Απαλείφουν τους αναχρονισμούς-Δεν θα εξαρτάται το επίδομα μονογονιού από την ερωτική ζωή

Στην ανάγκη απάλειψης της αναχρονιστικής πρόνοιας της νομοθεσίας, που τερματίζει το δικαίωμα επιδόματος μονογονεϊκών οικογενειών στους επηρεαζόμενους που συνάπτουν νέες σχέσεις και συμβιώνουν με τους νέους τους συντρόφους, συγκλίνουν εκτελεστική και νομοθετική εξουσία. Αν και ενώπιον της Επιτροπής Εργασίας της Βουλής ήταν υπό συζήτηση η πρόταση του ΑΚΕΛ για τροποποίηση του περί Παροχής Επιδόματος Τέκνου Νόμου, αποφασίστηκε ότι το ζήτημα θα πρέπει να ρυθμιστεί με κυβερνητικό νομοσχέδιο, ώστε να αντιμετωπιστεί η ενδεχόμενη αντισυνταγματικότητα που θα πρόκυπτε λόγω της αύξησης του κόστους με πολλαπλασιασμό των δικαιούχων.

Στόχος του ΑΚΕΛ ήταν αφενός να απαλειφθεί από τον ορισμό του όρου «μονογονεϊκή οικογένεια» η προϋπόθεση ένας γονέας να είναι χωρίς συμβίο και αφετέρου να μην τερματίζεται το δικαίωμα σε επίδομα σε περίπτωση που ο μονογονιός συμβιώνει με άλλο άτομο. Επί της ουσίας ουδείς φέρει ένσταση, αφού αναγνωρίζεται από όλους ότι αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι παράλογο και δεν συνάδει με τα σύγχρονα δεδομένα, ενώ από τους αρμόδιους υπήρξε η παραδοχή ότι αποφεύγουν να προβαίνουν σε έρευνες για να διαπιστώνουν αν ένα άτομο έχει σύντροφο ή όχι, άρα στην ουσία είναι περιορισμένο και το πεδίο εφαρμογής των υφιστάμενων προνοιών.

Το ζήτημα δεν προκύπτει μόνο επειδή η νομοθεσία ουσιαστικά αποτρέπει την παροχή βοήθειας στις οικογένειες που την έχουν πραγματικά ανάγκη, σε μια λογική που εδράζεται στην εξέταση της ερωτικής ζωής του ατόμου, ενός καθαρά ιδιωτικού ζητήματος, αντί των οικονομικών του δυνατοτήτων. Προκύπτει και επειδή βασίζεται στην σεξιστική πεποίθηση ότι οικονομικές δυσκολίες αντιμετωπίζουν μόνο οι γυναίκες χωρίς σύντροφο και η παρουσία άντρα στη ζωή τους επιλύει ως διά μαγείας τα όποια προβλήματα. Πρόκειται για μία πατριαρχική προσέγγιση μιας άλλης εποχής, που έχει ως αποτέλεσμα οι γυναίκες (που είναι και η συντριπτική πλειοψηφία των επηρεαζόμενων) να στερούνται κρατικής στήριξης στην προσπάθειά τους να μεγαλώσουν τα παιδιά τους στο πλαίσιο μιας μονογονεϊκής οικογένειας, επειδή συμβιώνουν με έναν άνδρα ο οποίος, όπως επαναλήφθηκε πολλές φορές κατά τη συζήτηση, δεν είναι νομικά υποχρεωμένος να συντηρεί τα παιδιά της συμβίας του και, ακόμη κι αν το επιθυμεί, μπορεί να μην έχει την οικονομική δυνατότητα να το πράξει.

Στην Κύπρο του σήμερα, που επιτρέπει σε τέτοιου είδους αντιλήψεις να συνεχίζουν να επιβιώνουν στο νομοθετικό της πλαίσιο, στερούνται, επίσης, βοήθειας οι λήπτριες του ΕΕΕ αλλά και τα άτομα που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να προχωρήσουν δικαστικές διαδικασίες, πέραν των γυναικών που αποφάσισαν να προχωρήσουν με μία νέα σχέση στη ζωή τους. Όπως κατήγγειλε η πρόεδρος του Συνδέσμου Μονογονεϊκών Οικογενειών, Αργεντούλα Ιωάννου, ενώ μονογονιός καθίσταται και κάποιος που είναι σε διάσταση, αν για διάφορους λόγους δεν μπορεί να εκδώσει διαζύγιο ή σχετικά διατάγματα, στερείται του δικαιώματος. Θέση του Συνδέσμου είναι πως πρέπει η καταχώρηση των αιτήσεων να θεωρείται ως απόδειξη της διακοπής συμβίωσης και όχι η έκδοση των διαταγμάτων. Επεσήμανε ότι στην πραγματικότητα αυτά τα χρήματα συνήθως πηγαίνουν για τα φροντιστήρια των παιδιών και επιδόματα αυτού του είδους αποτελούν ζωτική ανάγκη για ένα φτωχό νοικοκυριό.

Η κ. Ιωάννου έκανε λόγο και για άλλες στρεβλώσεις που προκύπτουν από την πρόνοια περί συμβίωσης. Για παράδειγμα, αν μία μητέρα που ήταν δικαιούχος γεννήσει και άλλο παιδί, θεωρείται ότι συμβιώνει με κάποιον και της αποκόπτεται το επίδομα με το που κάνει την αίτηση για το επίδομα μάνας. Ωστόσο τα χρήματα αυτά προορίζονταν για τα μεγαλύτερα της παιδιά, για τα οποία συνεχίζουν να υφίστανται οι προηγούμενες συνθήκες, ενώ δεν αποκλείεται να μην συζεί ούτε με τον πατέρα του μικρότερου παιδιού, καθώς μπορεί η σχέση να διακόπηκε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης για παράδειγμα. «Το να κόβεις το επίδομα μονογονιού επειδή συνεχίζει να ζει τη ζωή της είναι τιμωρητικό μέτρο», υπογράμμισε.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής, Ανδρέας Καυκαλιάς, χαρακτήρισε απαράδεκτο να γίνονται έλεγχοι για να διαπιστωθεί αν κάποιος μονογονιός συμβιώνει με άλλο άτομο και αναφέρθηκε σε μεθόδους όπως να προσπαθεί να γίνει εξακρίβωση από αναρτήσεις των ατόμων στο Facebook. Απαντώντας, ο Γενικός Διευθυντής του Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, Γιάννης Νικολαΐδης, ανέφερε ότι προσωπικά αρνείται να δώσει οδηγίες να πάει κάποιος να ερευνήσει ένα σπίτι, στην εποχή που ζούμε, για να δει αν συμβιώνει κάποιος άνθρωπος, συμφωνώντας ότι είναι αναχρονιστική αυτή η πρόνοια. Εξήγησε ότι πλέον δεν ξεκινά τέτοιες έρευνες το κράτος από μόνο του, μόνο κατόπιν καταγγελίας, αν και επισημάνθηκε κάποια στιγμή στη συζήτηση ότι οι καταγγελίες μπορεί να γίνονται με εκδικητικά ή αλλότρια κίνητρα, όπως το παράδειγμα που έφερε ο βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρίστος Σενέκκης, για περίπτωση που έγινε καταγγελία από ιδιοκτήτη, που ήθελε να βγάλει έξω τη γυναίκα για να ενοικιάσει το διαμέρισμα σε πιο ψηλή τιμή.

Σύμφωνα με τον διευθυντή της Υπηρεσίας Διαχείρισης Επιδομάτων Προνοίας, ο βασικός τρόπος εξέτασης της αλήθειας της δήλωσης είναι η αντιπαραβολή των στοιχείων που οι ίδιοι οι αιτητές υποβάλλουν, όταν αιτούνται διάφορα επιδόματα. Αυτό βεβαίως συνιστά βελτίωση από τις πρακτικές του παρελθόντος, που, όπως αναφέρθηκε στη Βουλή, συμπεριλάμβαναν από εμπλοκή της Αστυνομίας μέχρι έλεγχος πόσες οδοντόβουρτσες υπήρχαν στο σπίτι, ωστόσο, όπως επισήμανε η κ. Ιωάννου, οδηγούν σε διαδικασίες «ξαφνικού θανάτου», καθώς στη βάση μιας καταγγελίας ή μιας διαπίστωσης αποκόπτεται το επίδομα, μέχρι να ξεκαθαριστεί η πραγματική κατάσταση.

Ο ΓΔ του Υφυπουργείου προανήγγειλε την πραγματοποίηση αναλογιστικής μελέτης, ώστε να μελετηθεί ένας συνδυασμός σεναρίων και να γίνει διαβούλευση στη βάση των αριθμών που θα προκύψουν, καθώς το ζήτημα αφορά και άλλα επιδόματα και την ανάγκη ευρύτερων βελτιώσεων. Αν και χαρακτήρισε φιλόδοξο το χρονοδιάγραμμα που έθεσε ο κ. Καυκαλιάς για κατάθεση νομοσχεδίου στη Βουλή μέχρι τον Μάρτιο του 2024, τόνισε πως δεν είναι πρόθεση του Υφυπουργείου Προνοίας να υπάρξει μεγάλη καθυστέρηση.