Το παρασκήνιο και η διχογνωμία πίσω από την πρόταση για προσφυγές κατά κομμάτων

Τον δρόμο προς την Ολομέλεια, πήρε η τροποποίηση του Νόμου Περί Πολιτικών Κομμάτων που κατέθεσε ο πρόεδρος της ΕΔΕΚ Μαρίνος Σιζόπουλος, με την οποία προβλέπεται ότι τα πολιτικά κόμματα δεν θα μπορούν να ενάγονται στα Δικαστήρια για αποφάσεις των συλλογικών τους οργάνων. Για το θέμα το οποίο συζητήθηκε στην επιτροπή Θεσμών, κατέθεσε μια εναλλακτική τροπολογία που επιχειρεί να συγκερασεί τις διιστάμενες απόψεις, ο πρόεδρος της επιτροπής και βουλευτής του ΔΗΣΥ, Δημήτρης Δημητρίου.  

Την ίδια ώρα νομικοί κύκλοι που κλήθηκαν από τον REPORTER, να σχολιάσουν την πρόταση που κατατέθηκε από τον Μαρίνο Σιζόπουλο αλλά και την τροπολογία του κ. Δημητρίου, επισημαίνουν πως θα πρέπει να μελετηθεί λεπτομερώς το ζήτημα, πριν ληφθούν τελικές αποφάσεις, ενώ υποδεικνύουν πως υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω αλλαγές, έτσι ώστε να διασφαλίζεται το δικαίωμα των πολιτών να προσφεύγουν στη Δικαιοσύνη. Υπενθυμίζεται ότι το θέμα άνοιξε ο πρόεδρος της ΕΔΕΚ, Μαρίνος Σιζόπουλος και πλέον, αφού η πρόταση έχει συζητηθεί στην επιτροπή, θα οδηγηθεί προς ψήφιση από την Ολομέλεια στη μεθεπόμενη συνεδρία.

Η τροποποίηση που προτείνει ο Μαρίνος Σιζόπουλος, είναι να αλλάξει το άρθρο 9 του βασικού νόμου «Περί Πολιτικών Κομμάτων», το οποίο θα προβλέπει πως, «νοείται ότι, πολιτικό κόμμα δύναται να ενάγεται και για τις αποφάσεις των συλλογικών του οργάνων που σχετίζονται με οικονομικής φύσεως ζητήματα: Νοείται περαιτέρω ότι, πολιτικό κόμμα δεν ενάγεται για αποφάσεις των συλλογικών του οργάνων που αφορούν πολιτική θέση ή για τις διαδικασίες λειτουργίας του».

Όπως σημειώνει ο Μαρίνος Σιζόπουλος, σκοπός της πρότασης Νόμου, είναι η τροποποίηση του Περί Πολιτικών Κομμάτων Νόμου, ώστε οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων πολιτικού κόμματος οι οποίες προβλέπονται στις πρόνοιες του καταστατικού του να μην υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΔΕΚ, η προτεινόμενη ρύθμιση κρίνεται αναγκαία, ώστε να διασφαλίζεται η εύρυθμη λειτουργία των πολιτικών κομμάτων, των οποίων η δημοκρατική αρχή και η αρχή της αυτονομίας κατοχυρώνονται στο καταστατικό λειτουργίας τους, να καθίστανται σεβαστές οι αποφάσεις των συλλογικών τους οργάνων, καθώς και να αποτρέπονται φαινόμενα καταστρατήγησης, προσβολής ή/και αναστολής της εφαρμογής των αποφάσεών τους.

Η τροπολογία Δημητρίου

Ο βουλευτής του Δημοκρατικού Συναγερμού και πρόεδρος της επιτροπής Θεσμών κατέθεσε τροπολογία με την οποία προτείνει να προστεθεί στο άρθρο εννιά του Νόμου Περί Πολιτικών Κομμάτων, πως Πολιτικό Κόμμα δύναται να ενάγει και να ενάγεται για παραβίαση του καταστατικού του, νοουμένου ότι έχει προηγηθεί υποβολή γραπτού παραπόνου στον Έφορο Τήρησης Μητρώου Πολιτικών Κομμάτων, ο οποίος θα το εξετάζει εντός εύλογου χρονικού διαστήματος που δεν θα υπερβαίνει τις 45 ημέρες από την ημέρα υποβολής του.

Με την προτεινόμενη τροπολογία, ο κ. Δημητρίου σημειώνει πως, «σκοπείται η εισαγωγή ρύθμισης σύμφωνα με την οποία τα κόμματα θα μπορούν να ενάγουν και να ενάγονται, αφού προηγουμένως υποβληθεί σχετικό γραπτό παράπονο στον έφορο.

Η θέση της Νομικής Υπηρεσίας

Στο στάδιο της συζήτησης της πρότασης νόμου, την επιτροπή απασχόλησε ιδιαίτερα η συμβατότητα των προνοιών της με το Άρθρο 30 του Συντάγματος το οποίο κατοχυρώνει το δικαίωμα πρόσβασης εκάστου στη δικαιοσύνη, ζήτημα το οποίο επισημάνθηκε και σε σχετικό σημείωμα το οποίο κατατέθηκε στην επιτροπή από την Υπηρεσία Κοινοβουλευτικών Επιτροπών της Βουλής, με ειδικότερη αναφορά σε σχετική νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου.

Μέλη της επιτροπής εξέφρασαν εν γένει επιφυλάξεις ως προς την προτεινόμενη ρύθμιση. Επί των πιο πάνω επιφυλάξεων, η εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας κατέθεσε στην επιτροπή σχετική γνωμάτευση με την οποία υποστηρίζεται ότι «δεν μπορεί να απαλειφθεί παντελώς η πρόσβαση στη δικαιοσύνη καθ’ ότι αυτό θα ερχόταν σε αντίθεση με το άρθρο 30 του Συντάγματος.». Συναφώς, η ίδια εκπρόσωπος, εισηγήθηκε τροποποίηση του κειμένου της πρότασης νόμου ώστε αφενός να διατηρείται ο δικαστικός έλεγχος όσον αφορά αποφάσεις πολιτικών κομμάτων οι οποίες σχετίζονται με χρηματοοικονομικά ζητήματα των πολιτικών κομμάτων, όπως απαιτείται από τις υποβληθείσες στον 3ο γύρο αξιολόγησης της Κύπρου συστάσεις της Επιτροπής GRECO του Συμβουλίου της Ευρώπης, και αφετέρου να εξαιρούνται αποφάσεις οι οποίες αφορούν πολιτική θέση ή διαδικασίες λειτουργίας του κόμματος.

Εξέφρασε δε την άποψη ότι με την εισήγηση της επέρχεται ισορροπία, καθότι απώτερος στόχος της προτεινόμενης ρύθμισης είναι η αποφυγή κατάχρησης του δικαιώματος πρόσβασης στη δικαιοσύνη και των συνεπακόλουθων επιπτώσεων στην τήρηση των διαδικασιών πολιτικού κόμματος και εν γένει στο θεσμό των πολιτικών κομμάτων.

Παράλληλα, η ίδια εκπρόσωπος, σημείωσε ότι η εισαγωγή επιμέρους περιορισμών στο δικαίωμα πρόσβασης στη δικαιοσύνη, όπως αυτό κατοχυρώνεται στο Άρθρο 30 του Συντάγματος, εφόσον αυτοί διέπονται από την αρχή της αναλογικότητας, δεν προσκρούουν στον πυρήνα του δικαιώματος και ως εκ τούτου, δεν ενέχουν στοιχεία αντισυνταγματικότητας.

Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εσωτερικών συμφώνησε με τις προτεινόμενες από την εκπρόσωπο της Νομικής Υπηρεσίας τροποποιήσεις, ενημερώνοντας την επιτροπή ότι αυτές ήταν αποτέλεσμα συνεννόησης με τα αρμόδια τμήματα του υπουργείου.

 Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών, Αξιών και Επιτρόπου Διοικήσεως, αφού έλαβε υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, αποφάσισε να τροποποιήσει το κείμενο της πρότασης νόμου στη βάση της εισήγησης της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, ώστε να διασαφηνιστεί σε αυτό ότι εκπίπτουν του δικαστικού ελέγχου οι αποφάσεις των συλλογικών οργάνων πολιτικού κόμματος οι οποίες αφορούν πολιτική θέση και διαδικασίες λειτουργίας του κόμματος, και υπόκεινται στον εν λόγω έλεγχο αποφάσεις και διαδικασίες συλλογικών οργάνων πολιτικού κόμματος που σχετίζονται με τα χρηματοικονομικά ζητήματα του κόμματος.

Χρειάζεται μελέτη πριν τις τελικές αποφάσεις

Μιλώντας στον REPORTER ο πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, Χρίστος Κληρίδης, εκτίμησε πως το θέμα πρέπει να μελετηθεί εις βάθος. «Υπάρχουν δύο παράγοντες», δήλωσε ο κ. Κληρίδης, «που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Ο πρώτος είναι η ισότητα και η ισονομία. Δηλαδή το δικαίωμα του πολίτη, είτε είναι μέλος κόμματος είτε όχι να προσφεύγει στη Δικαιοσύνη, το οποίο θα πρέπει να είναι στο ίδιο επίπεδο και βαθμό, όπως των υπολοίπων πολιτών κατοικούντων σε αυτόν τον τόπο. Ο δεύτερος παράγοντας, είναι να μην υπάρχει εμπλοκή στις διαδικασίες των κομμάτων για την εκλογή των μελών τους, για καταστατικά θέματα και ούτω καθεξής. Να το πω διαφορετικά, δεν θα πρέπει με ψύλλου πήδημα να περιορίζεται η λειτουργία ενός κόμματος, μέσω διαταγμάτων. Άρα θα πρέπει κάποιος να σταθμίσει αυτούς τους δύο παράγοντες, μαζί με την υποχρέωση που έχει η πολιτεία, για διασφάλιση των ατομικών δικαιωμάτων σε όλους τους πολίτες της, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι και του δικαιώματος προσφυγής στη Δικαιοσύνη. Όλα αυτά θα πρέπει να προσμετρηθούν με μεγάλη προσοχή για να ληφθεί η ορθή απόφαση. Καλό θα ήταν να δούμε και τι συμβαίνει σε άλλες χώρες. Σίγουρα είναι ένα θέμα που δεν μπορεί να περάσει όπως όπως, χρειάζεται πολλή μελέτη».

Σε ορθή βάση αλλά με ελλείψεις

Κληθείς από τον REPORTER να σχολιάσει την πρόταση για τροποποίηση του Νόμου που κατέθεσε ο Μαρίνος Σιζόπουλος, ο καθηγητής Νομικής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Αχιλλέας Αιμιλιανίδης, εξήγησε πως η πρόταση του Δημήτρη Δημητρίου θα μπορούσε να αποτελέσει βάση, για μια ρύθμιση, νοουμένου ότι προβλέπεται μια εξαίρεση για περιπτώσεις που δεν αφήνει το κόμμα περιθώριο να τηρηθεί η προθεσμία των 45 ημερών. Ο κ. Αιμιλιανίδης υπέδειξε ότι «η πρόνοια για να γίνεται προσπάθεια επίλυσης ενός προβλήματος μέσω του Εφόρου Πολιτικών Κομμάτων, ανταποκρίνεται στη λογική να καταβάλλονται πρώτα προσπάθειες εξωδικαστηριακής επίλυσης. Δεν μπορεί όμως να μην εξαιρούνται περιπτώσεις όπως αυτές που είδαμε στην πράξη να λειτουργούν καταχρηστικά τα πολιτικά κόμματα και να μην αφήνουν περιθώριο εφαρμογής μιας τέτοιας προθεσμίας. Σίγουρα η άλλη πρόταση για να εξαιρούνται τα κόμματα από δικαστικό έλεγχο με βρίσκει εντελώς αντίθετο και οδηγεί σε ανέλεγκτη ασυδοσία των πολιτικών κομμάτων και ασφυκτικό περιορισμό του δικαιώματος πρόσβασης στη δικαιοσύνη», δήλωσε.

Την ίδια ώρα ο κ. Αιμιλιανίδης, πρόσθεσε, πως, «εκείνο που θεωρώ πως λείπει από την τροπολογία του κ. Δημητρίου είναι επομένως μια ρήτρα διαφυγής για περιπτώσεις που το κόμμα λειτουργεί, τόσο καταχρηστικά ή κακόπιστα, που δεν αφήνει περιθώριο για την προθεσμία των 45 ημερών όπως πρόσφατα παραδείγματα που έχουμε δει που ορίζονταν οι διαδικασίες μερικές μόνο μέρες μετά, οπότε η διαδικασία εξωδικαστηριακής επίλυσης θα ήταν δώρο άδωρο».

Επίθεση Οδυσσέως σε Σιζόπουλο και ΔΗΣΥ

Από την πλευρά της η Ανδρειανή Οδυσσέως, η οποία είναι ανάμεσα στους ενάγοντες στις υποθέσεις εναντίον της ΕΔΕΚ για το ζήτημα του μητρώου, ανέφερε πως, «η απόλυτη ανεπάρκεια από οποιοδήποτε κατέχει θέση εξουσίας εκφράζεται όταν, ενώ η παρανομία του διαπερνά όλους τους νόμους, βρίσκει ως μόνη διέξοδο την αλλαγή των νόμων. Αυτά τεκταίνονται από τον πρόεδρο της ΕΔΕΚ. Αισθάνεται προφανώς τον κλοιό να σφίγγει γύρω του γιατί οι παρατυπίες και παρεμβάσεις του αποκαλύπτονται».

Την ίδια ώρα η κα. Οδυσσέως εξαπολύει τα πυρά της και εναντίον του Δημοκρατικού Συναγερμού. «Εξίσου θλιβερή είναι και η στάση του ΔΗΣΥ ο οποίος διά της μεθοδευμένης τροπολογίας του προέδρου της Επιτροπής Θεσμών την συγκεκριμένη χρονική στιγμή παρεμβαίνει εξόφθαλμα και επιμολύνει τρέχουσες δικαστικές διαδικασίες. Στην ουσία προσυπογράφει μια ανίερη σύμπραξη με ευτελές προεκλογικό αποτύπωμα».

Η τροπολογία, συνέχισε η κα. Οδυσσέως, «όπως κατατίθεται συνιστά μέγιστο εξευτελισμό και γελοιοποίηση της ίδιας της Δικαιοσύνης. Την υποκαθιστά με ένα δημόσιο λειτουργό. Ιδιαίτερα ύποπτος και ο χρόνος των 45 ημερών. Είναι άραγε σύμπτωση που τόσος είναι και ο χρόνος που χρειάζεται να προκηρυχθούν και να γίνουν εκλογές στην ΕΔΕΚ;» διερωτήθηκε.

Μάλιστα πρόσθεσε πως, «ο ΔΗΣΥ προσφέρει επαρκή χρόνο για ανάλογες μεθοδεύσεις ενώ εξουδετερώνει κάθε δυνατότητα άμεσης αναστολής παρατυπιών. Για να καταλάβουμε τι προσπαθούν να πετύχουν, αν ίσχυε αυτό σήμερα δεν θα μπορούσε να είχε καταδειχθεί η αλλοίωση του μητρώου μελών της ΕΔΕΚ, γεγονός αδιαμφησβήτητο πλέον με τα πρόσφατα ισχυρά δικαστικά διατάγματα. Αυτά είναι που θέλουν να συγκαλύψουν οι βουλευτές υπερψηφίζοντας;» διερωτήθηκε. «Την ίδια ώρα ο κ. Σιζόπουλος προσπαθεί με μυθεύματα, με ετεροχρονισμένες και ενσυνείδητα ψευδείς καταγγελίες να εκφοβίσει τους βασικότερους μάρτυρες κατηγορίας. Δυστυχώς για τον ίδιο τα στοιχεία είναι αδιάσειστα. Η Δικαιοσύνη, ξέρετε, θέλει δύναμη να την αντέξεις. Και αυτή την στιγμή δοκιμαζόμαστε όλοι μας. Και οι βουλευτές μας να θυμούνται πως « εν’ ω εύρω σε, εκεί και κρινώ σε », είπεν ο Θεός», κατέληξε η Ανδρειανή Οδυσσέως.