Το ΓεΣΥ μέσα από τα μάτια των ασθενών-«Ευλογία για την χώρα μας πως ξεκίνησε»

Τρία χρόνια έχουν συμπληρωθεί, την περασμένη Τρίτη, από την ημέρα που τέθηκε σε εφαρμογή το Γενικό Σύστημα Υγείας, με τους αρμόδιους φορείς να εξήρουν το ρόλο του και τις σημαντικές αλλαγές που έχει επιφέρει στη δημόσια υγεία. Τις δημόσιες αυτές δηλώσεις, που τις τελευταίες ημέρες έχουν κατακλίσει τον Τύπο και τα social media, ενισχύουν οι μαρτυρίες των άμεσα εμπλεκόμενων, που έχουν δεχθεί τα οφέλη της εφαρμογής του ΓεΣΥ και τονίζουν πως οι διαφορές, σε σχέση με πριν τρία χρόνια, είναι τεράστιες.

Οι ασθενείς με χρόνιες παθήσεις ή αναπηρίες είναι οι πλέον αρμόδιοι να κρίνουν κατά πόσο το Γενικό Σύστημα Υγείας έχει πετύχει τους στόχους του ή όχι, μέσα από την δική τους εμπειρία, καθώς και να συγκρίνουν τις καταστάσεις, πώς έχουν διαμορφωθεί σήμερα, σε σχέση με πριν την εφαρμογή του ΓεΣΥ.

Ο Μάριος Κουλούμας και ο Δημήτρης Λαμπριανίδης, ήταν εξ αρχής ανάμεσα σε αυτούς που πρωτοστάτησαν και εργάστηκαν από το δικό τους μετερίζι, λόγω των θέσεων που κατείχαν ως εκπρόσωποι των ασθενών στην εφαρμογή του ΓεΣΥ. Σήμερα, βρίσκονται ανάμεσα στους χιλιάδες ασθενείς που απολαμβάνουν τα πολλαπλά οφέλη, που έφερε μαζί της η εφαρμογή του ΓεΣΥ, μιλούν στον REPORTER και αξιολογούν τα δεδομένα, όπως αυτοί τα έζησαν. Μιλούν για τα θετικά του συστήματος και για τα προβλήματα που έχουν εντοπίσει οι ίδιοι τα τελευταία τρία χρόνια, με τις απόψεις τους να συγκλίνουν σε πολλά, αλλά να υπογραμμίζουν ένα σημείο ξεκάθαρα. Το ΓεΣΥ δεν έδωσε στους ασθενείς απλά την επιλογή σε θεραπείες και παρόχους. Αυτό που πέτυχε πάνω από όλα, είναι να ασφάλισε όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες. 

«Έχει καταργήσει τις τρομερές διακρίσεις δεκαετιών»

Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Ασθενών Κύπρου, Μάριος Κουλούμας, ερωτηθείς για το τι έχει αλλάξει τα τελευταία τρία χρόνια, υπέδειξε πως υπάρχει μεγάλη διαφορά σήμερα, σε σχέση με το 2019, καθώς το Γενικό Σχέδιο Υγείας έχει καταργήσει τις τρομερές διακρίσεις δεκαετιών.

«Έχει φέρει μία τρομερή αλλαγή στον τρόπο παροχής υπηρεσιών υγείας, που πλέον είναι μία ανθρωποκεντρική προσέγγιση, μία ισότιμη πρόσβαση  ανεξαρτήτως εισοδημάτων και οποιωνδήποτε άλλων παραμέτρων που έχει ένας άνθρωπος. Άρα, η διαφορά είναι πάρα πολύ μεγάλη, με σεβασμό στα αναφαίρετα δικαιώματα των ασθενών, που είναι η ισότιμη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας».

Όταν κλήθηκε να ξεκαθαρίσει τι θέλησε να πει με τις διακρίσεις δεκαετιών, ο κ. Κουλούμας επεσήμανε πως με το ΓεΣΥ έχει έρθει αλλαγή στον τρόπο ασφάλισης, αφού πλέον όλοι οι πολίτες, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης, είναι ασφαλισμένοι για τα θέματα υγείας.

«Είτε είναι άνεργοι, είτε είναι χαμηλοσυνταξιούχοι, όλοι οι πολίτες είναι ασφαλισμένοι. Κάτι που για πάρα πολλούς από εμάς, είτε λόγω χρόνιων παθήσεων, είτε λόγω οικονομικής επιφάνειας, δεν μπορούσαν να ασφαλιστούν. Δεύτερο, είχε πλέον δώσει πρόσβαση σε όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως εισοδημάτων, πρόσβαση σε όλο το φάσμα της υγείας. Έχει καταργήσει αυτό το τείχος που υπήρχε μεταξύ κρατικού και ιδιωτικού τομέα».

Εξήγησε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών, προ ΓεΣΥ, δεν είχε άλλη επιλογή από το να προσφύγει στα δημόσια νοσηλευτήρια και να στοιβαχθεί σε πελώριες λίστες αναμονής, σε αντίθεση με τους οικονομικά εύπορους ή τους ασφαλισμένους, που επέλεγαν τον ιδιωτικό τομέα.  

«Το ΓεΣΥ έχει ενοποιήσει τον τομέα της υγείας, έχει καταργήσει το τείχος μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και τις διακρίσεις, ότι οι χρόνιοι πάσχοντες που στοιβάζονταν στον δημόσιο τομέα και στις λίστες αναμονής και παρακαλούσαν για να λάβουν υπηρεσίες υγείας. Σήμερα δεν υπάρχει αυτό, είναι όλοι ασφαλισμένοι και έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και υπάρχει και επιλογή. Η δύναμη πλέον είναι στον ασθενή, ο οποίος μπορεί να επιλέγει. Έχουμε δει αυτά τα τρία χρόνια, ότι πραγματικά η δύναμη είναι στον ασθενή».

Φυσικά, δεν μπορούσε να παραλείψει την αναφορά σε προβλήματα που έχουν καταγράψει ως ασθενείς, τονίζοντας πως το ΓεΣΥ είναι ένας ζωντανός οργανισμός και είναι λογικό να παρουσιάζει προβλήματα.

«Προβλήματα αντιμετωπίζουμε και θα συνεχίσουμε να τα αντιμετωπίζουμε, μέχρι να ομαλοποιηθεί το σύστημα και να αποδίδει αυτό που προσδοκούμε. Το ΓεΣΥ ουδέποτε θα είναι το τέλειο, πάντα θα υπάρχουν εξελίξεις, πάντα θα υπάρχει ανάγκη για βελτίωση και ποτέ δεν θα εκλείψουν τα προβλήματα, αλλά αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε ένα νέο περιβάλλον, εντελώς νέο, έχει αναποδογυριστεί ο τομέας της υγείας».

Ο κ. Κουλούμας ξεκαθάρισε πως το Γενικό Σύστημα Υγείας έχει πετύχει να φέρει στην επιφάνεια προβλήματα που κάποιοι επιμελώς έκρυβαν κάτω από το χαλί τόσα χρόνια, ενάντια στο συμφέρον των ασθενών, όπως είναι οι ελλείψεις, οι παραλήψεις, η αδράνεια δεκαετιών στον τομέα της υγείας.

«Είναι προβλήματα που αφορούν στα φάρμακα, είναι η πρόσβαση σε αυτά, που ακόμη το αντιμετωπίζουμε επειδή δεν έχουν ακόμη ενταχθεί όλα τα φάρμακα στο σύστημα, είναι θέματα πρόσβασης, προβλήματα που αφορά στους προσωπικούς ιατρούς, τους ειδικούς ιατρούς, τη νοσοκομειακή φροντίδα και προβλήματα που αφορούν την ποιότητα. Κάποιοι δεν θέλουν να ανοίξουν το θέμα της ποιότητας, επειδή σημαίνει έλεγχος, πρωτόκολλα, κατευθυντήριες οδηγίες και όλοι θα πρέπει να δουλεύουν σε ένα ειδικό πλαίσιο ελέγχου, κάτι που κάποιοι δεν θέλουν να εφαρμοστεί στην Κύπρο. Όλα έχουν αποδειχθεί μέσα από το ΓεΣΥ και σε κάποια στιγμή θα γίνει και στην Κύπρο, όπως γίνεται σε όλες τις χώρες της ΕΕ, θα καταρτιστούν σώματα για έλεγχο και μιλούμε για έλεγχο σε όλα τα επίπεδο και στις υπηρεσίες που προσφέρονται, αλλά και στους πάροχους, οι οποίοι πρέπει να ελέγχονται και πρέπει ο ασθενής να νιώθει ότι υπάρχουν αυτοί οι έλεγχοι και προσφέρεται μία ποιοτική και ασφαλή υγεία προς όλους».

Στο ερώτημα εάν κρίνει ως επιτυχημένο μέχρι σήμερα το ΓεΣΥ ο κ. Κουλούμας απάντησε πως, «είναι πετυχημένο, είναι εξαιρετικό το σύστημα υγείας. Έχει φέρει πολλαπλά οφέλη προς όλους τους πολίτες. Υπάρχουν προβλήματα, κενά, ελλείψεις, όμως βρισκόμαστε σε ένα διάλογο και ασκούμε πιέσεις, ώστε να βελτιωθούν. Από εκεί και πέρα, το ΓεΣΥ δεν είναι μία μεταρρύθμιση από μόνη της, είναι ένα puzzle με πολλά κομμάτια. Το μεγαλύτερο είναι το ΓεΣΥ. Από εκεί και πέρα, αν δεν εφαρμόσουμε τα άλλα κομμάτια, δεν θα έχουμε εκείνο που προσδοκούμε. Εμείς πιέζουμε την Κυβέρνηση και την Βουλή και όλους τους αρμόδιους, να εφαρμοστούν θεσμοί που υπάρχουν σε όλες τις χώρες του κόσμου.

«Ευλογία για την χώρα μας ότι ξεκίνησε το ΓεΣΥ»

Και από τη δική του πλευρά, ο πρόεδρος της Οργάνωσης Παραπληγικών Κύπρου, Δημήτρης Λαμπριανίδης, επεσήμανε τη δυνατότητα που έδωσε το ΓεΣΥ στους ασθενείς να επιλέγουν την θεραπεία που θα λάβουν και τον γιατρό από τον οποίο θα λάβουν υπηρεσίες υγείας.

«Προηγουμένως εξαρτιόμασταν, σχεδόν αποκλειστικά από τα δημόσια νοσηλευτήρια, ειδικά όσοι δεν είχαμε είτε ασφάλεια υγείας, είτε τα χρήματα για να πληρώνουν στον ιδιωτικό τομέα. Θεωρώ ότι ήταν ευλογία για τη χώρα μας ότι ξεκίνησε το ΓεΣΥ πριν την πανδημία, αφού διαφορετικά δεν θα μπορούσαμε να λάβουμε υπηρεσίες υγείας και θα βλέπαμε κόσμο να πεθαίνει στους δρόμους, επειδή δεν θα είχαν πρόσβαση στα ιδιωτικά νοσηλευτήρια, ενώ τα δημόσια ήταν κλειστά για να προσφέρουν υπηρεσίες και περίθαλψη σε ασθενείς με κορωνοϊό».

Ο κ. Λαμπριανίδης ξεκαθάρισε πως υπάρχουν προβλήματα που χρονολογούνται, τα οποία είναι τα κακά αγκάθια που διατήρησαν και συντηρούν αρμόδιοι, αφήνοντας αιχμές κατά του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου.  

«Είναι αδιανόητο στη χώρα μας, ένας γιατρός, αφού πάρει την άδεια να εξασκεί το επάγγελμα, ποτέ ξανά δεν αξιολογείται αν διατηρεί τις ικανότητες να εξασκεί το επάγγελμα και πόσο πετυχημένα εξασκεί το επάγγελμά του. Θεωρούμε ότι είναι τεράστια τα ελλείμματα στον τομέα της ποιότητας και αυτά προϋπήρχαν του ΓεΣΥ και δεν είναι δικά του προβλήματα, απλά τα φανέρωσε».

Κληθείς να ξεκαθαρίσει τις βολές προς τον ΠΙΣ, ο πρόεδρος της ΟΠΑΚ υπέδειξε πως ο ιατρικός σύλλογος δεν έχει ασχοληθεί για θα θέματα ποιότητας και πώς και πότε θα εφαρμοστούν πρωτόκολλα που θα προστατεύουν την ποιότητα και τους ασθενείς.

«Ο ΠΙΣ ποτέ δεν έχει ασχοληθεί με το πώς θα διαχωρίζουν τους πολλούς επαγγελματίες και ικανότατους ιατρούς, από την μειονότητα που προκαλούν προβλήματα και δεν παρέχουν σωστές υπηρεσίες. Αυτό προϋπήρχε του ΓεΣΥ. Πέραν από αυτό, ένα άλλο πρόβλημα που εντοπίζουμε, συχνά, είναι οι κακές συμπεριφορές προς τους ασθενείς, από τους επαγγελματίες υγείας, περισσότερο στα νοσοκομεία του ΟΚΥπΥ. Για οποιαδήποτε προβλήματα υπάρχουν, οι ασθενείς πληρώνουν για να παίρνουν υπηρεσίες υγείας και ο κάθε επαγγελματίας υγείας έχει υποχρέωση να συμπεριφέρεται με σεβασμό και αξιοπρέπεια προς τον κάθε ασθενή και την οικογένειά του. Είναι πολύ σημαντικό πώς θα συμπεριφερθεί ένας επαγγελματίας υγείας προς τον ασθενή. Ακόμη κι αν κάποιος πεθαίνει, οφείλουμε να προστατεύσουμε την αξιοπρέπειά του και να τον αντιμετωπίσουμε με αξιοπρέπεια και ανθρωπιά».

Ο κ. Λαμπριανίδης θέλησε να κακίσει και το γεγονός ότι οι διορθωτικές ενέργειες για το ΓεΣΥ κινούνται πολύ αργά, υποδεικνύοντας πως ο ΟΑΥ δεν έχει αγοράσει τεχνική υποστήριξη για να λύσει τα προβλήματα ή κενά που παρουσιάζονται και επιτρέπουν εκμετάλλευση από κάποιους του συστήματος.

«Θυμόμαστε όλοι ότι ο ΠΙΣ αρνείτο να συνεργαστεί με τον ΟΑΥ πριν την εφαρμογή του ΓεΣΥ και θα ήταν πολύτιμη η βοήθεια του ΠΙΣ και η διάθεση συνεργασίας για να ξεκινήσει το σύστημα υγείας καλύτερα. Όλοι θυμόμαστε τις αντιδράσεις κι τον πόλεμο που είχε δεχτεί το μονοασφαλιστικό σύστημα, που δεν ήταν απόφαση δική μας, ήταν απόφαση παγκοσμίου κύρους οργανισμών που έκαναν μελέτες και πήραν αυτή την απόφαση».

Στο ερώτημα εάν κρίνει ως επιτυχημένο μέχρι σήμερα το ΓεΣΥ ο κ. Λαμπριανίδης απάντησε πως, «είναι σε μεγάλο βαθμό πετυχημένο, με όλα τα προβλήματα που υπάρχουν και οφείλει ο ΟΑΥ να κινείται πολύ πιο γρήγορα για να λύνει προβλήματα. Εντοπίζουμε μία καθυστέρηση να επιλύει προβλήματα και να αλλάξουν διαδικασίες. Επιπλέον, μας ανησυχεί ιδιαίτερα η αυτονόμηση των δημόσιων νοσηλευτηρίων και ότι δεν έχουν λειτουργήσει τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία. Θα είναι τεράστιο βήμα προόδου για την δημόσια υγεία. Πρέπει να είναι ψηλά στις προτεραιότητες του κράτους. Θέλω να ευχαριστήσω τους επαγγελματίες υγείας, που με σεβασμό και ενσυναίσθηση μας βοηθούν, μας εξυπηρετούν. Όλους τους επαγγελματίες υγείας».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

• Κ. Ιωάννου: Η δύσκολη περίοδος εφαρμογής και οι προκλήσεις για το ΓεΣΥ
• Τρία χρόνια ΓεΣΥ-Οι αριθμοί, η αναβάθμιση και η αντιμετώπιση των καταχρήσεων
• Η επιμονή Σιζόπουλου να αλλάξει το ΓΕΣΥ και τα ερωτήματα για την Επιτροπή Υγείας