Πράξεις κατά της κατάχρησης spyware ζήτησαν από την Κομισιόν ευρωβουλευτές

Έντονες ήταν οι επικρίσεις ευρωβουλευτών όλων σχεδόν των πολιτικών ομάδων κατά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναφορικά με τη στάση και τις ενέργειες της Κομισιόν κατά τους πέντε μήνες που μεσολάβησαν μετά την υπερψήφιση της έκθεσης της εξεταστικής επιτροπής για τη διερεύνηση της χρήσης κατασκοπευτικών λογισμικών (PEGA).

Η συζήτηση έγινε παρουσία του Επιτρόπου για θέματα Δικαιοσύνης, Ντιντιέ Ρέιντερς, ο οποίος παρουσίασε τις νομοθετικές προτάσεις που έχει καταθέσει η Επιτροπή και αφορούν τα θέματα παρακολουθήσεων, ενώ ανέφερε πως επίκειται η κατάθεση μη νομοθετικής πρωτοβουλίας στην οποία «θα διευκρινίζονται τα όρια και η σχέση μεταξύ της νομοθεσίας της ΕΕ, ειδικότερα του κεκτημένου για την προστασία των δεδομένων και της ιδιωτικότητας, με την εθνική ασφάλεια».

Ωστόσο ο κ. Ρέιντερς επέμεινε πως η Κομισιόν δεν έχει αρμοδιότητες διερεύνησης και πως η ευθύνη αφορά τα κράτη μέλη, διευκρινίζοντας στη δευτερολόγια του πως με τον όρο κράτη μέλη δεν εννοεί μόνο τις εθνικές κυβερνήσεις, αλλά και τις ανεξάρτητες αρχές και τη δικαστική εξουσία τα οποία η Κομισιόν στηρίζει.

Σχολιάζοντας τις δηλώσεις Ρέιντερς, ευρωβουλευτές από το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), τους Σοσιαλδημοκράτες (S&D), τους Φιλελεύθερους (Renew), τους Πράσινους και την Αριστερά, κατηγόρησαν την Κομισιόν για απραξία και την κάλεσαν να εισακούσει τις εισηγήσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και να αναλάβει μέτρα κατά της κατάχρησης κατασκοπευτικών λογισμικών, όπως αυτές καταγράφονται σε λεπτομερή έκθεση της PEGA και σε συστάσεις που ενέκρινε τον Ιούνιο η Ολομέλεια.

Η συζήτηση, με τίτλο «έλλειψη νομοθετικής συνέχειας (follow up) από την Επιτροπή στο ψήφισμα της PEGA», έρχεται μια μέρα πριν την ψηφοφορία την Πέμπτη σχετικού ψηφίσματος το οποίο κατέθεσαν από κοινού το ΕΛΚ, το S&D, το Renew, οι Πράσινοι και η Αριστερά. Ξεχωριστό ψήφισμα έχουν καταθέσει Πολωνοί ευρωβουλευτές της ομάδας των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR), στην οποία ανήκει το απερχόμενο κυβερνών κόμμα της Πολωνίας.

Ρέιντερς: Η εθνική ασφάλεια δεν είναι λευκή επιταγή

Στην αρχική του παρέμβαση ο κ. Ρέιντερς ανέφερε πως η απάντηση της Κομισιόν στις συστάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχει αποσταλεί στο σώμα, και επανέλαβε πως η Επιτροπή «καταδικάζει έντονα» την κάθε παράνομη πρόσβαση σε προσωπικές επικοινωνίες, κάνοντας λόγο για απαράδεκτη πρακτική.

Ο κ. Ρέιντερς ανέφερε πως η νομοθεσία της ΕΕ για τα δεδομένα μπορεί να εφαρμοστεί όσον αφορά την επεξεργασία των δεδομένων πολιτών από τις αρχές, ακόμα και όταν η επεξεργασία αυτή αφορά λόγους εθνικής ασφαλείας. Σημειώνοντας πως η νομοθεσία αυτή δεν εφαρμόζεται όσον αφορά περιπτώσεις όπου τα κράτη μέλη επικαλούνται έκτακτους λόγους εθνικής ασφάλειας, τόνισε ότι τα κράτη μέλη συνεχίζουν να δεσμεύονται από το διεθνές δίκαιο και τα συντάγματα τους και πως οι εθνικές αρχές δεν μπορούν να έχουν λευκή επιταγή.

Στη συνέχεια ο κ. Ρέιντερς αναφέρθηκε σε μια σειρά από εν εξελίξει νομοθεσίες που κατά την Κομισιόν αγγίζουν το θέμα των spyware, σημειώνοντας πως στην Ευρωπαϊκή Πράξη για την Ελευθερία των Μέσων Ενημέρωσης, για την οποία οι διαβουλεύσεις με το Κοινοβούλιο βρίσκονται σε εξέλιξη, υπάρχει ειδική πρόνοια για την προστασία των δημοσιογράφων από τη χρήση spyware.

Πρόσθεσε πως η πρόταση για μια Πράξη για την Κυβερνοανθεκτικότητα (Cyber Resilience Act) προτείνει περιορισμούς και υποχρεώσεις για τους κατασκευαστές λογισμικών, ενώ σημείωσε ότι η Κομισιόν εργάζεται για τον περιορισμό των εξαγωγών spyware βάσει του κανονισμού για τα προϊόντα διπλής (στρατιωτικής και μη στρατιωτικής) χρήσης (dual use), ώστε λογισμικά παρακολούθησης να μην μπορούν να εξάγονται από την ΕΕ χωρίς την άδεια ή την έγκριση του οικείου κράτους μέλους.

Επίσης, είπε, η ισχύουσα Οδηγία για τη προστασία των προσωπικών δεδομένων απαγορεύει την πρόσβαση σε προσωπικές πληροφορίες χωρίς άδεια, αν και αυτό δεν ισχύει σε περίπτωση εθνικής ασφάλειας.

Ο κ. Ρέιντερς επέμεινε πως η Κομισιόν δεν έχει εξουσίες διερεύνησης, ούτε πρόσβαση στα απαραίτητα στοιχεία, αλλά αυτό που μπορεί να κάνει είναι να δει αν υπάρχουν διασφαλίσεις σε εθνικό επίπεδο.

Στη δευτερολογία του ο κ. Ρέιντερς επιβεβαίωσε πως η απάντηση της Κομισιόν στάλθηκε πρόσφατα στο Κοινοβούλιο, και υπογράμμισε πως η Κομισιόν έχει ανταποκριθεί στην έκκληση στο ψήφισμα του Ιουνίου, έχοντας προτείνει «νομοθετικά και μη νομοθετικά μέτρα» στο πλαίσιο των Συνθηκών.

Σε συμφωνία οι πολιτικές ομάδες

Στην παρέμβασή του, ο Πρόεδρος της PEGA και ευρωβουλευτής Γερούν Λενάερς (ΕΛΚ, Κάτω Χώρες) χαρακτήρισε λυπηρό το ότι πέντε μήνες μετά την έκθεση η Κομισιόν δεν είχε αποστείλει την απάντησή της στο Κοινοβούλιο, με την Κομισιόν να απέχει από τη συζήτηση που έγινε στην κοινοβουλευτική επιτροπή πολιτικών ελευθεριών (LIBE).

Σχολιάζοντας την ενημέρωση που είχαν κατά τη συνάντηση εκείνη πως η Κομισιόν ετοιμάζει «μη νομοθετική» παρέμβαση, άφησε σκωπτικά να νοηθεί πως αυτό δεν είναι αρκετό, και τόνισε ότι το Κοινοβούλιο έχει προχωρήσει σε διερεύνηση, και διερωτήθηκε τι έκανε η Κομισιόν. Κάνοντας λόγο για «χαστούκι» προς τα θύματα, επεσήμανε πως οι μόνοι που ήταν υπέρ της στάσης της Κομισιόν ήταν το Κόμμα Ειρήνης και Δικαιοσύνης της Πολωνίας, οι ευρωβουλευτές του οποίου κατέθεσαν δικό τους ψήφισμα αλλά δεν εμφανίστηκαν στην αποψινή συζήτηση. Κάλεσε τον κ. Ρέιντερς να μην παίξει το παιχνίδι τους, και τον ρώτησε αν θα βρίσκεται στο πλευρό αυτών που υπερασπίζονται το κράτος δικαίου, ή στο πλευρό αυτών που το καταστρέφουν.

Εκ μέρους των Σοσιαλδημοκρατών, ο ευρωβουλευτής Χάνες Χάιντε (Αυστρία) τόνισε πως μετά από πέντε μήνες το Κοινοβούλιο ακόμα περιμένει την απάντηση της Κομισιόν, και έκανε λόγο για καταστρατήγηση της αρχής της συνεργασίας των θεσμών. Σημείωσε πως παρά την άποψη πως δεν χρειάζονται νέες νομοθεσίες, αυτό διαψεύδεται από τις νέες υποθέσεις παρακολούθησης.

Η Σοφία ιν‘τ Βελντ (Renew, Κάτω Χώρες), η οποία ήταν και η εισηγήτρια των εκθέσεων της PEGA, ευχαρίστησε σκωπτικά τον κ. Ρέιντερς για την παρουσίαση «πρωτοετούς φοιτητή» για το ποια είναι η νομοθεσία, και αμφισβήτησε τη θέση πως η Κομισιόν δεν έχει εξουσίες να αντιμετωπίσει το ζήτημα, λέγοντας πως η Κομισιόν είναι ο πιο ισχυρός θεσμός. Όπως είπε, ακόμα και αν η Κομισιόν δεν μπορεί να διερευνήσει, έχει στη διάθεσή της τα ευρήματα της έρευνας. Παρέπεμψε ακόμα στις ΗΠΑ, οι οποίες όπως είπε δεν είναι γνωστές για την προοδευτική πολιτική τους, αλλά ωστόσο έχουν μαυροπινακίσει την Intellexa.

Από την ομάδα των Πρασίνων, η Σασκιά Μπρικμόντ (Βέλγιο), τόνισε πως θεωρεί πως τη στιγμή που η ασφάλεια της Ευρώπης απειλείται από τρίτες χώρες που ασκούν κατασκοπία εντός των συνόρων, η Κομισιόν έχει τη δυνατότητα να ενεργήσει. Τόνισε πως ακόμα και προσωπικό της ΕΕ, η ίδια η Ρομπέρτα Μέτσολα και Επίτροποι έχουν πέσει θύματα παρακολούθησης και η ΕΕ δεν έχει αντιδράσει, σημειώνοντας μάλιστα πως η Γαλλία εξάγει λογισμικά σε χώρες που ασκούν τέτοιες πρακτικές.

Από την ομάδα της ακροδεξιάς, ο Ζιλ Λεμπρετόν (ID, Γαλλία), ανέφερε πως κυβερνήσεις παρακολουθούν μέσω κινητών, ενώ γαλλική εταιρία έκανε εξαγωγές λογισμικών στην Αίγυπτο, το Βιετνάμ και τη Μαδαγασκάρη, κα πρόσθεσε πως φυσικά πρέπει να καταδικαστούν αυτές οι ενέργειες. Πρόσθεσε όμως πως δεν πρέπει αυτό να γίνει δικαιολογία για παρεμβάσεις εντός της ΕΕ, και πως δεν εναπόκειται στην Κομισιόν να κάνει προτάσεις.

Εκ μέρους της ομάδας της Αριστεράς ο Κύπριος ευρωβουλευτής Γιώργος Γεωργίου, ο οποίος ήταν εκ των αντιπροέδρων της PEGA, σημείωσε πως η PEGA εργάστηκε σκληρά για 15 μήνες και έδωσε όλες τις λεπτομέρειες στην Κομισιόν, περιλαμβανομένων γεγονότων, εταιριών, ονομάτων και διευθύνσεων. Πρόσθεσε όμως πως παρόλα αυτά κανένας δεν συγκινήθηκε, ούτε η κυπριακή κυβέρνηση, ενώ έκανε λόγο για «αξιοθρήνητη» αντίδραση της Κομισιόν η οποία παρέπεμψε στις εθνικές αρχές οι οποίες είναι αυτές που παρανομούν.

Η Κλάρα Πονσατί Ομπιολς (Μη εγγεγραμένοι, Ισπανία) συνέδεσε το θέμα με τις παρακολουθήσεις στην Ισπανία κατά Καταλανών, και υπέδειξε ότι ο Πρωθυπουργός Πέντρο Σάντσεθ προχώρησε στον επαναδιορισμό προσώπων που ευθύνονταν για αυτές, θέλοντας να στείλει μήνυμα πως θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί ως αιτιολογία την ενότητα της Ισπανίας. Χαρακτήρισε την ανοχή της Κομισιόν απαράδεκτη και πρόσκληση για τακτικές αυταρχισμού.

Μεταξύ άλλων, ξεχώρισε η αναφορά του Κώστα Αρβανίτη (Αριστερά, Ελλάδα) πως το γεγονός πως ένας ευρωβουλευτής της Αριστεράς συμφωνεί με τον κ. Λενάερς του ΕΛΚ, αυτό σημαίνει πως κάπου υπάρχει αλήθεια, και αναφέρθηκε στις επιθέσεις κατά της ΑΔΑΕ στην Ελλάδα. Σε δική της παρέμβαση η Ελίζα Βόζεμπεργκ (ΕΛΚ, Ελλάδα) επεσήμανε πως η Ελλάδα και η Κύπρος ήταν οι μόνες δύο χώρες που συνεργάστηκαν αμέσως με την PEGA, και αναφέρθηκε στα βήματα που έγιναν από την ελληνική κυβέρνηση, ενώ παράλληλα ζήτησε να υπάρξει νομοθετικό πλαίσιο σε επίπεδο ΕΕ.

Ακόμα, ο Μπάρι Άντριους (Renew, Ιρλανδία) έκανε ειδική αναφορά στις δραστηριότητες της Intellexa στη χώρα του, σημειώνοντας πως φαίνεται να υπάρχει πρόβλημα με τον κανονισμό για τα προϊόντα dual use σε σχέση με τον περιορισμό των εξαγωγών λογισμικών. Δεδομένου ότι έρχονται εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πρόσθεσε, είναι κρίμα που το σώμα δεν μπορεί να προτείνει νομοθεσίες.

Πηγή: ΚΥΠΕ