Πιάνει από την αρχή το θέμα της διαφθοράς η ΕΕ-Βάζει χέρι στα κράτη που δεν συμμορφώνονται

Αφού τα κράτη από μόνα τους αδυνατούν να καταπολεμήσουν όπως οφείλουν να πράττουν τη διαφθορά, επιχειρεί να το πράξει με άλλο τρόπο η ίδια η Ευρωπαϊκή Ενημέρωση, μέσω σχετικής πρότασης οδηγίας, που ετοίμασε το Συμβούλιο και αφορά την καταπολέμηση της δωροδοκίας στην οποία ενέχονται αξιωματούχοι ή υπάλληλοι των κρατών της ΕΕ.

Η συγκεκριμένη πρόταση που τίθεται προς συζήτηση ενώπιον της Βουλής, με στόχο να καταγραφούν ως ένα βαθμό οι απόψεις της Κυπριακής Δημοκρατίας, πριν το όλο ζήτημα προχωρήσει στα επόμενα στάδια των θεσμών της ΕΕ, έχει ως στόχο τον εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου στα κράτη μέλη για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Σημειώνεται ότι η πρόταση οδηγίας, είναι ένα από τα τελευταία σκαλοπάτια, πριν το θέμα τεθεί ενώπιον των θεσμών της ΕΕ για να αποτελέσει επίσημη οδηγία των Βρυξελλών προς τα κράτη-μέλη, που πλέον θα αποτελεί και δέσμευση των κρατών, ότι θα υιοθετήσουν τους κανονισμούς που προνοούνται.

Όπως αναφέρεται σε επεξηγηματικό σημείωμα που ετοίμασαν οι υπηρεσίες ευρωπαϊκών υποθέσεων της Βουλής αυτό θα συμβεί με:

α) Πρόληψη της διαφθοράς και οικοδόμηση νοοτροπίας ακεραιότητας

β) Μία νομική πράξη για όλα τα αδικήματα διαφθοράς και για όλες τις κυρώσεις

γ) Αποτελεσματικότητα των ερευνών και της δίωξης της διαφθοράς

Σε ότι αφορά την πρόληψη της διαφθοράς και οικοδόμηση νοοτροπίας ακεραιότητας, οι υπηρεσίες της Βουλής εξηγούν πως με βάση την πρόταση οδηγίας, χρειάζεται η ευαισθητοποίηση όσον αφορά τη διαφθορά, απαιτώντας από τα κράτη μέλη να αναλάβουν δράση με την πραγματοποίηση εκστρατειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, ερευνών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τη μείωση των κινδύνων και των αδικημάτων διαφθοράς, καθώς επίσης να ενθαρρύνουν την κοινωνία των πολιτών και τις οργανώσεις σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας να συμμετέχουν στις προσπάθειας καταπολέμησης της διαφθοράς.

Επιπλέον, η ΕΕ, θέλει να υποχρεώσει τα κράτη, να θεσπίσουν αποτελεσματικούς κανόνες σχετικά με την ανοιχτή πρόσβαση σε πληροφορίες δημόσιου συμφέροντος, με τη δημοσιοποίηση και τη διαχείριση συγκρούσεων συμφερόντων στον δημόσιο τομέα, με τη δημοσιοποίηση και την επαλήθευση των περιουσιακών στοιχείων των δημόσιων λειτουργών και με τη ρύθμιση της αλληλεπίδρασης μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα.

Στην προταση οδηγίας της ΕΕ, προβλέπεται επίσης η σύσταση εξειδικευμένων φορέων κατά της διαφθοράς εκεί και όπου χρειάζεται και εξασφάλιση επαρκών πόρων και κατάρτισης για τις αρχές που είναι αρμόδιες για την πρόληψη και την καταπολέμηση της διαφθοράς.

Μια νομική πράξη για όλα τα αδικήματα διαφθοράς

Το πιο σημαντικό κομμάτι, όμως, της πρότασης οδηγίας, έχει να κάνει με την πρόνοια έτσι ώστε όλα τα αδικήματα διαφθοράς, να αποτελούνται από μια νομική πράξη. Αυτό θα συμβεί μέσω της εναρμόνισης των ορισμών των ποινικών αδικημάτων που διώκονται ως διαφθορά ώστε να καλύπτουν όχι μόνο τη δωροδοκία, αλλά και την υπεξαίρεση, την αθέμιτη χρήση επιρροής, την κατάχρηση εξουσίας, καθώς και την παρεμπόδιση της δικαιοσύνης και τον παράνομο πλουτισμό που σχετίζεται με αδικήματα διαφθοράς.

Η πρόταση εντάσσει όλα τα αδικήματα τα οποία καλύπτει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά της διαφθοράς στο δίκαιο της ΕΕ, τόσο όσον αφορά τη διαφθορά στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Επιπλέον, αυξάνει το επίπεδο των ποινικών κυρώσεων για φυσικά και για νομικά πρόσωπα και καθορίζει επιβαρυντικές και ελαφρυντικές περιστάσεις.

Η αποτελεσματικότητα των ερευνών και η ασυλία

Το τρίτο σκέλος της πρότασης οδηγίας, έχει να κάνει με την αποτελεσματικότητα των ερευνών, κάτι που όπως διαφάνηκε μέσα από μια σειρά από πρόσφατα παραδέιγματα και η Κύπρος νοσεί. Σε αυτό το πλαίσιο η πρόταση προνοεί ότι πλέον τα κράτη της ΕΕ, θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι αρχές επιβολής του νόμου και οι εισαγγελείς διαθέτουν κατάλληλα ερευνητικά εργαλεία για την καταπολέμηση της διαφθοράς.

Επιπλέον θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι τα προνόμια και η ασυλία μπορούν να αρθούν κατά τις έρευνες για διαφθορά μέσω αποτελεσματικής και διαφανούς διαδικασίας που θα καθορίζεται εκ των προτέρων από τον νόμο και εγκαίρως. Υπάρχει επίσης πρόνοια για την προθεσμία παραγραφής ενός αδικήματος, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται επαρκής χρόνος για την παραπομπή των αδικημάτων διαφθοράς στη δικαιοσύνη.

Ενώπιον της Νομικών

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η πιο πάνω πρόταση οδηγίας για την καταπολέμηση της διαφθοράς αποτελεί μέρος δέσμης μέτρων με νέους και ενισχυμένους κανόνες για την ποινικοποίηση των αδικημάτων διαφθοράς και για την εναρμόνιση των ποινών σε ολόκληρη την ΕΕ, καθώς και πρόταση του ύπατου εκπροσώπου, την οποία υποστηρίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σχετικά με τη θέσπιση ειδικού καθεστώτος κυρώσεων της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας για την αντιμετώπιση σοβαρών πράξεων διαφθοράς παγκοσμίως.

Τα νέα αυτά μέτρα δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην πρόληψη και στη δημιουργία νοοτροπίας ακεραιότητας, στο πλαίσιο της οποίας η διαφθορά δεν είναι ανεκτή ενώ, ταυτόχρονα, ενισχύουν τα εργαλεία επιβολής.

Σε κοινή ανακοίνωση, η Επιτροπή και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας συγκεντρώνουν τις υφιστάμενες εργασίες και αναπτύσσουν νέες κατευθύνσεις και νέα εργαλεία τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο κρατών μελών, συμβάλλοντας έτσι σε μια σαφή δέσμευση για την αντιμετώπιση της διαφθοράς σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ένα δίκτυο της ΕΕ κατά της διαφθοράς, στο οποίο θα συμμετέχουν οι αρχές επιβολής του νόμου, οι δημόσιες αρχές, οι επαγγελματίες, η κοινωνία των πολιτών και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, θα λειτουργεί ως καταλύτης για την πρόληψη της διαφθοράς σε ολόκληρη την ΕΕ και θα αναπτύσσει βέλτιστες πρακτικές και πρακτική καθοδήγηση.