Ο κίνδυνος από τον πόλεμο στην Ουκρανία για τους πυρηνικούς αντιδραστήρες

Η εισβολή του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου ήταν φρικτή για πολλούς λόγους, κυρίως επειδή εισήγαγε την προοπτική ενός στρατιωτικού πλήγματος σε οποιονδήποτε από τους 15 αντιδραστήρες πυρηνικής ενέργειας και τις δεξαμενές αναλωμένων πυρηνικών καυσίμων της Ουκρανίας, με κίνδυνο απελευθέρωσης τεράστιας ποσότητας ραδιενεργών στοιχείων. Ευτυχώς, όμως, αυτό δεν έχει συμβεί ακόμα.  

Ό,τι κι αν συμβεί στη συνέχεια, η κρίση στην Ουκρανία έδειξε ότι οι πόλεμοι και οι αντιδραστήρες συνιστούν ένα επικίνδυνο μείγμα, εγείροντας ανησυχητικά ερωτήματα για άλλες συγκρούσεις που σιγοβράζουν σε όλο τον κόσμο: Ισραήλ και Ιράν, Κίνα και Ταϊβάν και Βόρεια και Νότια Κορέα, μεταξύ άλλων. Όλες αυτές οι χώρες διαθέτουν μεγάλα εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας ή πυρηνικών όπλων και όλες βρίσκονται σε κίνδυνο πολέμου.

Περιπλέκοντας περαιτέρω τα πράγματα, δεν υπάρχει διεθνής σύμβαση που να απαγορεύει τις επιθέσεις σε πυρηνικούς σταθμούς σε καιρό πολέμου. Η μόνη παγκόσμια συμφωνία που φέρεται να αντιμετωπίζει το θέμα είναι το Πρόσθετο Πρωτόκολλο (Πρωτόκολλο Ι), στις Συμβάσεις της Γενεύης της 12ης Αυγούστου 1949 σχετικά με την προστασία των θυμάτων διεθνών ένοπλων συγκρούσεων, (το «Πρόσθετο Πρωτόκολλο») που τέθηκε σε ισχύ στις 8 Ιουνίου 1977, και παραείναι διφορούμενο για να είναι αποτελεσματικό.

Επειδή ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) έχει σημειώσει μικρή πρόοδο στο να πείσει τη Διάσκεψη για τον Αφοπλισμό (το παγκόσμιο πολυμερές φόρουμ για τον έλεγχο των όπλων με έδρα τη Γενεύη) να υιοθετήσει ένα νέο πρωτόκολλο, η μόνη διασφάλιση που απομένει είναι η αυτοσυγκράτηση. Όμως, ενώ οι χώρες σε μεγάλο βαθμό ήταν απρόθυμες να επιτεθούν σε ενεργούς πυρηνικούς αντιδραστήρες στο παρελθόν, ο πόλεμος στην Ουκρανία έδειξε ότι αυτό το ταμπού είναι εύθραυστο.

Τελικά, η κλίμακα της απειλής απαιτεί μια ανανεωμένη προσπάθεια από τη διεθνή κοινότητα να διαμορφώσει μια αυστηρή νομική απαγόρευση. Αλλά οι διεθνείς νομικοί δεν χρειάζεται να εφεύρουν ένα νέο πρότυπο, επειδή υπάρχει ήδη ένα άριστα πρότυπο έτοιμο προς χρήση. Το 1988, η Ινδία και το Πακιστάν, δύο από τους πιο άσπονδους αντιπάλους παγκοσμίως, συνήψαν μια συμφωνία που περιελάμβανε όλα όσα λείπουν από το Πρόσθετο Πρωτόκολλο. Αυτό το μοντέλο θα πρέπει να υιοθετηθεί ως καθολικός κανόνας.

Χαλαρά ταμπού

Η ιστορία των στρατιωτικών συγκρούσεων που αφορούν πυρηνικούς αντιδραστήρες υπογραμμίζει τον επείγοντα χαρακτήρα του ζητήματος, επειδή δείχνει ότι ορισμένες καταστροφές έχουν αποφευχθεί μόνο τυχαία. Έχουν περάσει τέσσερις δεκαετίες από τότε που το Ιράν ξεκίνησε την πρώτη στρατιωτική επίθεση σε πυρηνικό αντιδραστήρα, στην αρχή του πολέμου Ιράν-Ιράκ. Ο στόχος ήταν ο Osirak, ένα πυρηνικό εργοστάσιο γαλλικής κατασκευής στο Ιράκ που κάποιοι φοβήθηκαν ότι ήταν συγκάλυψη για ένα πρόγραμμα πυρηνικών όπλων. Στις 30 Σεπτεμβρίου 1980, μια επίθεση από δύο ιρανικά βομβαρδιστικά Phantom κατέστρεψε το κτήριο υδρόψυξης του χώρου και μια εγκατάσταση επεξεργασίας απορριμμάτων, αλλά απέτυχε να καταστρέψει τον ίδιο τον αντιδραστήρα.

Εννέα μήνες αργότερα, το Ισραήλ ενεπλάκη. Αφού απέτυχαν να σταματήσουν την κατασκευή της εγκατάστασης Osirak δολοφονώντας Ιρακινούς επιστήμονες, πιέζοντας τη Γαλλία να αποσύρει τη σύμβασή της και σαμποτάροντας στοιχεία του αντιδραστήρα που περίμεναν την αποστολή προς Βαγδάτη, οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι φοβήθηκαν ότι ο χρόνος τελειώνει. Ο βομβαρδισμός του αντιδραστήρα μετά την έναρξη λειτουργίας του θα διακινδύνευε την απελευθέρωση ραδιενεργών στοιχείων. Έτσι, σε μια επιδρομή στις 7 Ιουνίου 1981, οκτώ ισραηλινά αεροσκάφη F-16, συνοδευόμενα από έξι F-15, έριξαν 16 σιδερένιες «χαζές» βόμβες στο Osirak.

Αυτή η επίθεση κατέστρεψε το εργοστάσιο και καθιέρωσε σιωπηρά ένα ταμπού ενάντια στους βομβαρδισμούς σε ενεργούς αντιδραστήρες. Στα χρόνια που ακολούθησαν, οι χώρες που σκέφτονταν  στρατιωτική δράση τήρησαν γενικά αυτόν τον άτυπο κανόνα. Στον πόλεμο Ιράν-Ιράκ, το Ιράκ χτύπησε δύο ιρανικούς πυρηνικούς αντιδραστήρες ενώ ήταν ακόμη υπό κατασκευή. Στον εμφύλιο πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας της δεκαετίας του 1990 και στη σύγκρουση Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας του 2020, οι εμπόλεμοι σκέφτηκαν αλλά δεν πραγματοποίησαν χτυπήματα σε πυρηνικούς αντιδραστήρες που λειτουργούσαν. Και το 2007, το Ισραήλ έπληξε τον ύποπτο αντιδραστήρα πυρηνικών όπλων της Συρίας, Al-Kibar, προτού φτάσει σε «κρίσιμο» σημείο.

Υπήρχαν όμως και ανωμαλίες. Στον πόλεμο του Περσικού Κόλπου το 1991, τόσο το Ιράκ όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες στόχευσαν ενεργές πυρηνικές τοποθεσίες. Το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν εκτόξευσε πυραύλους Scud στον αντιδραστήρα εμπλουτισμού Dimona του Ισραήλ, αλλά δεν κατάφερε να τον χτυπήσει. Και οι ΗΠΑ ανέπτυξαν F-16, F-117 και F-111F για να χτυπήσουν το μικρό πυρηνικό ερευνητικό συγκρότημα Al Tuwaitha του Ιράκ το οποίο περιλάμβανε δύο μικρούς αντιδραστήρες.

Για να δικαιολογήσουν την επίθεση, οι αρχές των ΗΠΑ επεσήμαναν το υψηλά εμπλουτισμένο καύσιμο ουρανίου των εργοστασίων ως κίνδυνο για χρήση στην κατασκευή πυρηνικών όπλων. Στην περίπτωση αυτή, το χτύπημα είχε πολύ μικρές ραδιολογικές συνέπειες – αλλά μόνο επειδή οι ιρακινές αρχές είχαν ήδη θάψει μεγάλο μέρος του ακτινοβολημένου υλικού. Το πολιτικό αποτέλεσμα ήταν πολύ πιο σημαντικό, επειδή ο βομβαρδισμός δημιούργησε ένα επικίνδυνο προηγούμενο.

Και άλλοι κώδωνες κινδύνου

Αυτό μας φέρνει πίσω στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο οποίος συνεπάγεται απειλή για τους πυρηνικούς αντιδραστήρες σε αντίθεση με οτιδήποτε έχουμε δει στο παρελθόν. Το στρατιωτικό δόγμα της Ρωσίας δεν γνωρίζει περιορισμούς. Ακολουθώντας την προσέγγιση που εφάρμοσε στην Τσετσενία και τη Συρία, οι δυνάμεις της έχουν βάλει στο στόχαστρο και πλήττουν την πολιτική υποδομή της Ουκρανίας ασύστολα.

Επιπλέον, η χωρίς διακρίσεις επιχειρησιακή προσέγγιση του ρωσικού στρατού έχει ήδη πυροδοτήσει πυρηνικό συναγερμό. Στα τέλη Φεβρουαρίου, επιτέθηκε σε μια τοποθεσία απόθεσης ραδιενεργών ουσιών κοντά στο Κίεβο, αποτυγχάνοντας ευτυχώς να χτυπήσει την εγκατάσταση αποθήκευσης. Στη συνέχεια, στις αρχές Μαρτίου, βομβάρδισε το Ινστιτούτο Φυσικής και Τεχνολογίας στο Χάρκοβο, το οποίο αρχικά θεωρήθηκε ότι λειτουργούσε έναν μικρό αντιδραστήρα (ευτυχώς, στέγαζε μόνο ένα επιτόπιο συγκρότημα επιταχυντή μη-κρίσιμης μάζας που δεν αποτελούσε πυρηνικό κίνδυνο).

Παρά τους φόβους αυτούς, η Ρωσία μέχρι στιγμής πτοήθηκε όταν έφτασε στους κύριους αντιδραστήρες πυρηνικής ενέργειας της Ουκρανίας. Αλλά, και πάλι, η τύχη έπαιξε μεγάλο ρόλο στην αποτροπή μιας καταστροφής. Αν και οι ρωσικές δυνάμεις δεν έχουν βομβαρδίσει κανένα πυρηνικό εργοστάσιο, έχουν καταλάβει δύο εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένου του εγκαταλελειμένου εργοστασίου του Τσερνομπίλ και τις χιλιάδες ράβδους αναλωμένου καυσίμου του.

Ακόμη πιο ανησυχητικό γεγονός ήταν η κατάληψη του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, που διαθέτει έξι μεγάλους ενεργούς αντιδραστήρες. Μια δίωρη πυρκαγιά όχι μόνο κατέστρεψε ένα κτίριο αντιδραστήρα και τον μετασχηματιστή ισχύος ενός άλλου αντιδραστήρα, αλλά έριξε επίσης δύο από τις τέσσερις γραμμές μεταφοράς υψηλής τάσης που απαιτούνται για την άντληση ψυκτικού υγρού και τη διατήρηση των αντιδραστήρων και των δεξαμενών αναλωμένου καυσίμου σε σταθερή κατάσταση.

Οι άλλοι εννέα πυρηνικοί αντιδραστήρες της Ουκρανίας – στο Ρίβνε και στο Κμελνίτσκι και στη Νότια Ουκρανία – παραμένουν ανέγγιχτοι. Αλλά πολλαπλοί κίνδυνοι παραμένουν. Η μάχη στην περιοχή των αντιδραστήρων θα μπορούσε να εμπλέξει τα εργοστάσια. Τοποθετώντας πυραύλους και πυροβολικό στη Ζαπορίζια, η Ρωσία έχει μετατρέψει την εγκατάσταση σε στρατιωτική βάση από την οποία έχει εκτοξεύσει πυρομαχικά, οδηγώντας την Ουκρανία να χτυπήσει την τοποθεσία με πολλά μικρά οπλισμένα drones. Οι αντιδραστήρες δεν υπέστησαν ζημιές, αλλά η επίθεση φέρεται να τραυμάτισε πολλούς υπαλλήλους.

Επιπρόσθετα στους κινδύνους, η Ρωσία έχει πετάξει πυραύλους κρουζ πάνω από τη Ζαπορίζια για να φτάσει σε άλλους στόχους, υπογραμμίζοντας τον κίνδυνο κατά λάθος βομβαρδισμού. Με τη σειρά τους, ο ΔΟΑΕ και άλλοι έχουν επιστήσει την προσοχή στο εντεινόμενο άγχος των ουκρανών χειριστών των εργοστασίων που εργάζονται υπό πίεση, που συμπεριλαμβάνει και το φόβο σύλληψης. Μαζί με τη διακοπή των αλυσίδων εφοδιασμού για ανταλλακτικά στη Ζαπορίζια και την κανονική συντήρηση, τα ελλείμματα προμηνύουν πρόσθετες ανησυχίες για την ασφάλεια. Αυτή την εβδομάδα, ο Γενικός Διευθυντής του ΔΟΑΕ Ραφαέλ Γκρόσι προειδοποίησε ότι η τοποθεσία είναι «εντελώς εκτός ελέγχου», σημειώνοντας ότι «κάθε αρχή πυρηνικής ασφάλειας έχει παραβιαστεί».

Έπειτα, υπάρχει η πιθανότητα το Κρεμλίνο να καταστρέψει σκόπιμα τους πυρηνικούς σταθμούς της Ουκρανίας για να δημιουργήσει μια ραδιολογική κληρονομιά για έναν πόλεμο που πήγε στραβά. Προφανώς, αυτή θα ήταν μια επικίνδυνη κίνηση, γιατί η Ρωσία θα στοιχηματίσει ότι τα ραδιενεργά απόβλητα θα παραμείνουν συγκεντρωμένα στην Ουκρανία. Όμως δεν μπορεί να αποκλειστεί μια επικίνδυνη πυρηνική κλιμάκωση. Έχουν ήδη αναφερθεί αναφορές για Ρώσους εισβολείς που ναρκοθέτησαν την εισαγωγή ψύξης στη Ζαπορίζια. και, φυσικά, μια κυβερνοεπίθεση θα μπορούσε πάντα να διαταράξει τη λειτουργία του εργοστασίου.

Όσο παρατραβηγμένες κι αν ακούγονται τέτοιες πράξεις, θα ήταν συνεπείς με την πολιτική του Κρεμλίνου για καμένη γη. Επιπλέον, σε περίπτωση που η άμυνα της Ουκρανίας αποτύχει, δεν μπορούμε επίσης να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο κάποιος Ουκρανός χειριστής αντιδραστήρα να αφαιρέσει τις ασφαλιστικές δικλείδες ενός αντιδραστήρα για να αφήσει στη Ρωσία μια πύρρεια νίκη.

Κίνδυνος επέκτασης

Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα στην Ουκρανία, ο κίνδυνος που σχετίζεται με τους πυρηνικούς αντιδραστήρες στη διάρκεια πολέμου θα πρέπει να είναι ξεκάθαρος, προσφέροντας μια προειδοποίηση στους άλλους. Στη Μέση Ανατολή, το Ιράν, η Συρία και η Χεζμπολάχ οραματίζονται χτυπήματα στον αντιδραστήρα Dimona του Ισραήλ ως μέρος των πολεμικών τους σχεδίων. Σε πρόσφατη στρατιωτική άσκηση, το Ιράν φέρεται να προσομοίωσε μια επίθεση στο εργοστάσιο με 16 βαλλιστικούς πυραύλους και πέντε drones αυτοκτονίας. Οποιαδήποτε τέτοια επίθεση θα μπορούσε να προκαλέσει είτε μια «ανάλογη» ισραηλινή απάντηση –όπως ένα χτύπημα στον πυρηνικό σταθμό του Μπουσέρ του Ιράν– ή χειρότερα: μια απάντηση με πυρηνικά όπλα.

Η Ανατολική Ασία έχει επίσης ζώνες ανησυχίας. Οι κραυγές της Κίνας για την βίαιη κατάληψη της Ταϊβάν, για παράδειγμα, έριξαν τα φώτα της δημοσιότητας στους δύο ενεργούς πυρηνικούς σταθμούς του νησιού. Επιπλέον, η Κίνα έχει πολλούς αντιδραστήρες στη νότια ακτή της που θα μπορούσαν να γίνουν στρατιωτικοί στόχοι της Ταϊβάν. Αναμφισβήτητα, αυτή η αμοιβαία ευπάθεια θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως αποτρεπτικό μέσο κατά των επιθέσεων σε αντιδραστήρες ή ακόμη και στον ίδιο τον πόλεμο. Αλλά αυτό απέχει πολύ από το να αποτελεί εγγύηση.

Η Κορεατική Χερσόνησος παρουσιάζει ένα διαφορετικό προφίλ. Η Βόρεια Κορέα έχει τον αντιδραστήρα πυρηνικών όπλων της Yongbyon και έναν μεγαλύτερο αντιδραστήρα υπό κατασκευή, για να μην αναφέρουμε σημαντικά κοιτάσματα ραδιενεργών αποβλήτων. Και η Νότια Κορέα λειτουργεί σχεδόν δύο δωδεκάδες πυρηνικούς αντιδραστήρες. Δανειζόμενη από τον μπούσουλα του Κρεμλίνου για τη χρήση πυρηνικής ακροσφαλούς διπλωματίας για να αποτρέψει μια στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ, η Βόρεια Κορέα θα μπορούσε να απειλήσει τους αντιδραστήρες της Νότιας Κορέας για να μετριάσει μια πιθανή απάντηση ΗΠΑ-Νοτίου Κορέας στην επιθετικότητά της.

Τέλος, η Νότια Ασία ήταν κάποτε ένα θέατρο αυξημένων πυρηνικών εντάσεων. Όμως τώρα δείχνει τι θα μπορούσε να επιτευχθεί με μια νέα συμφωνία για την πιο ολοκληρωμένη διαχείριση αυτών των κινδύνων. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, η Ινδία και το Πακιστάν είχαν εμπλακεί σε τρεις πολέμους και διακινδύνευσαν έναν τέταρτο, αυτή τη φορά για τα εκκολαπτόμενα προγράμματα πυρηνικών όπλων της κάθε πλευράς. Οι πόλεμοι οδήγησαν αρχικά την Ινδία να αναπτύξει πυρηνικά όπλα. Αλλά με την ωρίμανση του προγράμματος πυρηνικών του ίδιου του Πακιστάν, επικράτησε έντονη ανησυχία, προκαλώντας την αναζήτηση δικλείδων ασφαλείας.

Ένα πολλά υποσχόμενο μοντέλο

Προέκυψαν δύο επιλογές. Η Ινδία θα μπορούσε να επιχειρήσει ένα στρατιωτικό πλήγμα για να καταστρέψει την τοποθεσία πυρηνικού εμπλουτισμού του Πακιστάν στην Kahuta, ή θα μπορούσε να είναι ανεκτική. Ανησυχώντας ότι μια επίθεση θα οδηγούσε σε αντεπίθεση στο Κέντρο Ατομικής Έρευνας Μπάμπα (το οποίο περιλάμβανε έναν οπλικό αντιδραστήρα και σχετικές εγκαταστάσεις), η Ινδία συμφώνησε με την ανοχή και το Πακιστάν συμφώνησε να έρθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Το αποτέλεσμα ήταν η συμφωνία μη-επίθεσης Ινδίας-Πακιστάν του 1988, η οποία προχώρησε πολύ περισσότερο από το Πρόσθετο Πρωτόκολλο. Η συμφωνία της Νότιας Ασίας προστάτευε καθοριστικά τους αντιδραστήρες κατά του στρατιωτικού βομβαρδισμού, ενώ το Πρόσθετο Πρωτόκολλο αμφισβητεί, βάζοντας στο ίδιο τσουβάλι αντιδραστήρες μαζί με φράγματα, αναχώματα και άλλες «εγκαταστάσεις που συγκεντρώνουν επικίνδυνες (φυσικές) δυνάμεις». Αυτά, ορίζει, «δεν θα γίνουν αντικείμενο επίθεσης, ακόμη και όταν τα αντικείμενα αυτά είναι στρατιωτικοί στόχοι, εφόσον μια τέτοια επίθεση μπορεί να προκαλέσει απελευθέρωση επικίνδυνων δυνάμεων και συνακόλουθες σοβαρές απώλειες στον άμαχο πληθυσμό».

Αφήνοντας κατά μέρος τις προφανείς ερωτήσεις ορισμού (τι θεωρείται «επικίνδυνο» ή «σοβαρό»;), η απαγόρευση του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου αναλύεται στην επόμενη παράγραφο. «Η ειδική προστασία από επίθεση θα σταματήσει», αναφέρει, «για έναν πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής μόνο εάν παρέχει ηλεκτρική ενέργεια σε τακτική, σημαντική και άμεση υποστήριξη στρατιωτικών επιχειρήσεων και εάν αυτή η επίθεση είναι ο μόνος εφικτός τρόπος τερματισμού αυτής της υποστήριξης».

Αυτή η γλώσσα είναι προβληματική γιατί ο προσδιορισμός του τι είναι «τακτική, σημαντική και άμεση υποστήριξη» αφήνει πάρα πολλά στη διακριτική ευχέρεια του επιτιθέμενου. Επιπλέον, η απαγόρευση δεν ισχύει καν για άλλες πηγές ακτινοβολημένου πυρηνικού υλικού, όπως αποθήκευση αναλωμένων καυσίμων, μονάδες επανεπεξεργασίας και ερευνητικούς αντιδραστήρες.

Συγκριτικά, η συμφωνία της Νότιας Ασίας καταργεί όλες τις επιφυλάξεις σε μια σαφή συνολική απαγόρευση:

i. Κάθε συμβαλλόμενο μέρος απέχει από την ανάληψη, την ενθάρρυνση ή τη συμμετοχή, άμεσα ή έμμεσα, σε οποιαδήποτε ενέργεια που αποσκοπεί στην πρόκληση καταστροφής ή ζημίας σε οποιαδήποτε πυρηνική εγκατάσταση ή μονάδα στην άλλη χώρα.

ii. Ο όρος «πυρηνική εγκατάσταση ή μονάδα» περιλαμβάνει πυρηνικούς αντιδραστήρες και ερευνητικούς αντιδραστήρες, την κατασκευή καυσίμων, τον εμπλουτισμό ουρανίου, τις εγκαταστάσεις διαχωρισμού και επανεπεξεργασίας ισοτόπων, καθώς και οποιεσδήποτε άλλες εγκαταστάσεις με ανεπεξέργαστο ​​ή ακτινοβολημένο πυρηνικό καύσιμο και υλικά σε οποιαδήποτε μορφή και εγκαταστάσεις που αποθηκεύουν σημαντικές ποσότητες ραδιενεργών υλικών».

Εξίσου σημαντικό, μια πρόσθετη ρήτρα απαιτεί από τα μέρη να παρέχουν ετήσια ενημέρωση για εγκαταστάσεις, με κάθε πλευρά να ενημερώνει την άλλη, μία φορά το χρόνο, την 1η Ιανουαρίου, «για το γεωγραφικό πλάτος και μήκος των πυρηνικών εγκαταστάσεων και εμονάδων και όποτε υπάρχει οποιαδήποτε αλλαγή. ”

Η αντίθεση με το Πρόσθετο Πρωτόκολλο είναι κραυγαλέα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για ένα νέο διεθνές πρότυπο. Αλλά για να φτάσουμε εκεί θα χρειαστεί να ξεπεράσουμε τη μακροχρόνια αντίσταση στο πλαίσιο της Διάσκεψης για τον Αφοπλισμό. Η απαγόρευση επιθέσεων σε αντιδραστήρες δεν ήταν ποτέ προτεραιότητα της Διάσκεψης, και όταν η ομάδα ασχολήθηκε με το θέμα το 1980, κατέληξε να τρέχει επιτόπου.

Στη συνέχεια, το 1984, μια απογοητευτική Γενική Διάσκεψη του ΔΟΑΕ εξέδωσε την εξής προτροπή:

«Η Επιτροπή προτρέπει για άλλη μια φορά όλα τα κράτη μέλη να καταβάλουν, μεμονωμένα και μέσω αρμόδιων διεθνών οργάνων, περαιτέρω και συνεχείς προσπάθειες με στόχο την ταχεία υιοθέτηση δεσμευτικών διεθνών κανόνων που απαγορεύουν τις ένοπλες επιθέσεις εναντίον όλων των πυρηνικών εγκαταστάσεων που είναι αφιερωμένες σε ειρηνικούς σκοπούς».

Απογοητευμένη από την αποτυχία να σημειωθεί πρόοδος, η Γενική Διάσκεψη του ΔΟΑΕ δεν έχει ασχοληθεί με το θέμα από το 2009, όταν ήταν το μόνο που μπορούσε να καταφέρει ήταν μια κοινή άτονη ανακοίνωση: «Οποιαδήποτε ένοπλη επίθεση και απειλή εναντίον πυρηνικών εγκαταστάσεων αφιερωμένων σε ειρηνικούς σκοπούς συνιστά παραβίαση των αρχών του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, του διεθνούς δικαίου και του καταστατικού του Οργανισμού».

Τώρα που ο πόλεμος στην Ουκρανία αποκάλυψε τους κινδύνους που αντιμετωπίζουμε, η διεθνής κοινότητα δεν έχει καμία δικαιολογία να συνεχίσει να αποφεύγει την προληπτική δράση. Ο κόσμος χρειάζεται μια επίσημη σύμβαση που να απαγορεύει τις επιθέσεις σε πυρηνικούς αντιδραστήρες και συναφείς εγκαταστάσεις. Έχοντας κρούσει τον κώδωνα κινδύνου για να αποθαρρύνει τις επιθέσεις στους αντιδραστήρες της Ουκρανίας, ο ΔΟΑΕ μπορεί να οδηγήσει τη διαδικασία συγκαλώντας μια επιτροπή αναθεώρησης από εμπειρογνώμονες για να αξιολογήσει το Πρόσθετο Πρωτόκολλο, την πολιτική αντίσταση σε πιο τολμηρές διασφαλίσεις και νομικές εναλλακτικές λύσεις, επιπλέον των μεθόδων για τη βελτίωση της φυσικής άμυνας γύρω από πυρηνικούς σταθμούς.

Η Ουκρανία δεν είναι η μόνη «φούσκα» αντιδραστήρα που θα μπορούσε να σκάσει. Μια επίσημη συμφωνία θα παρείχε τις άκρως απαραίτητες κατευθύνσεις που θα μπορούσαν στη συνέχεια να υιοθετήσουν οι χώρες στον στρατιωτικό τους σχεδιασμό. Η συμφωνία Ινδίας-Πακιστάν θα πρέπει να χρησιμεύσει ως πρότυπο. Πίσω από τους πρόσφατους πυρηνικούς φόβους στην Ουκρανία και την έγκριση του ΔΟΑΕ των συμπερασμάτων και των συστάσεων του, το έργο μιας επιτροπής αναθεώρησης εμπειρογνωμόνων θα πρέπει να είναι αρκετό για να δώσει ώθηση σε έναν νέο γύρο σοβαρών διαπραγματεύσεων.

Πηγή: ot

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ 

• Νεκροί 13 άμαχοι από ρωσικούς βομβαρδισμούς στην περιφέρεια Ντνιπροπετρόφσκ
• Ο Μπάιντεν υπογράφει και επικυρώνει την έγκριση εισδοχής Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ
• Ζελένσκι: Ο πόλεμος της Ρωσίας πρέπει να τελειώσει με την απελευθέρωση της Κριμαίας