Π. Προδρόμου: Η Ανώτερη Εκπαίδευση στην Κύπρο άριστη επιλογή για σπουδές

Η Ανώτερη Εκπαίδευση στην Κύπρο, αποτελεί πλέον μια άριστη επιλογή για σπουδές, προπτυχιακού και μεταπτυχιακού κύκλου, αφού προσφέρει επιλογές και ευκαιρίες εφάμιλλες με αυτές που προσφέρουν Ιδρύματα Ανώτερης Εκπαίδευσης του εξωτερικού με μακρά ιστορία και διεθνή φήμη. Η Κύπρος, διαθέτει μια ιστορική περίοδο Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης σχεδόν 30 χρόνων αφού το πρώτο Πανεπιστήμιο στη χώρα μας, το Πανεπιστήμιο Κύπρου, ιδρύθηκε το 1989 και δέχθηκε τους πρώτους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές το 1992 και 1997, αντίστοιχα. Αν και ιστορικά η περίοδος αυτή θεωρείται σχετικά σύντομη, εντούτοις η Ανώτερη Εκπαίδευση της Κύπρου έχει αναπτυχθεί δυναμικά τα τελευταία χρόνια και πλέον κατέχει μια περίοπτη θέση στον Ευρωπαϊκό και Διεθνή Χώρο Ανώτερης Εκπαίδευσης. Εκείνο που μέχρι πριν μια με δυο δεκαετίες ήταν ένας προγραμματικός οραματισμός, να κάνουμε δηλαδή τη χώρα μας ένα διεθνές περιφερειακό κέντρο πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, τα τελευταία χρόνια γίνεται πραγματικότητα.  

Αυτή τη στιγμή στην χώρα μας λειτουργούν 3 Δημόσια και 6 Ιδιωτικά Πανεπιστήμια. Πρόσφατα, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε την εγγραφή στο Μητρώο Πανεπιστημίων ενός ακόμα Ιδιωτικού Πανεπιστημίου στην Κύπρο. Επιπλέον, λειτουργούν 5 Δημόσιες και 44 Ιδιωτικές Σχολές Ανώτερης Εκπαίδευσης. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Χαρτογράφησης του Πεδίου Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου, που διενεργεί η Διεύθυνση Ανώτερης Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΠΑΝ), ο συνολικός αριθμός των φοιτητριών και φοιτητών στην Κύπρο είναι πέραν των 53.000 και έχει αυξηθεί περίπου κατά 65% σε σχέση με το 2013.

Πέραν από τα αριθμητικά στοιχεία, και τα ποιοτικά στοιχεία που έχουμε ενώπιον μας, μας επιτρέπουν να μιλάμε για την Κύπρο ως έναν ανταγωνιστικό χώρο παροχής ποιοτικών σπουδών Ανώτερης Εκπαίδευσης. Η παρούσα διακυβέρνηση έχει δείξει έμπρακτα ότι η διασφάλιση και η βελτίωση της ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης είναι μείζονος σημασίας. Η ίδρυση και λειτουργία του Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (Φορέας ΔΙΠΑΕ), στη βάση Ευρωπαϊκών και Διεθνών προτύπων και προδιαγραφών, έχει δημιουργήσει το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο που επιθυμούμε να έχουμε, για το σκοπό αυτό. Ενδεικτικά αναφέρω ότι, από το 2015 που λειτούργησε ο Φορέας ΔΙΠΑΕ εκτιμάται ότι έχει αξιολογήσει και πιστοποιήσει πέραν των 500 προγραμμάτων σπουδών.

Ένας άλλος σημαντικός στόχος που έχουμε θέσει και έχουμε επιτύχει σε σημαντικό βαθμό είναι η Διεθνοποίηση της Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου. Ενδεικτικά αναφέρω ότι, βάσει των αριθμητικών δεδομένων που έχει το ΥΠΠΑΝ, από το σύνολο των 53.262 φοιτητριών και φοιτητών μας, οι 21.188 προέρχονται από άλλες χώρες και το 88% των ξένων φοιτητών στην Κύπρο είναι Ευρωπαίοι. Πρόσθετα, ο Διεθνής προσανατολισμός της Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου τεκμηριώνεται μέσα από την περίοπτη θέση που καταλαμβάνουν τα Πανεπιστήμια μας στα Ευρωπαϊκά και Διεθνή Συστήματα Κατάταξης, την ενεργό συμμετοχή τους και την εξασφάλιση εκατομμυρίων ευρώ από ανταγωνιστικά ερευνητικά προγράμματα, τη συμμετοχή τους σε προγράμματα κινητικότητας και άλλες δράσεις.

Μια άλλη παράμετρος την οποία έχουμε θέσει ως στόχο είναι η ανάπτυξη ενός μηχανισμού για τη συστηματική συλλογή υψηλής ποιότητας δεδομένων σχετικά με την επαγγελματική και κοινωνική πορεία των αποφοίτων μας. Τα δεδομένα αυτά θα συμβάλουν στη λήψη αποφάσεων και στον σχεδιασμό της πολιτικής μας για την Ανώτερη Εκπαίδευση. Παρόλο που σε πολλές χώρες της Ευρώπης έχουν αναπτυχθεί εθνικοί μηχανισμοί παρακολούθησης αποφοίτων για τη συλλογή κυρίως ποσοτικών δεδομένων σχετικά με την πορεία των αποφοίτων μετά την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης τους, η ύπαρξη ενός εθνικού μηχανισμού στην Κύπρο την παρούσα στιγμή απουσιάζει. Αναγνωρίζοντας την αναγκαιότητα ανάπτυξης ενός τέτοιου μηχανισμού στην Κύπρο, η Διεύθυνση Ανώτερης Εκπαίδευσης του ΥΠΠΑΝ, έχει προχωρήσει στον σχεδιασμό και στην ανάπτυξη πιλοτικού μηχανισμού παρακολούθησης αποφοίτων προπτυχιακών σπουδών σε συνεργασία με δύο δημόσια Πανεπιστήμια, το Πανεπιστήμιο Κύπρου και το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, το καλοκαίρι του 2020. Η πτυχή αυτή αποτελεί μια καινοτομία για την χώρα μας και σύντομα θα είμαστε σε θέση να ανακοινώσουμε και τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνάς μας.  Επιπρόσθετα, το ΥΠΠΑΝ έχει υποβάλει σχετική πρόταση στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας του Ταμείου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη δημιουργία εθνικού μηχανισμού παρακολούθησης αποφοίτων όλων των Ιδρυμάτων Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου με παράλληλη συλλογή δεδομένων και από εργοδότες σε σχέση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας σε δεξιότητες και προσόντα. Η αξιοποίηση τέτοιου είδους δεδομένων θα συμβάλλει στη βελτίωση/αναθεώρηση υφιστάμενων Προγραμμάτων Σπουδών και στη δημιουργία νέων από τα Ιδρύματα Ανώτερης Εκπαίδευσης της Κύπρου τα οποία θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας, στον σχεδιασμό προγραμμάτων δια βίου μάθησης, στη βελτίωση των υπηρεσιών Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής καθοδήγησης προς μαθητές/μαθήτριες και φοιτητές/φοιτήτριες, στη μείωση της αναντιστοιχίας που παρατηρείται ανάμεσα σε δεξιότητες/προσόντα και απασχολησιμότητας, στην καλύτερη πρόβλεψη των αναγκών της εργασίας, στη βελτίωση της διασύνδεσης του εκπαιδευτικού συστήματος με την αγορά εργασίας και  σε εθνικό επίπεδο. Αξίζει όμως, να αναφερθεί ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μία προσπάθεια δημιουργίας μίας ευρωπαϊκής έρευνας (Eurograduate-European Graduate Survey) παρακολούθησης αποφοίτων με σκοπό τη συλλογή συγκρίσιμων δεδομένων σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την εξαγωγή συμπερασμάτων σε σχέση με τη συνάφεια της εκπαίδευσης και κατάρτισης με την αγορά εργασίας και τη δια βίου μάθηση, τις διάφορες μορφές αναντιστοιχίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης σε προσόντα και δεξιότητες και τις αιτίες τους, την κινητικότητα κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης και κατάρτισης και τις επιδράσεις της κινητικότητας στη μάθηση. Η συμμετοχή της Κύπρου στην εν λόγω έρευνα (με συντονιστικό φορέα τη ΔΑΕ) θεωρείται δεδομένη καθώς αναμένεται το 80% των κρατών μελών να συμμετάσχει στην ευρωπαϊκή αυτή προσπάθεια μέχρι το 2025 και το 100% μέχρι το 2030.

Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι, η διαμόρφωση υψηλού επιπέδου επιστημόνων, η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, καθώς επίσης και η δια βίου εκπαίδευση, αποτελούν βασική προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό της χώρας μας. Αυτόν άλλωστε τον σκοπό, είναι που θέτουν στο επίκεντρο της αποστολής τους, τόσο η Πολιτεία όσο και τα Ιδρύματα Ανώτερης Εκπαίδευσης της χώρας μας.