Το πόθεν έσχες, οι ανθοί από το Παλαιχώρι και η ανάγκη για διαφάνεια

Με στόχο την ολοκλήρωση της συζήτησης τίθεται για άλλη μία φορά επί τάπητος στην Επιτροπή Θεσμών της Βουλής το ζήτημα του πόθεν έσχες. Αν και θεωρητικά εκκρεμούν οι τελευταίες λεπτομέρειες, μέχρι και την προηγούμενη εβδομάδα δεν είχε ξεκαθαρίσει τι ακριβώς θα δημοσιοποιείται, από ποιους και με ποια συχνότητα.

Είναι κατανοητό γιατί οι βουλευτές αντιμετωπίζουν το ζήτημα της δημοσιοποίησης με σκεπτικισμό. Δεν εξυπηρετεί κανέναν να μαθαίνει τα περιουσιακά στοιχεία ενός πολιτικά ή δημόσια εκτεθειμένου προσώπου απλώς για να τα ξέρει. Δεν έχει καμία προστιθέμενη αξία για τη Δημοκρατία μας εάν γνωρίζουμε την μάρκα του αυτοκινήτου του Χ βουλευτή ή πόσα χωράφια άφησε κληρονομιά η γιαγιά στην Ψ Υπουργό στο χωριό. Ένας αξιωματούχος δικαιούται να είναι πλούσιος, δικαιούται να είναι φτωχός και δικαιούται να ανήκει στη μεσαία τάξη. Αυτό που δεν δικαιούται είναι να εκμεταλλεύεται το αξίωμά του και τις εξουσίες που συσσωρεύει για να αποκομίζει οικονομικό όφελος.

Εκεί βρίσκεται όλη η ουσία του πόθεν έσχες. Να λειτουργεί ως ένα πέπλο προστασίας των θεσμών και του κράτους από πρόσωπα που μπορεί να βάλουν το δάχτυλο στο βάζο με το μέλι και να ζητήσουν ανταλλάγματα για να προωθήσουν συγκεκριμένες πολιτικές ή αποφάσεις (αναλόγως της θέσης και του βαθμού εξουσίας που συγκεντρώνουν), με τρόπο που να εξυπηρετούν συγκεκριμένα συμφέροντα, με στόχο την αποκόμιση προσωπικού οφέλους.

Δεν έχει σημασία αν έχουν πίνακες ή ακριβά ρολόγια και τσάντες. Δεν έχει σημασία πόσα τετραγωνικά είναι το σπίτι τους. Σημασία έχει να μην εκμεταλλεύονται τη θέση τους και να είναι καθαροί. Και η πραγματικότητα είναι πως, μέχρι στιγμής, ο άναρχος τρόπος με τον οποίο γίνεται το πόθεν έσχες, δεν είναι σίγουρο πως προσφέρει τη δυνατότητα του πραγματικού ελέγχου. Αυτό είναι που πρέπει, επί της ουσίας, να αλλάξει. Η καταχώρηση των στοιχείων ηλεκτρονικά, με ένα τρόπο τυπικό και ομοιόμορφο, είναι σίγουρα μια πολύ καλή αρχή για να διευκολυνθεί ο έλεγχος, όπως και η εμπλοκή του Εφόρου Φορολογίας στη διαδικασία.

Κυρίως αυτό που πρέπει να ελέγχεται είναι η μεταβολή στα περιουσιακά στοιχεία. Εάν, δηλαδή, ξαφνικά, ένα πρόσωπο με εξουσία παρουσιάζει αλλαγές που δεν δικαιολογούνται από τα εισοδήματά του, είτε αυτά είναι μισθοί, είτε είναι ενοίκια, κληρονομιά κτλ. Και εδώ είναι που τίθεται το πραγματικό ζήτημα της δημοσιοποίησης και όχι στα κουτσομπολιά: Πώς μπορεί πχ ένας πολίτης να καταγγείλει μια ύποπτη απόκτηση περιουσίας που γνωρίζει ή μια πράξη χρηματισμού που υποπτεύεται, εάν δεν ξέρει αν έχει δηλωθεί (και συνεπώς δικαιολογηθεί) ή όχι;

Ο βουλευτής της ΔΗΠΑ, Αλέκος Τρυφωνίδης, σχολιάζοντας την περασμένη Τετάρτη το γεγονός πως ο βουλευτής των Οικολόγων, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, είχε δηλώσει στα δώρα τις μαρμελάδες που έλαβε, ανέφερε πως στον ίδιο φέρνουν δώρο ανθούς από το Παλαιχώρι και διερωτήθηκε αν έπρεπε να τους δηλώνει. Η απάντηση είναι πως κανένα δεν νοιάζουν τα προϊόντα… κολοκυθιάς, αλλά να μην παίζουν οι αξιωματούχοι την κολοκυθιά εις βάρος της διαφάνειας.

Είναι απόλυτα θεμιτό να μην θέλουν οι πολιτικοί και άλλοι αξιωματούχοι να τους κουτσομπολεύουν άνευ λόγου και αιτίας ή ακόμη και να στοχοποιούνται από κλέφτες, επειδή διαθέτουν κάποια αντικείμενα αξίας. Και όντως είναι αχρείαστο να δηλώνονται τα φαγώσιμα στα δώρα που λαμβάνουν κατά καιρούς οι βουλευτές. Αυτό που εξυπηρετεί τη διαφάνεια είναι να δηλώνεται η μεταβολή στα περιουσιακά στοιχεία. Και αυτό είναι που θα πρέπει να επιτυγχάνει η τροποποίηση της νομοθεσίας.

Τον τελευταίο λόγο αναφορικά με τη δημοσιοποίηση τον έχουν τα κόμματα, που σίγουρα δεν θέλουν να αισθάνονται οι πολίτες ότι παίζουν με τη νοημοσύνη τους ή, ακόμη χειρότερα, ότι έχουν λόγους και κίνητρα να κρύβονται. Η διαφάνεια δεν είναι κούφιο σύνθημα, που προσφέρεται για πολιτικές κορώνες. Είναι τρόπος σκέψης και δράσης.