Αποκαλυπτική έρευνα για τις μεθόδους έκδοσης φυγόδικων στην Κίνα-Απειλές και απαγωγές

Την ώρα που ενώπιον Δικαστηρίου της Κυπριακής Δημοκρατίας βρίσκεται υπόθεση για έκδοση συγκεκριμένου προσώπου στην Κίνα, με την υπεράσπιση να εγείρει διάφορες ενστάσεις, που επικεντρώνονται στη συστημική παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και να υποστηρίζει μέσω Ψηφισμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, καθώς και των Ηνωμένων Εθνών, ότι η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας δεν συμμερίζεται δημοκρατικές αξίες όπως η ατομική ελευθερία, η θρησκευτική ελευθερία και η ελευθερία του λόγου, στη δημοσιότητα έρχεται μία έρευνα η οποία παρουσιάζει τους τρόπους που η Κυβέρνηση της Κίνας χρησιμοποιεί τα τελευταία χρόνια, για να εξαναγκάσει φυγόδικους, οι οποίοι καταζητούνται για υποθέσεις διαφθοράς, να επιστρέψουν στην χώρα «δήθεν εθελούσια». Σημειώνουμε ότι μέσω της δικής μας έρευνας διαφαίνεται ότι η Κίνα έχει ιστορικό παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σύμφωνα με την έρευνα μας (Ψήφισμα Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 16ης Σεπτεμβρίου 2021) πάνω από 1 εκατομμύριο άνθρωποι κρατούνται παράνομα σε στρατόπεδα, τα οποία ονομάζονται κέντρα πολιτικής αναμόρφωσης.  

Η έκθεση, η οποία φέρει τον τίτλο «Ακούσιες επιστροφές, η μυστική επιχείρηση της Κίνας να αναγκάσει “φυγόδικους” στο εξωτερικό πίσω στο σπίτι» πραγματοποιήθηκε από τον Μη Κυβερνητικό Οργανισμό Safeguard Defenders, ο οποίος ιδρύθηκε το 2016 και αναλαμβάνει και υποστηρίζει τοπικές δραστηριότητες πεδίου που συμβάλλουν στην προστασία των βασικών δικαιωμάτων, προωθούν το κράτος δικαίου και να ενισχύσει την ικανότητα της τοπικής κοινωνίας των πολιτών και των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ορισμένες από τα πιο εχθρικά περιβάλλοντα στην Ασία.

Σύμφωνα με την έρευνα, όταν η Κίνα είχε θέσει σε εφαρμογή την πολυδιαφημιζόμενη επιχείρηση Fox Hunt το 2014, ένα πρόγραμμα το οποίο θα ανάγκαζε τους φυγόδικους που έχουν φύγει από τη χώρα και κατηγορούνται για διαφθορά, να επιστρέψουν, η Κυβέρνηση είχε ισχυριστεί ότι γύρω στους 18,000 αξιωματούχους είχαν διαφύγει στο εξωτερικό. Η Fox Hunt, η οποία επεδίωκε να επεκτείνει την εμβέλεια της διακρατικής καταστολής της Κίνας, είναι συνδεδεμένη με ένα περίπλοκο τρόπο στην προσπάθεια «κατά της διαφθοράς» του προέδρου της Δημοκρατίας και Γενικού Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας, Xi Jinping, μία καμπάνια που είναι κλειδί για την επιβίωση του ΚΚΚ. Με τη διασπορά στην Κίνα να μεγαλώνει σε γοργούς ρυθμούς, καθώς περισσότερος κόσμος θέλει να φύγει από την Κίνα και το ΚΚΚ επιχειρεί να τους έχει υπό τον έλεγχό του, το Πεκίνο είχε το μεγαλύτερο κίνητρο όσο ποτέ να επεκτείνει τις εξουσίες των δυνάμεων ασφαλείας του στο εξωτερικό, αναφέρεται στην έρευνα.

Ακόμη και πριν ο Xi Jinping λάβει εξουσία το 2012, η Κίνα αντιμετώπιζε αντιστάσεις όσον αφορά στην διασφάλιση της συνεργασίας με κυβερνήσεις άλλων χωρών, για επαναπατρισμό των πολιτών της. Αρκετές χώρες δίσταζαν να μπουν σε συμφωνίες έκδοσης καταζητούμενων με την Κίνα και ακόμη και όταν επιτυγχάνονταν οι συμφωνίες, αυτές συχνά είχαν περιορισμό, ως προς τις κατηγορίες ανθρώπων που κάλυπταν, σε συγκεκριμένες ομάδες και ακόμη και τότε οι αιτήσεις για εκδόσεις απερρίφθησαν.

Σε αυτό το πλαίσιο, υποστηρίζεται στην εν λόγω έρευνα, η Κίνα είχε ξεκινήσει αρκετές καμπάνιες, κάποιες από τις οποίες χρησιμοποιούσαν εναλλακτικά μέσα για να αναγκάσουν τους στόχους να επιστρέψουν. Η κλίμακα αυτών των επιχειρήσεων, ακόμη και σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά, έχει αυξηθεί και είναι λίγες οι πιθανότητες που δείχνουν ότι πρόκειται να υπάρξει αλλαγή.

Η έρευνα του Safeguard Defenders αποκαλύπτει τρεις μεθόδους που οι υπάλληλοι της Κίνας, εκτός των διμερών συνεργασιών (έκδοσης εγκληματικών και απελάσεων), χρησιμοποιούσαν για να αναγκάσουν φυγόδικους και άλλους στόχους να επιστρέψουν. Η έρευνα αποκαλεί αυτές τις μεθόδους «ακούσιες επιστροφές», σε αντίθεση με το πώς τις παρουσίασε το ΚΚΚ ως «εκούσιες επιστροφές».

Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν 

Όπως αναφέρει ο ΜΚΟ, για να καταλήξει στα συμπεράσματα της έρευνας, έχει μελετήσει και εντοπίσει ότι οι περισσότερες από 10,000 υποθέσεις έχουν χειριστεί με ένα εκ των τριών τρόπων. Χρησιμοποιείτο ένας συνδυασμός πειθούς, εκφοβισμού και παρενόχλησης, είτε μέσω της οικογένειας των στόχ

ων, συγγενών και αγαπημένων που βρίσκονταν στην Κίνα (πρώτη μέθοδος), είτε πράκτορες προσέγγιζαν τον στόχο στο εξωτερικό (μέθοδος δύο). Οι απειλές επικεντρώνονταν σε προειδοποιήσεις ότι μέλη της οικογένειάς τους θα συλληφθούν ή θα υποστούν χειρότερα, σε περίπτωση που δεν επιστρέψουν οι φυγόδικοι. Για τη μέθοδο δύο, υπήρχαν πράκτορες από την Κίνα, συμπεριλαμβανομένων και αστυνομικών που δούλευαν παράνομα στις χώρες που ήταν οι στόχοι, καθώς υπάλληλοι από την χώρα εκείνη. Η Κίνα περιγράφει και τις δύο μεθόδους ως «πειθώ» ή «επιστροφές με διαπραγμάτευση». Η μέθοδος τρία είναι η απαγωγή, που έχει εγκριθεί από το κράτος και ονομάζεται «παράτυπες μέθοδοι» στα κινέζικα, που περιλαμβάνει συγκαλυμμένη συνεργασία με τις δυνάμεις της χώρας που βρίσκεται ο στόχος, για να κατευθυνθούν σε τρίτη χώρα, όπου μπορεί να γίνει η έκδοσή του ή απλά να παραδοθεί στους Κινέζους πράκτορες για απέλαση, χωρίς περαιτέρω διαδικασίες.

Η έρευνα εξηγεί λεπτομερώς πως διαπράχθηκε η κάθε μέθοδος, παρουσιάζοντας εκτενή στοιχεία και υποθέσεις. Επίσης, περιλαμβάνεται και μία ανάλυση νομικών εγγράφων που δημιούργησε η Κίνα, μέχρι το 2018, για να νομιμοποιήσει επαναπατρισμούς, περιλαμβανομένων και ακούσιων επιστροφών, που έγιναν σε περισσότερες από 120 χώρες. Αυτό περιλαμβάνει και επίσημη νομική ερμηνεία, που περιγράφει την απαγωγή. Οι υποθέσεις που έγιναν με τις μεθόδους 2 και 3, υπονομεύουν τη δικαστική κυριαρχία στις χώρες που βρίσκονταν οι στόχοι και είναι ξεκάθαρες οι παραβιάσεις των διεθνών κανόνων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η Κίνα χρησιμοποιεί πρώτα ακούσιες επιστροφές. Αν αυτό αποτύχει, τότε προχωρούν σε νόμιμες μεθόδους, όπως η έκδοση εγκληματία ή απέλαση μέσω του νόμου για τους μετανάστες. Υπάρχουν περιπτώσεις που έχει γίνει και το αντίθετο, όταν μέθοδοι για έκδοση ή απέλαση των στόχων απέτυχαν και τότε επιχείρησαν ακούσια επιστροφή. Οι ακούσιες επιστροφές αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο στην επέκταση της Κίνας, όμως το φαινόμενο είναι ελάχιστα γνωστό στη Δύση.

Τι είναι οι ακούσιες επιστροφές

Η έρευνα, πριν προχωρήσει σε περαιτέρω ανάλυση, εξηγεί τι σημαίνει ακούσια επιστροφή. Όπως αναφέρει, αφορά στην χρήση εναλλακτικών, συνήθως παράνομων μέσων για να αναγκαστεί κάποιος να επιστρέψει στην Κίνα, παρά τη θέλησή τους και συχνά έρχονται αντιμέτωποι με το ενδεχόμενο φυλάκισης. Οι μέθοδοι ποικίλουν και αφορούν σε απειλές στην οικογένεια που βρίσκεται στην Κίνα ή αποστολή πρακτόρων για να εκφοβίσουν τον στόχο στην χώρα παραμονής του ή απαγωγές.

Στην εισαγωγή της έρευνας, δίνονται κάποια παραδείγματα, ώστε να βοηθήσουν τον αναγνώστη να καταλάβει το θέμα. Γίνεται αναφορά στον Jiang Yefei, ο οποίος ζωγράφιζε τους πολιτικούς ως καρτούν. Όπως αναφέρεται, το 2015, ενώ του είχε χορηγηθεί επίσημα η άδεια να βρίσκεται στην Ταϊλάνδη, υπό το καθεστώς του πρόσφυγα, από την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών και αφέθηκε ελεύθερος, επειδή κρατείτο λόγω του νόμου περί μετανάστευσης, οι αξιωματικοί τελικά τον παρέδωσαν στους Κινέζους πράκτορες. Ο Jiang Yefei επέστρεψε λαθραία στην Κίνα και παραμένει έκτοτε στην φυλακή.

Στην έρευνα αναφέρεται ότι δύο χρόνια αργότερα, το 2017, ο μεγιστάνας Xiao Jianhua, ο οποίος ήταν πολίτης του Καναδά, είχε απαχθεί από Κινέζους πράκτορες, από την πολυτελή σουίτα του στο ξενοδοχείο Four Seasons στο Hong Kong. Τα συστήματα ασφαλείας τον έδειχναν να μεταφέρεται σε αναπηρικό καροτσάκι, με το κεφάλι του να είναι καλυμμένο με κουβέρτα, συνοδευόμενος από δώδεκα άτομα, που μετέφερναν και μία μεγάλη βαλίτσα. Όπως υποστηρίζει η έρευνα, δεν τον έχει δει κανείς από τότε, παρόλο που υπάρχουν αναφορές ότι είχε επιστρέψει στην Κίνα για να βοηθήσει στις έρευνες των Αρχών. Μέχρι το 2018, τουλάχιστον άλλες δέκα παρόμοιες υποθέσεις πιθανών απαγωγών έχουν γίνει στην Αυστραλία, σύμφωνα με συγκεκριμένη πηγή που επικαλείται η έρευνα και μάλιστα γίνεται λόγος ότι ένα από τα θύματα είχε ξυλοκοπηθεί, ναρκώθηκε και μεταφέρθηκε στην Κίνα.

Οι τρεις μέθοδοι που περιγράφει η έρευνα

Όπως αναφέρεται στην έρευνα, η πρώτη μέθοδος που φαίνεται ότι χρησιμοποιούν οι αρχές είναι οι απειλές στην οικογένεια των φυγόδικων που έμειναν στην Κίνα. Οι Αρχές συχνά προστάζουν τα μέλη της οικογένειας να επικοινωνήσουν με τους φυγόδικους, είτε μέσω τηλεφώνου, είτε με βιντεοκλήση, ή αποστολή μηνύματος για να τους πείσουν να επιστρέψουν. Κατά τη διάρκεια των τηλεφωνικών επαφών, αστυνομικοί μπορεί να ακούν ή να διακόψουν τη συνομιλία και να μιλήσουν απευθείας με το στόχο. Σε άλλες περιπτώσεις, αστυνομικοί επισκέπτονται τα μέλη της οικογένειας ενός φυγόδικου

στο σπίτι ή στη δουλειά τους και τους ζητούν τα τηλέφωνά τους για έρευνα, ενώ παρακολουθούν τις συνομιλίες τους. Σε ακραίες υποθέσεις, οι Αρχές μεταφέρουν μέλη της οικογένειας, φίλους ή δικηγόρους στη χώρα που βρίσκεται ο στόχος, συνοδευόμενοι από αξιωματούχους της Κίνας. Οι τρόποι που η Αστυνομία παρενοχλεί τα μέλη της οικογένειας των φυγόδικων είναι:

-Παρακολούθηση

-Ανακρίσεις

-Απολύσεις

-Πάγωμα λογαριασμών

-Να αφαιρούν την κηδεμονία των παιδιών από τους γονείς

-Άλλες απειλές για την ασφάλεια ή την ελευθερία τους

Σε περίπτωση που μέλη της οικογένειας ή φίλοι ενός στόχου δεν καταφέρουν να τον πείσουν να επιστρέψει, τότε οι Αρχές ανεβάζουν επίπεδο, όσον αφορά στις απειλές και τους συλλαμβάνουν, κρατώντας τους ως όμηρους, αναφέρεται στην έρευνα. Τότε, ενημερώνουν τον στόχο ότι για να τους απελευθερώσουν θα πρέπει να παραδοθεί και να επιστρέψει στην Κίνα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η Αστυνομία μπορεί να παραποιήσει στοιχεία, για να δικαιολογείται η κράτηση.

Μάλιστα, η έρευνα φέρνει ως παράδειγμα την υπόθεση του Xie Weidong, ο οποίος ήταν πρώην δικαστής στο Ανώτατο Δικαστήριο της Κίνας και όταν μετακόμισε στον Καναδά, είχε εκφράσει δημόσια κριτική, στο δικαστικό σύστημα της Κίνας. Οι Αρχές της χώρας τον κατηγόρησαν για διαφθορά και προσπάθησαν να τον πείσουν να επιστρέψει στην χώρα «εκούσια». Όταν αρνήθηκε, η Αστυνομία έθεσε υπό κράτηση την αδελφή και τον γιο του, που βρίσκονταν στην Κίνα, ενώ είχαν φτάσει μέχρι και την πρώην σύζυγό του, μία πρώην μακροχρόνια συνεργάτη του και άλλους, όπως το δικηγόρο που εκπροσωπούσε την αδελφή του, ασκώντας του πιέσεις να επιστρέψει. Μέσα από την εμπειρία του, ο Xie Weidong, ήξερε τι τον περίμενε, σε περίπτωση που επέστρεφε στην Κίνα και συνέχιζε να αρνείται. Η Κίνα, μάλιστα, έστειλε δικηγόρο στον Καναδά για να τον πείσει να επιστρέψει, αλλά δεν είχε αποτέλεσμα.

Η δεύτερη μέθοδος είναι η στοχοποίηση των «θυμάτων» σε ξένες χώρες. Στην έρευνα, αυτή η μέθοδος χαρακτηρίζεται πιο ριψοκίνδυνη από την πρώτη, αφού αποστέλνονται στο εξωτερικό πράκτορες ή ηθοποιοί, από την κινεζική Αστυνομία, ώστε να πείσουν τους στόχους να επιστρέψουν στην χώρα, υποσχόμενοι κάποια πράγματα. Αυτό γίνεται είτε μέσω διαπροσωπικών επαφών, είτε μέσω σημειωμάτων στα σπίτια τους, τις πλείστες φορές αυτό είναι παράνομο. Αν και οι νόμιμες οδοί προτιμώνται, η Κίνα το έκανε ξεκάθαρο, αναφέρεται στην έρευνα, ότι δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο το γεγονός ότι δεν υπάρχουν οι δίαυλοι για να είναι νόμιμες οι διαδικασίες. Οι επιχειρήσεις των Κινεζικών αρχών είναι πιο εύκολο να γίνουν με αυτές τις μεθόδους, σε χώρες που είναι κοντά στον τρόπο διακυβέρνησης της Κίνας, αναφέρεται στην έρευνα και κατά κύριο λόγο αυτές είναι οι χώρες της Ασίας. Όσον αφορά σε αυτή τη μέθοδο, οι Αρχές της Κίνας προσλαμβάνουν και ανθρώπους που βρίσκονται στις χώρες, όπου διαμένουν οι στόχοι τους, με τους οποίους συνεργάζονται ώστε να τους πείσουν να παραδοθούν. Με αυτό τον τρόπο, μειώνουν το ρίσκο να έχουν πολλούς Κινέζους πράκτορες να δουλεύουν υπό κάλυψη. Μάλιστα, φαίνεται ότι οι Αρχές της Κίνας εφαρμόζουν και την πρακτική του καρότου και μαστίγιου, όπως για παράδειγμα να έχουν μειωμένη ποινή σε περίπτωση που παραδοθούν και σε αντίθετη περίπτωση μεταφέρονται λαθραία στην Κίνα.

Οι επιχειρήσεις της Κίνας, σε χώρες του εξωτερικού, άρχισαν να προκαλούν ανησυχία στις Κυβερνήσεις, από το 2015. Εκείνη την χρονιά, η Ουάσινγκτον απαίτησε όπως το Πεκίνο βάλει ένα φρένο στην πρακτική να στέλνονται Κινέζοι πράκτορες στις ΗΠΑ, ως τουρίστες ή ως επιχειρηματίες, για να εντοπίσουν και να επαναπατρίσουν φυγόδικους, που έμεναν σε έδαφος των Ηνωμένων Πολιτειών. Το 2016, προστίθεται στην έρευνα, μία μελέτη ανέφερε ότι οι αρχές στον Καναδά εξέταζαν παρόμοιας φύσης περιστατικά. Το 2018, ένας πρώην αξιωματικός του Καναδά, ανώνυμα ανέφερε ότι περίπου 12 Κινέζοι φυγόδικοι, είχαν στοχοποιηθεί με αυτό τον τρόπο στον Καναδά.

Όπως αναφέρεται, η πρώτη γνωστή υπόθεση που Κινέζοι πράκτορες δραστηριοποιούνταν, υπό κάλυψη, στην Αυστραλία για να αναγκάσουν κάποιο να επιστρέψει, αφορά στον Dong Feng, το 2014, λίγους μήνες μετά που ο πρόεδρος της Κινεζικής Δημοκρατίας, ξεκίνησε την καμπάνια του Fox Hunt. Ο Dong, ο οποίος είχε αποκτήσει Αυστραλιανή υπηκοότητα, ήταν οδηγός λεωφορείου και διοργάνωνε ομαδικές ξεναγήσεις. Ήταν, επίσης, ασκούμενος του Falun Gong. Κινέζοι αστυνομικοί υπό κάλυψη, τον πλησίασαν στην Μελβούρνη για να τον πείσουν να επιστρέψει και να αντιμετωπίσει τη «δικαιοσύνη». Αρχικά συμφώνησε να επικοινωνήσει μαζί τους, λόγω των απειλών στην οικογένειά του πίσω στην Κίνα, όμως στο τέλος αρνήθηκε να επιστρέψει και έμεινε στην Αυστραλία. Ωστόσο, είχε διαρρεύσει ότι Κινέζοι αστυνομικοί δούλευαν υπό κάλυψη στην Αυστραλία, με αποτέλεσμα να ξεσπάσει ένας διπλωματικός καυγάς ανάμεσα σε Κανμπέρα και Πεκίνο.

Η τρίτη μέθοδος είναι η απαγωγή ενώ βρίσκονταν στο εξωτερικό. Στην έρευνα τονίζεται ότι χρησιμοποιείται η απαγωγή, στην κανονική της ερμηνεία (direct kidnapping), αλλά και η απαγωγή που γίνεται μέσω παράνομων μέσων και τους μεταφέρουν λαθραία στην Κίνα (indirect kidnapping). Με αυτή τη μέθοδο, εξάλλου, οι Κινεζικές Αρχές χρησιμοποιούν μία ακόμη πρακτική, που είναι να πείσουν τον στόχο να μεταβεί σε μία τρίτη χώρα, από εκείνη που βρίσκονταν και στη συνέχεια να τον απελάσει η Κυβέρνηση και να τους στείλει στην Κίνα.

Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στην έρευνα, ο δικηγόρος για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Κίνα, Dong Guangping, έχει ήδη εκτίσει ποινή φυλάκισης τριών χρόνων στην Κίνα, με τις κατηγορίες της υποκίνησης της ανατροπής της κρατικής εξουσίας στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και είχε εξαφανιστεί για οκτώ μήνες το 2014. Για να ξεφύγει τη σύλληψη, είχε μεταβεί στην Ταϊλάνδη το 2015, όπου του παραχωρήθηκε άδεια παραμονής, υπό το καθεστώς του πρόσφυγα, από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Καθώς βρισκόταν σε Κέντρο κράτησης μεταναστών στο Μπανγκόκ και περίμενες να επανεγκατασταθεί στον Καναδά, Κινέζοι αστυνομικοί μπήκαν στο κέντρο, του πέρασαν χειροπέδες μπροστά στους Ταϊλανδούς αστυνομικούς και τον οδήγησαν έξω. Ο Dong Guangping εμφανίστηκε αργότερα υπό κράτηση στην Κίνα, όπου κρατήθηκε υπό κράτηση για τρία χρόνια. Απελευθερώθηκε το 2019. Πάντως, όπως αναφέρει η έρευνα, δεν υπάρχουν επίσημα έγγραφα που να αποδεικνύουν τον τρόπο που εγκατέλειψε την Ταϊλάνδη.

Πάντωνς, η Κυπριακή Δημοκρατία υπέγραψε διμερής Συμφωνία με την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, γεγονός που δημιουργεί ερωτήματα, λαμβάνοντας υπόψη το εν λόγω Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με την Κυπριακή Κυβέρνηση να προωθεί αιτήματα έκδοσης μέσω Δικαστηρίου.