Οι Ευρωεκλογές της πρώτης φοράς-Τα σενάρια ανατροπών και ανακατανομής εδρών

Οι Ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου, θα είναι οι πέμπτες στην οποία θα συμμετέχει η Κυπριακή Δημοκρατία. Οι πρώτες ήταν αυτές του 2004, λίγο μετά την ένταξη της Κύπρου στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια και ακολούθησαν αυτές του 2009, του 2014 και του 2019. Όλες οι εκλογικές αναμετρήσεις των Ευρωεκλογών, είχαν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Το 2-2-1-1. Δηλαδή τα δύο μεγάλα κόμματα ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ εξέλεγαν από δύο Ευρωβουλευτές, το ΔΗΚΟ πάντα ένα και η ΕΔΕΚ, στις τρεις από τις τέσσερις εκλογικές αναμετρήσεις, επίσης ένα.

Η μόνη φορά που η ΕΔΕΚ δεν κατάφερε να εκλέξει Ευρωβουλευτή, ήταν στις πρώτες Ευρωεκλογές του 2004, όταν για μόλις 37 ψήφους, επικράτησε ο σχηματισμός «Για την Ευρώπη», με επικεφαλής τον Γιαννάκη Μάτση, που είχε αποχωρήσει μαζί με τρεις βουλευτές από τον ΔΗΣΥ, μετά τα γνωστά γεγονότα και τις διαφωνίες που καταγράφηκαν για τη στάση του κόμματος, έναντι του Σχεδίου Ανάν.

Με απλά λόγια, οι ισορροπίες των κομμάτων, ήταν σχεδόν πάντα οι ίδιες, οι δυναμικές τους επίσης και σε συνδυασμό με το εκλογικό σύστημα μαι το μέτρο του 16% που ισχύει στις Ευρωεκλογές, δεν άφηνε ποτέ περιθώρια εκπλήξεων και ανατροπών. Το ερώτημα, είναι αν υπάρχει πιθανότητα αυτή τη φορά, στις επικείμενες Ευρωεκλογές του Ιουνίου, αυτό το 2-2-1-1 να αλλάξει, είτε ως προς τα κόμματα, είτε ως προς τους αριθμούς. Αν δηλαδή άλλοι σχηματισμοί, πέραν των τεσσάρων ιστορικών και παραδοσιακών κομμάτων του τόπου, μπορεί κάποιο νέο να σπάσει την παράδοση.

Το πρώτο δεδομένο που θα πρέπει να καταγραφεί για να απαντηθεί αυτό το ερώτημα, είναι τα ποσοστά των κομμάτων στις πιο πρόσφατες εκλογές, που κατέγραψαν τη δύναμή τους. Αυτές ήταν οι βουλευτικές του 2021, που για πρώτη φορά, επίσης μετά από πολλές εκλογικές αναμετρήσεις, η ΕΔΕΚ, δεν κατέλαβε την τέταρτη θέση, με το ΕΛΑΜ να την υποσκελίζει. Συνεπώς, με βάση εκείνο το αποτέλεσμα, αλλά και πιο πρόσφατες μετρήσεις, φαίνεται πως αυτή τη στιγμή, το ΕΛΑΜ ξεκινά από πλεονεκτική θέση. Μάλιστα κάποιες πρόσφατες δημοσκοπήσεις το έδειχναν μέχρι και στην τρίτη θέση, πίσω από ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ.

Άρα στο ερώτημα εάν θα αλλάξει το καρέ, ΔΗΣΥ 2, ΑΚΕΛ 2, ΔΗΚΟ 1 και ΕΔΕΚ 1, φαίνεται στη βάση των σημερινών δεδομένων, πως αν δεν υπάρξει κάποια σημαντική ανατροπή, το ΕΛΑΜ, βρίσκεται προ του φάσματος εκλογής για πρώτη φορά Ευρωβουλευτή.

Σε ό,τι αφορά το θέμα των εδρών κάθε κόμματος, αυτό είναι και το μεγάλο στοίχημα των δύο μεγάλων. Από τη στιγμή που με βάση τα παραδοσιακά ποσοστά του, το ΔΗΚΟ θα λάβει δεδομένα τη μια έδρα, ενώ και ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ, θα εξασφαλίσουν από μια έδρα από την πρώτη κατανομή, μένει να διαφανεί τι θα συμβεί με τις άλλες δύο, τη μια, δηλαδή για κάθε κόμμα.

Αν δηλαδή αφαιρώντας το 16% από τα ποσοστά και του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ, τα δύο κόμματα, θα έχουν μεγαλύτερο υπόλοιπο, από αυτό του πέμπτου κόμματος. Πιο συγκεκριμένα, στο κακό σενάριο που κάποιο εκ των δύο κομμάτων λάβει ποσοστό κοντά στο 20%, τότε το υπόλοιπο που θα του μείνει για τη δεύτερη κατανομή, είναι μόλις 4%. Αν το πέμπτο κόμμα, που ενδεχομένως να είναι ή το ΕΛΑΜ, ή η ΕΔΕΚ ή ΔΗΠΑ και Οικολόγοι, ακόμα και το Βολτ, λάβει μεγαλύτερο ποσοστό από το 4% τότε η δεύτερη έδρα ενός εκ των μεγάλων κομμάτων, θα καταλήξει στο πέμπτο κόμμα.

Πιάνοντας ως παράδειγμα τις πιο πρόσφατες βουλευτικές εκλογές, ο ΔΗΣΥ έλαβε 27,7%, το ΑΚΕΛ 22,3, το ΔΗΚΟ 11,2% το ΕΛΑΜ 6,78%, η ΕΔΕΚ 6,72% και η ΔΗΠΑ 6,1%. Αν τα αποτελέσματα των βουλευτικών, ήταν σε Ευρωεκλογές, τότε, θα είχαμε σπάσιμο της παράδοσης, αφού ο ΔΗΣΥ θα εξέλεγε δύο Ευρωβουλευτές, και το ΑΚΕΛ, το ΔΗΚΟ, το ΕΛΑΜ και η ΕΔΕΚ, από ένα. Κι αυτό διότι, το ΑΚΕΛ, αφού αφαιρέσουμε το 16% του εκλογικού μέτρου για την πρώτη κατανομή, θα έμενε με υπόλοιπο, 6,3%. Συνεπώς, το ΕΛΑΜ και ΕΔΕΚ με 6,7%, θα έπαιρναν από μια έδρα, προσπερνώντας το υπόλοιπο του ΑΚΕΛ.

Για την ιστορία, ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί πως τα χαμηλότερα ποσοστά που έλαβαν ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ, σε Ευρωεκλογές, ήταν για τον ΔΗΣΥ το 28,2% του ΔΗΣΥ το 2004 και το 26,9% του ΑΚΕΛ το 2014. Συνεπώς ποτέ μέχρι τώρα δεν τέθηκε θέμα ένα εκ των δύο μεγάλων κομμάτων να απωλέσει τα κεκτημένα που δημιούργησε.

Η εκτίμηση που υπάρχει, τουλάχιστον από τα στελέχη των δύο μεγάλων κομμάτων, είναι πως ούτε αυτή τη φορά θα τεθεί. Το θέμα όμως είναι πως σε αυτές τις εκλογές, που για πρώτη φορά θα διεξαχθούν ταυτόχρονα με τις εκλογές Τοπικές Αυτοδιοίκησης, κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα, αφού πρώτον, αναμένεται ότι η συμμετοχή θα είναι αυξημένη και θα συμμετάσχουν πρόσωπα που ποτέ δεν ψήφισαν σε Ευρωεκλογές, τα οποία θα προσέλθουν στις κάλπες για να ψηφίσουν συγγενείς, φίλους ή γνωστούς που θα κατέλθουν ως υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι, σχολικοί έφοροι, δημάρχοι ή αντιδημάρχοι.

Στον Δημοκρατικό Συναγερμό, όσο κι αν προσπαθούν να πείσουν ότι το κόμμα ξεπέρασε τα προβλήματα και δεν υπάρχει εσωστρέφεια, συνεχώς προστίθενται και νέα επεισόδια, θολώνοντας το σκηνικό. Το σίγουρο, είναι πως το κόμμα διαθέτει το ανθρώπινο δυναμικό και τους μηχανισμούς για να μην μπει σε περιπέτειες. Μένει ωστόσο αυτό να το αποδείξει η νέα ηγεσία και στην πράξη, αφού ένα καλό αποτέλεσμα στις Ευρωεκλογές, θα λειτουργήσει ως βάλσαμο στις πληγές.

Από την άλλη στο ΑΚΕΛ, ξεκινούν με αφετηρία το κακό αποτέλεσμα των πιο πρόσφατων εκλογών. Ο στόχος που έχει μπει είναι ιδιαίτερα φιλόδοξος, αφού είναι το κόμμα να κόψει πρώτο το νήμα. Κι εδώ το διακύβευμα είναι μεγάλο και μένει να διαφανεί αν η αισιοδοξία που εκφράζεται από τα στελέχη του κόμματος, θα αποτυπωθεί και στο αποτέλεσμα το βράδυ των εκλογών.