Ο Μητσοτάκης ως άλλη Θάτσερ, ο χουλιγκανισμός στην Κύπρο και γιατί δεν θα είμαστε πάντα τυχεροί

Όταν πέφτει η συζήτηση για την οπαδική βία, η πιο συχνή παραπομπή που γίνεται διαχρονικά, είναι αυτή της Αγγλίας, όταν η Σιδηρά Κυρία, η Μάργκαρετ Θάτσερ, με μια σειρά από αποφάσεις της, μεταξύ των οποίων ήταν και η απαγόρευση συμμετοχής των βρετανικών ομάδων στα ευρωπαϊκά κύπελλα, έλυσε το πρόβλημα του χουλιγκανισμού.

Συγκεκριμένα, στις 29 Μαΐου 1985, μία ώρα πριν την έναρξη του τελικού του πάλαι ποτέ Κυπέλλου Πρωταθλητριών, ανάμεσα στη Λίβερπουλ και την Γιουβέντους, οι οπαδοί της αγγλικής ομάδας, παραβίασαν ένα κιγκλίδωμα που τους χώριζε από τους Ιταλούς με συνέπεια οι φίλοι των Ιταλών να οπισθοχώρησαν προς έναν τοίχο.Όσοι βρίσκονταν εκεί συνεθλίβησαν από την πίεση χιλιάδων ανθρώπων. Ο τοίχος τελικά κατέρρευσε με συνέπεια 39 οπαδοί να χάσουν την ζωή τους, ενώ περισσότεροι από 600 τραυματίστηκαν. Η Μάργκαρετ Θάτσερ, αποφάσισε να εξαντλήσει την αυστηρότητα της, προτείνοντας τιμωρία αποκλεισμού πέντε ετών για κάθε αγγλική ομάδα, από τις διοργανώσεις της UEFΑ και επιπλέον μέτρα προκειμένου να εκλείψει κάθε μορφή χουλιγκανισμού. «Πρέπει να πατάξουμε τον χουλιγκανισμό και θα διαβούμε ξανά τη θάλασσα για να παίξουμε σε ευρωπαϊκές διοργανώσεις, μόνο αν και όταν τελειώσουμε με αυτό το πρόβλημα'»,είχε πει η Μάργκαρετ Θάτσερ.

Η Ελλάδα σείεται τις τελευταίες ημέρες, μετά το τραγικό περιστατικό με τον τραυματισμό αστυνομικού από ναυτική φωτοβολίδα, που σύμφωνα και με την παραδοχή του ιδίου, έριξε 18χρονος οπαδός του Ολυμπιακού, έξω από το γήπεδο στου Ρέντη, όταν την περασμένη Παρασκευή, οι οργανωμένοι των Πειραιωτών, επιτέθηκαν στους Αστυνομικούς. Για να αντιληφθεί κανείς, τι έκανε ο 18χρονος, θα πρέπει να γνωρίζει τη δύναμη με την οποία φεύγει από τον χειριστή η ναυτική φωτοβολίδα, η οποία δεν φτιάχτηκε για να χτυπά ανθρώπους, αλλά για να φεύγει ψηλά στον ουρανό και να ενημερώνει για καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης στη θάλασσα. Ο άτυχος αστυνομικός, που η φωτοβολίδα άνοιξε στο πόδι του, ακρωτηριάστηκε, ενώ συνεχίζει να δίνει μάχη για τη ζωή.

Στον απόηχο των όσων συνέβησαν, η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα αυστηρότερο πακέτο μέτρων, που περιλαμβάνει κλείσιμο των γηπέδων για τους οπαδούς, για δύο μήνες, κατάργηση των Συνδέσμων Φιλάθλων και άλλα πολλά, ενώ όλη η Αστυνομία, έπεσε πάνω στην υπόθεση, για να εξαρθρώσει τις συμμορίες και τα κυκλώματα που βρίσκονται πίσω από την οργάνωση των οπαδικών επεισοδίων.

Το αν τα μέτρα που ανακοίνωσε η Θάτσερ το 1985 ή τα μέτρα που ανακοίνωσε η Κυβέρνηση Μητσοτάκη το 2023, σε δύο δόσεις, αφού προηγήθηκαν και αυτά, μετά τον θάνατο του Μιχάλη Κατσούρη το περασμένο καλοκαίρι, έξω από τη Νέα Φιλαδέλφεια, είναι αποτελεσματικά, κρίνονται εκ του αποτελέσματος. Αυτό που με σιγουριά μπορούμε να πούμε, είναι πως τα μέτρα που ανακοινώθηκαν από την Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη, μετά από τα επεισόδια στο Τάσσος Παπαδόπουλος Ελευθερία, τον περασμένο Μάιο, δεν είναι αρκετά.

Αν κάποιος δει τα βίντεο από το τελευταίο οπαδικό επεισόδιο στη Λεμεσό, όπου οργανωμένοι οπαδοί του Απόλλωνα, συγκρούστηκαν με τη Θύρα 9, θα αντιληφθεί πως μόνο και μόνο από τύχη δεν έχουμε τα ίδια ή και χειρότερα τραγικά γεγονότα, με αυτά στην Ελλάδα. Φωτοβολίδες από πιστόλι εκτοξεύονται κατά ανθρώπων, που δεν φέρουν κάν τον αντιοχλαγωγικό εξοπλισμό που φέρουν οι Αστυνομικοί. Πέτρες πετούν πάνω από κεφάλια, κροτίδες εκρηγνύονται στα πόδια και το ξύλο πέφτει με ροπαλα και σιδερογροθιές. Και μπορεί τις τελευταίες εβδομάδες να μην έχουμε έξαρση, ωστόσο τα δεδομένα είναι εκεί και επιβεβαιώνουν πως ομάδες νεαρών, όπως για παράδειγμα το βράδυ της περασμένης Πέμπτης, μαζεύονται και είναι έτοιμοι για μάχες. Στη συγκεκριμένη μάλιστα περίπτωση, προχώρησαν σε βανδαλισμούς και άναμμα φωτιών, προκαλώντας τους πυροσβέστες και τους αστυνομικούς, τους οποίους πετροβόλησαν, με αφορμή απλά την συγκεκριμένη ημερομηνία που ήταν 13/12, κάτι που στον κόσμο του χουλιγκανισμού, συμβολίζει τα αντίστοιχα γράμματα του αγγλικού αλφαβήτου, δηλαδή, ACAB, που είναι τα αρχικά της έκφρασης, all cops are bastards και που χρησιμοποιείται κατά των αστυνομικών, σε παγκόσμιο επίπεδο. Εξάλλου τα τελευταία δέκα χρόνια, υπάρχουν μια σειρά από γεγονότα, που αποδεικνύουν πως μόνο από τύχη δεν θρηνούμε θύματα στα γήπεδα. Από τον σοβαρό τραυματισμό οπαδού στο μάτι, μέχρι το κάψιμο ενός άσχετου περαστικού έξω από το Αντώνης Παπαδόπουλος προπερσυ, καταλαβαίνει κανείς πως η κατάσταση κρατιέται από μια λεπτή κλωστή.

Νέοι και έφηβοι, που δεν έχουν καμία απολύτως συναίσθηση του κινδύνου που διατρέχουν και οι ίδιοι, αλλά και οι άλλοι στους οποίους επιτίθενται. Μια κατάσταση εκτός ελέγχου. Φταίει για αυτό η Κυβέρνηση; Μπορεί να κάνει κάτι και δεν το έκανε; Η απάντηση είναι πως η ευθύνη σε καμία περίπτωση δεν βαραίνει μόνο μια Κυβέρνηση, ή μόνο ένα υπουργό. Είναι διαχρονική και άπτεται μιας σειράς γεγονότων και αποφάσεων, μερικών αποκλειστικά κυπριακού ενδιαφέροντος και άλλων που είναι εισαγόμενα και ξενόφερτα.

Ξεκινώντας από το δεύτερο, αν ψάξει κανείς, θα βρει στο διαδίκτυο ολόκληρες ιστοσελίδες, κανάλια στο Youtube και σελίδες στο Facebook που καθημερινά προβάλλουν επεισόδια οπαδικής βίας, κυρίως στην Ευρώπη. Καθημερινά, μέσα και έξω από τα γήπεδα προκαλούνται οπαδικά επεισόδια, κλείνονται ραντεβού θανάτου και τραυματίζονται οπαδοί και αστυνομικοί. Ασφαλώς και το πρόβλημα δεν είναι ούτε Κυπριακό, ούτε ελληνικό. Είναι πλέον μόδα και για αυτό τα… επιτεύγματα τους οι οπαδοί, φροντίζουν να τα βιντεογραφούν και να τα διαφημίζουν, για να δείξουν πως είναι οι πιο δυνατοί, πως είναι ανίκητοι και πως σκορπούν φόβο και πανικό στο πέρασμα τους.

Αυτά είναι συναισθήματα που γοητεύουν τους νέους και σε συνδυασμό με το φανατισμό για την ομάδα, την ιδέα και τα όσα αυτή πρεσβεύει και τη δύναμη του όχλου που δημιουργείται, δημιουργούν ένα επικίνδυνο κοκτέιλ, που είναι ικανό για τα πάντα. Είναι ικανό να χτυπήσει, είναι ικανό να τραυματίσει, είναι ικανό να σκοτώσει και στο τέλος να το διαφημίσει, όπως λίγο πολύ έκαναν οι οπαδοί της Ντιναμό Ζάγκρεπ, έξω από την «Αγία Σοφία», στη Νέα Φιλαδέλφεια. Όπως στην Κύπρο παλαιότερα, έγινε σύνθημα στα χείλη των αντίπαλων οπαδών, ο τραυματισμός οπαδού άλλης ομάδας, κατά τη διάρκεια επεισοδίων, που έδινε για μερες μάχη για τη ζωή.

Γιατί αυτοί οι νέοι άνθρωποι, που σε λίγα χρόνια, αν είναι τυχεροί θα καταφέρουν να ξεφύγουν από τον χουλιγκανισμό και θα γίνουν δάσκαλοι, λογιστές, επιχειρηματίες ή δικηγόροι, στα 15-16 τους έχουν μια τόσο παραβατική συμπεριφορά; Είναι πλέον ξεκάθαρο, σε όσους παρακολουθούν για χρόνια το οπαδικό κίνημα της Κύπρου, οτι ο μέσος όρος ηλικίας έχει πέσει κατά πολύ τα τελευταία χρόνια. Οι μεγαλύτερες ηλικίες, που μπορεί μεν να συμμετείχαν σε επεισόδια, αλλά διέθεταν ως ένα βαθμό αντίληψη για το τι μπορεί να προκαλέσουν και ήταν πιο προσεκτικοί, αντικαταστάθηκαν με ανήλικα ή κοντά στην ενηλικίωση παιδιά, που πραγματικά είναι εκτός ελέγχου. Δεν έχουν κόκκινες γραμμές, δεν έχουν ενδοιασμούς και είναι με κάποιον τρόπο ανεύθυνα ικανοί για τα πάντα.

Τι μπορεί να κάνει η πολιτεία; Η ευθύνη της πολιτείας διαχρονικά, δεν αφορά τα μεμονωμένα περιστατικά βίας που κατά καιρούς γίνονται. Έχει να κάνει με την κοινωνική πίεση, την παιδεία, το επίπεδο στα σχολεία, τον οικονομικό και κοινωνικό αποκλεισμό που χαρακτηρίζει πολλές δυτικές κοινωνίες, όπως και τη δική μας, τον σχολικό εκφοβισμό, την πίεση των γονέων που μεταδίδεται στα παιδιά, τις υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας, που όπως αποδείχθηκε στην Κύπρο, ουκ ολίγες φορές απέτυχαν να φέρουν εις πέρας την αποστολή τους κτλ. Το σίγουρο είναι πως ημίμετρα, όπως η κάρτα φιλάθλου και η αστυνομική καταστολή εντός και πέριξ των γηπέδων, απλά θα μεταφέρει το πρόβλημα σε άλλα σημεία και σε άλλες ώρες. Σε άλλα αθλήματα ή άλλα γήπεδα. Σίγουρα δεν θα αφανίσει τον χουλιγκανισμό.

Και βέβαια αφορά και τις αδυναμίες της Αστυνομίας, ως Σώμα, όχι απλά για να αντιμετωπίσει τα επεισόδια βίας, αλλά κυρίως να τα προλάβει. Κι αυτό διότι εκ του αποτελέσματος διαπιστώθηκε κενό, στην λήψη και αξιολόγηση πληροφοριών για επεισόδια βιας, με τους δράστες να πιάνουν τις Αρχές στον ύπνο. Από εκεί και πέρα, είναι σίγουρο πως εάν κάποιος ενσκύψει πραγματικά πάνω από αυτά τα παιδιά, συνομιλήσει και κατανοήσει τη σύγχυση και την λανθασμένη αντίληψη που έχουν σε αυτές της ηλικίες, σίγουρα θα αδυνατίσει κατά πολύ, όλους όσους τους καθοδηγούν και παίζουν με τις ζωές τους. Μέχρι τότε, μέχρι δηλαδή που η πολιτεία αντιληφθεί πως θα πρέπει να παραδεχτεί τα λάθη της, να αναθεωρήσει τις προτεραιότητες της, να εξαλείψει την αδικία και τη διαφθορά, να εφαρμόσει την ισονομία και την αξιοκρατία, αυτά τα φαινόμενα θα υπάρχουν και θα εφαρμόζονται σε διάφορες εκφάνσεις της δημόσιας ζωής. Κι όσο κι αν καταστέλλονται με ημίμετρα ή βία, τόσο θα βρίσκουν έδαφος για να ακμάζουν.