Η μόρφωση, η αναμόρφωση κι ο δρόμος στο φως

Φώναξε τη φωτογράφο να τον βγάλει με το βραβείο του. Ήταν πολύ περήφανος. Έλαμπε. Ήταν μεγάλο το επίτευγμα. Παρά το γεγονός πως ήταν μακριά από την εφηβεία του, μόλις τελείωσε τη Τεχνική Σχολή με βαθμό 20 στα 20. Και βραβεύθηκε για την αριστεία του. Και για μια στιγμή, κανείς δεν θυμόταν πως η φωτογράφος ήταν δεσμοφύλακας, πως το σχολείο του ήταν πίσω από κάγκελα και πως τα βραβεία απονεμήθηκαν σε μια αίθουσα των Κεντρικών Φυλακών.  

Γιατί εκείνη τη στιγμή δεν ήταν κατάδικος. Ήταν μαθητής. Ένας άριστος μαθητής. Που έθεσε τις βάσεις για τη νέα του αρχή. Σε μια χώρα που ψάχνει τα success stories με το φανάρι, στη σκηνή στεκόταν μια επιτυχία. Η επιτυχία της εκπαίδευσης. Γιατί η γνώση είναι πάντοτε επιτυχία. Και η γνώση είναι πάντοτε ελπίδα. Και εκείνος και οι συμμαθητές του κατάφεραν να την κατακτήσουν. Πέτυχαν τον στόχο της μόρφωσης, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αναμόρφωσης.

Είχαν λόγους να χαμογελούν οι κρατούμενοι στη γιορτή των Κεντρικών Φυλακών. Γιατί η πάλη με τους δαίμονες είναι δύσκολη κι όποιος μπαίνει σ’ αυτή τη μάχη αισθάνεται βαθιά την επιτυχία του κάθε φορά που κερδίζει. Με στόχο τη μεγάλη νίκη. Τη νέα αρχή, πάνω σε άλλες βάσεις.

Αναζητούν τους νέους τους ρόλους. Του μαθητή, του εργαζόμενου, του οικογενειάρχη. Του μέλους και όχι του απόκληρου ή του εχθρού της κοινωνίας. Και τον βρίσκουν στα εννέα σχολεία (που πριν από οκτώ χρόνια δεν υπήρχαν, γιατί ο προϋπολογισμός για καρέκλες ήταν διπλάσιος από τον προϋπολογισμό για την εκπαίδευση). Τον βρίσκουν στα οκτώ γυμναστήρια. Τον βρίσκουν πλάι σε εμπνευσμένους δασκάλους, πλάι σε μια διεύθυνση που πιστεύει πραγματικά πως ο σωφρονισμός δεν είναι μια άπιαστη θεωρία αλλά ένας στόχος που μπορεί να γίνει πράξη. Και που τους παρέχουν τα εφόδια μέσα από τη μάθηση, μέσα από την τέχνη, μέσα από τον προσανατολισμό να το πετύχουν. Ακόμη και μέσα από τις μικρές δουλειές που τους αναθέτουν, κάνουν μεγάλα βήματα που θα τους οδηγήσουν στη νέα τους ζωή.

Στη γιορτή των Φυλακών οι πρωταγωνιστές είχαν λόγους να κοιτάζουν στα μάτια το ακροατήριο. Γιατί καθένας από αυτούς είχε τον ρόλο του. Του μαθητή, του μουσικού, του χορευτή. Του κατασκευαστή σκηνικών και κουστουμιών. Του ανθρώπου που μέσα από τον εγκλεισμό μπόρεσε να δει για πρώτη φορά μακριά. Μπόρεσε να ονειρευτεί. Να αντικρίσει στο φεγγάρι του το φως. Γιατί, όπως και οι ίδιες οι Κεντρικές Φυλακές πέρασαν μέσα σε μερικά χρόνια από το σκοτάδι στο φως, αυτό προσπαθούν να κάνουν και πολλοί κρατούμενοι κατά το δικό τους χρόνο εκεί. Και είναι πολλοί που το καταφέρνουν.   

Ένας από αυτούς που προσπαθούν ήταν από πολύ μακριά. Δεν έμοιαζε με εμάς. Δεν μιλούσε σαν εμάς. Όμως χόρευε και χαμογελούσε σαν εμάς. «Ο χορός ήταν πάντα μέρος της ζωής μου. Έτσι εκφράζομαι, έτσι νοιώθω αυτοπεποίθηση», εξηγεί, εκφράζοντας ταυτόχρονα ευγνωμοσύνη που οι συνθήκες στις Φυλακές είναι τέτοιες που του επιτρέπουν να χορεύει.  

Εξηγεί πως δεν είναι ευτυχισμένος που βρίσκεται στη φυλακή αλλά είναι ευτυχισμένος που βρίσκεται σε μια φυλακή που δεν σε καταστρέφει. «Πάντα θα της δίνω (σ.σ. εννοεί τη Διευθύντρια, Άννα Αριστοτέλους) συγχαρητήρια για το τι κάνει μαζί μας εδώ. Είναι απίστευτο. Δεν θα συμβούλευα κανέναν να μπει στην φυλακή. Όμως θα ήθελα να τους πω πως μας συμπεριφέρονται δίκαια. Είμαι και στη φυλακή αλλά είμαι και σε κέντρο αναμόρφωσης», λέει.

Ζητά από τον έξω κόσμο να ανοίξει την καρδιά του για τους φυλακισμένους που αποφυλακίζονται. «Τους θερμοπαρακαλώ. Δεν είμαστε αυτοί που λένε πως είμαστε. Έχουμε γίνει διαφορετικοί άνθρωποι. Είμαι έτοιμος να αντιμετωπίσω την κοινωνία». Κι όταν τον ρωτούμε ποιος θα είναι ο νέος του ρόλος στον έξω κόσμο, λέει πως στη Φυλακή μελετά θεολογία -ήταν μια ευλογία που του το επιτρέπουν, επισημαίνει- και μια μέρα θέλει να γίνει ιεροκήρυκας. «Γιατί πιστεύω πως έχω πολλά να προσφέρω στην κοινωνία», εξηγεί. Και χαμογελά. Και λάμπει. Και ξέρει πια τον δρόμο του.

Στο φινάλε της παράστασης πίσω από τους κρατούμενους έγραφε: «Σημασία δεν έχει αν θα πέσεις… Σημασία έχει να ξανασηκωθείς». Και για τους πιο πολλούς, όπως δείχνουν τα στατιστικά υποτροπής, δεν είναι σύνθημα. Είναι βίωμα. Κι αυτός πρέπει να είναι ο συλλογικός μας στόχους. Η λιγότερη εγκληματικότητα, η περισσότερη κοινωνική συνοχή.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Συγκίνησαν και έστειλαν μηνύματα στη γιορτή τους οι κρατούμενοι-Από το σκοτάδι στο φως