Τα ανεύθυνα κράτη, τα κλειστά στόματα και ο χώρος των τεράτων

Η κοινωνική κατακραυγή άνοιξε τα στόματα. Ένα παιδί του δημοτικού θύμα βιασμού. Όχι μία φορά. Όχι από ένα πρόσωπο. Κάθε μέρα νέες συλλήψεις, κάθε μέρα νέες αποκαλύψεις. Ένα φρικιαστικό έγκλημα εις βάρος ενός μικρού κοριτσιού, με πολλαπλούς θύτες, που δυσκολεύεται να το χωρέσει ο ανθρώπινος νους.

Και τελικά οι γείτονες κάτι είδαν. Ή τουλάχιστον έτσι ισχυρίζονται στις εκπομπές που βγαίνουν και μιλούν. Κάνουν λόγο για ύποπτες συμπεριφορές. Για την στάση του βασικού υπόπτου για βιασμό και μαστροπεία. Για άγνωστα αυτοκίνητα που έπαιρναν το παιδί σε ακατάλληλες ώρες. Ακόμη και περί διάσημων, πολιτικών και  ιερέων που εμφανίζονταν στη γειτονιά για το παιδί μίλησαν ορισμένοι. Για μια προβληματική οικογενειακή κατάσταση.

Όμως δεν μίλησαν όταν έπρεπε. Ίσως να τα σχολίαζαν μεταξύ τους, ίσως και όχι. Ίσως να μην μπορούσαν να ερμηνεύσουν τι ακριβώς έβλεπαν. Δεν επενέβη, όμως, κανείς. Δεν προσπάθησε κανείς να γλιτώσει το 12χρονο παιδί από το μαρτύριο. Ίσως γιατί πίστευαν πως κανένας δεν θα τους έδινε σημασία ή ότι δεν είχαν στοιχεία παρά μόνο υποψίες ή επειδή θεωρούσαν πως θα τους έβαζε σε μπελάδες η όποια εμπλοκή. Όποιο κι αν ήταν το κίνητρό τους, μια κουβέντα ίσως να άλλαζε την τροπή των πραγμάτων. Μια κουβέντα που δεν ειπώθηκε ποτέ.

Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε αυτή την αλυσίδα γεγονότων. Αφού γίνει το κακό, αφού επικαλύψει τα πάντα μια χοντρή στρώση σοκ, τότε εμφανίζονται εκείνοι που γνώριζαν. Εκείνοι που γνώριζαν λίγα ή πολλά, εκείνοι που είδαν πράγματα αλλά δεν μίλησαν, εκείνοι που για διάφορους λόγους επέλεξαν να μην αναμειχθούν. Ενίοτε εμφανίζονται και κάποιοι που έκαναν το σωστό αλλά δεν τους έλαβαν υπόψη οι αρμόδιοι. Γιατί δεν χρειάζεται απλώς να ανοίγουν στόματα, χρειάζεται να υπάρχουν και αυτιά ανοιχτά να ακούσουν τι έχουν να πουν. Χρειάζονται γρήγορα αντανακλαστικά και ένα κράτος με σωστές διαδικασίες, που να λαμβάνει σοβαρά και να διευκολύνει τις καταγγελίες.

Με τα όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, σε αυτή την υπόθεση κανένας δεν έδρασε σωστά για να προστατέψει το παιδί, πέραν από τους συγγενείς από τη Λευκάδα που ανακάλυψαν τι περνούσε. Το κράτος δεν ήταν εκεί για να του σταθεί, παρά μόνο μετά τις τρομερές αποκαλύψεις. Δεν το προστάτεψε, δεν ενεργοποίησε μηχανισμούς εγκαίρως.

Δυστυχώς τα κράτη τείνουν να το κάνουν αυτό. Η ατομική ευθύνη των πολιτών έχει ένα όριο. Δεν μπορούν να δράσουν, παρά μόνο να ενημερώσουν. Η ευθύνη του κράτους έναντι των πολιτών του και ειδικά των ευάλωτων ανήλικων δεν τελειώνει ποτέ όμως. Οφείλει να έχει μηχανισμούς που να μπορούν να εντοπίζουν, να ελέγχουν και να προστατεύουν, όχι απλώς να επεμβαίνουν μετά από ένα μεγάλο κακό.

Στην Κύπρο έχουμε δει πόσο καταστροφικό είναι όταν το κράτος δεν κάνει τις σωστές παρεμβάσεις. Το έχουμε δει στην υπόθεση του Στυλιανού. Έπρεπε να κλάψουμε ένα έφηβο αγόρι, για  να ξεσκεπαστούν σωρεία ανεπαρκειών και λάθος ενεργειών. Κι εκεί υπήρχαν πολλοί που δεν μίλησαν όταν έπρεπε και μίλησαν εκ των υστέρων. Αλλά κυρίως υπήρχε ένα κράτος απρόθυμο να ακούσει εκείνους που εγκαίρως σήμαναν συναγερμό. Υπήρχε ένα κράτος που δεν κατέστησε τα παιδιά της οικογένειας προτεραιότητα, που λειτουργούσε με σπασμένα τηλέφωνα και που δικαιολογούσε τον εαυτό του για την απραξία του, μέχρι που ήταν πολύ αργά και δεν υπήρχε πια καμιά δικαιολογία. Μέχρι που η τελευταία κραυγή του παιδιού, ήταν ο επιθανάτιος του ρόγχος.

Κι ήταν ένα κράτος που δεν έμαθε από τα λάθη του. Που λίγο πιο πριν είχε χάσει την Έλενα. Την Έλενα που το ίδιο το κράτος τοποθέτησε στο στόμα του λύκου. Και που δεν φρόντισε ποτέ να της δώσει την στοιχειώδη σημασία, ώστε να διαπιστώσει τι συνέβαινε σε αυτό το παιδί. Που επέδειξε εγκληματική αμέλεια, επιτρέποντας στην εύθραυστη ζωή της να καταστρέφεται κάτω από την μύτη του. Που την αγνοούσε. Που έπρεπε μόνη της να βρει το κουράγιο να παλέψει με τον εφιάλτη που ζούσε υπό την εποπτεία του κράτους. Και που ποτέ δεν φρόντισε κανείς να γαληνέψει η βασανισμένη ψυχή της.

Η απούσα κοινωνία, τα απόντα κράτη, η απουσία ανθρωπιάς δημιουργεί χώρο στα τέρατα να κινούνται. Κράτος και κοινωνία οφείλουν να μην τους παραδίδουν ούτε μια σπιθαμή.   

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Αποτροπιασμός και οργή από την κατάθεση της 12χρονης, αυτούσιοι οι διάλογοι-«Πήγαινα μέχρι με πέντε»
• Στο κελί η μητέρα της 12χρονης-Τι υποστήριξε στην απολογία της
•  Όσα κατέθεσε η θεία της 12χρονης-«Της πήρα τα κινητά και άρχισε να τρέμει»
• Στον ανακριτή η μητέρα της 12χρονης-Καλείται να απολογηθεί για μαστροπεία