Επί τάπητος στη Βουλή ο διορισμός Υφυπουργού για Ευρωπαϊκά Θέματα

Αρχίζει την Τρίτη, ενώπιον της Επιτροπής Εξωτερικών της Βουλής, η συζήτηση του περί Υφυπουργού παρά τω Προέδρω για Ευρωπαϊκά Θέματα (Προσωρινές Διατάξεις) Νόμου του 2023. Πρόκειται για τον νόμο που θα επιτρέψει τη δημιουργία ενός βραχύβιου πολιτικού ρόλου, που θα έχει το γενικό πρόσταγμα ενόψει της ανάληψης της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Κυπριακή Δημοκρατία, το πρώτο εξάμηνο του 2026. Κάτι ανάλογο είχε γίνει και κατά την προηγούμενη ανάληψη Προεδρίας από την Κύπρο, υπό τον τότε πρέσβη Ανδρέα Μαυρογιάννη, με θετικό πρόσημο.

Η συζήτηση στη Βουλή θα γίνει στην παρουσία του Υπουργού Εξωτερικών, Κωνσταντίνου Κόμπου, καθώς και εκπροσώπων του Υπουργείου Οικονομικών και της Νομικής Υπηρεσίας, που έκανε τη νομοτεχνική επεξεργασία.

Υπενθυμίζεται ότι το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε στις αρχές Σεπτεμβρίου νομοσχέδιο, το οποίο υποβλήθηκε στη Βουλή, που προνοεί τον διορισμό Υφυπουργού για να αναλάβει τις προετοιμασίες για διεξαγωγή της κυπριακής Προεδρίας. Εξηγώντας το σκεπτικό, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος δήλωσε πως δημιουργούνται πρόσθετες ειδικές υποχρεώσεις σε ό,τι αφορά την εκπροσώπηση της Κυπριακής Δημοκρατίας σε πολιτικό επίπεδο στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων, καθώς και ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Λετυμπιώτη, υπάρχει επίσης ανάγκη κατάλληλης προεργασίας για επαρκή ενημέρωση και συντονισμό των διαφόρων υπηρεσιών της Δημοκρατίας και ανάγκη πραγματοποίησης σειράς επαφών σε πολιτικό επίπεδο, με εκπροσώπους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και άλλων θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Το πρόσωπο που θα αναλάβει το Υφυπουργείο θα έχει τη συνολική πολιτική εποπτεία και θα ασχολείται αποκλειστικά με την προετοιμασία και τη διεκπεραίωση της κυπριακής Προεδρίας.

Όπως ανακοίνωσε η Κυβέρνηση, στις αρμοδιότητες του Υφυπουργού περιλαμβάνεται η πολιτική εποπτεία της Γραμματείας της κυπριακής Προεδρίας της ΕΕ το 2026, η πολιτική εκπροσώπηση σε όργανα και θεσμούς της ΕΕ και η διενέργεια επαφών με τους θεσμούς και τα όργανα αυτά, όπως και η συνολική εποπτεία, σε συνεργασία και συνεννόηση με τους καθ’ύλην αρμόδιους Υπουργούς, της προετοιμασίας και διεκπεραίωσης της κυπριακής Προεδρίας. Στο πλαίσιο αυτό θα έχει την ευθύνη για το συντονισμό του προγράμματος και των προτεραιοτήτων της κυπριακής Προεδρίας, της οργάνωσης των συναντήσεων που θα πραγματοποιηθούν, καθώς και άλλων οργανωτικών θεμάτων και της επικοινωνιακής στρατηγικής. Σημειώνεται ότι ο Υφυπουργός θα παρουσιάζεται κατά τις συζητήσεις ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου για τα θέματα της αρμοδιότητάς του, χωρίς όμως να συμμετέχει στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.

Στο νομοσχέδιο του Υπουργείο Εξωτερικών διευκρινίζεται ότι ο Υφυπουργός θα υπόκειται και θα είναι υπόλογος στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και θα έχει την ευθύνη για τη συνεχή πληροφόρησή του επί όλων των θεμάτων που εμπίπτουν στις αρμοδιότητές του. Επίσης δύναται να ενημερώνει τη Βουλή. Πριν από τη λήξη του διορισμού του θα πρέπει να υποβάλει έκθεση πεπραγμένων στον Πρόεδρο, με αντίγραφο στη Βουλή. Για τις εργασίες του θα λαμβάνει αποζημίωση που είναι στο ύψος της προβλεπόμενης για τον Υπουργό και θα έχει τα ίδια συνταξιοδοτικά ωφελήματα που προβλέπονται για τους Υπουργούς, όπως και οποιαδήποτε άλλα καταβλητέα ωφελήματα. Προβλέπεται, επίσης, ασυμβίβαστο με τη θέση του δημοσίου υπαλλήλου, βουλευτή, δημάρχου, δημοτικού συμβούλου κ.α.

Στην αιτιολογική έκθεση που υπογράφει ο Γενικός Εισαγγελέας, Γιώργος Σαββίδης, αναφέρεται ότι «για την επιτυχή έκβαση του όλου έργου επιβάλλεται συνολική πολιτική εποπτεία από αξιωματούχο που θα ασχολείται αποκλειστικά, τόσο με την προετοιμασία όσο και με τη διεκπεραίωση του εν λόγω έργου. Ως εκ τούτου, κρίνεται απαραίτητος ο διορισμός Υφυπουργού, στα πρότυπα της θέσης που δημιουργήθηκε κατά την πρώτη κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2012», φρασεολογία η οποία απηχεί τα πρακτικά του Υπουργικού Συμβουλίου.

Σημειώνεται ότι η Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ασκείται εκ περιτροπής από τα κράτη μέλη, ανά εξάμηνο (αυτή την περίοδο ασκείται από την Ισπανία) και σε τριάδες. Η Κύπρος θα είναι το τρίτο κράτος-μέλος της δικής της τριάδας, καθώς θα προηγηθούν κατά το 2025 οι Προεδρίες της Πολωνίας και της Δανίας. Η κάθε τριάδα ετοιμάζει ένα κοινό πλάνο πολιτικών προτεραιοτήτων, αλλά ενεργεί με αυτονομία κατά τη διάρκεια του δικού της εξαμήνου.

Το Συμβούλιο είναι ένα από τους τρεις βασικούς θεσμούς τη ΕΕ και ένα εκ των οργάνων που θεσπίζουν την νομοθεσία της ΕΕ και τον Προϋπολογισμό, ενώ έχει ρόλο σε επίπεδο κοινής Εξωτερικής Πολιτικής. Η Προεδρία αναλαμβάνει τον συντονισμό των εργασιών του Συμβουλίου, προεδρεύει στις συνεδριάσεις και αναλαμβάνει πρωτοβουλίες αναλόγως αναγκών, πέραν της προκαθορισμένης ατζέντας, ενώ συγκαλεί τα Συμβούλια και τα προπαρασκευαστικά τους όργανα. Θεωρείται ρόλος αυξημένης πολιτικής αξίας, επειδή ενεργεί ως διαμεσολαβητής.