Το μεθύσι των Γάλλων, η βόμβα στο κρεβάτι του Χάρτινγκ και το τραγικό ατύχημα

Κάθε βιογραφία ήρωα της ΕΟΚΑ, κρύβει τις δικές της απίστευτες ιστορίες που καταδεικνύουν, το μέγεθος του επιτεύγματος που η νεολαία του 55-59 κατάφερε, εναντίον της μεγαλύτερης υπερδύναμης της εποχής. Μια από αυτές τις ιστορίες είναι αυτή του Σταύρου Στυλιανίδη, που με τη δράση του έγραψε με χρυσά γράμματα το όνομα του στο Πάνθεο των ηρώων.  

Ριψοκίνδυνος, τολμηρός, φλογερός πατριώτης και τίμιος. Έτσι χαρακτηρίζουν όσοι γνώριζαν τον θρυλικό «Ζέρβα» της ΕΟΚΑ, που με τα επιτεύγματά του, κατάφερε κερδίσει την εμπιστοσύνη του Γεώργιου Γρίβα Διγενή που τον διόρισε υποτομεάρχη στον τομέα του Ιδαλίου, έχοντας υπό την επίβλεψη του τις ομάδες σε 11 χωριά της περιοχής.

Ο Σταύρος Στυλιανίδης, μυήθηκε στην ΕΟΚΑ από την αρχή του αγώνα. Περίπου ένα χρόνο αργότερα, ήταν πλέον καταζητούμενος και διατάχθηκε από τον Διγενή να υπηρετήσει τον τομέα Ιδαλίου, με τομεάρχη τον Ευάγγελο Ευαγγελλάκη με τον οποίο ήταν υπεύθυνοι για την δράση της Οργάνωσης στα χωριά Λυθροδόντας, Μαθιάτης, Αγία Βαρβάρα, Αλάμπρα, Νήσου, Πέρα χωριό, Δάλι, Ποταμιά, Λύμπια, Λατσιά και Γέρι.

Όπως αναφέρεται στο «Χρονικό του Αγώνα», ο Στυλιανίδης γιος πρόσφυγα από τη Μικρά Ασία, τον οποίο δεν γνώρισε γιατί πέθανε όταν ήταν έξι μηνών, από την αρχή επέδειξε τεράστιο ζήλο για τον αγώνα και περιόδευε διαρκώς από τα χωριά του τομέα του, επιβλέποντας προσωπικά τις ομάδες κρούσης, τις οποίες καθοδηγούσε. Η περιοχή των έντεκα χωριών  προοριζόταν κυρίως για την απόκρυψη καταζητούμενων, τον ανεφοδιασμό ανταρτών και την εκπαίδευσή τους. Ο Ζέρβας είχε ειδικευθεί στην κατασκευή χειροβομβίδων και ναρκών, με τις οποίες τροφοδοτούσε τους αγωνιστές

Το μεθύσι των Γάλλων
Κατά τη διάρκεια του αγώνα της ΕΟΚΑ και συγκεκριμένα το 1956 ξέσπασε στην Αίγυπτο ο κρίση του Σουέζ με τους Βρετανούς και τους Γάλλους να εκδράμουν για ανακατάληψή του. Κατά τη διάρκεια της αγγλογαλλικής επίθεσης στο Σουέζ, στρατεύματα των Γάλλων στρατοπέδευσαν στην Κύπρο. Συγκεκριμένα ένας λόχος Γάλλων στρατοπέδευσε κοντά στο Πυρόι. Ο Στυλιανίδης που πληροφορήθηκε για την άφιξη τους, μετέβη στην περιοχή και με καταδρομικές επιχειρήσεις κατάφερε με τους συναγωνιστές του να αφαιρέσουν αρκετά όπλα από τους στρατιώτες.

Μάλιστα όπως αναφέρεται στο χρονικό, ένα βράδυ συνάντησε τους Γάλλους στρατιώτες σε καφενείο του Ιδαλίου. Τότε άρχισε να τους κερνάει αλκοόλ μέχρι που αυτοί μέθυσαν. Τότε ενημέρωσε τα μέλη της ομάδας του που με καταδρομική επιχείρηση, κατάφεραν να αφαιρέσουν από τον προσωρινό καταυλισμό των Γάλλων ένα αντιαρματικό όπλο με 60 βλήματα.

Επρόκειτο για ένα σύγχρονο και πολύ σπουδαίο όπλο για τα δεδομένα της ΕΟΚΑ και αμέσως ο Στυλιανίδης έδωσε οδηγίες ώστε αυτό να μεταφερθεί και να αποκρυφθεί στον Λυθροδόντα. Μετά από κάποιες ημέρες και ύστερα από συνεννόηση ο αρχηγός της ΕΟΚΑ, διέταξε όπως το αντιαρματικό μεταφερθεί υπό άκρα μυστικότητα στον Μαχαιρά και να παραδοθεί στην αντάρτικη ομάδα του Γρηγόρη Αυξεντίου. Το μέγεθος του ωστόσο έκανε το όλο εγχείρημα ιδιαίτερα δύσκολο, με αποτέλεσμα οι Βρετανοί στο τέλος να το εντοπίσουν και να το κατασχέσουν.

Όπως αφηγείται ο Ανδρέας Σεϊττάνης, ο Ζέρβας ήταν ενθουσιώδης και ριψοκίνδυνος. Συχνά μετέβαινε σε τουρκικά χωριά από όπου αγόραζε όπλα και σφαίρες από Τούρκους για λογαριασμό της Οργάνωσης. Διοργάνωσε μάλιστα ομάδα με αγωνιστές από το Δάλι και το Γέρι με σκοπό την εκτέλεση του Άγγλου διοικητή Λευκωσίας Κλέμενς. Το σχέδιο όμως απέτυχε λόγω απρόοπτων γεγονότων. Ετοίμασε επίσης σχέδιο για την εκτέλεση του Χάρντινγκ ο οποίος θα μετέβαινε στο Δάλι για να τελέσει  τα εγκαίνια γέφυρας. Ο Στυλιανίδης, κατασκεύασε δύο μεγάλες νάρκες που προορίζονταν για τον Χάρντινγκ και τη συνοδεία του, αλλά δυστυχώς βρήκε τραγικό θάνατο λίγες ημέρες πριν την επιχείρηση.

Η βόμβα στο κρεβάτι του Χάρτινγκ
Μια από τις αποστολές που ανέλαβε ο Σταύρος Στυλιανίδης ήταν η κατασκευή της βόμβας που μπήκε κάτω από το κρεβάτι του Χάρντινγκ. Την αποστολή της τοποθέτησης της βόμβας ανέλαβε ο Νεόφυτος Σοφοκλέους, ο οποίος εργαζόταν στο Κυβερνείο. Ο Στυλιανίδης έφτιαξε την βόμβα με τέτοιο τρόπο ώστε αυτή να μπορεί να αποκρυφτεί στην κοιλιά του Σοφοκλέους. Σε συνεργασία με τον Ιάκωβο Πατάτσο η βόμβα παραδόθηκε στον Σοφοκλέους.

Για κάποιους λόγους, που εκ των υστέρων φάνηκε πως είχαν να κάνουν με την θερμοκρασία στο υπνοδωμάτιο του Χάρτινγκ, ο εκρηκτικός μηχανισμός δεν λειτούργησε με αποτέλεσμα ο αιμοσταγής κυβερνήτης της Κύπρου να γλιτώσει, ενώ ο Σοφοκλέους επικηρύχθηκε από τους Βρετανούς και κατέφυγε στο αντάρτικο.

Χαρτώματα, γάμοι και βαφτίσια
Ο Σταύρος Στυλιανίδης γεννήθηκε στη Γιαλούσα. Όταν έχασε τον πατέρα του σε ηλικία έξι μηνών, ζούσε με τη μητέρα του και την μεγαλύτερη αδερφή του στο σπίτι του παππού του. Όταν ολοκλήρωσε το δημοτικό, έφυγε μόνος του και μετέβη στη Λευκωσία για να εργαστεί. Λίγα χρόνια αργότερα κατάφερε να πάρει μαζί του, τόσο τη μητέρα του όσο και την αδερφή του, την οποία πάντρεψε. Μάλιστα όταν η αδερφή του απέκτησε παιδί, εξέφρασε τεράστια επιθυμία του να το βαφτίσει. Παρά το γεγονός ότι ήταν καταζητούμενος ο Στυλιανίδης οργάνωσε τη μυστική βάπτιση στον Λυθροδόντα.

Εκείνη η βάφτιση έφερε την οργή του Διγενή, ο οποίος με επιστολή του ζήτησε εξηγήσεις από τον Στυλιανίδη για τη δράση του. Όπως αφηγείται η αδερφή του ήρωα, λίγες μέρες μετά τη βάφτιση ο Διγενής έστειλε επιστολή στον Στυλιανίδη, κατηγορώντας τον ότι μέσα σε λίγες ημέρες χάρτωσε στον Λυθροδόντα, πάντρεψε στο Δάλι και βάφτισε επίσης στον Λυθροδόντα με χρήματα της οργάνωσης, όπως του καταγγέλθηκε.

Όπως εξήγησε η αδερφή του, ο Ζέρβας της ΕΟΚΑ μπαινόβγαινε σε σπίτια πολιτών για να κρυφθεί. Υπό το φόβο να μην βγει το όνομα αυτών των οικογενειών που είχαν κορίτσια σε ηλικία για γάμο, υποχρέωνε τους γονείς να ανακοινώσουν πως πάντρεψαν τις κόρες τους για να μην κινήσουν υποψίες για το μπες βγες στα σπίτια. Η βάφτιση του ανιψιού του, ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι και έφερε την αντίδραση του Διγενή, ο οποίος όμως όταν πληροφορήθηκε τα ακριβή γεγονότα, άλλαξε τη στάση του και αποδέχθηκε τις εξηγήσεις του Σταύρου Στυλιανίδη.

Ο τραγικός θάνατος
Το τραγικό δυστύχημα με την εκπυρσοκρότηση εκρηκτικού μηχανισμού στα χέρια του Σταύρου Στυλιανίδη, δεν ήταν το πρώτο. Σύμφωνα με την αδερφή του ήρωα είχαν προηγηθεί άλλα δύο. Στο προτελευταίο μάλιστα κάηκε σε πολλά μέρη του σώματός του και χρειάστηκε να μείνει για τρεις μήνες στην οικία της Μαρούλας Ιωσηφίδου. Η οικογένεια του ήρωα έμαθε τα κακά μαντάτα από το ραδιόφωνο, ενώ αργότερα κλήθηκε στο νεκροτομείο για να αναγνωρίσει τη σωρό του. Η κηδεία του έγινε στην εκκλησία του Αγίου Κασσιανού στη Λευκωσία.

Όπως διηγείται στο ντοκιμαντέρ που ετοίμασε ο ΣΙΜΑΕ, ο συναγωνιστής του Ανδρέας Θεοφάνους, εκείνη την ημέρα, ο ίδιος, ο Σταύρος Στυλιανίδης και ο Κωστάκης Καραΐσκος, κρυμμένοι σε ένα κρησφύγετο στο Επισκοπείο ετοίμαζαν τρεις νάρκες, οι οποίες προορίζονταν για τον ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό Στροβόλου. «Γέμισε τις νάρκες από το καλούπι και ενώ ήταν έτοιμη η μια, προσπάθησε να βάλει ένα νέο υλικό που κατασκεύασε μέσα στη νάρκη που ήταν πολύ εύφλεκτο. Εγώ καθόμουνα δεξιά του και ο Καραΐσκος απέναντι του».

Και συνεχίζει: «Λίγο από το νέο υλικό έμεινε εκτός της νάρκης και προσπάθησε να το βάλει μέσα με το χέρι του. Εκεί φαίνεται ότι από την τριβή έγινε σπινθήρα, εκπυρσοκρότησε το μπαρούτι και εξερράγη η βόμβα. Αμέσως μας πέταξε από τις θέσεις μας». Αμέσως οι τρεις αγωνιστές μεταφέρθηκαν με διαφορετικούς τρόπους σε γιατρούς. Λόγω της κρισιμότητας της κατάστασης του Στυλιανίδη, ο γιατρός της Οργάνωσης έκρινε αναγκαία τη μεταφορά του στο Νοσοκομείο, όπου υπέκυψε στα τραύματα του δύο ημέρες αργότερα». Ο Σταύρος Στυλιανίδης, ήταν ένας από τους τελευταίους ήρωές που πέθανε για την Ένωση της Κύπρου για την Ελλάδα.