«Ο εθελοντισμός είναι ανιδιοτελής προσφορά προς το συνάνθρωπο και την κοινωνία»

«Οι εθελοντές δεν πληρώνονται, όχι επειδή δεν το αξίζουν, αλλά επειδή η αξία τους είναι ανεκτίμητη», είχε πει κάποτε η Sherry Anderson και αποτελεί μία έκφραση που αντανακλά την αλήθεια για τον εθελοντισμό. «Ο εθελοντισμός είναι τρόπος ζωής. Το θέλεις και το κάνεις, δεν σου το επιβάλλει κάποιος. Είναι εσωτερική ανάγκη, για να δεις και να βοηθήσεις τον συνάνθρωπό σου. Είναι ανιδιοτελής προσφορά προς τον συνάνθρωπο και την κοινωνία. Είναι υλοποίηση αγάπης ο εθελοντισμός», περιέγραψε από τη δική του πλευρά ο κ. Ανδρέας Σεργίου.

Μπορεί το όνομά του να μην χτυπά καμπανάκι, ειδικά αν κάποιος δεν ασχολείται με τον εθελοντισμό, όμως για τα άτομα που εδώ και χρόνια προσφέρουν, χωρίς κάποιος να τους το έχει ζητήσει, το όνομα Ανδρέας Σεργίου αποτελεί σταθμό. Όχι μόνο για τις δράσεις του, αλλά και για τα χρόνια προσφοράς που κουβαλά στην πλάτη του.

Σήμερα είναι 80 ετών, αλλά άρχισε να ασχολείται με τον εθελοντισμό από τα παιδικά του χρόνια. Τότε που ήταν μικρός και τον έβαζε η μητέρα του να παίρνει φαγητό στους άπορους συγχωριανούς του στην Κοντέα. Υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος πίσω από το ΣΚΕ Ξυλοτύμπου, αλλά και πίσω από Επαρχιακό Συντονιστικό Σώμα Εθελοντών της Λάρνακας.

«Με τον εθελοντισμό ασχολήθηκα από πολύ μικρός. Αφορμή ήταν η νοοτροπία και η κουλτούρα που υπήρχε στο σπίτι μου. Η μητέρα μου, όταν ήμουν 8 χρόνων και πάνω και μέχρι τα 15 με έστελνε να πάρω φαγητό στις φτωχές οικογένειες της γειτονιάς και στον παππού μου, του έπαιρνα μαγειρευτό φαΐ να φάει. Με αυτό τον τρόπο έχει δημιουργηθεί μία φιλανθρωπική διάθεση, έναντι στις ευάλωτες ομάδες. Από εδώ ξεκινούν οι καταβολές που είχα με τον εθελοντισμό.

Στο Σώμα Εθελοντών κατατάχθηκα πολύ αργότερα. Το 1968 ιδρύσαμε το ΣΚΕ, Συμβούλιο Κοινοτικού Εθελοντισμού, στην Κοντέα. Ήρθαν από το Γραφείο Ευημερίας και τότε ήμουν ένας από τους παράγοντες της κοινότητας και μου ζήτησαν να βοηθήσω στην δημιουργία του Συμβουλίου Κοινοτικής Ευημερίας και μετά άλλαξε όνομα. Ιδρύσαμε το ΣΚΕ με απώτερο σκοπό να στηρίξουμε την ευημερία στην κοινότητα της Κοντέας.

Μετά την εισβολή, ήρθα και κατοίκησα στην Ξυλοτύμπου και άνθρωποι από το γραφείο ευημερίας, που έφυγαν από την Αμμόχωστο και ήταν στην Λάρνακα και μου ζήτησαν να βοηθήσω να ιδρυθεί το ΣΚΕ στην Ξυλοτύμπου. Όμως, οι συνθήκες δεν ήταν κατάλληλες να δημιουργηθεί ΣΚΕ το 1974 στην Ξυλοτύμπου και όταν ωρίμασαν οι συνθήκες, γύρω στο 1985, αποφασίσαμε να κάνουμε μια προσπάθεια».

Η ίδρυση του παιδοκομικού σταθμού από το μηδέν

Ο κ. Ανδρέας ήταν από τους πρωτεργάτες, που συνέβαλαν στο να ιδρυθεί ο παιδοκομικός σταθμός της Ξυλοτύμπου. Ένας σταθμός, που δεν είχε καθόλου υποδομές, αφού οι εθελοντές τον ετοίμασαν από το μηδέν.

«Αρχίσαμε τις προσπάθειες για την ίδρυση ενός παιδοκομικού σταθμού, επειδή οι κοινωνικές ανάγκες μας ωθούσαν προς αυτή την κατεύθυνση. Χρειαζόταν η μητέρα να βγει στην αγορά εργασίας, όμως δεν υπήρχαν οι δομές για βοηθηθούν. Γι’ αυτό εργαστήκαμε με πολύ ζήλο, κάναμε προεργασία, να κάνουμε έρευνα να φανεί ότι ήταν βιώσιμο να φτιάξουμε παιδοκομικό σταθμό και στη συνέχεια προχωρήσαμε με την ίδρυση του ΣΚΕ μας το 1992, για να μπορεί να διαχειρίζεται τα προβλήματα που προκύπτουν.

Έχουμε ένα εξαίρετο παιδοκομικό σταθμό που προσφέρει πολλή δουλειά, σε αρκετά καλές υποδομές, που έγιναν εκ του μηδενός. Έγιναν από εισφορές, από λαχεία. Στη συνέχεια, προωθήθηκα στο Επαρχιακό της Λάρνακας, αφού ήμουν στο ΣΚΕ της Ξυλοτύμπου. Εκεί ενισχύσαμε το Επαρχιακό της Λάρνακας, του οποίου είμαι πρόεδρος. Προωθήσαμε και κάναμε καλύτερα συνέδρια, έγινα και πρόεδρος από το 2012 και από εκείνη τη θέση προωθώ τις θέσεις των εθελοντών και ασχολούμαστε πλέον με μεγάλες εκστρατείες που γίνονται παγκύπρια καθώς επίσης και με άλλες δραστηριότητες ολόχρονα, για να βοηθήσουμε περιπτώσεις που μας στέλνει το Γραφείο Ευημερίας για να βοηθήσουμε.

Εμείς στην Ξυλοτύμπου έχουμε ένα οίκημα, που σήμερα κοστολογείται 1 εκ. ευρώ για να λειτουργήσει βρεφοπαιδοκομικός, παιδοκομικός σταθμός και κέντρο απασχόλησης παιδιών, που είναι για παιδιά νηπιαγωγείων και δημοτικών, που οι γονείς τους μας τα εμπιστεύονται, επειδή δεν έχουν που να τα αφήσουν, για να τα προστατεύσουμε και να τα καθοδηγήσουμε. Για να γίνει αυτό το κτίριο, χρειάστηκαν θυσίες. Χρειάστηκε να τρέξουμε σε όλη την επαρχία και παγκύπρια. Βάλαμε δύο φορές σε λαχείο δώρο αυτοκίνητο. Κινηθήκαμε τα βράδια σε όλη τη Λάρνακα, από τον προσωπικό μας χρόνο, για να μαζέψουμε αυτά τα χρήματα. Σήμερα, αυτός ο χώρος μας λύνει τα προβλήματά μας».

Το ταμείο αλληλεγγύης και η προσφορά στους ασθενείς

«Έχουμε ανάγκη από οίκημα στη Λάρνακα, για το Επαρχιακό Συντονιστικό Σώμα Εθελοντισμού. Αγωνιζόμαστε για να κάνουμε οίκημα και έχουμε δυσκολίες. Δεν μπορούμε να κάνουμε έρανο επειδή ο περί εράνων νόμος, δεν προνοεί να φοροαπαλλάσσονται χρήματα και να παίρνεις εισφορές από τις εταιρείες ή από τον κόσμο, για να βοηθήσεις στον σκοπό αυτό. Στη Λάρνακα έχουμε ταμείο αλληλεγγύης, στην Ξυλοτύμπου έχουμε το φιλανθρωπικό ταμείο του ΣΚΕ. Το ταμείο αλληλεγγύης δημιουργήθηκε από τις εισφορές που μας έχουν δώσει διάφοροι. Στην Ξυλοτύμπου όμως, υιοθετήσαμε μία άλλη κατάσταση, η κοινότητα μας εμπιστεύτηκε και παίρνουμε εισφορές από κάποιες κυρίες, 20-40,000 ευρώ το χρόνο. Αυτά τα χρήματα χρησιμοποιούνται για να βοηθούμε ασθενείς.

Αυτό το ταμείο λειτουργεί τα τελευταία 30 χρόνια. Προσέφερε μεγάλα ποσά σε οικογένειες που το είχαν ανάγκη. Για παράδειγμα, ένας καρκινοπαθής ήθελε να πάει στην Αγγλία, για θεραπεία και δώσαμε και 1,000 και 2,000 και 4,000 και 5,000 ευρώ, για να βοηθήσουμε αυτή την προσπάθεια. Ένα άλλο παράδειγμα, ένας ασθενής που έκανε θεραπεία στην Κύπρο, στο Ογκολογικό και βοηθούσαμε για να μεταφερθεί εκεί».

Η γυναίκα του γιατρού που ήθελε να νιώσει καλά με τον εαυτό της…

Ο κ. Ανδρέας, συνεχίζοντας την κουβέντα μας, αναφέρθηκε και σε ένα παράδειγμα, μίας γυναίκας που ήθελε να νιώσει καλά κι έτσι ενεπλάκη με τον εθελοντισμό.

«Ήρθαν πολλά άτομα που ήταν προσκολλημένοι και αφοσιωμένοι με τον εθελοντισμό. Υπήρχαν και άτομα, που είναι απλοί. Για παράδειγμα γυναίκα γιατρού, η οποία για να ηρεμίσει και να νιώθει καλά με τον εαυτό της και τη συνείδησή της, συντρόφευε άτομα τρίτης ηλικίας, τους έκανε παρέα και τους έδινε το κουράγιο να συνεχίσουν τη ζωή τους».

Ο κ. Ανδρέας ήθελε να ξεκαθαρίσει ένα πράγμα. Οι άνθρωποι που λαμβάνουν βοήθεια, πάνω από όλα, το κάνουν με αξιοπρέπεια. Δεν θέλουν να τους λυπάται ο κόσμος, αφού δεν είναι για λύπηση.

«Οι άνθρωποι, πάνω από όλα έχουν την αξιοπρέπειά τους. Ένας αξιοπρεπής άνθρωπος δεν θα φτάσει στο σημείο να σε εκλιπαρεί για βοήθεια. Όμως, θα πρέπει να έχεις τις κεραίες σου ανοιχτές και να παίρνεις μηνύματα ότι υπάρχουν άτομα στο δίπλα σπίτι, στο παραπάνω σπίτι, η οικογένεια δίπλα που της έτυχε μία ασθένεια, μία καταστροφή, χρειάζεται βοήθεια και πρέπει οπωσδήποτε να τους πλησιάσεις και να κάνεις ό,τι μπορείς για να απαλύνεις τον πόνο και τις κοινωνικές ανάγκες που έχει. Μπορεί να έχει παιδάκια που πεινούν, μπορεί να έχουν ασθένειες. Εσύ πρέπει να είσαι πάντοτε δίπλα τους, για να τους βοηθάς.

Ο εθελοντισμός είναι δείκτης του πολιτισμού και της ευημερίας μίας κοινωνίας. Όταν μία κοινωνία πάει καλά, θα φανεί αυτό από τον πολιτισμό και την ευημερία της. Επίσης, ο εθελοντισμός είναι τρόπος ζωής. Το θέλεις και το κάνεις, δεν σου το επιβάλλει κάποιος. Είναι εσωτερική ανάγκη, για να δεις και να βοηθήσεις τον συνάνθρωπό σου. Είναι, επίσης, ανιδιοτελής προσφορά προς τον συνάνθρωπο και την κοινωνία. Είναι υλοποίηση αγάπης ο εθελοντισμός.

Ακόμη και στη θρησκεία μας, την ορθοδοξία, η πεμπτουσία της είναι ο εθελοντισμός. Ο Χριστός δεν υποχρέωσε κανένα να τον ακολουθήσει. Εθελοντικά το έκαναν. Δεν ήθελε να έχουν συμφέροντα. Επίσης, εθελοντισμός είναι ανιδιοτελής προσπάθεια να ονειρευτείς και να φτιάξεις ένα καλύτερο κόσμο. Να νοιάζεσαι, να αγαπάς και να το δείχνεις με την κάθε σου πράξη. Αυτά είναι κάποια πράγματα, τα οποία βίωσα μέσα από τον εθελοντισμό και με κάνουν αρκετές φορές να νιώθω ευτυχισμένος. Όταν παίρνεις, γεμίζουν τα χέρια σου. Όταν δίνεις γεμίζει η ψυχή σου. Η ψυχή σήμερα το έχει ανάγκη, επειδή είναι ταλαιπωρημένη η ψυχή του ανθρώπου με τα πολλά δεινά που συμβαίνουν. Υπάρχει η ανάγκη για ανάπαυση και για να γίνει αυτό πρέπει να δώσεις, να προσφέρεις».

«Χρειάζονται άνθρωποι με όραμα»

Το μέλλον του εθελοντισμού, όπως το περιέγραψε ο κ. Ανδρέας, δεν χρειάζεται πολλά, παρά μόνο ένα πράγμα. Όραμα.

«Αυτό που έχει σημασία είναι ότι χρειάζονται άνθρωποι με οράματα. Μόνο με ένα όραμα μπορούσε να γίνει ο παιδοκομικός σταθμός στην Ξυλοτύμπου εκ του μηδενός. Μας βοήθησε το κράτος, δεν μπορούμε να μην το αναφέρουμε. Μας έδωσε χορηγίες. Αλλά κάναμε δάνεια προσωπικά, για να γίνει. Ο Ανδρέας Σεργίου έβαλε την υπογραφή του σε μεγάλα δάνεια, για την εποχή του 1980, 10,000 και 20,000 λίρες, για να χτιστούν αυτά τα πράγματα. Χρειαζόμαστε ανθρώπους με θυσιαστική αγάπη, να θυσιάζονται, για να μπορέσουμε να λύσουμε τις κοινωνικές ανάγκες που υπάρχουν».

«Από μικρή, με έπαιρνε η μητέρα μου για να προσφέρω»

Για τη σχέση της με τον εθελοντισμό και πώς ξεκίνησε να προσφέρει στου μη έχοντας, μας μίλησε και η κα. Μελανή Κουρσάρου. Το έκανε κάπως διστακτικά, αφού δεν της αρέσει να μιλά πολύ για αυτά τα πράγματα. Όπως μας εξήγησε, προτιμά να προσφέρει σε όσους το έχουν ανάγκη, χωρίς τα φώτα να είναι στραμμένα πάνω της.

«Έχει περίπου τέσσερα χρόνια που ασχολούμαι με τον εθελοντισμό. Υπήρχε πάντα η αφορμή, αλλά δεν είχα πολύ χρόνο για να ασχοληθώ. Πριν από πέντε χρόνια, σταμάτησα από τη δουλειά μου, επειδή ιδιωτικοποιήθηκε η εταιρεία στην οποία δούλευα, οπότε είχα πολύ χρόνο και αποφάσισα να κάνω αυτό που ήθελα πάντα. Να προσφέρω σε αυτούς τους ανθρώπους που το έχουν ανάγκη, με όποιο τρόπο μπορώ.

Από μικρή, η μητέρα μου με έπαιρνε να δούμε κάποιους φίλους της που είχαν προβλήματα, να τους πάρουμε ένα πιάτο φαΐ και όλα αυτά καταγράφονται στο μυαλό σου. Πιστεύω αυτό με βοήθησε να θέλω να ασχοληθώ περαιτέρω με τον εθελοντισμό.

Ήξερα πάντα για το Σώμα Εθελοντών και είχα και φίλες οι οποίες ήταν εθελόντριες. Όταν αποφάσισα να ασχοληθώ, τηλεφώνησα στην συντονίστρια του Επαρχιακού Σώματος στη Λεμεσό και εντάχθηκα στο Σώμα. Είμαι πολύ τυχερή για όλο αυτό που κάνω».

Η βοήθεια στους ασθενείς του νοσοκομείο Λεμεσού

«Στις πρώτες μου δράσεις πήγαινα με το Σώμα Εθελοντών στο Ογκολογικό Τμήμα Λεμεσού. Πριν την πανδημία, πήγαινα μία φορά την εβδομάδα και πρόσφερα ποτά σε ανθρώπους που ήταν εκεί, είτε ήταν άρρωστοι, είτε συγγενείς. Περισσότερη βοήθεια ήθελαν οι συγγενείς. Τους προσφέραμε χυμό, καφέ, ένα ποτό και εφημερίδες, που μας τις πρόσφεραν δωρεάν. Τις δίναμε σε εκείνους τους ανθρώπους. Ήταν μία πρωτόγνωρη εμπειρία, ξεχωριστή, όμως δεν είναι εύκολο να το κάνεις, επειδή οι άνθρωποι υπέφεραν και έβλεπες όλο τον πόνο συγκεντρωμένο.

Έχω γράψει, σε ένα μικρό διήγημα, όσα έζησα την πρώτη μέρα που πήγα μόνη μου στο νοσοκομείο. Τις άλλες φορές πήγαινα με άλλα άτομα του Σώματος, μέχρι να μάθω την κατάσταση. Κάθε φορά ήταν και διαφορετική, ήταν άνθρωποι που ήθελαν βοήθεια. Τα περιστατικά ήταν πολλά. Το ονόμασα μία βόλτα. Μπήκα μία φορά σε ένα δωμάτιο, ήταν ένας κύριος που δεν μιλούσε και δίπλα του ήταν η ξένη κοπέλα που τον φρόντιζε. Τον ρώτησα αν ήθελε καφέ, χυμό, κάτι να πιεί και μου είπε ότι δεν ήθελε τίποτα. Δεν έφυγα, του είπα ότι είχα εφημερίδα για να διαβάσει και μέσα σε δέκα λεπτά τον είδα να κάθεται στο κρεβάτι και να διαβάζει και να μου λέει ιστορίες. Για μένα αυτό ήταν μία νίκη, να καταφέρεις τον άνθρωπο να βγει από τη θλίψη του, να ξεφύγει και να ξεχαστεί, να χαμογελάσει. Αυτό ήταν πολύ σπουδαίο».

Κάθε φορά που βοηθούμε, εκείνο που αισθάνεσαι είναι ευγνωμοσύνη. Αναπτύσσεις βέβαια και μία άλλη σχέση με αυτά τα άτομα. Για παράδειγμα, στις γιορτές θα μιλήσεις μαζί τους, ένα χρόνια πολλά θα το ανταλλάξετε, θα πιείτε ένα καφέ. Είναι πιθανό να περάσεις και γιορτές μαζί με αυτά τα άτομα. Εμένα μου έτυχε. Τους έφερα στο σπίτι μου και περάσαμε τις γιορτές μαζί».

Εκτός από την προσφορά στους ασθενείς του Νοσοκομείου Λεμεσού, η κα. Κουρσάρου προσφέρει τις υπηρεσίες της και σε νηπιαγωγείο, αλλά βοηθά και όσους το έχουν ανάγκη, αλλά δεν έχουν κάποιο να τους σταθεί.

«Τα τελευταία 3-3,5 χρόνια πηγαίνω σε ένα νηπιαγωγείο, που στεγάζεται στο παλιό νοσοκομείο Λεμεσού και βοηθώ εκεί τις κυρίες, να φροντίσουμε τα παιδιά, να παίξουμε μαζί τους, να κάνουμε κάποιες δράσεις. Είναι παιδιά με ιδιαιτερότητες και είναι μία άλλη σπουδαία εμπειρία. Φιλοξενούνται παιδιά από έντεκα μηνών μέχρι έξι ετών. Αυτές είναι οι δράσεις με τις οποίες ασχολούμαι.

Κάνουμε και κάποια άλλα πράγματα. Παίρνουμε φάρμακα κάποιων ανθρώπων από το νοσοκομείο, παίρνω κάποιους ανθρώπους, που το έχουν ανάγκη, για ψώνια στο σούπερ μάρκετ. Υπάρχουν άτομα που δεν έχουν κάποιο δίπλα τους και εξαρτώνται από τους εθελοντές. Κάποιοι έχουν παιδιά, αλλά αυτά τα παιδιά είναι απασχολημένα και δεν έχουν χρόνο για να ασχοληθούν και να βοηθήσουν τους γονείς τους. Κάποιοι από αυτούς δεν οδηγούν κι όλας, δεν μπορούν να μετακινηθούν για να πάνε για ψώνια, να πάνε σε υπηρεσίες, για να κάνουν τις δουλειές τους. Υπάρχουν άνθρωποι που χρειάζονται αρκετή βοήθεια.

Στους ανθρώπους που τους παίρνουμε τα φάρμακα, επειδή γίνεται είτε μία φορά το μήνα, είτε μία φορά την εβδομάδα, περιμένουν πότε θα πάμε. Μιλούμε όμως για ανθρώπους με αξιοπρέπεια. Πρέπει να έχουμε και ένα επίπεδο ως άνθρωποι. Πρέπει να το κάνεις και διακριτικά και με ευγένεια και ακόμη αν γίνεται, να μην το ξέρει και κανένας, είναι ακόμη καλύτερα.

Υπάρχουν άνθρωποι που χρειάζονται βοήθεια, που να είναι δίπλα μας και να μην το ξέρουμε. Να χρειάζονται να τους πεις μια καλημέρα, να τους ενθαρρύνεις όταν δεν είναι καλά. Είναι όμορφο συναίσθημα να προσφέρεις. Ακόμη και μία καλημέρα να πεις του άλλου, ίσως να φτιάξεις την μέρα του και να την κάνεις καλύτερη. Όλοι μπορούμε να το κάνουμε αυτό. Χρειάζεται μόνο καλή διάθεση και θέληση».

Ο εθελοντισμός στην Κύπρο του 2022

«Πιστεύω ότι ο εθελοντισμός στην Κύπρο είναι σε καλή κατάσταση. Έχω γνωρίσει αρκετό κόσμο που ασχολείται. Εγώ άργησα να μπω στον εθελοντισμό και με λυπεί λίγο αυτό, όμως υπάρχουν άνθρωποι που προσφέρουν αθόρυβα. Δεν χρειάζονται και πολλά πράγματα. Δεν χάνεις τίποτα με το να προσφέρεις. Αντιθέτως, κερδίζεις και παίρνεις περισσότερα από όσα δίνεις».

Το μήνυμα με παραλήπτες όλους

«Όλοι μπορούμε να προσφέρουμε, έστω και λίγο από τον χρόνο μας, για να βοηθήσουμε τους συνανθρώπους μας που το έχουν ανάγκη. Αρκεί και ένας καλός λόγος, για να φτιάξει η μέρα κάποιου. Όλοι μπορούμε να δώσουμε κάτι και αυτό που παίρνεις είναι πολύ περισσότερο από αυτό που δίνεις. Αυτό το λέω με σιγουριά».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

• Η απόφαση στιγμής που άλλαξε τα πάντα-Ο εθελοντισμός και η σχέση ζωής
• «Κάποιοι δεν έχουν όσα εμείς θεωρούμε δεδομένα... Είναι χρέος μας να βοηθούμε»
• Η πρωτοβουλία εθελοντών που ζεσταίνει καρδιές χαρίζοντας μία κουβέρτα
• Η Κύπρια που βραβεύτηκε από τη Βασίλισσα για την εθελοντική της προσφορά