Τι σημαίνει η άρση του αμερικανικού εμπάργκο πώλησης όπλων για την Κύπρο

Μια νέα πραγματικότητα που κατά γενική ομολογία θα έχει θετικά αποτελέσματα για τον τόπο, δημιουργεί η ιστορική από κάθε άποψη απόφαση των ΗΠΑ, να άρουν το εμπάργκο πώλησης όπλων προς την Κυπριακή Δημοκρατία. Τις τελευταίες ημέρες ακούστηκαν πάρα πολλές αναλύσεις και προβλέψεις ειδικών, για το πώς θα ευνοηθεί η Κύπρος από τη νέα τάξη πραγμάτων, ζυγίζοντας τα θετικά και τα αρνητικά.  

Τα θετικά από την εξέλιξη της άρσης του εμπάργκο χωρίζονται σε στρατιωτικά και πολιτικά, που ενδεχομένως. Στην αντίπερα όχθη, ήδη κάποιοι ανιχνεύουν και τις πρώτες αρνητικές συνέπειες που ήδη επηρεάζουν την χώρα, όχι όμως μόνο και μόνο επειδή οι ΗΠΑ, αποφάσισαν να άρουν το εμπάργκο πώλησης όπλων, αλλά επειδή η Κύπρος συνειδητά, από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, επέλεξε στρατόπεδο και υιοθέτησε  πλήρως και χωρίς αστερίσκους τις κυρώσεις των δυτικών έναντι της Μόσχας, πληρώνοντας μάλιστα βαρύ οικονομικό τίμημα.

Τα προβλήματα της ΕΦ

Αναμφίβολα η άρση του εμπάργκο όπλων στην Κύπρο, δίνει στην Εθνική Φρουρά μια ανάσα και δημιουργεί μια νέα προοπτική. Μια προοπτική που δεν αναμένεται να έχει άμεσα αντίκτυπο, αλλά μακροπρόθεσμα, αφού η διαδικασία των εξοπλιστικών προγραμμάτων, είναι ιδιαίτερα χρονοβόρα και απαιτεί υπομονή, επιμονή και αφοσίωση στον ευρύτερο σχεδιασμό που σύμφωνα με τους ιθύνοντες έχει ήδη εκπονηθεί.

Από όλους αναγνωρίζεται η ανάγκη για να υπάρξει αναβάθμιση του εξοπλισμού της Εθνικής Φρουράς. Αυτή η ανάγκη συνοψίζεται σε δύο βασικά προβλήματα:

Πρώτον, ο εξοπλισμός της Εθνικής Φρουράς είναι απαρχαιωμένος έχοντας ήδη στις πλάτες του δύο με τρεις δεκαετίες, συνεπώς χρήζει αντικατάστασης και αναβάθμισης.

Δεύτερον, ο εξοπλισμός της ΕΦ κατά ένα συντριπτικό ποσοστό προέρχεται από τη Ρωσία. Χρειάζεται όμως ανταλλακτικά για να παραμείνει ενεργός και έτοιμος προς χρήση για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Ωστόσο λόγω των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, είναι αδύνατο για το Υπουργείο Άμυνας να τα προμηθευτεί, συνεπώς η ανάγκη της «απορωσοποίησης» της Εθνικής Φρουράς, μοιάζει σήμερα κάτι περισσότερο από επιτακτική.

Τι σημαίνει για την ΕΦ η άρση του εμπάργκο

Στην ουσία σημαίνει πως από την 1η Οκτωβρίου η Κυπριακή Δημοκρατία θα είναι σε θέση να αξιοποιήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη δυνατότητα να προμηθευτεί αμερικανικό στρατιωτικό υλικό, είτε απευθείας από τις ΗΠΑ, είτε μέσω τρίτων. Με απλά λόγια, η Κύπρος θα μπορεί όπως έπραττε τα τελευταία χρόνια, να προμηθευτεί υλικό, λόγου χάρη από την Ελλάδα ή το Ισραήλ, το οποίο μέχρι σήμερα ήταν αδύνατο να συμβεί γιατί προερχόταν από τις ΗΠΑ.

Επιπλέον θα μπορεί να συνεργαστεί με ευρωπαϊκές εταιρείες στρατιωτικού εξοπλισμού, και να προμηθευτεί τα προϊόντα τους που μέχρι σήμερα δεν μπορούσε διότι χρησιμοποιούσαν αμερικανική τεχνολογία.

Ακόμα θα μπορεί να εκμεταλλευτεί άμεσα από τις ΗΠΑ, στρατιωτικό υλικό με πολύ χαμηλό κόστος, από το πλεονάζων υλικά που σε συχνά τακτά χρονικά διαστήμα, δίδει προς τις συμμαχικές χώρες ο αμερικανικός στρατός. Το πλεονάζον υλικό είναι κυρίως υλικό που χρησιμοποιείται από τη χώρα για διεθνής αποστολές, το οποίο όταν επιστρέφει στις ΗΠΑ, δεν επανεντάσσεται στις μονάδες. Σε αυτό το υλικό έχουν πρόσβαση όλες οι συμμαχικές χώρες των ΗΠΑ, ανάμεσα στις οποίες θα βρίσκεται από την 1η Οκτωβρίου και η Κύπρος, συνεπώς θα μπορεί να το διεκδικήσει και μετά από σχετικές συμφωνίες να το εξασφαλίσει για τις ανάγκες της Εθνικής Φρουράς.

Μικρό καλάθι

Στην εξίσωση, ωστόσο, θα πρέπει να προσμετρηθεί και ο οικονομικός παράγοντας και οι δυνατότητες που μπορεί να έχει σε θέματα εξοπλισμών ένα μικρό κράτος όπως η Κύπρος. Δεδομένο θα πρέπει να θεωρείται επίσης, ότι δεν μπορεί να υπάρξει αντικατάσταση του ρωσικού εξοπλισμού της ΕΦ από τη μια ημέρα στην άλλη.

Οι διαβεβαιώσεις πάντως που δίδονται από το Υπουργείο Άμυνας, είναι πως έχει ήδη εκπονηθεί ένα μακροπρόθεσμο και ρεαλιστικό πρόγραμμα στη βάση μιας συγκεκριμένης στρατηγικής, που λαμβάνει υπόψη, τόσο τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες όσο και τους νέους κίνδυνους και απειλές.

Συνεπώς, το συμπέρασμα που εξάγεται είναι πως ό,τι κι αν αποφασιστεί, θα πάρει σάρκα και οστά σε βάθος χρόνου και αφού, είτε αυτό αφορά τον εξοπλισμό της ΕΦ με νέα αμερικανικά ή άλλα συστήμτα, είτε την απαλλαγή από τα απαρχαιωμένα ρωσικά. Το κλειδί για την Κύπρο στην παρούσα φάση, είναι να διατηρήσει σε ενεργή κατάσταση τον ρωσικό οπλισμό, έτσι ώστε η όποια επικείμενη μετάβαση να γίνει ομαλά και χωρίς αμυντικά κενά. Αναμφίβολα όμως η συγκυρία της άρσης του εμπάργκο αποτελεί μια σημαντική επιτυχία και διευκολύνει το έργο των επιτελών της Εθνικής Φρουράς.

Τα πολιτικά οφέλη

Πέραν από τα αμιγώς στρατιωτικά οφέλη που προκύπτουν, εξίσου σημαντικά είναι και τα πολιτικά. Μέσω της άρσης του εμπάργκο αποδεικνύεται στην πράξη πως η στενή συνεργασία των δύο χωρών, που παρέμενε σε διπλωματικό επίπεδο για χρόνια, πλέον παίρνει σάρκα και οστά. Αποτελεί επιπλέον κι επίσημα μια επιβεβαίωση ότι υπάρχει πλήρης ομαλοποίηση των σχέσεων των δύο χωρών, οι οποίες γυρίζουν μια νέα σελίδα.

Ακόμη, επιβεβαιώνει τη σημασία που οι ΗΠΑ αποδίδουν στη σημαντική γεωπολιτική θέση της Κύπρου και το γεωστρατηγικό ρόλο που εκπέμπει ασφάλεια και σταθερότητα στην τεταμένη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Το γεγονός ότι η πλήρης άρση του εμπάργκο έρχεται τη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία, δεν θα πρέπει να συνδέεται άμεσα με τις εξελίξεις στην Ουκρανία, αφού προηγήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2020 η μερική άρση, ενώ ακολούθησε η πρώτη επίσημη επίσκεψη Κύπρου υπουργού Άμυνας στις ΗΠΑ, τον περασμένο Ιούνιο. Αυτό αποδεικνύει πως οι σχέσεις των δύο χωρών, είναι βασισμένες σε γερά θεμέλια αφού μετρούν ήδη δύο χρόνια αμοιβαίας συνεργασίας με σοβαρότητα και εμπιστοσύνη.

Το πιο σημαντικό ωστόσο που πολλοί αναλυτές υποδεικνύουν, είναι το γεγονός ότι από τη στιγμή που οι ΗΠΑ ουσιαστικά ομαλοποιούν πλήρως τις σχέσεις τους με την Κύπρο σε μια περίοδο που οι σχέσεις τους με την Τουρκία είναι οριακές, σηματοδοτεί μια ενδεχόμενη αλλαγή πολιτικής που θα λειτουργήσει ως μήνυμα για στρατηγική αποτροπή για την Άγκυρα. Που ουσιαστικά μεταφράζεται σε προειδοποίηση πως την πάλαι ποτέ πιο σημαντική σύμμαχό τους στην περιοχή, πως σε περίπτωση που επιχειρήσουν να προκαλέσουν αστάθεια στην περιοχή, δεν θα πρέπει να καμία περίπτωση να θεωρείται δεδομένη η υποστήριξη που απολάμβαναν στο παρελθόν.

Τα αρνητικά

Επί της ουσίας σε αυτήν κάθε αυτή τη συμφωνία με τις ΗΠΑ, δεν προκύπτουν αρνητικά ζητήματα, ωστόσο σε ένα άλλο επίπεδο, ήδη είναι ορατές οι συνέπειες της πλήρους ομαλοποίησης των σχέσεων Κύπρου και ΗΠΑ. Σε αυτό το πλαίσιο αρκετοί εντάσσουν, τόσο τις φήμες που είδαν χθες το φως της δημοσιότητας για την πρώτη απευθείας πτήση από ρωσικό αεροδρόμιο προς το ψευδοκράτος όσο και την επιλογή του Βλαντιμίρ Πούτιν να διορίσει στη θέση του Ρώσου Πρέσβη για πρώτη φορά έναν μουσουλμάνο διπλωμάτη.

Επιπλέον αναμένεται πως όταν ακόμα αρθούν οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας για την εισβολή στην Ουκρανία, θα αντιμετωπίσει αρκετές δυσκολίες η όποια προσπάθεια του Υπουργείου Άμυνας για να αποκτήσει ανταλλακτικά για τα ρωσικά οπλικά συστήματα που διαθέτει. Ο μεγάλος κίνδυνος που ελλοχεύει, ωστόσο, έχει να κάνει με μια ενδεχόμενη απόφαση της Ρωσίας να αναθεωρήσει τη θέση αρχών που διατηρεί στο Κυπριακό, αν και κάτι τέτοιοι στην παρούσα φάση κρίνεται ως εξαιρετικά απομακρυσμένο σενάριο.

Εξάλλου μόλις χθες, ο ίδιος ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, ξεκαθάρισε κατά τη διάρκεια της τελετής επίδοσης των διαπιστευτηρίων του νέου Κύπρου Πρέσβη στη Μόσχα, πως η χώρα του παραμένει πιστή στη θέση αρχών για λύση στη βάση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.