Ουκρανία, όπως Κύπρος-Η εισβολή, οι κυρώσεις και η στάση των Ευρωπαίων

Πολύ νωρίς και πολύ παρακινδυνευμένη, μοιάζει αυτή τη στιγμή οποιαδήποτε προσπάθεια επιχειρείται για να ερμηνευθεί πολιτικά η εξαιρετικά ρευστή κατάσταση που δημιουργείται από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, σε σχέση με τα κυπρογενή θέματα του Κυπριακού και των ενεργειακών.  

Πέραν από τους συσχετισμούς που ορθά η λανθασμένα γίνονται ή δεν γίνονται με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο του 1974, αλλά και τη συνεχιζόμενη κατοχή που μετρά 48 χρόνια, τα ζητήματα που προκύπτουν είναι πολυσύνθετα και αυτή τη στιγμή όποια προσπάθεια ανάλυσης δεν θα είχε κανένα απολύτως νόημα.

Ωστόσο, θα μπορούσε κάποιος να ξεδιπλώσει το γεωπολιτικό σκηνικό για να καταγράψει, ποια είναι εκείνα τα ερωτήματα που μελλοντικά θα μας απασχολήσουν στη βάση όσων συνέβησαν την τελευταία εβδομάδα, από τότε δηλαδή που ο Βλαντίμιρ Πούτιν, υπέγραψε το διάταγμα για την εισβολή στα ουκρανικά εδάφη με το πρόσχημα να σωθούν οι ρωσσόφωνοι κάτοικοι των αυτόνομων περιοχών του Ντονμπας. Με πρόσχημα δηλαδή ανάλογο αυτού που επιχειρήθηκε το 1974 από τον Μπουλέτ Ετζεβίτ για την εισβολή στην Κύπρο.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν ίσως να μην ανέμενε τόσο μεγάλη αντίσταση από τον ουκρανικό λαό. Πολύ περισσότερο δεν ανέμενε τόσο μεγάλη δυναμική ομοβροντία κυρώσεων από τις δυτικές χώρες. Σε μια περίοδο που αναντίλεκτα το οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βρισκόταν εν μέσω μιας τεράστιας εσωτερικευμένης κρίσης, με τα κράτη  και τους λαούς να αμφισβητούν το κοινό ευρωπαϊκό όραμα, η εισβολή στην Ουκρανία ενεργοποίησε τα δημοκρατικά ένστικτα και των 27.

Την ώρα που οι φωνές για τη γερμανική ηγεμονία της Ε.Ε. πύκνωναν και που η αλληλεγγύη δοκιμάστηκε και τέθηκε σε ουκ ολίγες περιπτώσεις υπό αμφισβήτηση –μια εξ αυτών και στην περίπτωση της Κύπρου- οι Ευρωπαίοι ηγέτες έκαναν την ανατροπή. Κανείς δεν περίμενε, ενδεχομένως ούτε οι ίδιοι, ότι η αντίδραση τους θα ήταν αφενός άμεση και αφετέρου ομόφωνη και δυναμική εναντίον της ρωσικής εισβολής.

Μια Ευρώπη που μας συνήθισε να λειτουργεί με αναβλητικότητα με δηλώσεις που τις χαρακτήριζαν τα ευχολόγια, πλήρως νερόβραστες και απολύτως ανούσιες, αυτή τη φορά συμπεριφέρθηκε αλλιώς. Ούτε τα τεράστια συμφέροντα της Γερμανίας με τη Ρωσία, ούτε το modus vivendi των Ιταλών για πολιτική κατευνασμού, στάθηκαν ικανά να ανακόψουν την ευρωπαϊκή αντεπίθεση.

Στον ευρωπαϊκό χείμαρρο συμμετείχαν, έχοντας πλήρη γνώση των κίνδυνων του όλου εγχειρήματος, τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα, η οποία μάλιστα βρίσκεται στο στόχαστρο της Μόσχας για το γεγονός ότι ηταν από τις πρώτες χώρες που απέστειλε στο Κιεβο στρατιωτικό υλικό. Και στις δύο χώρες πάντως υπήρξαν φωνές αντίδρασης. Την ίδια ώρα στη Λευκωσία, ασκείται ανάλογη κριτική στην Κυβέρνηση για την απόφαση να συμμετέχει στο SWIFT και για τη συγκατάθεση της για να κλείσει το FIR Λευκωσίας για τα ρωσικά αεροσκάφη. Μια απόφαση πάντως, που όπως σημειώνουν τις τελευταίες ημέρες κυβερνητικοί αξιωματούχοι, ενδεχομένως να ανατραπεί, αναλόγως και το τι θα συμβεί με τις πτήσεις από τη Ρωσία προς την Τουρκία και το ψευδοκράτος. 

Ειδικότερα διάφοροι φορείς, επιχειρηματίες αλλά και πολιτικά κόμματα, εξέφρασαν την ανησυχία τους για το μέγεθος της ζημιάς που θα προκληθεί, ειδικά στον τουρισμό αλλά και τον τομέα των υπηρεσιών από αυτές τις αποφάσεις. Αναμφίβολα είναι αποφάσεις που θα φέρουν τεράστιο πλήγμα στην τοπική οικονομία με τις συνέπειες να δημιουργούν τεράστια τρύπα στα κρατικά ταμεία, αλλά και να αφήνουν ξεκρέμαστους επιχειρήσεις και εργαζόμενους.

Μπορούσε όμως η Κύπρος να δράσει διαφορετικά; Ποιο θα ήταν το μήνυμα που θα έστελνε στους τρίτους, αν ένα κράτος μέλος, που για περίπου τρία χρόνια επιζητεί κυρώσεις για τις παράνομες ενέργειες των Τούρκων σε Βαρώσι και ΑΟΖ, δεν συναινεί, λόγω οικονομικών συμφερόντων, στις κυρώσεις για την εισβολή στην Ουκρανία;

Ποια ευρωπαϊκή αλληλεγγύη θα επικαλείτο η σημερινή ή ακόμα και η μελλοντική Κυβέρνηση, σε σχέση με τα καυτά ζητήματα του μεταναστευτικού και του εποικισμού της Αμμοχώστου; Με ποια αξιοπιστία θα επαναλάμβανε ο εκάστοτε υπουργός Εξωτερικών στους ομολόγους του, την επιμονή της Κύπρου για λύση εντός των παραμέτρων του ΟΗΕ;

Ο Βλαντιμίρι Πούτιν άθελα του λειτούργησε ευεργετικά, έτσι ώστε θεμελειακές αλλαγές που οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν τολμούσαν εδώ και χρόνια, να συμβούν εν μια νυχτί. Η κοινή αμυντική πολιτική, οι αυστηρές κυρώσεις κατά κυβερνήσεων και προσώπων σε χρόνο ρεκόρ, η ομόθυμη καταδίκη χωρίς ναι μεν αλλά, υποσημειώσεις και αστερίσκους, θα κριθεί από την ιστορία. Δεν παύει όμως από το να είναι μια πραγματικότητα.

Ελλάδα και Κύπρος επέλεξαν εξ αρχής στρατόπεδο, ή καλύτερα την ορθή πλευρά της ιστορίας, όπως συνηθίζεται να λέγεται. Αναντίλεκτα το γεγονός ότι σε αυτό τον πόλεμο η Ρωσία είναι ο θύτης και η Ουκρανία το θύμα, αλλά και το γεγονός ότι στο πίσω μέρος του μυαλού όλων είναι μια επανάληψη της ιστορίας στην περιοχή μας με πρωταγωνιστή αυτή τη φορά τον Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος έτσι κι αλλιώς με κάθε ευκαιρία μας απειλεί, δεν άφηνε κανένα περιθώριο.

Σχετική ήταν η τοποθέτηση του ίδιου του Έλληνα Πρωθυπουργού στην ελληνική βουλή: «Με ποιο ηθικό πλεονέκτημα θα συζητήσομε αλληλεγγύη αν ώ μη γένιτο χρειασθεί βοήθεια από τον δυτικό κόσμο.», διερωτήθηκε ο Έλληνας Πρωθυπουργός.

Την ίδια ώρα για τη Λευκωσία παρουσιάζεται μια τεράστια ευκαιρία. Μπορεί τα συμφέροντα από τους ζάμπλουτους Ρώσους που κατέκλυσαν τη Λεμεσό να είναι τεράστια, μπορεί η σχέση της Κύπρου με τη Ρωσία να έχει ιστορικές ρίζες, ωστόσο εάν θέλουμε και στη δική μας περίπτωση να νικήσει στο τέλος το διεθνές δίκαιο, η δημοκρατία και η αλήθεια, θα πρέπει να αποδεικνύουμε με κάθε ευκαιρία πως είμαστε έτοιμοι να το υπερασπιστούμε όποιον κι αν αφορά και όσο κι αν θίγει τα οικονομικά μας συμφέροντα.

Σε αυτό το πλαίσιο η αναθεωρημένη στάση που παρουσιάζει το τελευταίο διάστημα η Λευκωσία, υπό το φως των νέων δεδομένων που προκαλεί η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αναμένεται ότι θα αναθεωρηθεί. Είναι δεδομένο πως οι αξιώσεις της Κύπρου, σε σχέση με τα τετελεσμένα των Τούρκων στο Βαρώσι, τις προκλήσεις στην ΑΟΖ και τον ρόλο της Τουρκίας στις προσπάθειες για λύση του Κυπριακού, θα εισακουστούν πλέον με μεγαλύτερη αποδοχή από τους Ευρωπαίους εταίρους, όχι τώρα εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά όταν έρθει η ώρα, ενδεχομένως τους επόμενους μήνες.

Σε αυτό το πλαίσιο βέβαια, αναμένεται και το ποιος θα είναι τελικά ο ρόλος της Τουρκίας, η οποία ετοιμάζεται αύριο να υποδεχθεί τυς υπουργούς Εξωτερικών της Ρωσίας και της Ουκρανίας, σε μια προσπάθεια να λειτουργήσει μεσολαβητικά για τερματισμό των εχθροπραξιών. Αναμφίβολα αυτή η εξέλιξη, δεν ευνοεί την κυπριακή διπλωματία. Η Τουρκία, εξάλλου, σε προφορικό επίπεδο πήρε θέση εναντίον της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ωστόσο η απόφαση για το κλείσιμο των στενών του Βοσπόρου, αν και επιφανειακά φαίνεται ως μια εξυπηρέτηση των Ουκρανών, επί της ουσίας ευνοεί και τη Μόσχα, αφού απαγορεύει και τη διέλευση δυνάμεων του ΝΑΤΟ.

Η κατάσταση, όσο παραμένουν σε εξέλιξη οι ρωσικές επιχειρήσεις παραμένει ευμετάβλητο και η πλήρης εικόνα για τις νέες πραγματικότητες, θα διαφανούν αφού κάτσει η σκόνη από τους ρωσικούς βομβαρδισμούς. Και αναμφίβολα η σκόνη δεν περιορίζεται μόνο στην Ουκρανία, αλλά θα επισκιάσει ολόκληρη την Ευρώπη και ενδεχομένως κι ολόκληρο τον πλανήτη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Οι τρόποι που επηρεάζεται η Κύπρος από τον πόλεμο-Οι εκτιμήσεις για τις κυρώσεις
• «Εφαρμόστε ίδιες κυρώσεις και στην Τουρκία που εισέβαλε στην Κύπρο»
• Με επιφύλαξη για τον εναέριο χώρο, στηρίζει τα μέτρα της ΕΕ η Λευκωσία