«Καρότο» με μεταναστευτικό και τελωνειακή Ένωση, «μαστίγιο» με Κυπριακό

Διττά μπορούν να αναγνωσθούν τα Συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την Τουρκία, αφού οι 27 πρόταξαν τη θετική ατζέντα, με κάποιες υποσημειώσεις, ωστόσο, που θα αποτελούν το... μαστίγιο, φτάνει να παραμείνουν σταθεροί στις απόψεις τους και να μην αποκλίνουν υπό το βάρος των πιέσεων, τόσο εντός όσο και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  

Μετά από έντονο παρασκήνιο των τελευταίων ημερών, οι αντιπροσωπείες των 27 κατέληξαν στο τελικό κείμενο που βρέθηκε στο τραπέζι των ηγετών προς έγκριση. Αναμφίβολα από το πρώτο προσχέδιο που είδε το φως της δημοσιότητας, μέχρι το τρίτο που τελικά εγκρίθηκε χθες το βράδυ κατά τη διάρκεια του δείπνου, υπήρξαν σημαντικές διαφοροποιήσεις προς όφελος της Λευκωσίας, η οποία παρουσιάστηκε ικανοποιημένη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Ικανοποίηση για το κείμενο των συμπερασμάτων για την Τουρκία εξέφρασε ο ΠτΔ

 Οι βασικές διαφορές μεταξύ των προσχεδίων των Συμπερασμάτων, είχαν να κάνουν κυρίως με την συμπερίληψη του όρου Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία σε σχέση με τη λύση του Κυπριακού, των ψηφισμάτων του ΟΗΕ που προστέθηκαν από το δεύτερο προσχέδιο, αλλά και των αναφορών στο ζήτημα των τουρκικών προκλήσεων στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου με τους 27 να συμπεριλαμβάνουν τελικά στο κείμενο την ανάγκη διατήρησης του status της πόλης, ως απάντηση στα τετελεσμένα που δημιουργούν οι Τούρκοι τους τελευταίους μήνες, ενώ υπάρχει και αναφορά, ότι η αποκλιμάκωση που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα, θα πρέπει να έχει συνέχεια και διάρκεια.

Ειδικότερα η σημαντικότερη παράγραφος των Συμπερασμάτων είναι η δεκαεννέα η οποία αναφέρεται αποκλειστικά στο Κυπριακό και τα τουρκικά τετελεσμένα στην Αμμόχωστο. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει τα προηγούμενα συμπεράσματά του και παραμένει πλήρως δεσμευμένο για την ολοκληρωμένη επίλυση του Κυπριακού με βάση μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Παράλληλα  υπογραμμίζει τη σημασία του καθεστώτος των Βαρωσίων και ζητεί τον πλήρη σεβασμό των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, ιδίως των ψηφισμάτων 550 και 789. Οι 27 εκφράζουν τη λύπη τους για το γεγονός ότι, η άτυπη συνάντηση στη Γενεύη υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών δεν άνοιξε το δρόμο για επανάληψη των επίσημων διαπραγματεύσεων ενώ επαναλαμβάνει πως η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να διαδραματίζει ενεργό ρόλο στη στήριξη της διαδικασίας.

Αναμφίβολα η Τουρκία πήρε αυτό που ήθελε σε σχέση με την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης ωστόσο συμπεριλήφθηκε μια αναφορά που μάλλον μετατρέπει την έναρξη των εργασιών δώρον άδωρον για τον Ερντογάν. Ειδικότερα στην παράγραφο 16 των Συμπερασμάτων, οι 27 σημειώνουν την την έναρξη των εργασιών σε τεχνικό επίπεδο προς μια εντολή εκσυγχρονισμού της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας και υπενθυμίζει την ανάγκη αντιμετώπισης των τρεχουσών δυσκολιών κατά την εφαρμογή της τελωνειακής ένωσης, διασφαλίζοντας την αποτελεσματική εφαρμογή για όλα τα κράτη μέλη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ: Οι 27 υιοθέτησαν Συμπεράσματα για πανδημία και μεταναστευτικό

Η αναφορά για όλα τα κράτη μετατρέπει την έναρξη των εργασιών σε τεχνικό επίπεδο, από καρότο σε... μαστίγιο, αφού στην Τουρκία δεν συζητούν καν το ενδεχόμενο να αναγνωρίσουν την τελωνειακή ένωση με την Κυπριακή Δημοκρατία. Μάλιστα στη συγκεκριμένη παράγραφο επισημαίνεται πως, μια τέτοια εντολή μπορεί να εκδοθεί από το Συμβούλιο υπό την επιφύλαξη πρόσθετων οδηγιών από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Επίσης στην παράγραφο 14 που χαιρετίζεται η αποκλιμάκωση στην ανατολική Μεσόγειο, τονίζοντας όμως πως αυτή θα πρέπει να διατηρηθεί παραπέμποντας στα Συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής της 25ης Μαρτίου. 

Υπό τον τύπο καρότου, συμπεριλήφθηκαν στα Συμπεράσματα και οι παράγραφοι δεκαεπτά και δεκαοκτώ, όπου σημειώνεται η πρόοδος με τις προπαρασκευαστικές εργασίες για υψηλού επιπέδου διαλόγους με την Τουρκία σε θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, όπως μετανάστευση, δημόσια υγεία, κλίμα, αντιτρομοκρατία και περιφερειακά θέματα. Μάλιστα οι 27 δίνουν το πράσινο φως στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει χωρίς καθυστέρηση επίσημες προτάσεις για τη συνέχιση της χρηματοδότησης για τους Σύρους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής στην Τουρκία, την Ιορδανία, τον Λίβανο και άλλα μέρη της περιοχής, σύμφωνα με τη δήλωση των μελών της Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου 2021 και στο πλαίσιο της συνολικής μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ.

Πάντως το μήνυμα που στάλθηκε και μέσα από τις τοποθετήσεις των ηγετών εντός του Συμβουλίου, είναι πως καταδικάζουν και απορρίπτουν την προσπάθεια τρίτων χωρών, μεταξύ των οποίων και η Τουρκία για εργαλειοποίηση των μεταναστών για πολιτικούς σκοπούς. 

Οι «27» επισημαίνουν ότι θα πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης μεταναστών, ως αναπόσπαστο μέρος της εξωτερικής δράσης της ΕΕ. «Ενώ τα μέτρα που ελήφθησαν από την ΕΕ και τα κράτη μέλη έχουν μειώσει τις συνολικές παράτυπες ροές τα τελευταία χρόνια, οι εξελίξεις σε ορισμένες διαδρομές προκαλούν σοβαρές ανησυχίες και απαιτούν συνεχή επαγρύπνηση και επείγουσα δράση», αναφέρουν στα συμπεράσματά τους και προσθέτουν: «Προκειμένου να αποφευχθεί η απώλεια ζωών και να μειωθεί η πίεση στα ευρωπαϊκά σύνορα, θα πρέπει να ενταθούν οι αμοιβαία επωφελείς εταιρικές σχέσεις και η συνεργασία με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης».

Στα Συμπεράσματα οι 27 κλείνουν το μάτι και στον νέο Αμερικανό Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, αφού συμπεριλαμβάνουν σε αυτά ένα ζήτημα που αγγίζει τις ευαίσθητες χορδές των Αμερικανών. Πρόκειται για το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα, με τους ηγέτες της Ε.Ε. να σημειώνουν πως «το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα στην Τουρκία εξακολουθούν να αποτελούν βασικό μέλημα. Η στοχοποίηση των πολιτικών κομμάτων και των μέσων μαζικής ενημέρωσης αποτελεί σημαντική οπισθοδρόμηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και είναι αντίθετη με τις αξίες της Ε.Ε.».

Τέλος στην προτελευταία παράγραφο των Συμπερασμάτων οι 27 επισημαίνουν ότι, σύμφωνα με το κοινό συμφέρον της ΕΕ και της Τουρκίας για την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένει από την Τουρκία και όλους τους παράγοντες να συμβάλουν θετικά στην επίλυση των περιφερειακών κρίσεων. Αν και δεν δίνει συγκεκριμένη ημερομηνία σε σχέση με το πότε θα επανεξεταστεί η πρόοδος που έγινε για όλα τα πιο πάνω ζητήματα, οι 27 κλείνουν τα Συμπεράσματα με την υπόσχεση πως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα παραμείνει προσηλωμένο στο θέμα.