Σειρά ερωτημάτων ΕΔΑΔ σε ΚΔ για υπό προστασία μάρτυρα της ΥΚΑΝ που αναστάλθηκε η ποινή του

Το ζήτημα σε σχέση με την απόφαση των Αρχών, να μετατρέπουν κατηγορούμενους σε μάρτυρες κατηγορίας, ώστε να καταθέσουν εναντίον άλλων κατηγορουμένων, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν συγκεκριμένα κριτήρια ή δικλίδες ασφαλείας ώστε να μην υπάρχει κατάχρηση του προγράμματος, δεν είναι η πρώτη φορά που αναδεικνύεται, ειδικότερα όταν οι μάρτυρες, αποδεδειγμένα, λαμβάνουν ανταλλάγματα, ανεξαρτήτως με την κατάληξη της υπόθεσης. Ανταλλάγματα, που κατά κύριο λόγο έχουν να κάνουν είτε με την απαλλαγή τους από σοβαρότερες κατηγορίες, είτε με την ένταξη τους στο πρόγραμμα μαρτύρων που συνεπάγεται με την αναστολή της φυλάκισης τους που τους επιβλήθηκε από το Δικαστήριο, με νομικούς να έχουν υποδείξει στο παρελθόν πως πρόκειται για παρέμβαση στη Δικαιοσύνη.

Τα τελευταία χρόνια, καταγράφηκαν μια σειρά από υποθέσεις που είχαν να κάνουν με τους εν λόγο χειρισμούς μαρτύρων, αφού δεν διευκρινίζονταν τα κριτήρια με τα οποία κατέληγε κάποιος μάρτυρας κατηγορίας, ο οποίος στη συνέχεια αφηνόταν ελεύθερος χωρίς να εκτίσει την ποινή του για το αδίκημα που διέπραξε και τιμωρήθηκε, ενώ είχε τεθεί θέμα ανισότητας από το ίδιο το Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο αναγκάστηκε, όπως καταγράφει σε απόφαση του που εκδόθηκε τον Φεβρουάριο του 2023, να μειώσει την ποινή σε καταδικασθέντα για εμπορία ναρκωτικών, «μόνο και μόνο για να μετριασθεί το αίσθημα αδικίας που προκάλεσε η άνιση μεταχείριση των δύο παραβατών, λόγω της αναστολής ποινικής δίωξης εναντίον του ενός», υποδεικνύοντας μάλιστα πως «το κράτος οφείλει να προσάγει όλους τους παραβάτες ενώπιον Δικαστηρίου».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ: Κούνησε το δάκτυλο σε Εισαγγελέα το Ανώτατο-Άνιση μεταχείριση εμπόρων ναρκωτικών

Ωστόσο, η πιο πάνω απόφαση δεν είναι η μοναδική, αφού τα τελευταία χρόνια καταγράφηκαν διάφορες αποφάσεις, στις οποίες, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, γινόταν αναφορά στους κατηγορούμενους που μετατράπηκαν σε μάρτυρες έναντι ανταλλαγμάτων.

Προς αυτή την κατεύθυνση, στρέφεται και η προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, του Χαράλαμπου Σάκκου, ο οποίος καταδικάστηκε για υπόθεση ναρκωτικών, με την απόφαση να επικυρώνεται τον Σεπτέμβριο του 2022 από το Ανώτατο Δικαστήριο.

Βασικός μάρτυρας κατηγορίας εναντίον του, αποτέλεσε ο πρώην συγκατηγορούμενος του, ο οποίος χαρακτηρίστηκε ως συναυτουργός, ενώ η υπεράσπιση του καταδικασθέντα, μεταξύ άλλων, έθεσε θέμα για ανταλλάγματα και ευνοϊκή μεταχείριση του μάρτυρα κατηγορίας, ο οποίος είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα μαρτύρων της ΥΚΑΝ στις 23/4/2019 και αποφυλακίστηκε στις 17/12/2020, χωρίς να εκτίσει την ποινή φυλάκισης πέντε ετών στην οποία καταδικάστηκε.

Στα πλαίσια των δικαστικών διαδικασιών, αποτέλεσε θέση του καταδικασθέντα, πως συμπεριφορά των Αρχών συνιστά πράξη που δημιουργεί πεποίθηση ότι ο μάρτυρας ενήργησε κατά τη μαρτυρία του υπό το κράτος υποσχέσεων και/ή κινήτρων που του παρασχέθηκαν με αποτέλεσμα να επηρεαστεί το δικαίωμα του κατηγορούμενου σε δίκαιη δίκη, ενώ είχε αναφερθεί πως ο μάρτυρας είχε εμφανή κίνητρο να καταθέσει εναντίον του κατηγορούμενου, αφού θα ανέμενε προσωπικό όφελος.

Μάλιστα, η υπεράσπιση του, παρέπεμψε το Ανώτατο στην απόφαση του ΕΔΑΔ, Adamco v. Slovakia, η οποία ανέτρεψε την καταδίκη προσώπου, λόγω του ότι βασικός μάρτυρας κατηγορίας αποτέλεσε συγκατηγορούμενος του. Ωστόσο, το Ανώτατο, κατά την απόφαση με την οποία επικύρωσε την ποινή στον Χαράλαμπο Σάκκο, μεταξύ άλλων ανέφερε πως στην εν λόγω υπόθεση του ΕΔΑΔ:

«Ο προσφεύγων είχε καταδικαστεί για το αδίκημα του φόνου εκ προμελέτης. Η καταδίκη του βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στη μαρτυρία συνεργού, ο οποίος ενώ είχε δώσει αρχικά την εκδοχή του σε σχέση με τα γεγονότα της υπόθεσης, στη συνέχεια τη διαφοροποίησε ώστε να ενοχοποιήσει τον προσφεύγοντα και ο ίδιος να επωφεληθεί. Όχι μόνο δεν διώχθηκε για το υπό αναφορά αδίκημα αλλά, ενώ αρχικά αντιμετώπιζε και ο ίδιος το αδίκημα του φόνου και κρατείτο εκκρεμούσης της εκδίκασης της υπόθεσης, με τη μεταβολή της εκδοχής του και την ενοχοποίηση του προσφεύγοντα αφέθη ελεύθερος και η διερεύνηση της υπόθεσης εναντίον του ολοκληρώθηκε. Ο προσφεύγων υποστήριξε, μεταξύ άλλων, ότι η δίκη του δεν ήταν δίκαιη για το λόγο ότι ο συνεργός είχε επωφεληθεί από την αλλαγή της κατάθεσης του, αφού αναστάληκε η ποινική δίωξη εναντίον του. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, τα γεγονότα της υπόθεσης Adamčo διαφέρουν ουσιωδώς από την παρούσα υπόθεση. Εν προκειμένω, μόλις ο χχχ εντάχθηκε στο σχέδιο προστασίας μαρτύρων και ένοιωσε ασφαλής, έδωσε κατάθεση εμπλέκοντας τον εαυτό του σε σοβαρές υποθέσεις για τις οποίες τίποτα δεν γνώριζε η Αστυνομία, διώχτηκε και καταδικάστηκε και του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης».

Σειρά ερωτημάτων από το ΕΔΑΔ προς ΚΔ

Η υπόθεση πλέον βρίσκεται ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, το οποίο θα κληθεί να αποφασίσει κατά πόσο παραβιάστηκε το δικαίωμα της δίκαιης δίκης και εάν το μόνο αποδεικτικό στοιχείο εναντίον του καταδικασθέντα, ήταν η κατάθεση που δόθηκε από συνεργό του, ο οποίος σύμφωνα τις θέσεις της που παρουσιάστηκαν, έλαβε ως αντάλλαγμα την αναστολή της δικής του ποινής.

O αιτητής αναφέρει μεταξύ άλλων στην προσφυγή του, που καταχωρήθηκε τον Ιανουάριο του 2023, ότι τα τοπικά δικαστήρια των καταδίκασαν στη βάση παρακινδυνευμένων ή αμφιλεγόμενων στοιχείων χωρίς διασφαλίσεις ότι δεν υπήρξε κατάχρηση

Το ΕΔΑΔ, στις 29 Σεπτεμβρίου απέστειλε σειρά ερωτημάτων στην Κυπριακή Δημοκρατία, τα οποία και δημοσίευσε χθες.

1. Ο αιτών είχε δίκαιη ακρόαση για τον καθορισμό των ποινικών κατηγοριών εναντίον του, σύμφωνα με το Άρθρο 6 § 1 της Σύμβασης;
2. Ζητείται από την Κυβέρνηση να διευκρινίσει ορισμένες πραγματικές περιστάσεις της υπόθεσης, ιδίως:

(α) Υποσχέθηκαν οι αρχές να ανταμείψουν τον συνεργό του αιτητή για την κατάθεση εναντίον του αιτούντος;

(β) Τηρήθηκαν πρακτικά της ανάκρισης του συνεργού, στις 17 Απριλίου 2019 στο γραφείο του Διοικητή της Μονάδας Δίωξης Ναρκωτικών (ΥΚΑΝ) και, αν όχι, γιατί;

(γ) Σε ποια στοιχεία βασίστηκε η καταδίκη του αιτούντος;

(δ) Ποιος ήταν ο λόγος και η διαδικασία με την οποία ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέστειλε την ποινή του συνεργού; Ειδικότερα, ποιος κίνησε αυτή τη διαδικασία για τον συνεργό;

(ε) Επιτράπηκε στον προστατευόμενο μάρτυρα να φύγει από τη χώρα πριν καταθέσει εναντίον του υπόπτου που απομένει; Εάν ναι, με ποιους λόγους;

Τα πιο πάνω ερωτήματα καλείται να απαντήσει εντός του χρονικού πλαισίου που δίνεται από το ΕΔΑΔ η Νομική Υπηρεσία, ενώ ακολούθως το ΕΔΑΔ θα αποφασίσει για την πορεία της υπόθεσης,

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Διαδοχικές δικαστικές αποφάσεις με προεκτάσεις-Στο «εδώλιο» χειρισμοί της ΥΚΑΝ, deal και Πρόγραμμα Μαρτύρων