Φιλί της ζωής με διορισμό ειδικού απεσταλμένου-Ο απόηχος της τριμερούς

Ούτε εκπλήξεις, αλλά ούτε ραγδαίες εξελίξεις, όπως ήταν αναμενόμενο άλλωστε, ολοκληρώθηκε η τριμερής της Νέας Υόρκης την οποία συγκάλεσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, με την πρόσκληση που απηύθυνε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τον κατοχικό ηγέτη. Αμφότερες οι πλευρές, επανέλαβαν τις ήδη γνωστές θέσεις τους ενώπιον του Γενικού Γραμματέα, ο οποίος φαίνεται πως δεν τα βάζει κάτω και προσανατολίζεται στην ετοιμασία ενός νέου οδικού χάρτη για το επόμενο διάστημα.   

Πρώτο βήμα, σύμφωνα και με τα όσα δήλωσε ο Νίκος Αναστασιάδης, μετά το πέρας της τριμερούς, θα είναι ο διορισμός ενός ειδικού απεσταλμένου (special envoy) από τον ΟΗΕ, ο οποίος θα αναλάβει το δύσκολο φορτίο για απευθείας συνεννόηση με τα εμπλεκόμενα μέρη. Αν και ακόμη δεν είναι ξεκάθαροι οι όροι εντολής που θα λάβει ο νέος ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ, σύμφωνα με τα όσα δήλωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, θα πρόκειται για αξιωματούχο του ΟΗΕ, ο οποίος δεν θα διορισθεί από τον Γενικό Γραμματέα ως προσωπικός απεσταλμένος, αλλά θα λάβει τους όρους εντολής του, απευθείας από το Συμβούλιο Ασφαλείας. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ειδικός απεσταλμένος, ΜΟΕ και βλέπουμε-Επιβεβαιώθηκε το αδιέξοδο στην τριμερή

Η συγκεκριμένη εξέλιξη, μπορεί να χαρακτηρισθεί ως επιτυχία της Λευκωσίας, αφού, τόσο η Άγκυρα όσο και ο κατοχικός ηγέτης απέρριπταν ασυζητητί τον διορισμό απεσταλμένου μέσα από το Συμβούλιο Ασφαλείας, διότι αυτόματα θα σήμαινε, πως οι όροι εντολής του θα προέρχονται μέσα από τα ψηφίσματα και τις αποφάσεις και θα βασίζονταν στη λύση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Αντίθετα, Αντόνιο Γκουτέρες και Νίκος Αναστασιάδης προκρίναν τον διορισμό ειδικού απεσταλμένου και όχι προσωπικού απεσταλμένου, αφού η ιστορία έχει αποδείξει πως οι διευρυμένες εξουσίες του πρώτου, ξεκλειδώνουν πολύ πιο εύκολα τις διαδικασίες. 

Στόχος του Γενικού Γραμματέα μέσα από τον διορισμό ειδικού απεσταλμένου, είναι «να καθαρίσει τον δρόμο από τα αγκάθια» και οι δύο πλευρές να συνεργαστούν για να καταλήξουν σε ένα νέο πακέτο Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), δημιουργώντας προοπτική για επανέναρξη του διαλόγου το επόμενο διάστημα. Υπενθυμίζεται πως σχετικό πακέτο ΜΟΕ, έχει καταθέσει τους προηγούμενους μήνες με επιστολή του στον Γενικό Γραμματέα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, στο οποίο περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων, το άνοιγμα με ειδικό καθεστώς υπό την επίβλεψη των Ηνωμένων Εθνών, του λιμανιού της Αμμοχώστου και του παράνομου αεροδρομίου της Τύμβου. 

Πάντως αξίζει να σημειωθεί πως τελευταίος που είχε παρόμοιο ρόλο με αυτόν που προσανατολίζεται να διορίσει μέσω του Συμβουλίου Ασφαλείας ο Αντόνιο Γκουτέρες ήταν ο Έσπεν Μπαρθ Έιντε, ο οποίος πρωταγωνίστησε στην προσπάθεια που κατέληξε με τη Διάσκεψη για την Κύπρο στη Γενεύη και το Κρανς Μοντάνα, ωστόσο εν τέλει η στάση του αποδείχθηκε μεροληπτική υπέρ των Τούρκων και με μέρος της ευθύνης για το ναυάγιο, να βαραίνει προσωπικά τον ίδιο, λόγω των χειρισμών του. 

Το σκηνικό για το ποιες είναι τελικά οι προθέσεις του Γενικού Γραμματέα, αλλά και των πέντε μονίμων χωρών του Συμβουλίου Ασφαλείας που επιβεβαιώνεται πως άσκησαν πιέσεις για να προχωρήσει το θέμα με τον διορισμό του ειδικού απεσταλμένου για το Κυπριακό, αναμένεται να ξεκαθαρίσει σήμερα, με την επίσημη ανακοίνωση από τον ΟΗΕ για τα αποτελέσματα της συνάντησης. Εξάλλου κατά τη διάρκεια του γεύματος της τριμερούς, ο Γενικός Γραμματέας επέλεξε να μην τοποθετηθεί επί των θέσεων και προτάσεων που κατέθεσαν Νίκος Αναστασιάδης και Ερσίν Τατάρ. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Με ανοικτά χαρτιά και... χωρίς ατζέντα στην τριμερή

Μετά το γεύμα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, χαρακτήρισε το κλίμα στη συνάντηση δημιουργικό, ξεκαθαρίζοντας ωστόσο, πως διαπιστώθηκε το χάσμα μεταξύ των θέσεων του ιδίου και των θέσεων του Ερσίν Τατάρ που έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα κατά τη διάρκεια της τοποθέτησης του στο ζήτημα της κυριαρχικής ισότητας, που θέτει ως προαπαιτούμενο για την επανέναρξη του διαλόγου, αλλά και το θέμα της βάσης λύσης, επαναλαμβάνοντας τις «νέες ιδέες» του για λύση δύο κρατών. Από την πλευρά του ο Νίκος Αναστασιάδης ανέπτυξε τις πάγιες θέσεις της δικής μας πλευράς, για λύση που συνάδει με τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, ενώ κατέθεσε μια σειρά προτάσεων έτσι ώστε να ξεπεραστούν τα αδιέξοδα και να δημιουργηθούν προοπτικές επανέναρξης του διαλόγου. 

Επανέλαβε εαυτόν ο Τατάρ

Από την πλευρά του ο Ερσίν Τατάρ, επέλεξε να υποβαθμίσει τη σημασία της τριμερούς, επαναλαμβάνοντας αρκετές φορές πως «ήταν απλά ένα γεύμα», ενώ εξέφρασε την ελπίδα πως ο Γενικός Γραμματέας θα εξερευνήσει τις νέες ιδέες που ο ίδιος κατέθεσε στο τραπέζι.

Τα ξημερώματα, ώρα Κύπρου, ο κατοχικός ηγέτης παρέθεσε συνέντευξη Τύπου σε Τούρκους δημοσιογράφους, όπου μεταξύ άλλων έκανε ιστορική αναδρομή στο Κυπριακό, από τον καιρό του Μακαρίου, κατηγορώντας τον ότι ενώ ήταν Πρόεδρος της Δημοκρατίας εργαζόταν για την Ένωση, ενώ επανέλαβε το γνωστό του αφήγημα για τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων που καταπατούνται, την άδικη όπως τη χαρακτηρίζει απομόνωση και τις προτάσεις του για λύση δύο κρατών. 

Ο Ερσίν Τατάρ είπε ότι κανείς δεν προσπαθεί να λύσει το κυπριακό ζήτημα αύριο το πρωί, γιατί κανείς δεν βιάζεται να λύσει τόσο σύντομα ένα πρόβλημα που υπάρχει εδώ και 60 χρόνια. Ο ίδιος, είπε, δεν λέει όπως άλλοι προκάτοχοί του πως θα λύσει το πρόβλημα σε 3 μήνες ή πως θα λύνονταν με το σχέδιο Ανάν ή στο Κραν Μοντάνα. «Εγώ είπα ότι θα προσπαθήσω να γίνει αποδεκτή η θέση της τ/κ πλευράς. Και αυτό θα χρειαστεί χρόνο και πολύ δουλειά» συμπλήρωσε.

Στο γεύμα, συνέχισε, διατύπωσε την θέση ότι χωρίς αποδοχή της κυριαρχικής ισότητας των Τ/κ και του ίσου διεθνούς καθεστώτος δεν είναι εφικτό να καθίσει σε τραπέζι διαπραγματεύσεων για επίσημες συνομιλίες.

Πρόσθεσε ότι αυτή του τη θέση ο Πρόεδρος Αναστασιάδης «προσπάθησε να την παραποιήσει». Ο κ. Τατάρ είπε ότι εξέφρασε την αντίθεσή του στο να διοριστεί ένας Ειδικός Απεσταλμένος (special envoy), να φέρει εγρήγορση και να συνεχίσουμε από εκεί που μείναμε στο Κραν Μοντάνα και στην συνάντηση στο Βερολίνο. «Αυτά έμειναν στο παρελθόν. Ευκαιρίες ήρθαν και πέρασαν. Ο ΓΓ στηρίζει τις θέσεις σε αυτό το θέμα. Γιατί, τι είπε ο ΓΓ; Ότι χωρίς την έγκριση των δύο πλευρών δεν μπορεί να αρχίσει διαπραγματεύσεις. Γιατί για να αρχίσουν πρέπει να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις και θα πρέπει, όπως είπε, να διαπιστώσει ότι υπάρχει ή όχι ένα κοινό έδαφος».

Ο Ερσίν Τατάρ είπε ότι ο διορισμός του Ειδικού Απεσταλμένου θα αφορά την διερεύνηση εάν υπάρχει ή όχι κοινό έδαφος και θα συνεχίσει αυτό που έκανε η Τζέιν Χολ Λουτ. Πρόσθεσε ότι στο γεύμα ανέφερε πως μπορεί να παιχτούν διάφορα παιχνίδια και πως η ε/κ πλευρά μπορεί να προσπαθήσει να δημιουργήσει την εντύπωση ότι αρχίζουν επίσημες διαπραγματεύσεις ή κάποια τετελεσμένα. Σε αυτό, είπε, θα είναι ανοικτά εναντίον.

«Δεν είναι δυνατόν να μπούμε σε οποιαδήποτε επίσημη διαδικασία διαπραγμάτευσης και δεν μπορούμε να το δεχτούμε αυτό, εκτός εάν γίνει αποδεκτή η πρόταση 6 σημείων που έθεσα στην Ελβετία, δηλαδή ουσιαστικά η κυριαρχική μας ισότητα και το ίσο διεθνές καθεστώς. Επανέλαβα ότι βρισκόμαστε στην ίδια θέση. Ο Ειδικός Απεσταλμένος θα συναντηθεί και πάλι μαζί μας όταν διοριστεί, αλλά με τις ίδιες εξουσίες που είχε η Τζέιν Λουτ, όχι περισσότερες».

Ο κ. Τατάρ ανέφερε ότι ο ΓΓ προσπάθησε να παίξει το ρόλο του μεσολαβητή στη συνάντηση και τους ανέφερε «μακάρι να μπορούσαν οι Τεχνικές Επιτροπές να ενεργοποιηθούν περισσότερο, να μπορούσε να υπάρξει συνεργασία σε περισσότερα πεδία» και συμφώνησε μαζί του – όπως ανέφερε ο Τ/κ ηγέτης – πως θα έπρεπε να αγγίξουν θετικά θέματα καθημερινότητας, που αφορούν την καθημερινή ζωή των πολιτών. Ανέφερε στον ΓΓ, συνέχισε ο κ. Τατάρ, πως η τ/κ πλευρά θα στηρίξει τις εργασίες των Τεχνικών Επιτροπών ώστε να έχουν περισσότερη επιρροή και αρμοδιότητες σε κάποια θέματα.

Όταν, συνέχισε, η «νότια Κύπρος» - κατά την έκφρασή του -  είπε αμέσως ότι θα αισθανόταν άβολα αν η λειτουργία και η επιτυχία αυτών των Τεχνικών Επιτροπών θα μπορούσε να δώσει υπόσταση στο ψευδοκράτος, ο Ερσίν Τατάρ δήλωσε ότι είπε (προς τον Πρόεδρο Αναστασιάδη) ότι πρέπει να δει τις πραγματικότητες στην Κύπρο και ότι υπάρχουν «δύο χωριστά κράτη, δύο χωριστές διοικήσεις, δύο χωριστοί λαοί, δύο χωριστές δομές. Εάν δεν τις βλέπετε ακόμα αυτές τις πραγματικότητες, πώς θα κάνουμε μια μόνιμη, δίκαιη και βιώσιμη συμφωνία στην Κύπρο;».

Έγιναν μακρές ομιλίες, είπε ο κ. Τατάρ, και αναφέρθηκαν και στα λάθη του παρελθόντος, «όλοι κάναμε λάθος αλλά πρέπει να κοιτάμε στο μέλλον. Ναι, είναι σωστό. Πρέπει να ανοίξουμε τον δρόμο για το μέλλον των ανθρώπων μας, των νέων μας, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε το παρελθόν».

Οι Τ/κ πέρασαν πολύ πόνο και πρέπει να συνεχίσουν να ζουν με ασφάλεια, πρόσθεσε ο κ. Τατάρ λέγοντας ότι από δω και πέρα δεν πρόκειται να επιστρέψουν στην προ του 1974 κατάσταση.

Μια εβδομάδα στην Νέα Υόρκη, ανέφερε, είχε διάφορες επαφές που αν και ανεπίσημες, εξήγησε τη θέση του και βλέπουν πως στην Κύπρο υπάρχει ένα νέο έδαφος. «Η Κύπρος δεν είναι περιουσία της Κυπριακής Δημοκρατίας». Επανέλαβε δε τον ισχυρισμό ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν είναι η Δημοκρατία του 1960, αλλά οι Ε/κ «την άρπαξαν με την επιβολή των όπλων» και «απέκλεισαν τους Τ/κ». «Είμαστε 58 χρόνια έξω από αυτό (την ΚΔ). Τί περιμένατε; Ιδρύσαμε το δικό μας κράτος, την δική μας δημοκρατία. Στο νότο η Κυπριακή Δημοκρατία μετατράπηκε σε ε/κ κράτος και στο βορρά το κράτος της δημοκρατίας είναι το κράτος των Τ/κ, η δική τους δημοκρατία» είπε.

Από δω και πέρα, εάν υπάρξει μια συμφωνία θα είναι μια συνεργασία από κράτος σε κράτος και όση κυριαρχία έχουν οι Ε/κ, έχουν και οι Τ/κ, ανέφερε ο κ. Τατάρ.

«Με μεγάλη ικανοποίηση θέλω να ενημερώσω την κοινή γνώμη ότι ο ΓΓ καταλαβαίνει καλά την δική μας θέση, αλλά του κρατούν τα χέρια του, ορίστε, εκείνες οι παράμετροι που λένε για ΔΔΟ. Τόσα χρόνια πέρασαν, μια ολόκληρη ζωή, ακόμα τους δεσμεύουν αυτές οι παράμετροι, που δημιουργούν και σε εμάς δυσκολίες. Αλλά σε κάθε περίπτωση, η δήλωση του ΓΓ ότι χωρίς την έγκριση και των δύο πλευρών δεν πρόκειται να ξεκινήσει επίσημες διαπραγματεύσεις, μας δίδει δύναμη» είπε.

Ο κ. Τατάρ ανέφερε επίσης ότι όταν ο κ. Γκουτέρες ήταν Πρωθυπουργός της Πορτογαλίας προσπάθησε για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, «αλλά δυστυχώς. Τον ρώτησα ποιος έφερε αντίσταση, λόγω των αντιδράσεων της Γαλλίας η Τουρκία έμεινε εκτός. Βεβαίως και δεν αναφέρθηκε στο δίδυμο Ελλήνων – Ε/κ. Πάνω σε αυτό ο Αναστασιάδης μου είπε μακάρι να έμπαινε η Τουρκία στην ΕΕ και η δουλειά μας θα ήταν πιο εύκολη».

Εξήγησε, είπε, πως επειδή η Τουρκία δεν έχει μπει στην ΕΕ και εφόσον γίνει μια συμφωνία στην Κύπρο και μπουν και οι Τ/κ στην ΕΕ, τότε η κυριαρχία τους θα είναι ακόμη πιο σημαντική γιατί είναι σημαντικό γι αυτούς να μπορούν να διατηρούν τις σχέσεις με την Τουρκία.