσε τους ψηφοφόρους της να μην ψηφίσει κανένα εκ των δύο υποψηφίων.

Ο Νίκος Αναστασιάδης κατάφερε να εξασφαλίσει ένα εντυπωσιακό ποσοστό της τάξης του 45,46 στον πρώτο γύρο, ενώ ο Σταύρος Μαλάς ξεπέρασε κατά δύο περίπου μονάδες του Γιώργου Λιλλήκα. Στον δεύτερο γύρο των εκλογών, ο Νίκος Αναστασιάδης έλαβε το 57,48% των ψήφων και ο Σταύρος Μαλάς το 42,52. Η συνεργασία του Νίκου Αναστασιάδη με το Δημοκρατικό Κόμμα δεν μακροημέρευσε, αφού μετά την αλλαγή ηγεσίας στο κόμμα μετά τον εμφύλιο που ξέσπασε μεταξύ του τότε προέδρου Μάριου Καρογιάν και του Νικόλα Παπαδόπουλου, επηρέασε και τη συμμετοχή στην Κυβέρνηση.

Ειδικότερα  ακριβώς ένα χρόνο μετά τις εκλογές, στις 27 Φεβρουαρίου 2014 το ΔΗΚΟ αποχώρησε από την κυβέρνηση, ωστόσο οι τέσσερις υπουργοί που προέρχονταν από το κόμμα (Γιώργος Λακκοτρύπης, Φώτης Φωτίου, Κυριάκος Κενεβέζος και Πέτρος Πετρίδης, διαφώνησαν με την απόφαση αυτή και προτίμησαν να από το κόμμα, καταθέτοντας ωστόσο και τις παραιτήσεις τους ενώπιον του Νίκου Αναστασιάδη. Ο Γιώργος Λακκοτρύπης παρέμεινε στη θέση του ενώ ο Φώτης Φωτίου διορίστηκε αργότερα Επίτροπος Ανθρωπιστικών Θεμάτων, ενώ ο Κυριάκος Κενεβέζος διορίστηκε πρέσβης της Κύπρου στην Αθήνα.

Ξανά Αναστασιάδης

Το 2018 ο Νίκος Αναστασιάδης κατήλθε ξανά ως υποψήφιος επαναδιεκδικόντας μια δεύτερη θητεία έχοντας απέναντι του και αυτή τη φορά τον Σταύρο Μαλά ως υποψήφιο του ΑΚΕΛ και τον Γιώργο Λιλλήκα ο οποίος μέσα στα πέντε χρόνια που μεσολάβησαν είχε ιδρύσει τη Συμμαχία Πολιτών. Η σημαντική διαφορά ωστόσο, ήταν πως το 2018 το ΔΗΚΟ δεν στήριξε κανέναν εκ των δύο κομμάτων και κατήλθε με υποψήφιο τον πρόεδρο του, τον Νικόλα Παπαδόπουλο, ο οποίος έχαιρε της στήριξης, όλου του ενδιάμεσου χώρου, δηλαδή πέραν του ΔΗΚΟ, στηρίχθηκε από την ΕΔΕΚ, τους Οικολόγους και την Αλληλεγγύη.

Στον πρώτο γύρο των εκλογών επαναλήφθηκε το σενάριο του 2013. Ο Νίκος Αναστασιάδης έκοψε πρώτος το νήμα με 35,51%, και πέρασε στον δεύτερο γύρο με τον Σταύρο Μαλά που έλαβε 30,24%. Ο Νικόλας Παπαδόπουλος παρά τη δυναμική που του έδωσε η ευρεία συνεργασία του Ενδιάμεσου έλαβε το 25,74% των ψήφων. Ακολούθησαν οι Χρίστος Χρίστου του ΕΛΑΜ με 5,65% και ο Γιώργος Λιλλήκας με 2,18%.

Στον δεύτερο γύρο των εκλογών το ΔΗΚΟ, η ΕΔΕΚ και η Αλληλεγγύη κάλεσαν τους ψηφοφόρους τους να μην ψηφίσουν κανένα εκ των δύο υποψηφίων, ενώ το Κίνημα Οικολόγων, το ΕΛΑΜ και η Συμμαχία Πολιτών κάλεσαν τους ψηφοφόρους τους να ψηφίσουν κατά συνείδηση. Μεγάλος νικητής των εκλογών ήταν χωρίς καμία κομματική συμμαχία ο Νίκος Αναστασιάδης με 55,99% με τον Σταύρο Μαλά να ακολουθεί με 44,01%.