Λαμβάνει την τελική του μορφή ο νόμος για το Σύστημα Πληροφοριών του Σέγκεν

Την τελική του μορφή λαμβάνει ο περί της Λειτουργίας και Χρήσης στη Δημοκρατία του Συστήματος Πληροφοριών Σένγκεν (SIS) νόμος, ο οποίος αφορά τον τομέα της αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις στον τομέα των συνοριακών ελέγχων και την επιστροφή παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών. Η Επιτροπή Νομικών της Βουλής ολοκλήρωσε την κατ’ άρθρον συζήτηση, μετά την συμπερίληψη των παρατηρήσεων και των τροπολογιών στο κείμενο και εκκρεμεί η τελική τοποθέτηση.

Πρόκειται για το μεγαλύτερο σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών, που χρησιμοποιείται ευρέως για τη διαχείριση της ασφάλειας και των συνόρων της Ευρώπης. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το SIS αντισταθμίζει τους συνοριακούς ελέγχους και αποτελεί το πιο επιτυχημένο εργαλείο συνεργασίας για τις συνοριακές, μεταναστευτικές, αστυνομικές, τελωνειακές και δικαστικές αρχές της ΕΕ και των συνδεδεμένων χωρών Σένγκεν. Γίνεται, συνεπώς, κατανοητό πως η ένταξη της Κύπρου αποτελεί σημαντική αλλαγή στο καθεστώς που ίσχυε προηγουμένως, λόγω της πρόσβασης που αποκτούν οι κυπριακές Αρχές σε αυτές τις κοινές πληροφορίες.

Οι βασικότεροι τομείς για τους οποίους κρίνεται σημαντική η πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες είναι, σύμφωνα με την ίδια την ΕΕ, η αντιτρομοκρατική δράση και οι καταχωρίσεις για ευάλωτα άτομα όπως ελλείποντες, παιδιά με κίνδυνο απαγωγής και δυνητικά θύματα τρομοκρατίας, εμπορίας ανθρώπων κ.α. Σε ό,τι αφορά την αντικανονική μετανάστευση, ανταλλάζονται πληροφορίες για τις αποφάσεις επιστροφής και την άρνηση εισόδου ή διαμονής. Το SIS παρέχει επίσης τη δυνατότητα για επέκταση της συνεργασίας μεταξύ των Αρχών για ταξινόμηση σκαφών, αεροσκαφών και πυροβόλων όπλων και ενίσχυση της πρόσβασης των οργανισμών της ΕΕ, όπως είναι η Europol.

Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, επί του οποίου δεν υπήρξαν ιδιαίτερες παρατηρήσεις, αφού οι βουλευτές κυρίως ζήτησαν διευκρινήσεις από την εκπρόσωπο της Αστυνομίας, προνοεί ότι η αρμόδια αρχή για εγκατάσταση, λειτουργία και συντήρηση του εθνικού N.SIS είναι η Αστυνομία Κύπρου, η οποία λειτουργεί ήδη το σύστημα από τον Ιούλιο. Ωστόσο, δικαίωμα πρόσβασης στα δεδομένα του έχουν και άλλες Αρχές με συναφείς αρμοδιότητες. Πρόκειται για τον Γενικό Εισαγγελέα, το Υπουργείο Εξωτερικών, το Υπουργείο Εσωτερικών, το Τμήμα Τελωνείων, το Τμήμα Οδικών Μεταφορών, το Υφυπουργείο Ναυτιλίας, το Τμήμα Πολιτικής Αεροπορίας και το εθνικό μέλος της EUROJUST. Αιτήματα προς την Αστυνομία για καταχώρηση στο κεντρικό SIS μπορούν να υποβάλλουν, επίσης, επαρχιακοί και οικογενειακοί δικαστές και η ΚΥΠ.

Την ευθύνη για το N.SIS έχει η Εθνική Υπηρεσία Συστήματος Πληροφοριών Σέγκεν, η οποία αποτελεί υπηρεσία της Αστυνομίας, που υπάγεται στο Τμήμα Πληροφορικής της. Αρμόδια αρχή για να εξασφαλίζει την ανταλλαγή κάθε συμπληρωματικής πληροφορίας είναι το Εθνικό Γραφείο SIRENE (Supplementary Information Requests at the National Entries-Αιτήματα Συμπληρωματικών Πληροφοριών στις Εθνικές Καταχωρίσεις), το οποίο υπάγεται στη Διεύθυνση Ευρωπαϊκής Ένωσης και Διεθνούς Αστυνομικής Συνεργασίας του Αρχηγείου Αστυνομίας.

Ο νόμος επιτρέπει την εισαγωγή, χρήση φωτογραφιών και εικόνων και δακτυλικών αποτυπωμάτων, καθώς και προφίλ DNA στις καταχωρίσεις. Το SIRENE δικαιούται να διατηρεί τα δεδομένα που σχετίζονται με συγκεκριμένη καταχώριση που έχει εισάγει η Κυπριακή Δημοκρατία ή άλλο κράτος μέλος, με την οποία έχουν αναληφθεί ενέργειες στο έδαφος της Κυπριακής δημοκρατίας, για περίοδο τριών ετών και ακολούθως εξετάζεται η αναγκαιότητα περαιτέρω διατήρησής τους σε ετήσια βάση.

Ως ασφαλιστική δικλείδα προνοείται πως πρόσωπο που προβαίνει σε πρόσβαση για αναζήτηση στα δεδομένα ή σε ανταλλαγή συμπληρωματικών πληροφοριών κατά παράβαση των διατάξεων του νόμου, είναι ένοχο αδικήματος. Όπως εξηγήθηκε από την εκπρόσωπο της Αστυνομίας, Δώρα Νικάνδρου, όπου υπάρχει ανάγκη η Αστυνομία μπορεί να προβαίνει σε ελέγχους. Το Τμήμα Πληροφορικής είναι σε θέση να διαπιστώσει αν κάποιος έκανε αναζήτηση και θα αποτελέσει αντικείμενο έρευνας αν ήταν μέσα στα καθήκοντά του ή όχι. Ο κάθε χρήστης του συστήματος διαθέτει προφίλ και μπορεί να βλέπει μόνο τις πληροφορίες για τις οποίες είναι εξουσιοδοτημένος.