Στοιβάζουν υπόδικους, αρνητική πρωτιά από ΣτΕ-Νέο σήμα Κληρίδη προς Βουλή

Αρνητική πρωτιά στην κράτηση υπόδικων στις Κεντρικές Φυλακές, με ποσοστό 26,5%, καταγράφει η Κύπρος στην ετήσια έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης που περιγράφει την κατάσταση στις Φυλακές της Ευρώπης, την ώρα που η συζήτηση για τροποποίηση της νομοθεσίας για ηλεκτρονική παρακολούθηση έχει σκαλώσει στην Βουλή από τον Μάρτιο του 2021, παρά τις δηλώσεις της υπουργού Δικαιοσύνης στις οποίες προέβη, όπου τόνισε πως η εν λόγω τροποποίηση πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατό, υποδεικνύοντας πως είναι ένας τρόπος ο οποίος θα θεραπεύσει άμεσα πάρα πολλά προβλήματα της κοινωνίας μας που έρχεται αντιμέτωπη με την ποινική πτυχή της Δικαιοσύνης, όπως επίσης και το πρόβλημα του υπερπληθυσμού. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ρεκόρ υπερπληθυσμού λόγω μεταναστών, πέφτουν στο πάτωμα-Χωρίς σύνθεση το Parole

Τον περασμένο Μάιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Έναντι Βασανιστηρίων (CPT) έστειλε σήμα προς όλες τις χώρες, όπως λάβουν εναλλακτικούς τρόπους κράτησης, ειδικότερα στις περιπτώσεις όπου παρατηρούνται προβλήματα υπερπληθυσμού, όπως οι Κεντρικές Φυλακές της Κύπρου, εντούτοις μέχρι σήμερα η τροποποίηση της νομοθεσίας παραμένει στα συρτάρια, με τον εκ των δικηγόρων του Συνδέσμου Προστασίας Δικαιωμάτων Φυλακισμένων και Αποφυλακισθέντων, Αλέξανδρος Κληρίδης, να αποστέλλει εκ νέου επιστολή στην Πρόεδρο της Βουλής, τον πρόεδρο της Επιτροπής Νομικής και της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ζητώντας την ψήφιση της σχετικής τροποποίησης της νομοθεσίας. 

Μια επιστολή που έρχεται στον απόηχο της ετήσιας έκθεσης του Συμβουλίου της Ευρώπης και την αρνητική πρωτιά της Κύπρου στο θέμα των υπόδικων, με τον Αλέξανδρο Κληρίδη να τονίζει πως το πρόβλημα της κράτησης πριν την δίκη του ατόμου και τα προβλήματα που δημιουργούνται στα ίδια τα άτομα άλλα και ολόκληρου του συστήματος της Δικαιοσύνης είναι ξεκάθαρα από κάθε άποψη και αλληλένδετα, αφού η Δικαιοσύνη χάνει την αξιοπιστία της όταν η ίδια η Δικαιοσύνη προκαλεί ζημιά την οποία δεν μπορεί μετά να θεραπεύσει.

Ο Αλέξανδρος Κληρίδης, επισυνάπτει την κατάσταση που αφορά σε Ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και την Κύπρο στην παρούσα φάση, τονίζοντας πως «έχουμε καταφέρει να βρεθούμε στην πρώτη θέση μεταξύ των υπολοίπων Ευρωπαϊκών χωρών με ποσοστό 26.5% κράτησης υποδίκων και μέχρι σήμερα δεν έχουμε ούτε ένα εναλλακτικό μέτρο διαχείρισης ατόμων που ζητείται η κράτηση τους μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης».

Όπως αναφέρει ο κ. Κληρίδης, «παρά των πιο πάνω αποτελεσμάτων και παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις και προσπάθειες μας, το θέμα παραμένει ενώπιον της Βουλής από τις 11/03/21 μέχρι σήμερα», ενώ τονίζει πως είναι επανειλημμένες οι αναφορές του Συνδέσμου Προστασίας Φυλακισμένων και Αποφυλακισθέντων ως προς τον τρόπο που θα πρέπει να προχωρήσει η Βουλή αναφορικά με το συγκεκριμένο θέμα και ποια θα είναι τα άμεσα θετικά αποτελέσματα εφαρμογής της ηλεκτρονικής παρακολούθησης σε υποδίκους και κατάδικους ως ποινή.

Ο δικηγόρος του Συνδέσμου παραπέμπει τη Βουλή σε σχετικές επιστολές του αλλά και στα όσα ξεκάθαρα αναλύθηκαν από τον πρόεδρο της Επιτροπής Ποινικού Δίκαιου του Παγκυπριου Δικηγορικού Συλλόγου, Μιχάλη Πική, ενώπιον της Επιτροπής Νομικών.  

Όπως αναφέρεται και στο περιεχόμενο των πιο πάνω επιστολών, δεν υπάρχει κανένας λόγος που το Δικαστήριο, στις σωστές κατά την άποψη του περιπτώσεις, δεν θα μπορεί να εφαρμόσει ως όρο εξασφάλισης της παρουσίας του ατόμου στο Δικαστήριο την εφαρμογή της ηλεκτρονικής παρακολούθησης με σκοπό να αποφευχθεί η κράτηση του ατόμου, η οποία πάντα είναι μακροχρόνια και επιφέρει καταστροφικά αποτελέσματα σε ένα άτομο το οποίο θεωρείται αθώο μέχρι το Δικαστήριο να αποφασίσει διαφορετικά.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: «Σήμα» CPT για βραχιολάκι σε υπόδικους και κατάδικους-Επιστολή Κληρίδη στη Βουλή

Πέραν της πιο πάνω εφαρμογής του βραχιολιού σε υποδίκους, ο κ. Κληρίδης τονίζει πως θα πρέπει και πάλι με σχετική τροποποίηση, ένα Δικαστήριο να μπορεί να επιβάλει το εν λόγω μέτρο ως ποινή του ατόμου, ειδικά σε περιπτώσεις όπου η ποινή που θα επιβληθεί είναι μικρότερη των δώδεκα μηνών και ειδικά σε περιπτώσεις που η ποινή που θα επιβληθεί αφορούσε ποινικά αδικήματα χρηματικής φύσεως και οφειλές προς το κράτος.

Όπως αναφέρει, «μοναδικό εμπόδιο για να μπορεί το Δικαστήριο να ενεργήσει με τον πιο πάνω τρόπο αναφορικά με υποδίκους και κατάδικους είναι η ίδια η νομοθεσία η οποία στο παρών στάδιο σύμφωνα και με αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου δεν μπορεί το Δικαστήριο να το επιβάλει ως όρο εγγύησης της παρουσίας του ατόμου ή ως ποινή το βραχιόλι. Το βραχιόλι στο παρών στάδιο ακόμα μέχρι σήμερα είναι κάτι που εφαρμόζει η Κεντρική Φυλακή σε άτομα τα οποία έχουν εκτίσει ένα μέρος της ποινής τους ως μέτρο σταδιακής επανένταξης παρά την δήλωση τους ότι μπορούν και είναι έτοιμοι να το εφαρμόσουν σε όλες τις περιπτώσεις που το διατάξει το Δικαστήριο».

Ο Αλέξανδρος Κληρίδης αναφέρει παράλληλα πως ενώ εμείς περιμένουμε την Βουλή να αποφασίσει τα πιο πάνω, είναι υποχρέωση μας να μελετούμε εκ νέου και ασταμάτητα τις εξελίξεις που υπάρχουν στον υπόλοιπο κόσμο, έξω από την Κύπρο, αναφορικά με το εν λόγω ζήτημα, ενώ τονίζει πως είναι πλέον αποδεχτό ότι η ηλεκτρονική παρακολούθηση μπορεί να τύχει εφαρμογής με άμεσα και απόλυτα θετικά αποτελέσματα σε όλα τα στάδια της ποινικής διαδικασίας πριν την εκδίκαση της υπόθεσης, κατά την διάρκεια αυτής, μετά την επιβολή ποινής άλλα ακόμα και μετά την αποφυλάκιση του ατόμου.

Ο Αλέξανδρος Κληρίδης τονίζει πως «το πρόβλημα της κράτησης πριν την δίκη του ατόμου και τα προβλήματα που δημιουργούνται στα ίδια τα άτομα άλλα και ολόκληρου του συστήματος της δικαιοσύνης είναι ξεκάθαρα από κάθε άποψη και αλληλένδετα, αφού η δικαιοσύνη χάνει την αξιοπιστία της όταν η ίδια η δικαιοσύνη προκαλεί ζημιά την οποία δεν μπορεί μετά να θεραπεύσει. Τέτοια είναι και η περίπτωση που αφορά άτομα τα οποία παραμένουν υπόδικοι και μετά αθωώνονται».

Ο δικηγόρος παραπέμπει την Βουλή σε σχετικές έρευνες, ενώ υποδεικνύει πως είναι εκκωφαντική η απουσία της Κύπρου από την πρόσφατη έκθεση με τίτλο «Summary of the Replies to the Questionnaire on the “The use of Alternatives to Pre-Trial Detention” in EU Member States», από το Confederation of European Probation, 15/10/20, αφού όπως φαίνεται και από τις αναφορές που γίνονται σε αυτό το κείμενο, η Κύπρος δεν έχει να προσφέρει κανένα εναλλακτικό μέτρο της κράτησης υποδίκων. Αυτό σε διαφορά με τις 19 άλλες χώρες που απάντησαν στο ερωτηματολόγιο που τους είχε αποσταλεί με θετικό τρόπο και οι οποίες απαντήσεις βρίσκονται στο εν λόγω κείμενο.

«Σε μια χωρά που μάθαμε μόνο να συζητούμε τα προβλήματα και όχι να τα λύνουμε ας κάνουμε την διαφορά με το συγκεκριμένο θέμα», τονίζει στην επιστολή του ο κ. Κληρίδης.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Αφήνουν ελεύθερους παιδεραστές, φυλακίζουν άτομα για €10-Αποκαλυπτικά στοιχεία

Ρεκόρ υπερπληθυσμού στις Φυλακές λόγω μεταναστών

Αυτή τη στιγμή στις Φυλακές κρατούνται 992 πρόσωπα, εκ των οποίων οι περίπου 350 είναι υπόδικοι, με τον χρόνο κράτησης ορισμένων να αγγίζει τα δύο χρόνια χωρίς η δίκη τους ακόμη να έχει ολοκληρωθεί, ενώ στα αξιοσημείωτα είναι πως με βάση τα στατιστικά, ποσοστό της τάξεως του 50% των υποδίκων, αθωώνονται ή καταδικάζονται σε άλλες ποινές, όχι σε ποινή φυλάκισης, ανεξαρτήτως εάν παρέμειναν στην Φυλακή για μήνες.

Την ίδια ώρα, ένας μεγάλος αριθμός του συνόλου, περίπου 200, είναι παράνομοι αλλοδαποί, με τον αριθμό να αυξάνεται τους τελευταίους μήνες όλο και περισσότερο, αφού καθημερινά, επτά στους δέκα νεοεισερχόμενους κρατούμενους, δηλαδή το 70%, είναι μετανάστες που συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν για παράνομη είσοδο στην Κυπριακή Δημοκρατία και οι οποίοι στη συνέχεια, αφού εκτίσουν την ποινή τους απελαύνονται, κάτι για το οποίο υπάρχει η θέση πως αυτό θα έπρεπε να γίνεται εξαρχής, όταν η απόφαση δεν αναμένεται να ανατραπεί. 

Επιπρόσθετα, στην ήδη βεβαρημένη κατάσταση, έρχεται να προστεθεί και ο αριθμός των προσώπων που βρίσκονται στη Φυλακή για ανεξόφλητα εντάλματα και χρέη, που ανέρχονται στην παρούσα φάση στους 20, ενώ είναι ο μεγαλύτερος αριθμός που καταγράφηκε ποτέ για τέτοιου είδους αδίκημα. 

Παράλληλα, υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός κρατουμένων, που είτε βρίσκονται ως υπόδικοι είτε ως κρατούμενοι, για μικροαδικήματα, η ποινή των οποίων δεν προβλέπετε πάνω από έξι μήνες ή δύο χρόνια. Ενδεικτικό το γεγονός πως βρίσκεται πρόσωπο για το αδίκημα «αλήτες και περιπλανώμενοι» ή για επετεία ή για κατοχή εργαλείων που πιστεύεται πως το πρόσωπο θα έκανε διάρρηξη. Αδικήματα για τα οποία, όπως ειπώθηκε πολλές φορές και προκειμένου να μην υπάρχει συμφόρηση, θα μπορούσαν να εφαρμοστούν οι εναλλακτικές ποινές ή εναλλακτικοί τρόποι, ώστε να διασφαλιστεί η παρουσία τους στο Δικαστήριο.  

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ο ένας «μέσα» για κλοπή ουίσκι και οι γονείς για κακοποίηση της κόρης τους «έξω»

Αξίζει να σημειωθεί πως η χωρητικότητα των Φυλακών είναι για 424 άτομα και αυτή τη στιγμή κρατούνται σχεδόν χίλιοι, με αποτέλεσμα να υπάρχουν περιπτώσεις όπου σε ένα κελί του ενός, να κοιμούνται μέχρι και τέσσερα άτομα, ενώ κάποιοι κοιμούνται... εκ περιτροπής. Δηλαδή, λόγω της έλλειψης κρεβατιών, υπάρχουν περιπτώσεις όπου κοιμάται ο ένας εκ των δύο κρατουμένων και αφότου ξυπνήσει στη συνέχεια κοιμάται ο άλλος, ενώ σε άλλα κελιά, κρατούμενοι κοιμούνται στο έδαφος. Κάτι που ελλοχεύει σοβαρούς κινδύνους αφού παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και ενδεχομένως να υπάρξει επίπληξη από την Επιτροπή κατά των Βασανιστηρίων (CPT). 

Σημειώνεται, πως με βάση τις ευρωπαϊκές εκθέσεις, οι χώρες που εφαρμόζουν εναλλακτικά μέτρα αντί της ποινής φυλάκισης, έχουν εξαλείψει το πρόβλημα του υπερπληθυσμού και η υποτροπή στις χώρες αυτές είναι χαμηλότερη από αυτές που εφαρμόζουν περισσότερο τις ποινές φυλάκισης. Το 70% των κρατών μελών του ΣτΕ, εφαρμόζουν τα εναλλακτικά μέτρα αντί της ποινής φυλάκισης για το 50% των καταδικαστικών αποφάσεων. Μάλιστα 17 χώρες του ΣτΕ εφαρμόζουν περισσότερο εναλλακτικά μέτρα αντί της ποινής φυλάκισης, αναστέλλοντας τις εργασίες σε Φυλακές. Τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η Ολλανδία, η οποία έχει κλείσει 17 Φυλακές σε 6 χρόνια, ενοικιάζοντας ορισμένες από αυτές σε γειτονικές χώρες.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Τον έστειλαν υπόδικο για έναν... ουίσκι 32 ευρώ-Στα συρτάρια οι εναλλακτικές ποινές