«Κάθε φορά, όποτε πάμε υπάρχει μία πέτρα στο λαιμό... Μας πρόδωσαν»

«Κάθε φορά, όποτε πάμε και όποτε φεύγουμε, το συναίσθημα είναι το ίδιο. Πάντα υπάρχει μία πέτρα στον λαιμό. Εμάς μας πρόδωσαν. Σηκώθηκαν και έφυγαν και μας άφησαν έρμαια στα χέρια των Τούρκων», είναι τα λόγια που χρησιμοποίησε η κα. Κατίνα Ζαούρα, για να περιγράψει όλα τα συναισθήματα που νιώθει κάθε φορά που περνά το οδόφραγμα, για να πάει στο χωριό της, την Αγία Τριάδα. Αυτά είναι τα συναισθήματά της, ακόμη και σήμερα, την ημέρα που ο Χριστός βαπτίζεται και αν και για κάποιους αυτή είναι μία χαρούμενη μέρα, γιορτινή, που σηματοδοτεί το τέλος των Χριστουγεννιάτικων γιορτών, για την κα. Κατίνα, τους συγχωριανούς της, αλλά και άλλους τόσους ανθρώπους που για ακόμη μία φορά θα γιορτάσουν τα Θεοφάνεια μακριά από τα σπίτια τους, λόγω του Τούρκου Εισβολέα.

Για ακόμη μία φορά, οι πρόσφυγες από την Αγία Τριάδα, το κατεχόμενο χωριό της Αμμοχώστου, που βρίσκεται κοντά στο Ρυζοκάρπασο και στον Απόστολο Ανδρέα, επιβιβάστηκαν στο λεωφορείο και πήραν το δρόμο που οδήγησε στον Άγιο Θέρισο. Εκεί που τελέστηκε ο Καθαγιασμός των υδάτων, εκεί που έριξαν ξανά τον σταυρό στα παγωμένα νερά της κατεχόμενης θάλασσας της Κύπρου. Και μαζί με τον σταυρό που έπεσε στην θάλασσα, από τα χείλια των παρευρισκόμενων βγήκε η ίδια σιωπηλή ευχή ή προσευχή θα μπορούσε κάποιος να πει. Η επιθυμία τους να επιστρέψουν, επιτέλους, στα σπίτια τους, στο χωριό τους.

Σε εκείνο το χωριό που πλέον ζουν ελάχιστοι Ελληνοκύπριοι εγκλωβισμένοι, αφού όταν έγινε η εισβολή, οι περισσότεροι ήταν τότε ενήλικες, που πλέον έχουν γίνει ηλικιωμένοι. Αυτοί οι ηλικιωμένοι, που εδώ και πενήντα χρόνια ζουν με τον ίδιο πόθο. Να έρθουν πίσω τα παιδιά τους, αφού πρώτα ελευθερωθεί η πατρίδα μας και ο κατοχικός στρατός αποτελεί παρελθόν.

Αυτά είναι τα ένατα Θεοφάνεια, που θα τελεστούν στην Αγία Τριάδα, αφού τα πρώτα ήταν το 2014, όταν έσπευσαν εκατοντάδες πιστοί από τις ελεύθερες και όσοι εγκλωβισμένοι υπήρχαν στο χωριό, που τότε ήταν περισσότεροι από τους σημερινούς και σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης, τέλεσαν την Θεία Λειτουργία με τον Επίσκοπο Καρπασίας, Χριστοφόρο. Βούτηξαν στα νερά, για να πιάσουν τον σταυρό, αγίασαν τα ύδατα, προσευχήθηκαν. Τότε, ήταν η πρώτη φορά από την Τουρκική Εισβολή, που επιτράπηκε να τελεστούν Θεοφάνεια, παρουσία και ατόμων που ζούσαν στις ελεύθερες περιοχές.

Από τότε, κάθε χρόνο, πιστοί στο ραντεβού τους, οι πρόσφυγες από την Αγία Τριάδα, τα παιδιά εκείνων που έμειναν πίσω, επειδή δεν ήθελαν να αποχωριστούν το σπίτι τους, βρέθηκαν ξανά στα βράχια του Αγίου Θέρισου, για να γιορτάσουν τα Θεοφάνεια. Η κα. Κατίνα, παιδί εγκλωβισμένων, που μεγάλωσε μακριά από τους γονείς της, καθώς όταν τελείωσε το Δημοτικό έπρεπε να μεταφερθεί στις ελεύθερες περιοχές, για να συνεχίσει το σχολείο, είναι ένα από εκείνα τα άτομα, που για ακόμη μία φορά επιβιβάστηκαν στο λεωφορείο και κίνησαν για την Αγία Τριάδα. Αυτή τη φορά, η διακίνηση είναι πιο εύκολη, δεν υπάρχουν οι περιορισμοί που υπήρχαν πριν ανοίξουν τα οδοφράγματα. Τότε, που μπορούσε να επισκεφτεί τους γονείς τις ελάχιστες φορές το χρόνο, που μπορούν να μετρηθούν στα δάκτυλα του ενός χεριού.

«Χιλιάδες ο κόσμος που έρχεται στον Άγιο Θέρισο. Από όλη την Κύπρο ο κόσμος που έρχεται, δεν είναι μόνο από την Αγία Τριάδα. Παλιότερα, πριν να επιτραπεί από τους Τούρκους, γινόταν η λειτουργία, αλλά όχι ο Καθαγιασμός των υδάτων. Τώρα πηγαίνουμε και κάνουμε και αγιασμό και Καθαγιασμό υδάτων. Οι εγκλωβισμένοι μας, δυστυχώς, είναι λιγοστοί, όμως πηγαίνουμε και τους βλέπουμε και παρόλο το μεγάλη της ηλικίας τους, χαίρονται που μας βλέπουν», εξιστορεί η ίδια στον REPORTER.

Τα τελευταία Θεοφάνεια πριν την Εισβολή

Όπως και όλες οι περιοχές της Κύπρου, έτσι και η Αγία Τριάδα είχε τις δικές της παραδώσεις, που τηρούνταν σε κάθε ευκαιρία. Για τα Φώτα, οι κάτοικοι του χωριού, εκμεταλλευόμενοι τη θάλασσα που είχαν στα πόδια τους, έριχναν τον σταυρό στη θάλασσα και οι τολμηροί βουτούσαν, για να τον πιάσουν.

«Κάθε χρονιά ερίχναμε το σταυρό στη θάλασσα για να τον πιάσουμε. Επίσης, ο ιερέας μάζευε το νερό από τον αγιασμό στην κολυμπήθρα, πήγαινε από σπίτι σε σπίτι και το έπαιρνε και έκανε και εκεί αγιασμό. Πήγαινε μέχρι και στις μάντρες και έκανε αγιασμό. Εμείς περιμέναμε να έρθει ο πάτερ με τον αγιασμό, για να ραντίσει το σπίτι μας. Αλλά πιάνναμε και μόνοι μας αγιασμό από τη κολυμπήθρα. Πηγαίναμε με τις μπουκάλες στην εκκλησία και μετά τη Θεία Λειτουργία κα την βάπτιση του Χριστού, τις γεμίζαμε και τις παίρναμε στο σπίτι μας. Εκείνη τη μέρα άνοιγαν όλα τα σπίτια του χωριού, επειδή έρχονταν καλεσμένοι και μαζεύονταν στα σπίτια».

Τα Θεοφάνεια του 1975

Ούτε έξι μήνες δεν είχαν περάσει από την τουρκική εισβολή της 20ης Ιουλίου του 1974, όταν οι δυνάμεις του Αττίλα μπήκαν στην Κύπρο και κατάφεραν μέσα σε ένα μήνα να καταχτήσουν το 37% των εδαφών της, μαζί με αυτά και την Αγία Τρίαδα και οι Ελληνοκύπριοι έπρεπε να γιορτάσουν τη βάπτιση του Χριστού και τα Θεοφάνεια.

Αν και στην Αγία Τριάδα είχαν μείνει εγκλωβισμένοι, ωστόσο δεν είχαν την ελευθερία τους, για να γιορτάσουν όπως ήθελαν, για να πραγματοποιήσουν τα ήθη και τα έθιμά τους. Έπρεπε να τα περιορίσουν και να ακολουθήσουν τη γραμμή που είχαν θέσει οι ξένοι για εκείνους. Έπρεπε να ακολουθήσουν τις οδηγίες των Τούρκων στρατιωτών, που επέβαλαν με το έτσι θέλω, παρά το γεγονός ότι η κα. Κατίνα, οι γονείς της και άλλοι τόσοι χωριανοί τους βρίσκονταν στον τόπο που μεγάλωσαν, στον τόπο που οι ίδιοι έφτιαξαν.

«Εκείνη τη χρονιά, ήρθε ο Παπαλάζαρος, ο ιερέας του Αποστόλου Ανδρέα, επειδή εμείς δεν είχαμε ιερέα να λειτουργήσει την εκκλησία μας και τέλεσε τη Θεία Λειτουργία. Όμως, δεν κάναμε Καθαγιασμό των υδάτων, η λειτουργία τελείωσε με τον αγιασμό στην κολυμπήθρα. Χρόνια μετά επιτράπηκε να γίνεται Καθαγιασμός των υδάτων, αλλά μόνο οι εγκλωβισμένοι από την Αγία Τριάδα και το Ρυζοκάρπασο επιτρεπόταν να πηγαίνουν».

Αυτά ήταν από τα τελευταία Θεοφάνεια που πέρασε στην Αγία Τριάδα η κα. Κατίνα. Το 1970 έπρεπε να φύγει και να περάσει μόνιμα στις ελεύθερες περιοχές, για να μπορέσει να συνεχίσει το σχολείο.

«Μέχρι το 1976 ήμουν στο χωριό, με τους γονείς μου και τα αδέλφια μου. Μετά ήρθα στις ελεύθερες περιοχές, για να φοιτήσω στο Γυμνάσιο, επειδή στα κατεχόμενα είχαμε μόνο Δημοτικό. Δεν μπορούσαμε να μείνουμε εκεί, έπρεπε να συνεχίσουμε το σχολείο. Εγώ ήμουν από τους τυχερούς, επειδή είχαμε συγγενείς που ζούσαν στις ελεύθερες περιοχές και έμενα μαζί τους. Άλλα παιδιά, που οι γονείς τους ήταν εγκλωβισμένοι και έρχονταν στις ελεύθερες περιοχές και δεν είχαν κανένα, έμεναν σε αναμορφωτήρια και μετά μόνοι τους.

Εγώ ήμουν η μεγάλη από τα μικρά παιδιά της οικογένειας, επειδή τότε είχαμε και φοιτητές, που έλειπαν στο εξωτερικό. Όταν μεγάλωσα, έμενα και εγώ μόνη μου, με τις αδελφές μου, που ήρθαν στις ελεύθερες περιοχές, για να συνεχίσουν το σχολείο. Ήταν δύσκολά χρόνια για όλους μας.

Τους γονείς μας τους βλέπαμε όταν μας άφηναν να περάσουμε στα κατεχόμενα, για τις γιορτές, των Χριστουγέννων και του Πάσχα, αλλά μετά αυτό κόπηκε. Ακόμη και μέχρι το 1995, που γέννησα το γιο μου, δεν μας επιτρεπόταν. Μετά μας άφηναν, εμάς τα παιδιά να πηγαίνουμε στους γονείς μας. Ήταν πολύ δύσκολο, να ζούμε μακριά από τους γονείς μας. Τότε δεν είχαμε και τηλέφωνα να επικοινωνούμε μαζί τους, όπως έχουμε τώρα. Εμείς επικοινωνούσαμε μαζί τους μόνο με τα μηνύματα του Ερυθρού Σταυρού. Τώρα μπορούμε να περάσουμε από εκεί, όποτε μπορούμε και να πάμε στους γονείς μας, τότε δεν μπορούσαμε να το κάνουμε αυτό. Μπορούμε να πούμε ότι όταν άνοιξαν τα οδοφράγματα, βελτιώθηκε η κατάσταση».

«Πάντα υπάρχει μία πέτρα στο λαιμό»

Αν και δεν είναι η πρώτη φορά που θα επισκεφτεί το χωριό της η κα. Κατίνα, τα συναισθήματα που διακατέχουν είναι τα ίδια, με εκείνα που ένιωθε όταν ήταν η πρώτη φορά.

«Κάθε φορά, όποτε πάμε και όποτε φεύγουμε έχω το ίδιο συναίσθημα. Πάντα υπάρχει μία πέτρα στο λαιμό. Ξέρουμε μόνο ένα δρόμο και πάμε απευθείας στο χωριό μας, να δούμε τους γονείς μας. Αν και πάντα έλεγα να γυρίσω όλη την Κύπρο με τα παιδιά μου, τελικά μάθαμε ένα δρόμο. Κάθε φορά που πάμε, νιώθω τον ίδιο πόνο, την ίδια λύπη και απογοήτευση, ειδικά τα τελευταία χρόνια, με τις αναπτύξεις που γίνονται από τους Τούρκους.

Η μάμα μου όταν έγινε η εισβολή ήταν 40 χρόνων και μέχρι και πριν από λίγα χρόνια ήλπιζε, μαζί με τον πατέρα μου. Ήλπιζαν ότι θα βρεθεί μία λύση, ότι θα επιστρέψουμε. Πλέον, κατάλαβε ότι δεν θα έρθει σύντομα η λύση και νιώθει ότι πήγαν άδικα οι θυσίες και οι κόποι τους. Βέβαια, πάντα υπήρχε στο μυαλό η σκέψη να φύγει, έπρεπε να επιλέξει. Να φύγουν και να αφήσουν το σπίτι τους ή να μείνουν. Τελικά, έμειναν, επειδή δεν είναι εύκολο να αποχωριστείς το σπίτι σου.

Ειδικά στην Αγία Τριάδα, επειδή δεν μας έδιωξε κανένας. Εμάς μας πρόδωσαν, σηκώθηκαν και έφυγαν και μας άφησαν έρμαια στα χέρια των Τούρκων. Ήταν μεγάλο πρόβλημα αυτό. Άλλο συναίσθημα να σε διώχνουν κι άλλο να φεύγεις μόνος σου. Τίποτα δεν ήταν εύκολο, τράβηξαν πολλά, όμως δεν το μετάνιωσαν που έμειναν, επειδή έγινε συνειδητά».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

• «Ξέρεις τι θα πει να γυρνάς στους δρόμους με το πάπλωμα; Εκεί ξεσπάσαμε»
• Το Πάσχα μίας άλλης εποχής και τα έθιμα που έσβησε η μπότα του Αττίλα
• Πήρε το αεροβόλο όπλο του που άφησε στο σπίτι του στα κατεχόμενα πριν 48 χρόνια
• Συγκινητική ιστορία… Βρήκε τον 17χρονο που τη βοήθησε 47 χρόνια μετά την εισβολή