Ούριος άνεμος για τον EastMed-Αντιστράφηκε το αρνητικό κλίμα

Δύο γεγονότα τις τελευταίες ημέρες αντιστρέψαν πλήρως το κλίμα σε σχέση με την κατασκευή του μεγαλεπήβολου έργου κατασκευής του αγωγού EastMed, που βάσει σχεδιασμών μπορεί μέχρι το 2027 να μεταφέρει το φυσικό αέριο της ανατολικής Μεσογείου προς τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης.  

Υπενθυμίζεται ότι τους τελευταίους μήνες, αφενός λόγω των εντάσεων που προκαλούσε η Τουρκιά στην περιοχή και αφετέρου λόγω του αδειάσματος της κατασκευής του από τις ΗΠΑ, μέσα από το γνωστό non paper που αποκαλύφθηκε και χαρακτήριζε το έργο ως μη βιώσιμο, σε πολιτικό επίπεδο η πορεία υλοποίησης του ανακόπηκε.

Ωστόσο, οι εταιρείες που ανέλαβαν τη διεξαγωγή των μελετών συνέχισαν το έργο τους και ολοκλήρωσαν το πρώτο στάδιο των ερευνών που χρειάζονταν για τα επόμενα βήματα. Το αρνητικό κλίμα, αντιστράφηκε τις τελευταίες ημέρες για δύο λόγους.

Ο πρώτος είναι ότι η κοινοπραξία IGI-Poseidon της ιταλικής Edison και η ελληνική ΔΕΠΑ, οι οποία είναι η αναθέτουσα αρχή του έργου προκήρυξε δύο δελεαστικές διαγωνιστικές διαδικασίες για συμβόλαια που φτάνουν τα 1,3 δις δολάρια για την κατασκευή του χερσαίου κομματιού στην Ελλάδα καθώς και των υπέργειων εγκαταστάσεων που είναι απαραίτητες για την υλοποίηση του έργου σε Κύπρο, Κρήτη και Ηπειρωτική Ελλάδα.

Ο δεύτερος είναι η εξαιρετικά σημαντικής απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να εντάξει το φυσικό αέριο στις πράσινες πηγές ενέργειες που πέρασε από τη σκόπελο και του Ευρωκοινοβουλίου.

Οι εξελίξεις για τον EastMed

Σε ότι αφορά τον EastMed η κοινοπραξία IGI-Poseidon προκήρυξε δύο διαφορετικούς διαγωνισμούς. Ο πρώτος είναι αξίας ενός  δις ευρώ, αφορά τα 555 χιλιόμετρα αγωγών 48 ιντσών στην Ηπειρωτική Ελλάδα που θα διασχίζει τους Νομούς της Νότιας Πελλοπονήσου, της Αχαϊας και της Θεσπρωτίας, για να διοχευτεύεται το φυσικό αέριο προς την Ιταλία. Επίσης περιλαμβάνει και έναν δεύτερο αγωγό δέκα χιλιομέτρων που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο στο εθνικό δίκτυο της Ελλάδα.

Σύμφωνα με δημοσίευματα στον ξένο Τύπο οι επικρατέστερες εταιρείες για να υποβάλουν προσφορά είναι οι ιταλικές εταιρείες Bonatti και Sicim, καθώς και τον γαλλική Spiecapag.

Το δεύτερο συμβόλαιο αφορά τις εγκαταστάσεις που θα κατασκευαστούν χερσαία σε διάφορα σημεία στην πορεία του αγωγού, που θα κατασκευαστούν σταθμοί για τον έλεγχο, τη συντήρηση και ρύθμισης της πίεσης του φυσικού αερίου. Σημειώνεται πως αυτοί οι σταθμοί θα πρέπει να είναι συμβατοί και με το υδρογόνο προκειμένου να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της ΕΕ, η οποία χαρακτήρισε το έργο κοινού ενδιαφέροντος και το χρηματοδοτεί. Αυτοί οι σταθμοί θα κατασκευαστούν στην Κύπρο την Κρήτη και την Πελλοπόνησο. Εκτιμάται πως το ενδιαφέρον των εταιρειών για αυτό το κομμάτι του έργου θα είναι μεγαλύτερο με πέντε εταιρείες, τέσσερις από την Ιταλία και μια από τη Γερμανία να καταθέτουν προσφορές.

Το τρίτο κομμάτι του έργου που είναι η κατασκευή των υπεράκτιων αγωγών, το κόστος των οποίων αναμένεται να ανέλθει στα 2,7 δισεκατομμύρια δολάρια. Για αυτό το κομμάτι του έργου, αναμένεται να κατατεθούν προτάσεις από τη Saipem και την Allseas.

Βελτιστοποιήθηκε η διαδρομή του αγωγού, βιώσιμο το έργο

Στο μεταξύ έχουν ολοκληρωθεί και οι μελέτες για τη βιωσιμότητα του έργου καθώς και οι εργασίες βελτιστοποίησης της διαδρομής με τις γεωφυσικές έρευνες. Οι πιο πρόσφατοι υπολογισμοί για το συνολικό κόστος του έργου αγγίζει τα έξι δισεκατομμύρια ευρώ.  Σε ότι αφορά τη βιωσιμότητα υπολογίζεται ότι το κόστος είναι μικρότερο ή ίσο με το κόστος εάν ίση ποσότητα φυσικού αερίου μεταφερόταν με οποιοδήποτε άλλον τρόπο από την ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη.

Ειδικά μετά τις ανησυχίες που είχαν εκφραστεί από το Stade Department, η μελέτη βιωσιμότητας έρχεται ως απάντηση, την ώρα μάλιστα που η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει τη μάχη της απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο και χρηματοδοτεί κάθε δυνατή πηγή εισροής φυσικού αερίου προς την Γηραιά Ήπειρο. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου, ότι η επίσκεψη της Ούρσουλας Φον Ντερ Λάιεν στην Μέση Ανατολή, όπου υπέγραψε σημαντικές συμφωνίες για θέματα ενέργειας, είχε την πλήρη στήριξη των ΗΠΑ.

RePower EU μέσω EastMed

Από πέρυσι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά από έντονο προβληματισμό, ενέταξε τις επενδύσεις σε φυσικό αέριο και την πυρηνική ενέργεια στις πράσινες επενδύσεις. Μόλις την περασμένη Τρίτη το Ευρωκοινοβούλιο συζήτησε τις ενστάσεις που έφεραν συγκεκριμένες πολιτικές δυνάμεις, που θεωρούν πισωγύρισμα την εν λόγω διάταξη.

Ωστόσο η μεγάλη ανάγκη της ΕΕ για ενέργεια και δη για φυσικό αέριο, δεν άφησε περιθώρια για άλλη επιλογή. Αυτό μεταφράζεται σε επέκταση της χρήσης φυσικού αερίου στην ΕΕ για τις επόμενες δεκαετίες, κάτι που επηρεάζει και τις αποφάσεις για τον EastMed.

Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση στα πλαίσια του σχεδίου RePower EU, έχει θέσει στους κύριους άξονες την απεξάρτηση της Ένωσης από τη ρωσική ενέργεια. Υπό αυτό το πρίσμα ο αγωγός αποτελεί μια υποδομή μέγιστης σημασίας για την επίτευξη του στόχου. Να σημειώσουμε πως στην υπόθεση του αγωγού έχουν εμπλακεί και οι ΗΠΑ, εκφράζοντας ανοικτά τις επιφυλάξεις-αντιρρήσεις τους για την  κατασκευή του έργου.

Σύμφωνα με τα σχέδιο, ο αγωγός θα έχει μήκος περίπου 2.000 χλμ, εκ των οποίων περισσότερα από 1.400 είναι υποθαλάσσια. Πρόκειται να συνδέει το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα , καταλήγοντας στην Ιταλία. Στην ελληνική επικράτεια πρόκειται να περάσει από την Κρήτη και Νοτιοανατολική Πελοπόννησο, όπου στην συνέχεια θα διασχίσει για περίπου 600 χλμ την ελληνική ηπειρωτική χώρα, για να φτάσει στην Ιταλία μέσω του υποθαλάσσιου τμήματος του αγωγού ΠΟΣΕΙΔΩΝ, μήκους περίπου 210 χλμ.

Το υποθαλάσσιο τμήμα του έργου περιλαμβάνει δύο αγωγούς με μέση απόσταση μεταξύ τους 100 μέτρα.

Ειδικότερα: Το τμήμα (Κύπρος – Κρήτη) θα έχει συνολικό μήκος περίπου 690 χλμ, εκ των οποίων περίπου 400 χλμ βρίσκονται εντός της Ελληνικής επικράτειας, και μεταφορική ικανότητα 11 δισ κ.μ./έτος .

Το άλλο τμήμα (Κρήτη-Ηπειρωτική Ελλάδα) θα έχει συνολικό μήκος περίπου 740 χλμ, και μεταφορική ικανότητα 10 δισ κ.μ./έτος.

Η συνολική μεταφορική ικανότητα του αγωγού φυσικού αερίου, θα ανέρχεται σε 21 δισ κ.μ. ανά έτος.

RePower EU

Το σχέδιο της Κομισιόν, RePower EU, για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, έρχεται στην πλέον κατάλληλη συγκυρία για τον αγωγό και  κινείται σε τρεις άξονες.

Πρώτος άξονας η εξοικονόμηση ενέργειας, δεύτερος άξονας η μεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ και τρίτος άξονας η διαφοροποίηση των προμηθευτών φυσικού αερίου και πετρελαίου.

Στα πλαίσια του τρίτου άξονα η Κομισιόν προωθεί νέες συμφωνίες με χώρες προμηθευτές LNG, όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος και η Αλγερία, ενώ σχεδιάζει την κοινή αγορά φυσικού αερίου για όλη την Ένωση.

Πολύ σημαντικό στοιχείο είναι η διάθεση για χρηματοδότηση με 10 δισ. ευρώ νέων υποδομών φυσικού αερίου,  όπως αγωγούς και μονάδες αποθήκευσης.

Μέσα σε αυτό το κλίμα οι συνθήκες που διαγράφονται για τον East Med είναι ιδιαίτερα θετικές. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, στη γειτονική Ιταλία υπάρχουν πολιτικές δυνάμεις που στηρίζουν ζεστά το έργο , ενώ παράλληλα ζητούν την ενεργή εμπλοκή της χώρας στις διαδικασίες.

Η περάτωση μιας τέτοιας υποδομής θα παρείχε στην Ευρώπη μεγάλο ποσοστό ανεξαρτησίας, διότι διέρχεται ως επί το πλείστον από κράτη-μέλη της ένωσης με αποτέλεσμα οι γεωπολιτικοί παράγοντες αστάθειας να ελαχιστοποιούνται σε μεγάλο βαθμό.