«Όταν πέρασα τα μωρά επαίζαν και μετά τα είδα σκοτωμένα… Στην κηδεία δεν άντεξα»

«Είχαμε και μία σοκαριστική εμπειρία όταν προσπαθούσαμε να βγούμε από τη Βηθλεέμ. “Πέσαμε” πάνω σε δύο τανκς. Πυροβόλησαν και μας σταμάτησαν επειδή ήμασταν με το παλαιστινιακό αυτοκίνητο.  Με κατέβασαν κάτω και μου είπαν να έχω τα χέρια ψηλά. Με σημάδευαν με όπλα και γύρισαν τα πολυβόλα πάνω μου. Φοβήθηκα… Εκείνη τη στιγμή ήρθαν όλα τα αγαπημένα μου πρόσωπα  στο μυαλό μου. Μετά κατέβασαν και τους άλλους από το αυτοκίνητο. Ήθελαν να κάνουν εξακρίβωση στοιχείων. Όταν είπαμε ότι είμαστε Έλληνες και είδαν ότι είχαμε εξασφαλίσει ταυτότητα, από το Γραφείο Τύπου του Ισραήλ, μας άφησαν…».

Ήταν η πρώτη του πολεμική αποστολή, ήταν μόλις 26 χρόνων… Από τότε πέρασαν είκοσι χρόνια και πολλές άλλες αποστολές σε πολέμους, φυσικές καταστροφές, εκδηλώσεις διαμαρτυρίας… Όταν φέρνει τις εικόνες που είδε στο μυαλό του ταράζεται. Είναι φανερό πως του άφησαν τραύματα…

«Όταν γυρίσεις από τέτοια αποστολή θέλεις κάποιο καιρό για να επιστρέψεις στην κανονική σου ζωή. Εμένα έμεινε μου κάτι από τους βομβαρδισμούς, δηλαδή αν ακούσω τώρα κροτίδα, θυμούμαι το… Κάποια πράματα σου μένουν. Μου είπαν όταν επέστεψα από την αποστολή στη Γάζα ότι κοιμόμουν και ήταν ανοικτά τα μάτια μου. Ετρόμαζα, θέλεις καιρό να συνέλθεις… Δεν μετανιώνω όμως, εμένα ο σκοπός μου είναι με μια εικόνα να δείξω την αλήθεια, που να μην μπορεί κανένας να τη διαψεύσει...».

Πρόκειται για έναν από αυτούς που κάθε αποστολή τους, μπορεί να είναι και η τελευταία, αφού προκειμένου, να “εγκλωβίσουν” και να “παγώσουν” στιγμές παγκόσμιων γεγονότων, θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους. Είναι ο Πέτρος Καρατζιάς φωτορεπόρτερ, ανταποκριτής του Associated Press (AP).  Είναι ένας από τους μετρημένους στα δάκτυλα Κύπριους, που πηγαίνουν σε πολεμικές αποστολές και καλύπτουν ιστορικά γεγονότα ανά το παγκόσμιο.   

Είχαμε κλείσει τη συνέντευξη για τον REPORTER, πριν την άνανδρη επίθεση εναντίον του, από τραμπούκους στην πορεία κατά των μέτρων για την πανδημία έξω από το Προεδρικό, αλλά μας πρόλαβαν τα γεγονότα. Θέλαμε να φωτιστεί η ιστορία ενός μάχιμου Κύπριου φωτορεπόρτερ, που χαίρει μεγάλου σεβασμού, αφού έχει σημαντική πορεία και δημοσιευμένες φωτογραφίες από ιστορικά παγκόσμια γεγονότα, στις πιο μεγάλες εφημερίδες του κόσμου.

«Δεν ξανάζησα κάτι ανάλογο στην Κύπρο»

Όταν συναντηθήκαμε, μέρες μετά την επίθεση εναντίον του, είχε ακόμα σημάδια στα χέρια, κάποια από τα οποία προκλήθηκαν από την υπερπροσπάθεια που κατέβαλε για να σώσει τον εξοπλισμό του.

«Μου ξανάκαναν επίθεση, αλλά αυτή δεν ήταν η ίδια» λέει και αρχίζει να αφηγείται τις στιγμές, όπου άγνωστοι καταφέρθηκαν εναντίον του και άρχισαν να τον κτυπούν. Το περιστατικό έγινε πριν τα επεισόδια στον “Δία” και επίσης διερευνάται από την Αστυνομία.

«Μου έκαναν ξανά επίθεση Αστυνομικοί με γκλομπ στην Αθήνα και σε άλλη περίπτωση αναρχικοί που όμως με πλησίασαν, με ρώτησαν τι κάνω και μετά μου είπαν να φύγω. Την επίθεση όμως στο Προεδρικό δεν την περίμενα, επειδή στην Κύπρο συνήθως υπάρχει κάποιος που ξέρει ποιος είσαι. Έγιναν όλα στην αρχή της εκδήλωσης στο Προεδρικό. Πήγα να καλύψω το γεγονός για το AP. Ήμουν στην Πύλη του Προεδρικού και πολύ διακριτικά, έκανα κάποιες λήψεις. Στεκόμουν αρκετή ώρα εκεί και άκουσα μια γυναίκα πίσω μου, που άρχισε να ρίχνει υπονοούμενα για το τι τραβώ. Σχολίαζε τα ρούχα μου και τον εξοπλισμό που. Μου είπε ότι βγάζω φωτογραφίες για να τους “δώκω” και της απάντησα ότι κάνω τη δουλειά μου και δεν είμαι αυτό που νομίζει.

Σε κάποια φάση μου έριξαν νερό και μετά μπουκάλα και φώναζαν “φύε ρε” και με έβριζαν. Ξεκίνησα για να φύγω, γιατί κατάλαβα πως αγρίεψαν τα πράματα. Όπως περπατούσα, άρχισαν να με ακολουθούν 10-12 άτομα και με κτυπούσαν από πίσω. Σε κάποια φάση άκουσα κάποιον να λέει, “πιάστε του τες μηχανές”. Τότε άρχισαν να μου τραβούν τα μηχανήματα. Κρατούσα τις μηχανές και τις τραβούσαν. Ζήτησαν να τους δώσω την κάρτα και τους έδωσα τη μία. Συνέχιζαν όμως και με κτυπούσαν και με κλωτσούσαν από πίσω. Με κτύπησαν και στο κεφάλι.

Σε κάποια φάση ήρθε ένας φύλακας άγγελος, δεν ξέρω ποιος ήταν και από πού… Με έπιασε και μου είπε “εάν θέλεις να γλιτώσεις έλα μαζί μου”. Έτσι γλίτωσα. Μετά είδα ότι έλειπε ο φακός από τη μηχανή. Την φάση την έβλεπε ο συνάδελφος μου του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων, είδε ποιος μου πήρε τον φακό, του τον πήρε και μου τον έφερε. Ήμουν σοκαρισμένος, επειδή ήταν βίαιοι. Ενημέρωσα το γραφείο και έκανα καταγγελία στην Αστυνομία. Δεν ξανάζησα κάτι ανάλογο στην Κύπρο, ακόμα προσπαθώ να το συνειδητοποιήσω», λέει φανερά ταραγμένος.  

*Φωτογραφία από επεισόδια στην Ελλάδα

Η ιστορία του Πέτρου Κατατζιά

Ο Πέτρος Καρατζιάς σπούδασε φωτογραφία στην Αθήνα. Το πάθος ήταν το φωτορεπορτάζ και ο μεγάλος του στόχος, ήταν να μπορέσει να πάει σε περιοχές που λίγοι μπορούν, για να καλύψει παγκόσμια γεγονότα. Μετά τις σπουδές του, επέστρεψε για λίγο στην Κύπρο όπου εργάστηκε ως φωτορεπόρτερ.

«Ταυτόχρονα δούλευα και με τον πατέρα μου (σ.σ Νίκος Καρατζιάς), που είναι φωτογράφος και κάναμε διάφορες δουλειές για διαφημιστικά. Απογοητεύτηκα επειδή έπαιρνα πολύ λίγα λεφτά. Δούλευα σεκιούριτι για να καταλάβεις και έπιανα παραπάνω λεφτά. Έτσι το 1999 έψαξα δουλειά στην Ελλάδα και με τη βοήθεια ενός καθηγητή μου, βρήκα δουλειά στα ΝΕΑ, στο περιοδικό Ταχυδρόμος. Ξεκίνησα αρχικά ως συνεργάτης και μετά μπήκα στο Πρίσμα, ένα ιδιωτικό πρακτορείο στην Αθήνα. Ήταν πολύ καλό σχολείο. Ασχολούμουν με γεγονότα στην Ελλάδα πολιτικά, αστυνομικα κλπ. Μετά συνεργάστηκα με το περιοδικό ΜΕΤΡΟ και την Ελευθεροτυπία, με το ΕΨΙΛΟΝ».

«Με σημάδευαν με όπλα και γύρισαν τα πολυβόλα πάνω μου»

«Με το ΜΕΤΡΟ, πήγα τη πρώτη μου πολεμική αποστολή το 2001. Πήγαμε στα Παλαιστινιακά εδάφη. Ήταν μία αποστολή με πολλές δυσκολίες, επειδή δεν είχαμε εξοπλισμό. Μας βοήθησαν οι υπόλοιποι συνάδελφοι που ήταν εκεί από την Αθήνα. Μας έδωσαν γιλέκα, κράνη και αλεξίσφαιρα για να μπούμε μέσα. Μπήκαμε Βηθλεέμ. Ήταν τότε που κρατούσαν οι Ισραηλινοί, Παλαιστίνιους στο ναό της γεννήσεως. Εκεί ήταν η πρώτη μου εμπειρία ως πολεμικός φωτορεπόρτερ.

Είχαμε και μία σοκαριστική εμπειρία, όταν προσπαθούσαμε να βγούμε από τη Βηθλεέμ. “Πέσαμε” πάνω σε δύο τανκς. Πυροβόλησαν και μας σταμάτησαν, επειδή ήμασταν με το παλαιστινιακό αυτοκίνητο.  Με κατέβασαν κάτω και μου είπαν να έχω τα χέρια ψηλά. Με σημάδευαν με όπλα και γύρισαν τα πολυβόλα πάνω μου. Φοβήθηκα… Εκείνη τη στιγμή ήρθαν όλα τα αγαπημένα μου πρόσωπα στο μυαλό μου. Μετά κατέβασαν και τους άλλους από το αυτοκίνητο. Ήθελαν να κάνουν εξακρίβωση στοιχείων. Όταν είπαμε ότι  είμαστε Έλληνες και είδαν ότι είχαμε εξασφαλίσει ταυτότητα, από το Γραφείο Τύπου του Ισραήλ, μας άφησαν.

Όταν επέστρεψα συνέχισα τη συνεργασία μου με διάφορα περιοδικά και μετά πήγα στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ), μέχρι το τέλος του 2003 που εντάχθηκα στο Associated Press (AP). Το AP είναι το αρχαιότερο διεθνές πρακτορείο ειδήσεων στον κόσμο. Ξεκίνησε από τη Νέα Υόρκη και αυτή τη στιγμή έχουμε πάνω από 150 γραφεία, σε ολόκληρο τον κόσμο».

«Ήθελα να φέρνω την αλήθεια μέσα από τις φωτογραφίες μου»

Για όσους δεν το γνωρίζουν, είναι εξαιρετικά δύσκολο να προσληφθείς σε διεθνή πρακτορεία του επιπέδου του AP, αφού ο ανταγωνισμός είναι τεράστιος, όπως και οι απαιτήσεις.  

«Δεν τα έβαλα ποτέ κάτω. Το είχα ως στόχο να μπω σε ένα διεθνές πρακτορείο, να ταξιδεύω και να καλύπτω ιστορικά γεγονότα του κόσμου. Ήθελα να γίνομαι μάρτυρας γεγονότων, που δεν είχαν την ευκαιρία να πάνε πολλοί και να φέρνω πίσω την αλήθεια μέσα από τις φωτογραφίες μου. Αυτός ήταν ο στόχος μου και αυτό κατάφερα να κάνω. Βέβαια, βρέθηκαν στο δρόμο μου καλοί συνάδελφοι στην Ελλάδα, που μου άνοιξαν πόρτες.

Αρχικά με έστειλαν στο Κάιρο για να με δει ο επικεφαλής του γραφείου του πρακτορείου στη Μέση Ανατολή. Είδαν τις φωτογραφίες μου και μετά από δύο μήνες με προσέλαβαν. Η θέση ήταν για την Κύπρο. Έτσι τον Φεβρουάριο του 2004 επέστρεψα.  

Τότε στην Κύπρο, είχε πολλά γεγονότα επειδή ήταν το δημοψήφισμα. Είχα άγχος, επειδή όταν είσαι σε ένα μεγάλο πρακτορείο, είναι πολύ διαφορετική η ματιά που πρέπει να δώσεις στις φωτογραφίες σου. Πρέπει να βγάζεις ΤΗΝ εικόνα».

«Έκλαια, δεν άντεξα πολύ στην κηδεία, αλλά έπρεπε να πάω..»

«Στη συνέχεια άρχισα να πηγαίνω σε γεγονότα στην Ελλάδα και στη Μέση Ανατολή. Πήγα στους Ολυμπιακούς, στα γεγονότα του Λιβάνου όταν σκότωσαν τον Πρόεδρο Χαρίρι και στη Γάζα. Έξι μήνες ήμουν στην Κύπρο και έξι εκτός.

Το 2006, είχα πάει για να βοηθήσω το γραφείο στη Γάζα. Τότε ήταν το Μουντιάλ στη Γερμανία. Τελικά δεν μπορούσα να βγω από τη Γάζα γιατί ξεκίνησε ο πόλεμος, επειδή οι Παλαιστίνιοι απήγαγαν ένα Ισραηλινό στρατιώτη. Ξεκίνησε η επιχείρηση των Ισραηλινών στη Λωρίδα της Γάζας. Είχε συνέχεια βομβαρδισμούς.

Έτυχε κάτι και με συγκλόνισε. Είχε πέσει μια ρουκέτα σε μια συνοικία στη Γάζα, που είχε ως στόχο τη Χαμάς. Περάσαμε από το συγκεκριμένο σημείο και μετά από δέκα λεπτά, έπεσε ρουκέτα. Όταν πέρασα είδα τα μωρά που επαίζαν και μετά τα είδα σκοτωμένα. Σκοτώθηκαν τέσσερα παιδιά…Μετά έπρεπε να πάω στην κηδεία τους. Έκλαια, δεν άντεξα πολύ στην κηδεία, αλλά έπρεπε να πάω. Αυτή ήταν η αποστολή μου.

Μια άλλη μέρα βρέθηκα σε ένα σημείο, μετά από ένα στόχο, που ήταν τελικά αποθήκη με πυρομαχικά. Ξαφνικά βρέθηκα σε μια φωτιά σε ρουκέτες και οι μικροί δίπλα μου κρατούσαν χειροβομβίδες. Μόλις το συνειδητοποίησα, έφυγα αμέσως. Φοβήθηκα… Κατά λάθος, μπορεί να βρεθείς κάπου και να κινδυνεύσεις πολύ. Επίσης στις κηδείες, επειδή ρίχνουν με όπλα, μπορεί να γυρίσει πίσω η σφαίρα και είναι επικίνδυνο.

Εμείς σε κάθε τέτοια αποστολή έχουμε οδηγούς, που είναι τα μάτια σου. Πρέπει πάντα να τον ακούεις, επειδή ξέρει πού να σε πάει. Όταν πέσει μια ρουκέτα ας πούμε, δεν πάεις αμέσως. Περιμένεις να πέσει δεύτερη. Μετά πας και καταγράφεις εικόνες από το κτύπημα, μετά τρέχεις στα νοσοκομεία και μετά πας στις κηδείες.

Δουλεύεις πάρα πολλές ώρες, δεν κοιμάσαι σχεδόν καθόλου, ειδικά όταν έχει επιδρομές με τα αεροπλάνα. Μόλις τέλειωνε το ποδόσφαιρο, ήταν γύρω στα μεσάνυκτα, περιμέναμε τους βομβαρδισμούς. Προσπαθούσα να κοιμηθώ βάζοντας τα μαξιλάρια στ’ αυτιά, αλλά ξυπνούσα

Σε κάθε αποστολή, παίρνω μαζί μου ένα επίδεσμο του στρατού με κορτιζόνη, εάν με πυροβολήσουν να κλείσω την πληγή. Τα υπόλοιπα μας τα παρέχει το πρακτορείο, αλεξίσφαιρο γιλέκο, κράνος και έχουν και land rover τεθωρακισμένα στο Ισραήλ. Εφάαν πάρα πολλές σφαίρες. 

Για τους Παλαιστίνιους, επειδή τα ζουν συχνά είναι συνήθεια. Για μας όμως είναι σοκ και μετά όταν γυρίσεις από τέτοια αποστολή, θέλεις κάποιο καιρό για να επιστρέψεις στην κανονική σου ζωή. Εμένα έμεινε μου κάτι από τους βομβαρδισμούς, δηλαδή αν ακούσω τώρα κροτίδα θυμούμαι το, παίρνει με εκεί… Κάποια πράματα σου μένουν. Μου είπαν όταν επέστεψα ότι κοιμόμουν και ήταν ανοικτά τα μάτια μου. Ετρόμαζα, θέλεις καιρό να συνέλθεις…».

«Κρατούσαν πιστόλια και ήμασταν στη μέση»

«Το 2010 πήγα στο Λίβανο, μετά τον πόλεμο με το Ισραήλ. Ήταν πολύ τεταμένη η κατάσταση, είχε επεισόδια, τότε τραυματίστηκαν και συνάδελφοι. Θα γινόταν μια πορεία διαμαρτυρίας, μεταξύ δύο κομμάτων. Ξαφνικά όπως δουλεύαμε, άρχισε να πυροβολεί ο ένας τον άλλο και εμείς ήμασταν στη μέση. Τους έβλεπες που κρατούσαν πιστόλια. Μπήκα αμέσως κάτω από ένα αυτοκίνητο, μέχρι να σταματήσουν οι πυροβολισμοί και να μπορέσω να βγω».

«Κάλυψα επίσης, τα γεγονότα μετά το πραξικόπημα στην Τουρκία και πολλά επεισόδια στην Αθήνα, από τον Γρηγορόπουλο μέχρι αυτά που είχαν σχέση με την οικονομική κρίση, τις φωτιές στην Πελοπόννησο και στο τσουνάμι, πήγα στην Σρι Λάνκα».

Εκείνη την μυρωδιά την έφερα μαζί μου…

«Και στο τσουνάμι, ήταν σοκαριστική εμπειρία. Έγινε Χριστούγεννα του 2014 και πήγα την Πρωτοχρονιά του 2015.  Είδα πάρα πολύ πόνο και φτώχεια… Είχε πολλούς νεκρούς, αγνοούμενους και τεράστιες καταστροφές. Είχε χωριό που εξαφανίστηκε. Μύριζε θάνατο στα ερείπια. Εκείνη την μυρωδιά την έφερα μαζί μου…».

«Οι εικόνες των παιδιών που έχασαν τους γονείς τους, ήταν συνταρακτικές. Προσπαθείς να νιώσεις το χαμό, τον πόνο του άλλου, την απώλεια… Διερωτάσαι γιατί γίνονται όλα αυτά…».

«Στην Κύπρο τα πιο μεγάλα γεγονότα που κάλυψα ήταν το αεροπορικό της Ήλιος και το Μαρί. Στο αεροπορικό, πάλι ήταν δύσκολο με τις κηδείες των μωρών. Όταν πήγα στην κηδεία στο Παραλίμνι, έκανα τρία λεπτά και έφυγα ή στο αεροδρόμιο όταν ήταν η μητέρα του πιλότου…».

«Δεν μετάνιωσα…»

«Δεν μετάνιωσα για αυτό που επέλεξα να κάνω, διότι είμαι τα μάτια του κόσμου, θα πάω να καταγράψω τι γίνεται και θα το φέρω πίσω. Αυτό που έχω ως όνειρο τώρα να κάνω και ακόμη δεν έτυχε είναι μέσω της δουλειάς μου να ευαισθητοποιήσω τον κόσμο, για τα παιδιά που πεθαίνουν από την πείνα.

Η επιβράβευση για έναν φωτορεπόρτερ, είναι να δει τις φωτογραφίες του να δημοσιεύονται στις μεγάλες εφημερίδες σε όλο τον κόσμο. Μπήκαν αρκετές φορές φωτογραφίες μου σε μεγάλες εφημερίδες. Μία συγκεκριμένη, από μία κηδεία στο Λίβανο μετά από συγκρούσεις μεταξύ σουνητών και σιητών, την οποία έβγαλα από ένα μπαλκόνι, ήταν πρωτοσέλιδο σε πολλές εφημερίδες, σε όλο τον κόσμο».

«Επίσης όταν επέστρεψα από το τσουνάμι και έπιασα το μετρό, βρήκα μια εφημερίδα στο βαγόνι και όπως μετροφυλλούσα είδα τη φωτογραφία μου, με ένα μικρό που έτρωγε ρύζι. Όταν βλέπεις τη φωτογραφία σου δημοσιευμένη, νιώθεις ότι επιτεύχθηκε ο σκοπός σου, ότι πέρασε το μήνυμά σου. Μπορεί να έχει συναδέλφους που θέλουν να πάρουν βραβείο για τις φωτογραφίες τους, εμένα ο σκοπός μου, είναι με μια εικόνα να δείξω την αλήθεια και όπως είπε και ο Γιάννης Μπεχράκης (σ.σ σπουδαίος φωτορεπόρτερ του Reuter που απεβίωσε το 2019), να δείξω κάτι που να μην μπορεί κανένας να το διαψεύσει. Αυτή είναι η αποστολή μου…».

Επιθέσεις και απαγωγές φωτορεπόρτερ

Το τελευταίο διάστημα, όπως λέει λόγω των απαγωγών δημοσιογράφων και φωτορεπόρτερ από τον ISIS, έχουν μειωθεί αισθητά οι αποστολές πολεμικών ανταποκριτών. Αυξήθηκε επίσης παγκόσμια λόγω και της πανδημίας, η βία κατά εκπροσώπων του Τύπου, γεγονός που έχει καταστήσει το επάγγελμα πιο επικίνδυνο.

«Είναι μια συζήτηση που κάνουμε και στο γραφείο, αφού μέσα σε 20 μέρες ήμουν ο τρίτος από το πρακτορείο που δέχεται επίθεση. Είχε προηγηθεί επίθεση σε ένα φωτογράφο μας στην Κούβα και εναντίον μίας κοπέλας στη Γερμανία. Αυτό που πιστεύουμε ότι δημιούργησε αυτό το πρόβλημα, είναι τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Ο κόσμος ενημερώνεται συνήθως μέσω fake news και διαβάζει σχόλια, που αποτελούν γνώμη του καθενός. Αυτό έχει γυρίσει εναντίον των ΜΜΕ παγκόσμια. Έπαιξε ρόλο και ο κορωνοϊός, λόγω του εγκλεισμού».

Η ιστορία του Πέτρου Καρατζιά, η αποστολή του οποίου είναι να αποτυπώνει στιγμές από παγκόσμια γεγονότα, είναι η απάντηση σε όλους όσοι πιστεύουν ότι η κατάλυση της ελευθερίας του Τύπου, θα σταματήσει την παγκόσμια “συνωμοσία” και τα “σχέδια” της νέας τάξης πραγμάτων.

Χωρίς δημοσιογράφους, κινηματογραφιστές και φωτορεπόρτερ, πολλοί από τους οποίους βάζουν την ζωή τους σε κίνδυνο, προκειμένου να αποτυπώσουν την αλήθεια, δεν θα γίνονταν γνωστές πολλές θηριωδίες ανά το παγκόσμιο και τότε είναι που τα σχέδια κάποιων, θα υλοποιούνταν ανενόχλητα…

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Πώς το όνειρο παιδιού που ζούσε σε καλύβα πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια Κυπρίων
• Από φοιτήτρια μαθηματικών... αστροναύτης-«Ούτε στα πιο τρελά μου όνειρα…»
• «Ο αγώνας μου κράτησε 2,5 χρόνια… Έλεγα πρέπει να ζήσω, θέλω να ζήσω…»
• Η ιστορία της Παναγιώτας που από μικρή εξηγεί τη διαφορετικότητα των γονιών της
• «Είδα δυο παιδιά που έτρωγαν μέσα από κάλαθο και τα ακολούθησα... Έτσι ξεκίνησα»