Εμβόλια Covid-19 και υπογονιμότητα-Τι ισχύει

Είσαι γυναίκα; θέλεις να αποκτήσεις βιολογικά παιδιά είτε άμεσα, είτε στο μέλλον και για αυτό φοβάσαι να κάνεις το εμβόλιο έναντι της COVID-19; Το παρακάτω σε αφορά.

Μέσα στην καταιγίδα παραπληροφόρησης, fake news, και στυγνών ψεμάτων που δεχόμαστε σε αυτή την πανδημία, μία συγκεκριμένη ομάδα η οποία έχει επηρεαστεί με τρόπο τραγικό είναι οι νέες γυναίκες που θα ήθελαν κάποια στιγμή, είτε άμεσα, είτε στο μέλλον να τεκνοποιήσουν. Αυτές οι γυναίκες, έχουν φάει τα σκάγια της παραπληροφόρησης και του εκφοβισμού περισσότερο από τον καθένα, για ένα θέμα τόσο ευαίσθητο και σημαντικό για κάποιες από εμάς.  Και το πόσο με θυμώνει και ως επιστήμονα, αλλά και ως γυναίκα αυτή η στοχευμένη παραπληροφόρηση δεν μπορώ να βρω τα λόγια να το εκφράσω.

Κυκλοφορεί λοιπόν ευρέως στα ΜΚΔ ότι τα εμβόλια έναντι της Covid-19 μπορεί να προκαλέσουν υπογονιμότητα ή και στείρωση στις γυναίκες. Και για μια γυναίκα που θέλει να γίνει μάνα, είτε άμεσα, είτε μακροπρόθεσμα,  ακόμα και μία πιθανότητα στο εκατομμύριο να υπάρχει ότι κάτι τέτοιο μπορεί να ισχύει, αποτελεί για αυτή ένα θέμα πολύ σοβαρό και ένα ρίσκο που δεν θέλει να πάρει σε καμία περίπτωση. Έλα όμως που κάτι τέτοιο δεν ισχύει, και δεν υποστηρίζεται από κανένα επιστημονικό εύρυμα. Αλλά αντιθέτως κάνει τις γυναίκες να παραμένουν εκτεθειμένες σε έναν φυσικό ιό που μπορεί να κάνει ακριβώς αυτό που φοβούνται περισσότερο, να μειώσει τις πιθανότητές τους για μια επιτυχημένη εγκυμοσύνη.

Ας δούμε όμως από πού ξεκίνησε αυτή η ιστορία με την υπογονιμότητα και τι ισχύει στην πραγματικότητα.

Στις αρχές Δεκεμβρίου του 2020, ένας Γερμανός γιατρός και επιδημιολόγος με το όνομα Wolfgang Wodarg, συνεργάστηκε με έναν πρώην υπάλληλο της Pfizer, τον Michael Yeadon για να ζητήσει από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων να καθυστερήσει την έγκριση του εμβολίου Pfizer/BioNTech.

Η  ανησυχία των δύο, αν προσπαθήσουμε να δούμε την όλη ιστορία με θετική ματιά, ήταν ότι η πρωτεΐνη ακίδα του ιού (η γνωστή πια “spike protein”), την οποία και στοχεύουν τα εμβόλια, «μοιάζει πολύ» με μια ανθρώπινη πρωτεΐνη που λέγεται syncytin-1 και είναι πολύ σημαντική για να λειτουργεί σωστά ο πλακούντας κατά την εγκυμοσύνη. Η θεωρία τους ήταν πως αν το εμβόλιο πυροδοτεί την δημιουργία αντισωμάτων έναντι της πρωτεΐνης ακίδας του ιού, τότε κατά λάθος, τα αντισώματα αυτά μπορεί να επιτεθούν και στην syncytin-1, και άρα να προκαλέσουν υπογονιμότητα ή και στείρωση στις γυναίκες. Επειδή η θεωρία αυτή ακούγεται λογική σε κάποιον χωρίς το επιστημονικό υπόβαθρο, και επειδή ξεκίνησε από δύο άτομα επιστήμονες (βέβαια και οι επιστήμονες άνθρωποι είναι, και έχουν τις δικές τους ατζέντες), και η παράθεση από αυθεντίες, πάντα έχει μια επιπλέον βαρύτητα, η ιστορία αυτή πήρε εξωφρενικές διαστάσεις στα ΜΚΔ και φυσικά έγινε ψωμοτύρι στα χέρια των απανταχού αντιεμβολιαστών. Η θεωρία αυτή αν και έχει διαψευστεί πολλές φορές από όλη την επιστημονική κοινότητα, συνεχίζει ακόμα και σήμερα να κάνει ζημιά.

Πριν μπούμε στην λεπτομέρεια, καλό είναι να αναφέρουμε ότι ο «γιατρός» Wolfgang Wodarg έχει εγκαταλείψει την ιατρική πρακτική από το 1994, και, κάποτε το 2010 επικαλείτο πως και η γρίπη των χοίρων δεν υπάρχει και ότι είναι όλα μια σκευωρία. Ο δεύτερος ερευνητής, Michael Yeadon, ας σημειώσουμε πως απολύθηκε από την Pfizer το 2011 μαζί με την ομάδα του όταν η εταιρεία έλαβε τη στρατηγική απόφαση να σταματήσει την γραμμή έρευνας με την οποία ασχολείτο, και ο ίδιος έφτιαξε μία άλλη εταιρεία την Ziarco.

Επί της ουσίας τώρα: Όταν σχεδιάζεται ένα εμβόλιο DNA ή mRNA (όπως αυτό της Pfizer/BioNTech), ο έλεγχος για ομοιότητες της αλληλουχίας στόχου του εμβολίου με ανθρώπινες πρωτεΐνες (όπως η syncytin-1) παίρνει περίπου 20 δευτερόλεπτα και γίνεται με το πάτημα 2 κουμπιών.  Είναι ένας έλεγχος που μπορεί να τον κάνει και ο δευτεροετής φοιτητής βιολογίας (blast ονομάζεται). Στο άκουσμα της θεωρίας αυτής λοιπόν και του αιτήματος προς τον EMA από τους Wodarg & Yeadon, o έλεγχος αυτός (ξανα)έγινε από πάρα πολλούς ερευνητές και οι οποίοι έδειξαν ότι, καμία ανησυχία δεν συντρέχει. Η πρωτεΐνη ακίδα του ιού SARS-CoV-2 και η συγκιτίνη-1 (syncytin-1) έχουν όχι μικρή, αλλά μια απειροελάχιστη ομοιότητα στον γενετικό τους κώδικα. Είναι σαν δύο άτομα που έχουν αριθμούς τηλεφώνου που και οι δύο μοιράζονται ένα ψηφίο, περιέχουν πχ τον αριθμό 7. Και κάπου εκεί σταματάει η ομοιότητά τους.

Η πρωτεΐνη ακίδα του κορωνοϊού επίσης, όσο «μοιάζει» με την syncitin-1, μοιάζει και με ακόμα χιλιάδες -άλλες πρωτεΐνες στο ανθρώπινο σώμα. Πρωτεΐνες που είναι ακόμα πιο σημαντικές για την φυσιολογική λειτουργία του σώματός μας. Συνεπώς αν έστεκε η θεωρία ότι τα αντισώματα επιτίθενται σε οτιδήποτε μοιάζει «κατά ένα ψηφίο» με δικές μας πρωτεΐνες, τότε δεν θα είχαν πρόβλημα μόνο οι γυναίκες που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν, αλλά και όλοι μας.

Τα αντισώματα όμως δεν λειτουργούν έτσι. Aντιθέτως χαρακτηρίζονται από μεγάλη εξειδίκευση έναντι των στόχων τους. Δεν επιτίθενται ποτέ σε «ένα ψηφίο» αλλά πρέπει να αναγνωρίσουν ολόκληρο τον αριθμό τηλεφώνου. Αυτός είναι και ο λόγος που μειώνεται η λειτουργία τους έναντι κάποιων παραλλαγών του ιού (βλέπε παραλλαγή ΔΕΛΤΑ) όπου εκεί αλλάζουν 1, ή 2 ψηφία και αμέσως μπορεί να πέσει κάπως η δραστικότητά τους. Άσε που αν ίσχυε η θεωρία της ομοιότητας του ενός ψηφίου, τότε κανένας μας δεν θα είχε φτάσει μέχρι την ενηλικίωση. Τα βρέφη κάθε φορά που βάζουν τα χέρια τους στο στόμα, μεταφέρουν χιλιάδες «υλικά» που έχουν παρόμοιο βαθμό ομοιότητας (1, και 2, ακόμα και 3 ψηφία) με ανθρώπινες πρωτεΐνες και κάνουν το ανοσοποιητικό τους σύστημα να παράξει αντισώματα έναντι αυτών. Αυτά είναι θέματα λυμένα λοιπόν στην επιστήμη της βιολογίας, και μάλλον η θεωρία των Wodarg & Yeadon κάποιο άλλο κίνητρο είχε και όχι πραγματική επιστημονική ανησυχία.

Επίσης, η πρωτεΐνη ακίδα που υπάρχει στα εμβόλια, υπάρχει προφανώς και στον φυσικό ιό SARS-CoV-2 o οποίος έχει μολύνει σήμερα κοντά στα 200 εκατομμύρια άτομα, εκ των οποίων οι μισές περίπου είναι γυναίκες, και πολλές από αυτές σε αναπαραγωγική ηλικία. Συνεπώς, αν η θεωρία της υπογονιμότητας των Wodarg & Yeadon ίσχυε, θα έπρεπε ήδη να βλέπουμε στατιστικώς τα αποτελέσματά της . Αλλά κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτή η πανδημία έχει αλλάξει τα πρότυπα γονιμότητας στον πλανήτη. Μια χαρά πολλαπλασιαζόμαστε και αυξανόμαστε.

Ας μην μείνουμε όμως μόνο στη θεωρία, γιατί κάποιος μπορεί να πει πως ίσως υπάρχουν άλλοι τρόποι επηρεασμού της γονιμότητας από το εμβόλιο (και απλά δεν τους έχουμε εντοπίσει).

Μελέτες που έχουν γίνει σε άλλα θηλαστικά  έδειξαν πως δεν υπάρχει καμία συσχέτιση εμβολιασμού και γονιμότητας ακόμα και όταν στα ζώα έδωσαν τέσσερεις φορές (!) την δόση που δίνεται στον άνθρωπο. Επίσης σήμερα έχουμε δεδομένα και στον ανθρώπινο πληθυσμό. Στην αρχική δοκιμή του εμβολίου της Pfizer, 23 γυναίκες συνέλαβαν τυχαία. Δώδεκα (12) από αυτές τις εγκυμοσύνες ήταν στην ομάδα που είχε πάρει το εμβόλιο και έντεκα (11) στην ομάδα που είχε πάρει placebo. Οι γυναίκες αυτές συνέχισαν να παρακολουθούνται ως μέρος της μελέτης και δεν υπήρξε καμία διαφορά στην έκβαση της εγκυμοσύνης των γυναικών στις οποίες είχε χορηγηθεί το εμβόλιο με την ομάδα γυναικών που τους είχε χορηγηθεί το placebo.

Και σήμερα έχουμε ήδη χιλιάδες γυναίκες που έχουν εμβολιαστεί και συνέλαβαν κανονικά, άλλες που εμβολιάστηκαν στην εγκυμοσύνη και γέννησαν κανονικά, όπως και παιδιά που έχουν γεννηθεί από τις γυναίκες αυτές και χαίρουν άκρας υγείας. Μια σχετική μελέτη στο NEJM εδώ. Επίσης να αναφέρουμε πως κανένα εμβόλιο στο παρελθόν δεν έχει συσχετιστεί με φαινόμενα υπογονιμότητας και δεν μπορούμε να φανταστούμε και κάποιο πιθανό μηχανισμό που να εξηγεί πώς μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο.

Συμπερασματικά: δεν υπάρχει καμία βάση σε αυτόν τον ισχυρισμό της υπογονιμότητας. Και αυτή η παραπληροφόρηση που διαδίδεται είναι τραγική γιατί αποτρέπει πολλές κοπέλες από το να εμβολιαστούν και έτσι να θωρακιστούν από τον φυσικό ιό, ο οποίος (σε αντίθεση με τα εμβόλια) γνωρίζουμε σήμερα μέσα από πολλές μελέτες και επιστημονικά δεδομένα πως δυστυχώς προκαλεί σοβαρές βλάβες, προώρους τοκετούς, σοβαρή νόσο κατά την εγκυμοσύνη, ακόμα και αυξημένη θνητότητα σε έγκυες γυναίκες. Σήμερα έχουμε χάσει πολλές μητέρες (και πολλά αγέννητα παιδιά) ακριβώς επειδή δεν ήταν εμβολιασμένες και νόσησαν με τον φυσικό ιό SARS-CoV-2.

Αν λοιπόν είσαι νέα γυναίκα, που έχεις ως στόχο να γίνεις μανούλα, πρέπει να κάνεις ότι περνάει από το χέρι σου για να παραμείνεις υγιής και για τον εαυτό σου αλλά και για να αυξήσεις τις πιθανότητες να πάνε όλα καλά με την μελλοντική εγκυμοσύνη που έχεις προγραμματίσει.

Και αυτό, στις μέρες μας,  με τον ιό παντού γύρω μας, επιτυγχάνεται μόνο μέσω του εμβολιασμού.

Μυρτάνη Πιερή,

Επίκουρη Καθηγήτρια

Τμήμα Επιστημών Ζωής και Υγείας

Πανεπιστήμιο Λευκωσίας