Η Ενεργειακή Κρίση θα δοκιμάσει την Ευρωπαϊκή Αλληλεγγύη

Οι αλματώδεις αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων και της ηλεκτρικής ενέργειας σε χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει εκτοξεύσει τον πληθωρισμό σε πρωτόγνωρα ψηλά  επίπεδα (>9%) και ταυτόχρονα αυξάνει την ενεργειακή φτώχια. Από την μια πλανάται ο φόβος ενός ράλι ανατιμήσεων των υγρών καυσίμων όπως βενζίνης και πετρελαίου κίνησης με τοε εμπάργκο στην εισαγωγή ρωσικού πετρελαίου και το πλαφόν των ΗΠΑ στις τιμές. Από την άλλη η διάρρηξη της εμπιστοσύνης μεταξύ της ρωσικής ομοσπονδίας και πολλών Ευρωπαϊκών χωρών ενδέχεται να δημιουργήσει ανεπάρκεια προμηθειών φυσικού αερίου για τον χειμώνα. Ιδιαίτερα ευάλωτες είναι η Γερμανία και η Ιταλία που προετοιμάζονται για οικονομική ύφεση.   

Την ίδια στιγμή οι Βρυξέλλες προσπαθούν σε κεντρικό επίπεδο να διαχειριστούν την ενεργειακή κρίση προτείνοντας εξοικονομήσεις στην κατανάλωση φυσικού αερίου που δεν βρίσκουν όμως σύμφωνες πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Ο ερχόμενος χειμώνας θα είναι ζωτικής σημασίας καθώς θα δοκιμαστεί η Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και η (α)προθυμία πολλών χωρών να μοιραστούν ενεργειακούς πόρους και ηλεκτρική ενέργεια. Ήδη μερικές χώρες, όπως το ΗΒ, έχουν επισημάνει ότι σε περίπτωση ανεπάρκειας πηγών ενέργειας θα δοθεί προτεραιότητα στις εθνικές ανάγκες διακόπτοντας ή περιορίζοντας την ροή φυσικού αερίου προς γειτονικές χώρες. Αλληλένδετες είναι και οι κυρώσεις της Κομισιόν μπρος την Μόσχα που δεν πρέπει να αποτελούν αυτοσκοπό σε μια διένεξη αλλά να συνυπολογίζουν πρωτίστως τις αρνητικές επιπτώσεις στους ίδιους τους Ευρωπαίους καταναλωτές.

Μπορεί η μερική επαναφορά της ροής φυσικού αερίου στον υποθαλάσσιο αγωγό Nord Stream I, από την Gazprom, στις 21 Ιουλίου να επέφερε προσωρινή ανακούφιση, όμως η δυναμικότητα του παραμένει στο 30% της μέγιστης δυνατότητας μεταφοράς των 55 δις κυβικών μέτρων. Αναπόδραστα εγείρονται ανησυχίες αν θα επιτευχθούν οι στόχοι της πληρότητας των υπόγειων ρεζερβουάρ αποθήκευσης φυσικού αερίου στο 90% πριν την 1η Νοεμβρίου όπως στοχεύει η ΕΕ. Παράλληλα το κύμα καύσωνα που πλήττει πολλές Ευρωπαϊκές χώρες επιδεινώνει την κατάσταση ανεβάζοντας την ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας.

Όπως ήταν αναμενόμενο πολλές χώρες της ΕΕ έχουν επαναλειτουργήσει ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες με άνθρακα με την κίνδυνο να μην επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι αναφορικά με τους θερμοκηπιακούς ρύπους. Οι αλλεπάλληλες επισκέψεις Ευρωπαίων ηγετών, συμπεριλαμβανομένης της Ούρσουλας Βον Ντερ Λάιεν, σε χώρες προμηθευτές φυσικού αέριου όπως το Αζερμπαϊτζάν, την Αίγυπτο και το Ισραήλ, αποσκοπούν στο να αυξήσουν τις προμήθειες αερίου για τον χειμώνα. Αν και μικρή αυτή η συνεισφορά, στο μεσοδιάστημα είναι αναγκαία. Το πρόβλημα της ανεπάρκειας ενέργειας μπορεί να μετριαστεί με την εξοικονόμηση ενέργειας, τον συντονισμός χρήσης του Ευρωπαϊκού δικτύου αγωγών, την εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου και την συντονισμένη διαχείριση ταμιευτήρων αποθήκευσης. Αντλώντας μαθήματα από τις ενεργειακές κρίσεις πετρελαίου του 1973 και 1978, η καλύτερη ενημέρωση και η ανταλλαγή πληροφοριών μαζί με την αξιοποίηση των στρατηγικών αποθεμάτων καυσίμων μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά. Καθώς διακυβεύεται η οικονομική σταθερότητα της Ευρωπαϊκής οικογένειας θα απαιτηθούν σοφές αποφάσεις για να διασφαλιστεί η επάρκεια ενεργειακού εφοδιασμού.      

*Ο Κωνσταντίνος Χατζηστάσου, είναι ειδικός σε θέματα ενεργείας, Marine & Carbon Lab: www.carbonlab.eu, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Μηχανικής, Παν. Λευκωσίας.