Ο ρόλος της πολιτείας και ποιοι πρέπει να φοβούνται την Αρχή κατά της Διαφθοράς

Η ίδρυση της Αρχής Καταπολέμησης της Διαφθοράς, ήταν ένα από εκείνα τα λίγα ζητήματα που δημόσια, όλα τα κόμματα και ο πολιτικός κόσμος συμφώνησε για την ανάγκη να υλοποιηθεί. Τόσο η Κυβέρνηση όσο και τα κόμματα της αντιπολίτευσης επένδυσαν στη συγκεκριμένη εξαγγελία. Η μεν Κυβέρνηση για να αποδείξει σε όλους αυτό που σημείωνε όλο το προηγούμενο διάστημα, ότι δηλαδή δεν έχει να φοβάται τίποτα και επιθυμεί την πάταξη της διαφθοράς, τα μεν κόμματα για να αποδείξουν πως στο σύστημα υπάρχουν τρύπες και για αυτό χρειάζονται αλλαγές.

Μαζί με δύο άλλα Νομοσχέδια που αφορούσαν την προστασία των πληροφοριοδοτών, που καταγγέλλουν φαινόμενα διαφθοράς, παρουσιάστηκαν ως τα μέτρα που η πολιτεία λαμβάνει για να πατάξει ένα φαινόμενο που ειδικά τα τελευταία χρόνια, εντάθηκε στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής κατά της Διαφθοράς. Και εντάθηκε, όχι κατά ανάγκην γιατί η παρούσα Κυβέρνηση είναι πιο διεφθαρμένη από τις προηγούμενες, αλλά διότι μια σειρά από σκάνδαλα άρχισαν να βλέπουν το φως της δημοσιότητας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Αυξήθηκαν οι καταγγελίες ενώπιον της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς

Στην Κύπρο η διαφθορά ποτέ δεν ήταν υπόθεση μόνο της Κυβέρνησης ή μόνο ενός κόμματος. Διαχρονικά τα κυπριακά σκάνδαλα ήταν πολύχρωμα. Παρά την προσπάθεια των κομμάτων να βάψουν τη διαφθορά μπλε ή κόκκινη ή πράσινη, η αλήθεια είναι πως το βούτηγμα του δακτύλου στην πίττα με το μέλη, παραδοσιακά γινόταν ομαδικά και σε συνεννόηση σχεδόν όλου του πολιτικού συστήματος.

Η Αρχή κατά της Διαφθοράς, λοιπόν ουσιαστικά ήταν η απάντηση του ίδιου του συστήματος, στις φωνές των πολιτών. Μετά το σκάνδαλο των χρυσών διαβατηρίων, το οποίο επίσης ήταν πολύχρωμο, με συμμετοχή στελεχών του ΑΚΕΛ, του λεγόμενου Ενδιάμεσου και τις βαρύτατες ευθύνες για τις τρύπες στην Κυβέρνηση, το πολιτικό σύστημα που βρέθηκε σε κατάσταση άμυνας, θέλοντας να διασκεδάσει τις ανησυχίες των πολιτών, εξήγγειλε την ίδρυση της.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Σηκώνει μανίκια η Αρχή κατά της Διαφθοράς-Εγκρίθηκε ο κανονισμός λειτουργίας της

Παρά το γεγονός ότι η πρώτη εικόνα που αποτυπώνεται σε κάποιον είναι πως η Αρχή κατά της Διαφθοράς, είναι μια κίνηση προς την ορθή κατεύθυνση, ωστόσο αν κάποιος μελετήσει προσεχτικά πώς ξεκίνησε και που οδηγήθηκε η όλη προσπάθεια, θα κατανοήσει πως ακόμα κι εδώ, το ίδιο το πολιτικό σύστημα, έβγαλε άμυνες για να διασφαλίσει ως ένα βαθμό τα κεκτημένα του.

Δεν είναι τυχαίο πως υπήρξαν φωνές που μετά την ολοκλήρωση της συζήτησης και την υιοθέτηση των αλλαγών που ζήτησε το Υπουργείο Δικαιοσύνης, μίλησαν ακόμα και για ξεδόντιασμα της Αρχής. Αυτό έγκειται σε δύο πρόνοιες που υιοθετήθηκαν στην πορεία της διαδικασίας. Αυτές ήταν η πρόνοια ότι η Αρχή κατά της Διαφθοράς, όποια υπόθεση διερευνήσει, είτε μετά από καταγγελία, είτε αυτεπάγγελτα, θα πρέπει να συντάσσει μια έκθεση με όλα τα στοιχεία τα οποία θα καταθέτει στον Γενικό Εισαγγελέα, ο οποίος θα είναι ο μόνος υπεύθυνος και αρμόδιος για να αποφασίζει, αν η εν λόγω υπόθεση θα προχωρά στη Δικαιοσύνη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Έφεραν αναβολή οι αναπάντητες επιστολές-Παραδοχή για εμπλοκή Εισαγγελίας

Το δεύτερο σημείο που ξένισε όλους όσους ζητούσαν μια πανίσχυρη Αρχή, είναι η πρόνοια του Νόμου, ότι σε περίπτωση που για την ίδια υπόθεση διεξάγεται ποινική έρευνα από την Αστυνομία, η Αρχή θα είναι υποχρεωμένη να τερματίζει τη δική της έρευνα και να μην παρεμβαίνει στο έργο της Νομικής Υπηρεσίας. Επί της ουσίας αυτό σημαίνει πως αν η Αρχή έχει ενώπιον της μια σημαντική καταγγελία για διαφθορά, εάν δηλώσει η Αστυνομία πως διερευνά και αυτή, τότε η Αρχή θα είναι υποχρεωμένη να τερματίζει την έρευνα της.

Αυτό ήταν κάτι που φρόντισε να τονίσει σε ανύποπτο χρόνο και ο ίδιος ο Γενικός Εισαγγελέας, ο οποίος κάλεσε τα μέλη της για να συζητήσουν πως θα προχωρήσουν με την ίδρυση της. Το συγκεκριμένο θέμα ήταν κάτι που έχει απασχολήσει την κοινή γνώμη και στο παρελθόν με πολύ αρνητικά αποτελέσματα, όταν με γνωμάτευση της η Νομική Υπηρεσία, συμβούλευέ τον υπουργό Εσωτερικών να μην παραδώσει τους φακέλους των πολιτογραφήσεων στον Γενικό Ελεγκτή γιατί διεξαγόταν παράλληλα η έρευνα της επιτροπής Νικολάτου. Αυτό βέβαια, θα πουν κάποιοι δεν συνέβη στην παρόμοια περίπτωση όπου ο ίδιος ο Γενικός Εισαγγελέας, διέταξε τη διεξαγωγή ποινικής έρευνας από τον Αχιλλέα Αιμιλιανίδη για διερεύνηση των καταγγελιών της Διευθύντριας των Κεντρικών Φυλακών, για παράνομες συνομιλίες μεταξύ βαρυποινίτη και του τέως Διοικητή της ΥΚΑΝ, Μιχάλη Κατσουνωτού και την ίδια ώρα ποινική έρευνα από τους τέσσερις ποινικές ανακριτές για χρήση κινητών και ναρκωτικών στις Κεντρικές Φυλακές.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Παραδοχή Εισαγγελίας για εμπλοκή Γενικού και Βοηθού στα διαβατήρια των κατηγορουμένων για Al Jazeera

Αυτού του είδους οι αλά καρτ αποφάσεις, είναι που βάζουν ψύλλους στα αυτιά των πολιτών, οι οποίοι παρακολουθούν τα όσα συμβαίνουν και αναμένουν ότι με την έγκριση των κανονισμών λειτουργίας της Αρχής κατά της Διαφθοράς, όλα αυτά θα μπουν σε μια τάξη. Μια τάξη, ωστόσο που πάντα στο τέλος της ημέρας θα βρίσκεται στα χέρια της Νομικής Υπηρεσίας.

Σε κάθε περίπτωση, το θέμα, όπως σημειώνουν όσοι ασχολούνται με τα ζητήματα της διαφθοράς, ακόμα και η Αρχή να λειτουργήσει, το κλειδί είναι στην εφαρμογή των Νόμων. Νόμοι στην Κυπριακή Δημοκρατία υπάρχουν πολλοί και καλοί. Το πρόβλημα πάντα παρουσιάζεται στην εφαρμογή τους και αυτό αναμένεται να παίξει καθοριστικό ρόλο και στην προκειμένη περίπτωση της Αρχής κατά της Διαφθοράς.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Πρόεδρος και πρώην υπουργοί στη λίστα ενώπιον της Αρχής κατά της Διαφθοράς

Ο τρόπος πάντως με την οποία έγινε η επιλογή των υποψηφίων από το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο με πρόεδρο τον Γεώργιο Αρέστη, δεν άφησε πολλά περιθώρια για αντιδράσεις, αφού ακολουθήθηκε, μια διαδικασία διαφανείς με τον τελικό λόγο στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος επέλεξε από τη λίστα. Υψηλές εξάλλου είναι και οι προσδοκίες από τον Επίτροπο Διαφάνειας, Χάρη Πογιατζή, ο οποίος στη μακρά του πορεία, έχει δείξει δείγματα γραφής με την ακεραιότητα του χαρακτήρα του.

Αυτός είναι και ο λόγος ενδεχομένως, που ενώ η Αρχή κατά της Διαφθοράς, είναι προϊόν του ίδιου του συστήματος και παρά το γεγονός ότι υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας για τα όρια δράσης της, οι ίδιοι οι άνθρωποι που βρίσκονται σε θέσεις κλειδιά, ανησυχούν και φοβούνται να μην υπάρξουν, με την πλήρη λειτουργία της Αρχής καταγγελίες εναντίον τους. Ότι εκεί έξω υπάρχει διαφθορά, είναι κάτι που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει. Το στοίχημα είναι πως οι δύο πιο πρόσφατοι Νόμοι για την καταπολέμηση της, για προστασία των πληροφοριοδοτών και ίδρυση της Αρχής, θα εφαρμοστούν από αυτούς που καλούνται να τους εφαρμόσουν με τέτοιο τρόπο που θα πείσουν όσους πρέπει να ανοίξουν το στόμα τους και να καταγγείλουν τα φαινόμενα αυτά.

Κάτι βέβαια που σε καμία περίπτωση δεν ισχύει για την Αστυνομία, αφού σε ουκ ολίγες περιπτώσεις οι διάφορες καταγγελίες, είτε λόγω λανθασμένων χειρισμών, είτε λόγω αδυναμίας ή ακόμα και εσκεμμένα συγκαλύφθηκαν, χάνοντας με αυτό τον τρόπο την εμπιστοσύνη των πολιτών.  

Το σίγουρο είναι πως αυτή τη στιγμή η Αρχή κατά της Διαφθοράς έχει το ηθικό πλεονέκτημα το οποίο θα πρέπει να διαφυλάξει ως κόρη οφθαλμού. Το μυστικό της επιτυχίας της, ακόμα και με τον τρόπο που Κυβέρνηση και Βουλή θέσπισαν τα Νομοσχέδια για τη λειτουργία της, είναι τα πρόσωπα που καλούνται να αναλάβουν το βαρύ φορτίο, να είναι αποφασισμένα να σπάσουν αυγά και να συγκρουστούν εκεί και όπου πρέπει. Από εκεί και πέρα αναμφίβολα, επιβάλλεται η αλυσίδα που συνδέει την Αρχή κατά της Διαφθοράς με όλες τις άλλες υπηρεσίες του κράτους, να μην σπάσει και να υπάρξει όσο το δυνατό καλύτερη συνεργασία. Με στόχο πάντα να εξαλειφθούν αυτά τα φαινόμενα για να κερδίσει και το ίδιο το κράτος, αλλά κυρίως οι πολίτες.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Έθεσε θέμα για Σαββίδη-Αγγελίδη η υπεράσπιση στην πρώτη δικάσιμο για Al Jazeera

Στη Βουλή οι Κανονισμοί

Αυτό που απομένει για την πλήρη λειτουργία της Αρχής κατά της Διαφθοράς, είναι η έγκριση των Κανονισμών λειτουργίας της από την Βουλή. Υπενθυμίζεται ότι την περασμένη εβδομάδα οι Κανονισμοί εγκρίθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο και πλέον αναμένεται, ενδεχομένως μέχρι την Ολομέλεια της Πέμπτης να περάσουν κι από την Ολομέλεια της Βουλής. 

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Νομικών, τηρώντας τη δέσμευση που ανέλαβε για όσο το δυνατό γρηγορότερη έγκριση των Κανονισμών, ενέγραψε το θέμα στην ατζέντα της σημερινής μαραθώνιας συνεδρίας που θα αρχίσει στις εννέα το πρωί και θα ολοκληρωθεί μετά το μεσημέρι, με την κοινή συνεδρία των επιτροπών Νομικών, Θεσμών και του κλιμακίου της ειδικής επιτροπής PEGA του Ευρωκοινοβουλίου, που επισκέπτεται την Κύπρο για το θέμα των υποκλοπών με κακόβουλα λογισμικά. 

Εάν οι κανονισμοί εγκριθούν κατά τη σημερινή συνεδρία χωρίς προβλήματα, δεν αποκλείεται να οδηγηθούν προς ψήφιση στην αυριανή συνεδρία της Ολομέλειας της Βουλής. Κάτι που θα σημαίνει πως από την Παρασκευή, τα μέλη της Αρχής θα μπορούν να σηκώσουν μανίκια και να αρχίσουν την εξέταση των δεκαπέντε περίπου καταγγελιών που βρίσκονται ήδη ενώπιον τους. 

Πάντως, αυτό που προκύπτει τις τελευταίες ημέρες σύμφωνα με τον Επίτροπο Διαφάνειας και επικεφαλής της Αρχής κατά της Διαφθοράς, Χάρη Πογιατζή, είναι η δυστοκία για να εντοπιστούν και να προσληφθούν από την Αρχή, ερευνώντες λειτουργοί που θα διερευνήσουν τις καταγγελίες. Η δυστοκία που καταγράφεται, αφορά την μη προθυμία των υπό πρόσληψη προσώπων, να διερευνήσουν καταγγελίες κατά υψηλόβαθμων αξιωματούχων.