Ο ρόλος του Ιράν πίσω από επίθεση της Χαμάς, οι επιδιώξεις του Ερντογάν και η επόμενη μέρα στο Ισραήλ

Ως μια πρωτόγνωρη για τα δεδομένα, χαρακτήρισε τη επίθεση στην οποία προχώρησε το Σάββατο, έναντι του Ισραήλ, η Χαμάς, ο Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών, Χρήστος Ιακώβου, o οποίος έκανε λόγο για ένα καλά μελετημένο σχεδιασμό, πίσω από τον οποίο φαίνεται να κρύβονται γεωπολιτικά συμφέροντα. Πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις, έχει το Ιράν, λόγω των πρόσφατων συνομιλιών του Ισραήλ με τις φιλοδυτικές μοναρχίες του Κόλπου, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Και οι δύο χώρες θεωρούνται αντίπαλοι του Ιράν.

Την ίδια ώρα, ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καταβάλει προσπάθειες ώστε να αποδείξει, τόσο στη διεθνή κοινότητα, όσο και στο Ισραήλ, αλλά και την Αίγυπτο, ότι οι σχέσεις που έχει με το Ισραήλ και οι φιλικές σχέσεις που διατηρεί με την Χαμάς, θα πρέπει να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο μερών.

Όλα αυτά, αλλά και το πώς μπορεί να επηρεάσουν την Κύπρο οι εξελίξεις, σχολίασε μιλώντας στον REPORTER, ο κος Ιακώβου, τονίζονταν πως μετά την κρίση, οι πολιτικοί αντίπαλοι του Ισραηλινού Προέδρου, Μπενιαμίν Νετανιάχου, θα ζητήσουν εξηγήσεις για την αιφνιδιαστική επίθεση που δέχθηκε η χώρα και θα ασκήσουν πιέσεις για παραίτησή του.

Ο χαρακτήρας των επιθέσεων και η σύνδεση της Χαμάς με το Ιράν

Η επίθεση της Χαμάς, όπως εξήγησε ο κος Ιακώβου, στηρίχθηκε στον αιφνιδιασμό, κάτι που καταδεικνύει ότι ήταν προ πολλού σχεδιασμένη. «Πρόκειται για την πρώτη φορά που η Χαμάς προχωρεί σε τέτοιου είδους επίθεση, η οποία μάλιστα διαφοροποιείται από τις προηγούμενες, τόσο σε ένταση, όσο και σε έκταση, αλλά και σε χαρακτήρα. Είναι μια ένταση που δεν περιορίζεται σε επιθέσεις αυτοκτονίας ή σε επιθέσεις με ρουκέτες. Είναι μια επίθεση που έγινε από ξηρά, αέρα και θάλασσα», είπε, τονίζοντας πως στόχος της Χαμάς ήταν να απαγάγει πολίτες ως ομήρους, με σκοπό να ασκήσουν ψυχολογική πίεση στο Ισραήλ και να αναγκαστεί να κατέλθει σε διαπραγμάτευση.

«Αναμένεται ότι στο μέλλον θα αποτελεί ένα γεγονός στρατηγικού αιφνιδιασμού και ήττα για τον μηχανισμό ασφαλείας της χώρας που φαινόταν ότι δεν μπορούσε η Χαμάς να τον πλήξει, αλλά και να σοκάρει το Ισραήλ και την διεθνή κοινότητα», σημείωσε.

Πίσω από την Χαμάς, σύμφωνα με τον κ. Ιακώβου, όσον αφορά τους εξοπλισμούς, την οικονομική στήριξη και το επίπεδο στρατηγικής ανάλυσης των επιθέσεων, είναι το Ιράν, εξ αφορμής των ιστορικών συναντήσεων για την επίτευξη μιας συνολικής συμφωνίας του Ισραήλ με τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Δηλαδή, των δύο μεγάλων αντιπάλων του. «Ο βασικός πολέμιος, αυτής της προσέγγισης ήταν το Ιράν, το οποίο έχει βάλει περιορισμούς πλέον και πιέσεις σε αυτά τα δύο αραβικά κράτη, ώστε να μην προχωρήσουν σε συνεργασία με το Ισραήλ, διότι θα υπάρξει αντίδραση από τις κοινωνίες τους. Αυτός ήταν ένας από τους βασικούς στόχους της Τεχεράνης, η οποία κατηύθυνε την Χαμάς προς την επίθεση», εξήγησε.

Επιπλέον, όσον αφορά την γεωπολιτική πλευρά, σύμφωνα με τον ίδιο, έχουμε τις αλυσιδωτές συνέπειες που δημιούργησε ο μακρύς πόλεμος στη Συρία. «Η υπερπροσπάθεια του καθεστώς Άσαντ να επιβιώσει έναντι του Ισλαμικού Κράτους, οδήγησε το Ιράν στο να ενισχύσει τον Άσαντ. Ήταν αναπόφευκτο το Ιράν, ώστε να δείξει ότι ξεφεύγει από την απομόνωση και ότι είναι ένας παράγοντας που επιβάλει εξελίξεις στην περιοχή. Προς αυτή την κατεύθυνση ενίσχυσε τη δράση της Χεζμπολάχ και ιδιαίτερα της Χαμάς, εναντίον του Ισραήλ. Η βασική επιδίωξη του Ιράν, είναι να επιβάλει την Χεζμπολάχ ως τον κυρίαρχο στρατιωτικό, αλλά και πολιτικό παράγοντα, ανάμεσα στους Παλαιστινίους. Να εκτοπίσει την επίσημη Παλαιστινιακή Αρχή την οποία αντιπροσωπεύει ο Μαχμούντ Αμπας, που βρίσκονται από την δεκαετία του ΄90 στην εξουσία και να πείσει, τόσο τα δυτικά κράτη, όσο τη διεθνή κοινότητα, αλλά και το Ισραήλ, ότι η Χαμάς είναι ο ουσιαστικός και βασικός διαπραγματευτής έναντι του Ισραήλ και κατ΄ επέκταση το ίδιο το Ιράν, που την ελέγχει».

Το Ισραήλ, όπως εξήγησε ο ειδικός σε διεθνή θέματα, σε καμία περίπτωση δεν θα επιτρέψει τη διαπραγμάτευση οποιασδήποτε ειρηνευτικής συμφωνίας για το Παλαιστινιακό, με μια οργάνωση που θεωρεί τρομοκρατική. «Ως εκ τούτου, η Χαμάς έχει κερδίσει αυτή τη στιγμή σοβαρά ερείσματα και έχει εκτοπίσει την οποιαδήποτε επιρροή είχε στους Παλαιστινίους ο Μαχμούντ Αμπάς, με αποτέλεσμα οι πολιτικές συνέπειες, αυτής της πράξης, να είναι μεγαλύτερες», σημείωσε.

Τα κενά στις μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ και η πίεση στον Νετανιάχου

Όσον αφορά την κριτική που ασκήθηκε στις μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ που πιάστηκε, ως φαίνεται, στον ύπνο, ο κος Ιακώβου θεωρεί πως μπορεί να υπήρξαν πληροφορίες που να εκτιμήθηκαν ως ακίνδυνες λόγω του ιστορικού επιθέσεων, που συνηθίζετο από τη Χαμάς.

Δεν είναι όμως, η πρώτη φορά που αιφνιδιάζεται το Ισραήλ, αφού είχε προηγηθεί αιφνιδιαστική και στρατιωτική ήττα της χώρας, το 1973. «Ένα κεφάλαιο που θα ακολουθήσει και θα είναι αναμενόμενο, είναι ότι αυτή τη στιγμή παρουσιάζεται μια λογική ενότητα, μεταξύ των ισραηλινών πολιτικών δυνάμεων, παρά τις διαφορές που έχουν και παρά την αμφισβήτηση που δέχθηκε ο Νετανιάχου. Όταν όμως τερματιστεί αυτή η κρίση, τότε θα πρέπει να γίνουν έρευνες και εκ των πραγμάτων η αντιπολίτευση θα ζητήσει υπευθύνους και θα ασκηθεί πίεση προς τον πρόεδρο του Ισραήλ για να παραιτηθεί», είπε.

Τι θέλει ο Ερντογάν

Είναι και ο Τούρκος Πρόεδρος, που φαίνεται πως οι εξελίξεις των έπιασαν εξαπίνης, γιατί τόσο ιδεολογικά, όσο και πολιτικά, στήριζε ανοικτά την Χαμάς, η οποία όμως έχει έρθει κάτω από τον έλεγχο του Ιράν. Έναν από τους πιο σημαντικούς γεωπολιτικούς ανταγωνιστές της Τουρκίας στην περιοχής.

Η Τουρκία, όπως είπε ο κος Ιακώβου, έχει περιέλθει σε δύσκολη θέση γιατί δεν μπορεί να υποστηρίξει την Χαμάς ανοικτά και να στραφεί εναντίον του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, αλλά ταυτόχρονα δεν μπορεί να την εγκαταλείψει. «Έτσι επιδιώκει να καταδείξει ότι είναι ένα από τα κράτη, όπως και η Αίγυπτος και το Κατάρ, που μπορεί να μιλά ταυτόχρονα και με τα δύο μέρη - έτσι ώστε να κερδίσει τον ρόλο του διαπραγματευτή - προκειμένου να επιλύσει ένα βασικό ζήτημα. Θα παίξει δηλαδή, σημαντικό ρόλο στην απελευθέρωση των ομήρων και πιθανόν την απελευθέρωση Παλαιστινίων φυλακισμένων σε ισραηλινές φυλακές».

Όπως εξήγησε, «αυτό τον ρόλο, μέχρι στιγμής, μπορούσε να τον παίξει η Αίγυπτος αλλά τον θέλει η Τουρκία, η οποία προσπαθεί να στείλει το μήνυμα, ότι ως χώρα μέλος του ΝΑΤΟ, μιλώ και με την Χαμάς και με το Ισραήλ, για να μειώσει έτσι και την επιρροή του Ιράν».

Πώς μπορεί να επηρεαστεί η Κύπρος

Σχετικά με το ερώτημα, εάν θα επηρεαστεί η Κύπρος με τις εξελίξεις, ο κος Ιακώβου είπε πως δεν μπορεί να υπάρξουν άμεσες επιπτώσεις, αφού το Ισραήλ μπαίνει διαρκώς κάτω από έναν γεωπολιτικό κλοιό και έτσι θεωρείται μονόδρομος η εμβάθυνση των σχέσεων με γειτονικά, φιλικά κράτη.

«Το πρώτο γειτονικό και φιλικό κράτος, είναι η Κύπρος. Έτσι πιθανόν να εμβαθύνουν περισσότερο οι σχέσεις Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ και να προχωρήσει το Ισραήλ σε συνεργασίες με αραβικά κράτη που θέλουν να καταπολεμήσουν την ισλαμική τρομοκρατία, όπως είναι για παράδειγμα η Αίγυπτος. Μπορεί, επίσης, για ένα θέμα που είναι πολύ ευαίσθητο, είναι η εσωτερική ασφάλεια στην Κύπρο, δεδομένου ότι η εμβάθυνση των σχέσεων, καθώς επίσης και η πυκνή επιχειρηματική παρουσία της χώρα μας, καθιστά βασικούς στόχους τρομοκρατίας τους Ισραηλινούς».

Υπάρχουν παραδείγματα, σύμφωνα με τον ίδιο, όπως η σύλληψη του Λιβανίου το 2015, που ήταν στην Κύπρο για λογαριασμό της Χεζμπολάχ και του οποίου στην κατοχή του βρέθηκε μεγάλος όγκος νιτρικής αμμωνίας, αλλά και η πρόσφατη περίπτωση του Αζέρου. «Ο Λιβάνιος, είχε παραδεχθεί τότε, ότι προετοιμαζόταν επίθεση εναντίον Ισραηλινών. Επίσης, έχουμε και την πρόσφατη σύλληψη του Αζέρου, ο οποίος αποδείχθηκε ότι ετοίμαζε τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον ισραηλινών στόχων για λογαριασμό του Ιράν. Αυτές οι απειλές είναι ήδη ορατές και δεν θα παύσουν ποτέ να είναι πιθανές στην Κύπρο», είπε.

«Η Κύπρος θεωρείται ένα εύκολο πεδίο για δράση, παρά το γεγονός ότι σε κάποιες περιπτώσεις είχαμε επιτυχίες των Αρχών με συλλήψεις κατασκόπων και επίδοξων τρομοκρατών», κατέληξε ο κος Ιακώβου.