Η πολιτική κύκλους κάνει... Πού ήμασταν το 2013, πού είμαστε το 2023

Η πολιτική, όπως και η ζωή, κάνει κύκλους. Πότε στα πάνω και πότε στα κάτω, είναι σχεδόν βέβαιο πως κάποια στιγμή θα βρεθείς ξανά εκεί που ήσουν, είτε πριν από μήνες, είτε πριν από χρόνια, είτε ακόμα και πριν από δεκαετίες. Αυτό συμβαίνει, ως ένα βαθμό, και με την κατάσταση στη χώρα. Την κατάσταση, πιο συγκεκριμένα που παρέλαβε η απερχόμενη Κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη πριν από δέκα χρόνια και την κατάσταση που θα παραδώσει στον επόμενο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Αναμφίβολα, αν κάποιος θέλει να αξιολογήσει χωρίς φόβο και πάθος και χωρίς υποκειμενικά κριτήρια το τι συνέβη τα τελευταία δέκα χρόνια, θα ήταν άδικο εάν δεν έδιδε ένα θετικό πρόσημο, τουλάχιστον σε ότι αφορά την οικονομική κατάσταση και την οικονομική ασφάλεια που νιώθουν οι πολίτες. Δεν θα μπορούσε επιπλέον να παραγνωρίσει τα σημαντικά, ενίοτε και τολμηρά βήματα που έγιναν, είτε στον τομέα της υγείας, των εργασιακών κτλ.

Κυπριακό στα αζήτητα τότε και τώρα

Πιάνοντας όμως το νήμα από την αρχή, το πιο σημαντικό ζήτημα που απασχολεί τον κυπριακό λαό, δεν είναι άλλο από το εθνικό. Ο Νίκος Αναστασιάδης παρέλαβε μια κατάσταση, εν ολίγοις στάσιμη, με σημαντική όμως προεργασία που είχε προηγηθεί από τον προκάτοχο του, τον Δημήτρη Χριστόφια, κυρίως σε συνεργασία με τον τότε κατοχικό ηγέτη Μεχμέτ αλί Ταλάτ και αργότερα, λιγότερο, με τον Ντερβίς Έρογλου.

Είτε επειδή συναντήθηκαν τα άστρα, είτε γιατί έτυχε συγκυριακά ο Νίκος Αναστασιάδης να έχει απέναντι του έναν αξιόπιστο συνομιλητή, όπως ήταν ο Μουσταφά Ακιντζί, ο Νίκος Αναστασιάδης κατάφερε να φτάσει το Κυπριακό, εκεί που δεν τα είχε καταφέρει κανένας προκάτοχός του. Για πρώτη φορά έφερε την Τουρκία προ των ευθυνών της και έφτασε, όπως οι περισσότεροι παραδέχονται μια ανάσα από τη λύση, ανοίγοντας το θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων.

Εκ του αποτελέσματος το όλο επιχείρημα απέτυχε. Βέβαια ακολούθησε έντονο blame game ανάμεσα στις πλευρές, που δεν εξυπηρέτησε κανένα, ενώ τα χρόνια που ακολούθησαν, μάλλον μεγάλωσαν όσο ποτέ στο παρελθόν τις αποστάσεις μεταξύ των δύο πλευρών. Ουσιαστικά, ο Νίκος Αναστασιάδης παραδίδει το Κυπριακό, στην ίδια, ίσως και σε χειρότερη φάση από ότι το παρέλαβε. Ωστόσο αν κάποιος θέλει να είναι δίκαιος και επικρίνει τον απερχόμενο Πρόεδρο για τη σημερινή κατάσταση στο Κυπριακό, θα πρέπει να του αναγνωρίσει πως είναι ο ίδιος που το έφερε και μια ανάσα πριν από τη λύση.

Αντικειμενικά εάν το δει κάποιος η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Μια σειρά από συγκυρίες, σε συνδυασμό βέβαια με την πολιτική βούληση που επιδείχθηκε οδήγησαν στο Κρανς Μοντάνα, μια σειρά από συγκυρίες, είναι και οι λόγοι της σημερινής καταθλιπτικής εικόνας, χωρίς απαραίτητα, είτε για το ένα είτε για το άλλο να είναι υπεύθυνος μόνο ο Νίκος Αναστασιάδης.

Άλλωστε αν θυμηθεί κανείς και την προεκλογική του 2013, όπως και σήμερα το Κυπριακό είναι λίγο πολύ στα αζήτητα, αφού το πρώτο και φλέγον θέμα είναι η οικονομία και η σταθερότητα στη χώρα. Με άλλα δεδομένα τότε, βέβαια, και με άλλα σήμερα.

Επιβεβαιωτική στο Αφροδίτη τότε, επιβεβαιωτική και τώρα

Αν κάποιος μελετήσει δημοσιεύματα του 2013 και σημερινά θα εντοπίσει κάποιες φοβερές ομοιότητες, σε σχέση με τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το 2013, όταν αναλάμβανε ο Νίκος Αναστασιάδης, είχε ήδη ανακοινωθεί η ανακάλυψη στο κοίτασμα Αφροδίτη και τα δημοσιεύματα τότε έκαναν λόγο για επιβεβαιωτική γεώτρηση.

Σήμερα, δέκα χρόνια μετά, αν διαβάσει κανείς πρόσφατα δημοσιεύματα, θα διαπιστώσει, ότι ακόμη βρισκόμαστε εν αναμονή, άλλης μιας επιβεβαιωτικής γεώτρησης στο ίδιο κοίτασμα, το Αφροδίτη.

Αναμφίβολα, έγιναν βήματα, ανακαλύφθηκαν και άλλες ποσότητες όλα αυτά τα χρόνια, ωστόσο δίκαια ασκείται κριτική στην Κυβέρνηση για την καθυστέρηση που παρατηρήθηκε στην ανάπτυξη και τους σχεδιασμούς του ενεργειακού προγράμματος της χώρας. Βήματα έγιναν, όχι όμως με τους ρυθμούς που είχαν εξαγγελθεί από την ίδια την Κυβέρνηση, η ευθύνη της οποίας ενδεχομένως να μην είναι τόσο ότι καθυστέρησε, αφού σε μεγάλο βαθμό οι καθυστερήσεις είναι και ευθύνη των εταιρειών, αλλά στο ότι είχε εξαγγείλει πράγματα που δεν ήταν στο χέρι της να τα κάνει, με αποτέλεσμα στο τέλος να παραμείνει εκτεθειμένη.

Φυλακές στον αυτόματο πιλότο

Ένα από τα θέματα που είχαν αναδειχθεί σε πολύ σοβαρά, μετά την ανάληψη των καθηκόντων της Κυβέρνησης το 2013, ήταν αυτό των Κεντρικών Φυλακών. Οι συνθήκες διαβίωσης των φυλακισμένων, οι τιμωρητικές τακτικές με το να μην τους δίνουν φαγητό, τα βασανιστήρια και το ντόμινο αυτοκτονιών που ακολούθησε, ανήγαγε το θέμα σε μείζων για την τότε Κυβέρνηση που σήκωσε μανίκια και προέβη σε διορθωτικές κινήσεις.

Διορθωτικές κινήσεις που δικαιωματικά, αποδείχθηκαν απολύτως ορθές, αφού επανάφεραν την τάξη και την ηρεμία στο σωφρονιστικό ίδρυμα, το οποίο μέσα από ένα νέο ανθρωποκεντρικό μοντέλο σωφρονισμού που εφάρμοσαν η Άννα Αριστοτέλους και Αθηνά Δημητρίου, απέδωσε καρπούς και χάρισε στην Κύπρο τιμητικές διακρίσεις από ευρωπαϊκούς θεσμούς, αφού κατάφεραν μέσα από διάφορες πρακτικές και επενδύοντας στην παιδεία, να μειώσουν κατακόρυφα το ποσοστό υποτροπής από το 50% στο 15%. Τα θετικά αποτελέσματα άλλωστε, στη λειτουργία των Κεντρικών Φυλακών, αποτελούσε από καιρού εις καιρόν σε κυβερνητικό επιχείρημα για την καλή δουλειά που γίνεται σε όλα τα επίπεδα.

Σήμερα, στη δύση της Κυβέρνησης Αναστασιάδη, η κατάσταση στο Σωφρονιστικό Ίδρυμα, μοιάζει πιο πολύ με αυτήν του 2013-2014 παρά με την εικόνα που έβγαινε πριν από λίγους μήνες, πριν από τις καταγγελίες της Άννας Αριστοτέλους εναντίον του τέως διοικητή της ΥΚΑΝ, Μιχάλη Κατσουνωτού. Από τότε όλα άλλαξαν. Ολόκληρο το σύστημα βάλθηκε να ισοπεδώσει τη διεύθυνση των Φυλακών και να παρουσιάσει μια εικόνα απόλυτου χάους, που εν τέλει εξαφανίστηκε μετά την απόφαση για μη δίωξη του τέως Διοικητή της ΥΚΑΝ, Μιχάλη Κατσουνωτού, για λόγους δημόσιου συμφέροντος, αφού κάποιοι στη συνέχεια «ξέχασαν» τα προβλήματα που θέλησαν να αναδείξουν κατά τον ουσιώδη χρόνο. 

Πλέον το σωφρονιστικό ίδρυμα βρίσκεται στον αυτόματο πιλότο, με τη Διευθύντρια και την Υποδιευθύντρια να εκφράζουν φόβους για την ασφάλεια τους και να ζητούν την μετακίνηση τους εκτός Φυλακών, ενώ παραμένουν εκτός του τελευταίους δύο μήνες, με άδεια. Σήμερα, χρέη προσωρινού αναπληρωτή διευθυντή στις Κεντρικές Φυλακές, εκτελεί ένας ανώτερος αξιωματικός της Αστυνομίας, αφού η υπουργός δεν μπόρεσε να εξεύρει μόνιμους αντικαταστάτες, ενώ η καυτή πατάτα για τον επόμενο Διευθυντή αναμένεται να πάει στον διάδοχο της Στέφης Δράκου. 

Το ξεμπρόστιασμα της κάρτας φιλάθλου

Ένα από τα πλέον κρίσιμα ζητήματα που αντιμετώπιζε και όταν αναλάμβανε ο Νίκος Αναστασιάδης τα ηνία της χώρας, ήταν αυτό του χουλιγκανισμού και της βίας στα γήπεδα. Η Κυβέρνηση από την πρώτη της θητεία, έβαλε ως στόχο και εξήγγειλε μέτρα για οριστική πάταξη του φαινομένου. Σε αυτό το πλαίσιο ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης, Ιωνάς Νικολάου, ανέλαβε δράση και ετοίμασε το Νομοσχέδιο για την πάταξη της βίας στους αθλητικού χώρους, το οποίο μεταξύ άλλων προέβλεπε την εφαρμογή του μέτρου της κάρτας φιλάθλου.

Έτσι και έγινε. Η Κυβέρνηση αφού πέρασε μέσα από συμπληγάδες και αφού ο υπουργός έγινε persona non grata και σύνθημα στα χείλι των οργανωμένων, έβαλε πολιτικές πλάτες, πέρασε από τη Βουλή και εργάστηκε για την εφαρμογή της Νομοθεσίες.

Αφενός η αποχή των οργανωμένων που αρνούνταν για χρόνια να εκδώσουν κάρτα φιλάθλου και αφετέρου η πανδημία που κράτησε το φίλαθλο κοινό μακριά από τα γήπεδο, μετέτρεψε τα γήπεδα σε εκκλησίες, εκμηδενίζοντας τα φαινόμενα βίας.

Ότι όλο αυτό ήταν μια πλασματική εικόνα και πως ουσιαστικά η Κυβέρνηση απέτυχε να πατάξει τα φαινόμενα χουλιγκανισμού από τα γήπεδα, αποδείχθηκε από πέρυσι, όταν ένας ένας οι οργανωμένοι σύνδεσμοι των ομάδων, πήραν την απόφαση να επιστρέψουν στα γήπεδα. Τον τελευταίο ένα χρόνο, καταγράφηκαν επεισόδια μεγάλης κλίμακας, ξεμπροστιάζοντας όλα τα κενά στην εφαρμογή της κάρτας φιλάθλου που ξεκινά από την αδυναμία της Αστυνομίας να δράσει έγκαιρα και αποτελεσματικά, τις σοβαρές ελλείψεις σε επίπεδο εγκαταστάσεων και συστημάτων ασφαλείας σε όλα τα γήπεδα, καθώς επίσης και μια σειρά άλλων ζητημάτων.

Αποτέλεσμα, η σημερινή εικόνα να μοιάζει πιο πολύ με αυτήν του 2013, του 2014 και του 2015, παρά με την εικόνα του 2019, του 2020 και του 2021.

Τα προβλήματα στην υγεία

Σε ό,τι αφορά έναν άλλο κρίσιμο πυλώνα του κράτους, αυτόν της υγείας, αναμφίβολα η απερχόμενη Κυβέρνηση και ειδικά ο Νίκος Αναστασιάδης θα μείνει στην ιστορία, γιατί ήταν αυτός που ευτύχισε μια εξαγγελία δεκαετιών και μια υποχρέωση του κράτους που κανένας προκάτοχος του δεν ανέλαβε, να τη φέρει εις πέρας. Πρόκειται για την εφαρμογή του ΓεΣΥ, με πρωτεργάτες τους Γιώργο Παμπορίδη και Κωνσταντίνο Ιωάννου, που ουσιαστικά είναι ένα σύστημα που διασφαλίζει στον κάθε πολίτη της χώρας, πως όταν και όπου χρειαστεί, το κράτος θα σταθεί αρωγός διασφαλίζοντας του νοσηλεία.

Κάτι που σε όλο τον αναπτυγμένο κόσμο είναι εδώ και δεκαετίες αυτονόητο, στην Κύπρο έγινε μόλις πριν από λίγα χρόνια με την εφαρμογή του ΓεΣΥ.

Η γενικότερη εικόνα ωστόσο, ενώ θα ανέμενε κανείς πως θα βελτιωνόταν ραγδαία υπέρ του ασθενούς, είναι διαφορετική, αφού ο Μιχάλης Χατζηπαντέλλα τον τελευταίο χρόνο δεν επένδυσε στην επίλυση των προβλημάτων. Η κατάσταση ειδικά στα δημόσια νοσηλευτήρια, παραμένει σε αρκετές περιπτώσεις προβληματική και ανάλογη της εικόνας που είχαν το 2013, ενώ ίσως να είναι και χειρότερη η κατάσταση στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών. Αναμφίβολα η εφαρμογή του ΓεΣΥ αποτελεί μια σημαντική στιγμή, ωστόσο αφενός η διασφάλιση πως το Σύστημα θα λειτουργεί εις όφελος των ασθενών και θα παρέχει ποιοτικές υπηρεσίες, όντας βιώσιμο συνεχίζει ακόμα και σήμερα να είναι στοίχημα για τις επόμενες Κυβερνήσεις.

Οι Μεταρρυθμίσεις στην παιδεία

Είναι ενδεικτικό των προβλημάτων της κυπριακής παιδείας, το γεγονός ότι σε κάθε προεκλογική περίοδο, οι βασικοί υποψήφιοι έχουν στα προγράμματα διακυβέρνησης που ετοιμάζουν προτάσεις για Μεταρρύθμιση της παιδείας. Όλοι διαχρονικά εντοπίζουν προβλήματα και αναγνωρίζουν την ανάγκη για να υπάρξουν αλλαγές. Αυτό διαπίστωνε το 2013 και η Κυβέρνηση Αναστασιάδη, η οποία είχε εξήγγειλε μεταξύ άλλων, αλλαγές στο μοντέλο αξιολόγησης και εξέτασης των μαθητών.

Σε αυτό το πλαίσιο ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια η εφαρμογή του θεσμού των τετράμηνων, η οποία από φέτος που είναι ο πρώτος χρόνος πλήρους εφαρμογής, φαίνεται ότι αξιολογείται από μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς ως λανθασμένος. Αυτός είναι και ο λόγος που όλοι οι υποψήφιοι αναγνωρίσαν τις αδύναμίες αυτού του μοντέλου και κάποιοι εξ αυτών μάλιστα έχουν δεσμευτεί πως αν εκλεγούν θα το καταργήσουν.

Συνεπώς επιστρέφουμε και στον τομέα της παιδείας στον ίδιο παρονομαστή με το 2013, όταν και πάλι αξιολογούσαμε το σύστημα που ίσχυε τότε ως λανθασμένο και αναζητούσαμε νέους τρόπους αξιολόγησης και εξέτασης των μαθητών.