Τα διαχρονικά προβλήματα στην ειδική εκπαίδευση και οι κλειστές πόρτες

Στο επίκεντρο, για ακόμη μία φορά βρίσκεται η ειδική εκπαίδευση, αφού οι καταγγελίες για απουσία συνοδών ολοένα και αυξάνονται, την ίδια ώρα που στην Επιτροπή Παιδείας της Βουλής συνεχίζεται η συζήτηση για την μεταρρύθμιση της εκπαίδευσης. Οι εκπρόσωποι των συνδέσμων για διάφορες αναπηρίες φωνάζουν ότι τα προβλήματα χρονίζουν και αποδίδουν την ευθύνη στο Υπουργείο Παιδείας, το οποίο φαίνεται να μην έχει προνοήσει για σωστό προγραμματισμό.

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που φαίνεται να υπάρχει και αυτή τη σχολική χρονιά είναι το θέμα των συνοδών. Ένα ζήτημα που ταλανίζει την εκπαίδευση κάθε χρόνο, ενώ μόνο για τη σχολική χρονιά που έχει ξεκινήσει εδώ και δύο εβδομάδες έχουν βγει στη δημοσιότητα αρκετές καταγγελίες, που δείχνουν το μέγεθος του προβλήματος.

Ο μικρός Ρωμαίο, που λίγο έλειψε να μην πάει σχολείο στην ώρα του, τα δύο τυφλά αδέλφια που δεν πάνε σχολείο, επειδή δεν έχουν συνοδό, είναι κάποια από αυτά. Ένα πρόβλημα που θα έπρεπε, ήδη, να έχει λυθεί, αφού κάθε χρόνο τα προβλήματα είναι τα ίδια και ακόμη βρίσκονται στην επιφάνεια.

«Για τους συνοδούς δεν έχουμε κάποια λύση, επειδή πάει το μπαλάκι από το Υπουργείο Παιδείας στις σχολικές εφορίες και ανάποδα. Ο ένας ρίχνει το στη συλλογική σύμβαση και ο άλλος στις αποφάσεις του Υπουργείου. Θα έπρεπε οι αποφάσεις των επαρχιακών επιτροπών να ήταν πιο σωστές, τεκμηριωμένες και να δίνουν ακριβώς τι χρειάζεται κάθε παιδί, σύμφωνα με τις εξειδικευμένες ανάγκες του, για να μπορεί να έχει τον συνοδό που χρειάζεται. Έχουμε συνοδούς που δεν έχουν εγκριθεί για κάποιο λόγο, ενώ έχουμε και συνοδό, τον οποίο μοιράζονται τα παιδιά», εξήγησε η Πρόεδρος Συνδέσμου Στήριξης Ατόμων με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με/χωρίς Υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ) Κύπρου, Μαρίνα Γεωργίου.

Τα παράπονα και οι καταγγελίες που λαμβάνει καθημερινά ο σύνδεσμός τους είναι πολλά. Άλλες καταγγελίες κάνουν λόγο για σχολικό συνοδό, που θα έχει υπό την ευθύνη του περισσότερα από ένα παιδιά, άλλες κάνουν λόγο για παιδιά που δεν έχουν ακόμη συνοδό, παρά την εγκύκλιο που έχει σταλεί από τον πρόεδρο των σχολικών εφοριών, για ευελιξία, όσον αφορά στην πρόσληψη των συνοδών.

«Σε σχολείο ενός χωριού στη Λεμεσό, έχει ένα παιδάκι στο νηπιαγωγείο, που θα μοιράζεται τη συνοδό με άλλα δύο παιδάκια στο Δημοτικό. Έχουμε σχολείο στη Λάρνακα, στο οποίο ο συνοδός θα είναι για τρία παιδάκια, το ένα με εγκεφαλική παράλυση, το άλλο με σοβαρή μορφή ΔΕΠΥ και υπερκινητικότητα και το άλλο με προβλήματα όρασης. Πώς θα γίνεται; Δεχόμαστε συνέχεια παράπονα ότι υπάρχουν παιδιά για τα οποία δεν έχουν εγκριθεί συνοδοί. Υπάρχει παιδί αυτιστικό στη Λεμεσό, για το οποίο δεν έχει εγκριθεί συνοδός. Αυτές είναι οι λίγες περιπτώσεις από τις πολλές περιπτώσεις που υπάρχουν».

Από πλευράς του, ο πρόεδρος της Παγκύπριας Συνομοσπονδίας Συνδέσμων Γονέων Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες (ΠΑΣΥΓΟΠΕΑ), Χρίστος Αυγουστίνος υπέδειξε πως αυτά τα προβλήματα υπάρχουν αφού στο Υπουργείο Παιδείας φαίνεται ότι δεν υπάρχει σωστός προγραμματισμός, από τους αρμόδιους, ενώ όπως σημείωσε κανένας δεν παρακολουθεί τις ανάγκες των παιδιών, ώστε να τις προλαμβάνει.

«Δεν είναι ότι δεν υπάρχουν λεφτά για το σχολικό βοηθό, είναι επειδή εκείνοι που είναι υπεύθυνοι για τους σχολικούς βοηθούς, που έπρεπε να παρακολουθούν, δεν έκαναν τον προγραμματισμό τους σωστά. Από τον Μάρτιο καταγράφονται οι ανάγκες. Δεν είναι λογικό από τότε μέχρι τον Σεπτέμβρη, που ανοίγουν τα σχολεία, να υπάρχουν τόσα απρόοπτα περιστατικά. Απρόοπτα περιστατικά τυγχάνουν στην Δημοτική Εκπαίδευση. Από τη Δημοτική στη Μέση τους γνωρίζουν όλους».

Εκτός από το θέμα των συνοδών, πρόβλημα φαίνεται να υπάρχει και όσον αφορά στις αποφάσεις των επαρχιακών επιτροπών, οι οποίες δεν είναι τεκμηριωμένες, όπως αναφέρει η κα. Γεωργίου. «Δεν συμπληρώνουν το έντυπο του κανονισμού 13, λένε απλά παροχή λογοθεραπείας, παροχή ειδικής εκπαίδευσης, παροχή συνοδού. Αυτό το πράγμα δεν μας ικανοποιεί, δεν είναι αυτό που λέει η νομοθεσία. Πρέπει να λένε, για παράδειγμα, τις ώρες απαλλαγών που πρέπει να έχει ο εκπαιδευτικός στις τάξεις, πρέπει να λέει ότι το παιδί έχει τόσες ώρες ειδική εκπαίδευση, τόσες ώρες λογοθεραπεία. Δεν μπορεί ο γονιός να παίρνει το παιδί στο σχολείο, να μην ξέρει τις ώρες και τελικά να κάνει δύο περιόδους όλη την εβδομάδα. Τις υπόλοιπες περιόδους τι κάνει; Έχουμε ακούσει και για περικοπές ωρών απαλλαγής των εκπαιδευτικών. Ενώ είχαν ώρες για τα παιδιά μας, να ετοιμάσουν αυτά τα διαφοροποιημένα ή να τα παίρνουν για λίγες ώρες οι εκπαιδευτικοί να τους κάνουν στήριξη, δυστυχώς ακούσαμε ότι έχουν περικοπεί κάποιες ώρες των εκπαιδευτικών».

Εκτός αυτού, ο Σύνδεσμος στήριξης ατόμων με ΔΕΠΥ καταγγέλλει και την στάση του Υπουργείου Παιδείας, το οποίο φαίνεται ότι τους αγνοεί, αφού μέχρι στιγμής δεν έχουν λάβει καμία απάντηση σε ανακοινώσεις, δελτία τύπου ή επιστολές έστειλαν, υποδεικνύοντας πως οι πόρτες είναι παντελώς κλειστές ακόμη. Αυτό που ξεκαθαρίζει ο σύνδεσμος, με έντονο τρόπο, είναι το γεγονός ότι οι μόνοι που πληρώνουν το τίμημα είναι τα παιδιά.

Χάσιμο χρόνου η διαβούλευση στη Βουλή

Χάσιμο χρόνου χαρακτήρισε, για ακόμη μία φορά τη συζήτηση που γίνεται στην Επιτροπή Παιδείας της Βουλής, ο πρόεδρος της ΠΑΣΥΓΟΠΕΑ, υποδεικνύοντας πως αυτό που έπρεπε να γίνει είναι σοβαρή και σωστή μελέτη της νομοθεσίας που υπάρχει. «Και καινούργια νομοθεσία να γραφτεί, δεν σημαίνει ότι θα είναι τέλεια, πάλι θα έχει κενά και το δεύτερο είναι ότι είτε έχεις παλιά νομοθεσία, είτε έχεις καινούργια νομοθεσία, ποιος θα την εφαρμόζει; Η εφαρμογή είναι το δύσκολο και όχι το τι γράφει η νομοθεσία».

Παρά το γεγονός ότι τα τελευταία είκοσι χρόνια, κατά τα οποία βρίσκεται στο συνδικαλισμό, έχουν γίνει αρκετά και σημαντικά βήματα στην ειδική εκπαίδευση και έχουν βελτιωθεί αρκετά πράγματα, υπάρχουν διαχρονικά προβλήματα που ακόμη δεν έχουν βρει την λύση τους. Αυτό το αποδίδει στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το Υπουργείο Παιδείας.

« Πρέπει να δει τις διαδικασίες με τις οποίες αξιολογεί τους μαθητές. Επανειλημμένα είπαμε ότι στις επιτροπές αξιολόγησης θα μπορούσαν να συμμετέχουν και οι εκπρόσωποι των Επιτρόπων, όπως για τα δικαιώματα του παιδιού, για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ώστε να μην χάνεται χρόνος. Την ώρα που οι εκπαιδευτικοί αποφασίζουν, να μπαίνουν κι αυτοί με τις νομικές τους συστάσεις. Έχει τουλάχιστον μία επταετία που θέσαμε το θέμα στο συμβούλιο ειδικής αγωγής. Τα προβλήματα είναι διαχρονικά, με τον τρόπο που λειτουργεί το Υπουργείο Παιδείας».

Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα είναι το θέμα στήριξης των μαθητών, που έχουν απώλεια όρασης, με ηλεκτρονικούς υπολογιστές, αφού φαίνεται να παρατηρείται μεγάλη καθυστέρηση στο θέμα. «Ξεκινούμε να βρούμε τον υπολογιστή και μπορεί να περάσει και μία σχολική χρονιά, μέχρι να φτάσει στον μαθητή ο υπολογιστής. Πρέπει να βρεθούν λύσεις. Υπάρχουν συγκεκριμένα πράγματα στην αγορά, που δεν αλλάζουν εύκολα. Στο Σύνδεσμο Τυφλών έχω κάνει ολόκληρη ηλεκτρονική βιβλιοθήκη, με υπολογιστές, φακούς και άλλα πράγματα. Τους δανείζω μέχρι να έρθει ο εξοπλισμός που αποφασίστηκε από την επαρχιακή επιτροπή για τον μαθητή μου, για να καλύψω τους έξι μήνες, που τελικά είναι η σχολική χρονιά ολόκληρη, για να μην μείνει ο μαθητής χωρίς στήριξη».

Τις τελευταίες ημέρες, το θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα τους συνδέσμους είναι η απουσία ενός γραφείου προσαρμογής βιβλίων, το οποίο θα είναι υπεύθυνο ώστε όλα τα βιβλία, που χρησιμοποιούνται στην γενική εκπαίδευση, να προσαρμόζονται στις ανάγκες των παιδιών που αντιμετωπίζουν οποιαδήποτε αναπηρία.

«Το κάθε βιβλίο πρέπει να προσαρμόζεται στο μαθητή, ανάλογα με την πάθηση που έχει. Έχουμε τα τυφλά παιδιά και εδώ και 10 χρόνια λέμε ότι πρέπει να προσαρμόζονται όλα τα βιβλία, όχι μόνο τα ελληνικά και τα μαθηματικά. Για εκείνα τα μαθήματα ήταν εύκολο, αφού μπορούσαν να αντιγράψουν και λίγο από την ελληνική βιβλιοθήκη, επειδή τότε το υλικό ήταν το ίδιο και σταμάτησαν μέχρι εκεί. Κάθε χρόνο τους ρωτούμε και μας απαντούν ότι προχωρούν. Μέχρι πότε όμως;».

Εκτός από βιβλία, χρειάζονται και άτομα που είναι εξιδεικευμένα στην ειδική εκπαίδευση, για να μπορούν να διδάσκουν τόσο στους μαθητές, όσο και στους εκπαιδευτικούς, ώστε να γίνεται σωστά η εκπαιδευτική διαδικασία. «Η Σχολή Τυφλών αυτή τη στιγμή θέλει Μαθηματικό, αγγλικό, φιλόλογο. Εξιδεικευμένο άτομο που θα μπορεί να σταθεί δίπλα από άτομα με οπτική αναπηρία. Πρέπει να μπορούν να μπουν στην τάξη να διδάξουν και να τους παρακολουθήσει ο εκπαιδευτικός της τάξης, για να μπορεί να κάνει το μάθημα την επόμενη φορά. Δεν υπάρχει αυτή η ευχέρεια και δεν υπάρχει η θέληση να εκπαιδεύσουν το προσωπικό για να μπει στις τάξεις. Έχουμε στείλει επιστολές από το 2017, σε υπουργό, σε Διευθυντή Μέσης Εκπαίδευσης, στην Επίτροπο και ακόμη δεν έχει γίνει τίποτα».

Ο κ. Αυγουστίνος ήταν ξεκάθαρος. Αυτό που πρέπει να γίνει είναι συζήτηση και πρόθεση για σωστή εφαρμογή της νομοθεσίας. «Αν δεν τα κάνουμε αυτά, ούτε η ενιαία εκπαίδευση, ούτε τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών θα καλύψουν τα προβλήματά μας. Θέλουμε δικές μας, εσωτερικές διαδικασίες, για να μπορέσει να φτάσει η ειδική εκπαίδευση εκεί που πρέπει να φτάσει. Είτε έχουμε την παλιά νομοθεσία, είτε κάνουμε καινούργια, δεν έχει σημασία τι θα γραφτεί στο χαρτί. Σημασία έχει να μπουν λειτουργοί από το Υπουργείο Παιδείας που θα προλαμβάνουν τα κακά. Κάτι άλλο που πρέπει να λάβει υπόψη του το Υπουργείο».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

• Το τελεσίγραφο ΟΕΛΜΕΚ στον Προδρόμου και το ανοιχτό μέτωπο με μαθητές
• Ρίχνει την ευθύνη στις Σχολικές Εφορείες το ΥΠΠΑΝ για τα δύο τυφλά αδέλφια που δεν έχουν συνοδό
• Οι «νάρκες» που πάτησε στο διάβα του ο Προδρόμου προκαλώντας... σαματά
• Κουνάει το δάκτυλο στους επικριτές του ο Προδρόμου-«Δεν δικαιολογείται όλη η συζήτηση το βιβλίο»
• Mea culpa από Προδρόμου για το βιβλίο αγγλικών-«Λάθος χειρισμός λόγω επείγοντος»