Δίχασε, προκάλεσε, ξεσήκωσε… Οι ατάκες του Αρχιεπισκόπου που έφεραν θύελλα

Aναμφίβολα, ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος που άφησε την τελευταία του πνοή το πρωί της Δευτέρας, αποτέλεσε μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα στα δρώμενα της Κυπριακής Δημοκρατίας, με μερικούς να συμμερίζονται πλήρως τις θέσεις του και να τον θαυμάζουν και άλλους να στέκονται απέναντί του, όταν αποφάσιζε να μιλήσει για οποιοδήποτε θέμα, αφού είχε ισχυρή άποψη για τα τεκταινόμενα στην Εκκλησία, στην πολιτική, αλλά και στην κοινωνική ζωή. 

Ο Μακαριώτατος δεν φοβήθηκε ποτέ να πει τις απόψεις του, όποιες κι αν ήταν και ανεξαρτήτως αν διαφωνούσες μαζί του και αν αυτές θα προκαλούσαν σάλο. Για αυτό το λόγο, βρέθηκε πολλές φορές στο στόχαστρο της κοινής γνώμης, όμως, παρά τις αντιδράσεις, δεν έκανε πίσω. 

Μια από τις πρώτες δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου που έμειναν στην ιστορία, ήταν όταν τον Ιανουάριο του 2007, εν μέσω προτάσεων εξαγοράς κυπριακών τραπεζών ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Β' έκανε δηλώσεις αναφορικά με τη στάση που πρέπει να κρατήσουν οι επενδυτές, «κάλεσα τον λαό να είναι σε εγρήγορση και αν οι μετοχές φουσκώσουν να μην τις πουλήσουν για να μην έλθει σε ξένα χέρια η Τράπεζα Κύπρου. Αυτή είναι η συμβουλή της Εκκλησίας».

Έξι περίπου μήνες αργότερα, μετά το σάλο που προκλήθηκε για το γεγονός ότι η Εκκλησία προσέφερε μόλις 1000 ευρώ στους πυρόπληκτους της Ελλάδας, ο Αρχιεπίσκοπος απάντησε πως «τα χρήματα της εκκλησίας δεν είναι για το γάμο του καραγκιόζη».

Τον Ιούνιο του 2011, ο Αρχιεπίσκοπος έδειξε τη διαφωνία του με το δικαίωμα στην απεργία, όταν οι εργαζόμενοι ΚΕΟ απέρριψαν τη μεσολαβητική πρόταση που υπέβαλε η διεύθυνση της εταιρείας, στέλnοντας το μήνυμα πως  «ή θα γίνουν 150 απολύσεις τώρα ή λουκέτο. Να προσγειωθούν ώστε να μην προσγειωθούν μετά ανώμαλα”.

Μετά τις εξελίξεις με το κούρεμα των τραπεζών τον Μάρτιο του 2013, ο Μακαριότατος εμφανίστηκε ιδιαίτερα ενοχλημένος και σχολίασε πως  «μας πρόδωσαν οι φίλοι μας και οι συνέταιροι μας. Δεν πρέπει ποτέ ο λαός μας να ξεχάσει αυτή τη, με συγχωρείτε, την προστυχιά των Ευρωπαίων».

Την ίδια περίοδο και λίγο πριν προχωρήσει σε αφορισμό του Ανδρέα Πιτσιλλίδη, ο Μακαριώτατος είχε πει, «δεν νομίζω να είναι ένας σωστός θεολόγος ή ευσεβής χριστιανός… Είναι ένα παλιόπαιδο».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Το ιατρικό ανακοινωθέν για το θάνατο του Αρχιεπίσκοπου Χρυσόστομου-«Εκοιμήθη ήσυχα»

Τα διαζύγια, η μηχανή για λεφτά και το ΕΛΑΜ

Περίπου ενάμιση χρόνο αργότερα και πιο συγκεκριμένα τον Ιούλιο του 2014, στο προσκήνιο βρισκόταν το θέμα του υψηλού κόστους έκδοσης εκκλησιαστικών διαζυγίων, με τον ίδιο να εκφράζει την άποψη πως «πρόκειται για φόρο «πελλάρας». Τα ζευγάρια θα πρέπει να σκέφτονται σοβαρά πριν χωρίσουν και αν το κάνουν για να συνάψουν δεύτερο γάμο τότε ο πέλεκυς (οικονομικός) είναι βαρύς».

Αναφερόμενος στα συσσίτια που δίνει η εκκλησία στους απόρους, τον Απρίλιο του 2015, τόνισε πως «η Αρχιεπισκοπή δίνει κάθε μέρα και δεν έχει καμία μηχανή να κόβει λεφτά», ενώ το Νοέμβριο του ίδιου έτους, όταν κατηγορείτο από κάποιους για μη πνευματικό έργο είπε χαρακτηριστικά πως «ναι, έχω καλή αντίληψη επί των οικονομικών. Είμαι υποχρεωμένος να καταπιάνομαι με τα οικονομικά, επειδή ασκώ διοίκηση. Δεν μπορεί να μένω μόνο στον πνευματικό τομέα. Η Εκκλησία, βέβαια, είναι καλά στελεχωμένη, έχουμε οικονομολόγους και charter accountants, αλλά, κακά τα ψέματα, δυστυχώς ο προϊστάμενος είναι αυτός που χαράσσει πολιτική».

Όταν τον Μάιο του 2016 το ΕΛΑΜ μπήκε στη Βουλή, ο Μακαριότατος εμφανίστηκε ικανοποιημένος, λέγοντας ότι «δεν πίστευα ότι θα μπουν μέσα (εννοώντας το ΕΛΑΜ στη Βουλή), αλλά μπορώ να πω ότι ικανοποιήθηκα. Ποιος είπε, ότι είναι ακραίες οι φωνές του ΕΛΑΜ; Εγώ δεν είδα καμία ακραία φωνή. Προχθές στην εκλογή του προέδρου της Βουλής, καθόντουσαν στη θέση τους φρόνιμα- φρόνιμα. Ούτε μίλησαν, ούτε έκαναν καμία γκριμάτσα».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Τι προβλέπει το καταστατικό για το θάνατο του Αρχιεπισκόπου-Πώς εκλέγεται ο νέος

Το μέτωπο με ομοφυλόφιλους και η απόφαση του για τις Προεδρικές

Μπορεί τα χρόνια να περνούσαν, όμως ο Μακαριώτατος κατάφερνε να βρίσκεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα στο προσκήνιο με τις τοποθετήσεις του.

Μια από τις αναφορές του, που ενδεχομένως να έχουν προκαλέσει και μεγαλύτερο σάλο απ' ότι οι υπόλοιπες ήταν τον Νοέμβριο του 2016 και αφορούσε τους ομοφυλόφιλους.

«Με ρώτησαν για τους ομοφυλόφιλους. Και είπα για μας είναι εκτροπή, βάσει του Ευαγγελίου του Χριστού. Όταν ο ίδιος ο Θεάνθρωπος λέει ότι “βασιλείαν Θεοῦ οὐ κληρονομήσουσι” τί θέλουν να πω εγώ ως εκπρόσωπος της Εκκλησίας; Να τους σιουμαλίζω και να πω γίνετε όλοι ομοφυλόφιλοι; Ντροπή τους. Έχουν ξετσιπωθεί. Και κάνουν παρελάσεις υπερηφάνειας. Να χαίρονται και την υπερηφάνεια τους. Δεν με ενδιαφέρει για αυτούς τους ανθρώπους. Άνθρωποι που δεν αγωνίζονται για να γίνουν καλύτεροι τι να τους κάνω. Γι`αυτό θέλουμε να κάνουμε τα σχολεία για να βγάζουμε ανθρώπους με ήθος».

Τον Ιανουάριο του 2017, ένα χρόνο πριν τις Προεδρικές Εκλογές, ο Αρχιεπίσκοπος είχε τονίσει ότι εκείνον που θα υποστήριζε, εκείνος θα ήταν ο νέος Πρόεδρος.

«Σε λίγο καιρό – να μην πω μήνες, μέρες - μπαίνετε στην προεκλογική περίοδο. Να λάβετε σοβαρώς την άποψη τη δική μου, γιατί εκείνον που θα υποστηρίξω, εκείνος θα βγει. Μην πιστεύετε στις ικανότητές σας ότι θα βγείτε όλοι, ένας θα βγει». 

Για την ιστορία, στήριξε τον Νίκο Αναστασιάδη, ο οποίος επανεκλέγηκε.

Τον Σεπτέμβριο του 2017, στο προσκήνιο βρισκόταν η υπόθεση επενδύσεων της Αρχιεπισκοπής για ανέγερση ξενοδοχείου στη Γεροσκήπου σε χώρο που είχαν εντοπιστεί αρχαία, με τον Μακαριώτατο να τονίζει σε τηλεοπτική εκπομπή πως, «θα πάω εγώ να τους βγάλω έξω δεν θα το επιτρέψω. Για να μην πάρω ένα τρακτέρ και να τα ξηλώσω όλα, ότι έκαμαν μέχρι τώρα. Εμείς τους επιτρέψαμε, αλλά αν θέλουν να το αγοράσουν να φέρουν την αξία του χωραφιού και να κάνουν ότι θέλουν αλλά αν νομίζουν, ότι το χωράφι της εκκλησίας είναι στα χέρια τους αυτό να το ξεχάσουν».

Για το ίδιο θέμα, είχε πει σε συνέντευξή του το 2019, «εγώ, όλον αυτόν τον καιρό σεβάστηκα το πρόβλημα υγείας του Προέδρου. Τώρα που το ξεπέρασε, όταν θα επιστρέψει από τη Νέα Υόρκη, θα τον επισκεφθώ και θα του θέσω το θέμα. Θα πάρω, λοιπόν, το μπαστουνάκι μου και θ’ ανέβω στο Προεδρικό και θα θέσω τον Πρόεδρο προ των ευθυνών του. Γιατί όλο το θέμα εγείρεται, επειδή κάποιοι δεν θέλουν να ανεγερθεί η επένδυση δίπλα από τη γη τους. Εμείς, το ξενοδοχείο θα το κτίσουμε είτε δίπλα στα αρχαία είτε πάνω στα αρχαία, με τρόπο που να αναδεικνύονται».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: «Ανέπνεε βαριά, άνοιξε τα μάτια του και μου έκανε νόημα»

Το διαζύγιο με τον καρκίνο και η βίτσα σε εκπαιδευτικούς

Τα χρόνια περνούσαν και ο Αρχιεπίσκοπος έδινε τη δική του μάχη με τον καρκίνο. Τον Μάρτιο του 2019, όταν ρωτήθηκε για την κατάσταση της υγείας του, είπε πως «ο καρκίνος πήρε διαζύγιο από μένα».

Το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, τα είχε βάλει με τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι όπως πίστευε προσπαθούσαν να «φάνε» τον Υπουργό Παιδείας, Κώστα Χαμπιαούρη στον οποίο προσέφερε στήριξη.

«Για μένα, είναι βίτσα που θέλουν, είναι ντροπή! Πού φθάσαμε! Να μένουμε αγράμματοι; Αυτό θέλουμε; Αντί να συμβουλεύσουμε τα παιδιά μας, τα ενθαρρύνουμε να κάνουν απεργία; Πού φθάσαμε; Είναι δυνατόν να κατευθύνουν τα σχολεία οι μαθητές, αντί οι διευθύνσεις και οι καθηγητές;».

Οι πολιτογραφήσεις και οι 300 χιλιάδες του Jho Lo

Το σκάνδαλο των χρυσών διαβατηρίων είχε συνταράξει την Κύπρο το Φθινόπωρο του 2019 και σε κάποια στιγμη είδε το φως της δημοσιότητας είδηση ότι ο Μακαριώτατος είχε εισηγηθεί την πολιτογράφηση επενδυτή. 

Ο ίδιος δεν το αρνήθηκε λέγοντας ότι «ο επιχειρηματίας μας είπε χτίζω επαύλεις στο χωράφι που αγόρασα από εσάς και αν έχετε την καλοσύνη να τις προωθήσετε. Μάλιστα μας έδωσε τρία ονόματα, δεν ήταν μόνο για αυτόν. Τώρα αν έδωσαν και στους τρεις δεν μπορώ να ξέρω. Για το καλό στην Κύπρο. Αν θα του έδιδαν ή όχι δεν μας έπεφτε λόγος. Δεν είμεθα ή αρμόδια αρχή, εμείς παρακαλούμε δεν διατάσσουμε. Ούτε και έχουμε εκτελεστική εξουσία. Γιατί δεν έχουμε πρόσβαση στην Αστυνομία για να τους πούμε να ελέγξουμε.

Είναι το Υπουργείο Εσωτερικών που έχει στη διάθεση του στην Αστυνομία, την Κεντρική Τράπεζα και την Interpol. Εκείνο κάνει τον έλεγχο και αφού κάνει τον έλεγχο πηγαίνει στο υπουργικό και δίνει την υπηκοότητα. Η αρμόδια αρχή είναι το Υπουργείο Εσωτερικών και η Κυβέρνησης. Εκείνη δίνει υπηκοότητες, δεν δίνουμε εμείς».

Όσον αφορά τις 300 χιλιάδες που κατηγορήθηκε ότι έλαβε η Εκκλησία για πολιτογράφηση του Jho Lo, είπε κάποιους μήνες αργότερα πως «η Εκκλησία της Κύπρου θα είναι και θρησκευτικός οργανισμός και φιλανθρωπικός οργανισμός και πολιτιστικός και εθνικός και θα δουλεύει σε όλους τους τομείς και σε όλα τα επίπεδα, όπως είπα. Κι όποιου δεν αρέσει μπορεί να πέσει χώρκα του». Αυτή είναι η αποστολή της Εκκλησίας της Κύπρου και αυτή η αποστολή θα συνεχισθεί. Δεν μπορεί η εκκλησία να μην ενδιαφέρεται για το ποίμνιο της. Και θα ενδιαφέρεται πάντα και για τους φτωχούς και για τους πεινασμένους και για τους αρρώστους και για τους μικρούς και για τους μεγάλους και για τους άσημους και τους διάσημους».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Σύγκληση έκτακτης Ιεράς Συνόδου-Σε λαϊκό προσκύνημα η σορός του Αρχιεπισκόπου

Το Κούνος club και ο κορωνοϊός στην Εκκλησία

Από τον Μάρτιο του 2020, η Κύπρος ταλαιπωρήθηκε με τη μάχη που έδινε με την πανδημία του κορωνοϊού. Σε μια συνέντευξή του, ο Μακαριώτατος περιέγραψε τις μέρες που πέρασε μόνος του στην Πάφο, λόγω του Lockdown, με μεγάλη δόση χιούμορ.

«Εγώ αρκετές μέρες πήγα στην Πάφο και καθόμουν εκεί και δεν είχαν να κάνω τίποτα. Βεβαίως σκεφτόμουν τα της Εκκλησίας.  Με έπαιρναν μερικοί τηλέφωνο και με ρωτούσαν που είσαι; Τους έλεγα στο Κούνος Club».

Λίγο πριν τα Χριστούγεννα του ίδιου έτους, όταν η Κυβέρνηση αποφάσισε να γίνουν λειτουργίες χωρίς πιστούς, αντέδρασε, τονίζοντας πως «τα καπετανάτα και οι παλικαρισμοί δεν μου αρέσουν. Πρέπει με νηφαλιότητα, να αντιμετωπίσουμε αυτές τις αποφάσεις και όχι με παλλικαρισμούς. Το να κάνουμε παλλικαρισμούς, είναι πράγματα ξένα προς την εκκλησία».

Ίδιο το σκηνικό και τον Απρίλιο του 2021, πριν το Πάσχα. «Πιένουν στα καφέ ο ένας πάνω στον άλλο, πιένουν στες υπεραγορές, ο ένας πάνω στον άλλο. Εγώ θέλω να βοηθήσω τον υπουργό, αλλά δεν είναι παιδάκια να τα κάνω στρατά και απορώ γιατί δεν καταλαβαίνω. Να έρθει όλη η Αστυνομία, δεν με ενδιαφέρει. Όταν έχω ένα ναό 400 μέτρων και έχω 100 μέσα, δεν μπορεί η Αστυνομία να μου πει “μαύρα εν τα μάτια σου”. Θα τους στείλω στους επαϊοντες, στους γιατρούς και θα τους πω ότι με τέσσερα μέτρα απόσταση δεν μπορεί να μεταδοθεί ο ιός. Δεν μπορούν να με καταγγείλουν. Με τα μέτρα που παίρνουν αυτοί που συμβουλεύουν την Κυβέρνηση, δεν μπορεί να μεταδοθεί ο ιός».

Μια από τις τελευταίες του δηλώσεις που έμειναν στην Ιστορία έγινε το Σεπτέμβρη του 2021, όταν άρχισαν να εντείνονται οι διεργασίες από κάποιους για Αρχιεπισκοπικές εκλογές, αφού η κατάσταση της υγείας του επιδεινονόταν. 

Τότε, ο Αρχιεπίσκοπος είπε «τους είπα ότι βρίσκομαι εν ζωή ακόμη, έτσι ούτε εκλογές υπάρχουν ούτε τίποτε και οφείλουν οι πάντες να προσγειωθούν και να μάθουν να σέβονται».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Μέχρι τα Χριστούγεννα ο νέος Αρχιεπίσκοπος-«Παρεξηγείτο γι' αυτά που έλεγε»