«Οι ίδιοι που αμφισβήτησαν το ΓεΣΥ, αναδεικνύουν τη συμβολή του στη πανδημία»

Θετικό πρόσημο βάζουν στην πρώτη αξιολόγηση του Γενικού Σχεδίου Υγείας, το οποίο έκλεισε δύο χρόνια από την έναρξή του, οι συντεχνίες ΣΕΚ και ΠΕΟ, οι οποίες εντοπίζουν προβλήματα, τα οποία ωστόσο ήταν αναμενόμενα για μια τόσο μεγάλη μεταρρύθμιση.

Mιλώντας στον REPORTER, εκ μέρους της ΣΕΚ ο αναπληρωτής γ.γ. Μιχάλης Μιχαήλ και εκ μέρους της ΠΕΟ η αναπληρώτρια γ.γ. Σωτηρούλα Χαραλάμπους, απάντησαν μεταξύ άλλων για τη σημασία εφαρμογής του ΓεΣΥ και για τα μεγάλα στοιχήματα που πρέπει να κερδίσει στο μέλλον.

Ο κ. Μιχαήλ αναφέρει ότι «τα ίδια πρόσωπα που το αμφισβήτησαν και εξέφραζαν την άποψη ότι, θα καταρρεύσει πριν ξεκινήσει, ή στους 6 και 12 μήνες της λειτουργίας του, σήμερα αναδεικνύουν τον σημαντικό ρόλο και τη συμβολή του στη διαχείριση της πανδημίας και στην προστασία της υγείας του κοινωνικού συνόλου».

Από την πλευρά της, η κ. Χαραλάμπους υπέδειξε πως «η καλύτερη απάντηση σ’ όσους συνεχίζουν να αμφισβητούν, να πολεμούν το ΓΕΣΥ, ή να υπερπροβάλλουν υπαρκτά προβλήματα είναι και η έγκαιρη αντίδραση του μηχανισμού εφαρμογής του ΓΕΣΥ».

Αυτούσια η συνέντευξη του κ. Μιχαήλ:

Έχουν περάσει δύο χρόνια από τη μέρα που η Κύπρος απέκτησε ΓεΣΥ. Πως αξιολογείτε αυτή την πορεία;

Η ΣΕΚ ποτέ δεν ανέμενε πως θα ήταν εύκολη η πορεία του ΓεΣΥ, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια εφαρμογής του έχοντας υπόψη ότι, αναφερόμαστε στη μεγαλύτερη, μετά το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, μεταρρύθμιση που έγινε στον τόπο και ακόμη περισσότερο λαμβάνοντας υπόψη την αβεβαιότητα και αμφισβήτηση που προηγήθηκε της εφαρμογής του από όσους δεν πίστεψαν ή το υπονόμευσαν. Στην εξίσωση θα πρέπει να προσμετρηθεί ότι η εισαγωγή του, συνέπεσε με μια πρωτόγνωρη πανδημία η οποία ταρακούνησε εθνικά συστήματα υγείας μεγάλων χωρών που είναι εμπεδωμένα για δεκάδες χρόνια. Συνεπώς το Σύστημα δοκιμάστηκε στις πιο δύσκολες συνθήκες και στη γένεση του και κατάφερε και άντεξε. Ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπογράμμισε πρόσφατα πως, “το ΓεΣΥ ήταν ένα θαύμα στο οποίο κανείς δεν πίστεψε, αλλά το θαύμα έγινε προς όφελος της κυπριακής κοινωνίας και πως είναι χάρις στο ΓεΣΥ που μπορέσαμε να διαχειριστούμε αποτελεσματικά την πανδημία”. Θεωρούμε λοιπόν πως, το ΓεΣΥ βρίσκεται στις σωστές ράγες και με την στήριξη όλων των φορέων και της κοινωνίας η οποία το αγκάλιασε και αξιοποιεί τις υπηρεσίες του θα μπορέσει ανταποκριθεί στις προσδοκίες και ανάγκες των πολιτών.

Ποια προβλήματα θεωρείτε ότι χρήζουν διόρθωσης στο ΓεΣΥ;

Σε μια τεράστια μεταρρύθμιση που αφορά στον ευαίσθητο τομέα της υγείας πολλά προβλήματα ήταν αναμενόμενα και ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) θα πρέπει να είναι σε συνεχή εγρήγορση για να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις διασφαλίζοντας από τη μια τη βιωσιμότητα του Συστήματος και από την άλλη την βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Το Διοικητικό Συμβούλιο του ΟΑΥ, στο οποίο συμμετέχει και η ΣΕΚ, δεν πετά στα σύννεφα. Βρισκόμαστε στην αρχή του δρόμου και χρειάζονται πολλά πράγματα να γίνουν την επόμενη περίοδο για να θωρακίσουν και να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα του ΓεΣΥ. Στις άμεσες προτεραιότητες του ΟΑΥ είναι η αντιμετώπιση των καταχρήσεων, που πάντα λειτουργούσαν στον χώρο της υγείας, η περαιτέρω εκπαίδευση των προσωπικών ιατρών και άλλων παρόχων του Συστήματος και η ενίσχυση της συνεργασίας μαζί τους, η βελτίωση του λογισμικού συστήματος και η ενίσχυση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών, προσφέροντας νέες θεραπείες και καινοτόμα φάρμακα στους ασθενείς.

Τι σημαίνει εφαρμογή του ΓεΣΥ για τους πολίτες και ποια ήταν η συμβολή της ΣΕΚ στην υλοποίηση της πιο μεγάλης κοινωνικής κατάκτησης;

Η εφαρμογή του ΓεΣΥ ενίσχυσε την κοινωνική προστασία και κατοχύρωσε την ισότιμη πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες για όλους τους πολίτες, στέλνοντας το μήνυμα πως όταν το κοινωνικό συμφέρον προωθείται με τρόπο αδιαπραγμάτευτο και υπάρχει ειλικρινής συνεργασία των κοινωνικών ομάδων, τότε κανένα επιμέρους πολιτικό η οικονομικό συμφέρον δεν μπορεί να παρεμποδίσει την ευημερία των πολιτών. Η ΣΕΚ νιώθει δικαίωση και περηφάνια γιατί ήταν πρωταγωνιστής σε αυτή την προσπάθεια και ήταν καθοριστική η παρέμβαση της στην ομόφωνη ψήφιση των νομοσχεδίων του ΓεΣΥ θέτοντας το σύνολο του πολιτικού κόσμου ενώπιον των ευθυνών του. Με την εφαρμογή του ΓεΣΥ οι πολίτες δεν θα υποθηκεύουν τις οικονομίες μιας ζωής για να καλύψουν απρόβλεπτες ανάγκες υγείας και θα μπορούν να καλύπτουν με μεγαλύτερη επάρκεια και αξιοπρέπεια άλλες καθημερινές ανάγκες και υποχρεώσεις βελτιώνοντας σημαντικά το βιοτικό τους επίπεδο.

Υπάρχουν κάποιοι που πολεμούσαν το ΓεΣΥ και στην πορεία άλλαξαν άποψη, υπάρχουν και άλλοι που συνεχίζουν να το πολεμούν. Ποια είναι η άποψή σας;

Η μεγάλη καθυστέρηση στην εφαρμογή του ΓεΣΥ, όταν στα περισσότερα Ευρωπαϊκά κράτη εφάρμοσαν εθνικό σχέδιο υγείας πριν 50 και 100 χρόνια, εμπέδωσαν σε ένα μεγάλο βαθμό την άποψη ότι, στην Κύπρο δεν μπορούσε να εφαρμοστεί ανάλογο σύστημα. Επιπρόσθετα, η διατήρηση ενός απηρχαιωμένου συστήματος υγείας που έστησαν οι αποικιοκράτες πριν 100 σχεδόν χρόνια ευνοούσε πολλά ιδιωτικά και άλλα συμφέροντα στο τόπο που λυμαίνονταν τον τομέα της υγείας και κατάφεραν και έπεισαν σε ένα βαθμό και το πολιτικό μας σύστημα, το οποίο διαχρονικά προσέγγιζε με δισταγμό και απροθυμία την εφαρμογή ενός εθνικού σχεδίου υγείας. Η εφαρμογή του μονοασφαλιστικού ΓεΣΥ, μέσα από τα πρώτα, νηπιακά ακόμη βήματα του, έδωσε απαντήσεις και δείγματα γραφής σε όσους το πολέμησαν ή δεν πίστεψαν στην αποτελεσματικότητα του. Τα ίδια πρόσωπα που το αμφισβήτησαν και εξέφραζαν την άποψη ότι, θα καταρρεύσει πριν ξεκινήσει, ή στους 6 και 12 μήνες της λειτουργίας του, σήμερα αναδεικνύουν τον σημαντικό ρόλο και τη συμβολή του στη διαχείριση της πανδημίας και στην προστασία της υγείας του κοινωνικού συνόλου. Για το ΓεΣΥ σήμερα δεν υπάρχουν πολέμιοι ή άλλοι αντίπαλοι. Αντίπαλος του ΓεΣΥ είναι μόνο η προσπάθεια να λυθούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει και η πρόκληση να προσφέρει καλύτερες και περισσότερες υπηρεσίες προς τους ασθενείς.

Ποιο είναι το στοίχημα που έχει να κερδίσει το ΓεΣΥ στο μέλλον;

Το μεγάλο στοίχημα είναι να καταστεί το ΓεΣΥ ένα σύγχρονο και ευέλικτο σύστημα που θα ανταποκρίνεται έγκαιρα και με πλήρη επάρκεια σε όλες τις ανάγκες της κοινωνίας. Η διατήρηση της βιωσιμότητας του και η πάταξη των καταχρήσεων είναι μια σημαντική παράμετρος η οποία απαιτεί την περαιτέρω συνεργασία και στήριξη από τους παρόχους αλλά και τους ίδιους τους ασθενείς. Το ΓεΣΥ αποδείχθηκε μέσα από την πανδημία και τα πρώτα βήματα του ότι, μπορεί να προσφέρει πολύ περισσότερα οφέλη και να βελτιώσει τους εθνικούς δείκτες υγείας, δημιουργώντας έτσι πρόσθετες προοπτικές οικονομικής και κοινωνικής προόδου.

Αυτούσια η συνέντευξη της κ. Σωτηρούλας Χαραλάμπους:

Έχουν περάσει 2 χρόνια από την μέρα που η Κύπρος απέκτησε ΓεΣΥ. Ποια είναι η αποτίμηση για την πορεία του;

Η εφαρμογή του ΓεΣΥ έγινε μέσα σε δύσκολες συνθήκες. Συνεχείς παλινδρομήσεις από πλευράς κυβέρνησης που ακόμα και όταν έμπαινε σε εφαρμογή το ΓεΣΥ δήλωνε ότι δεν ήταν στη δική της φιλοσοφία το μονοασφαλιστικό ΓεΣΥ και θα προτιμούσε κάτι άλλο, έντονη αμφισβήτηση και πολεμική από τον επίσημο φορέα του ιατρικού κόσμου, δυσπιστία από τους πολίτες, επηρεασμένοι από όσα άκουγαν, έλλειψη επαρκούς εμπειρογνωμοσύνης και επαρκών δομών για την υλοποίηση του εγχειρήματος. Σ’ αυτό το σκηνικό προστέθηκε και το ξέσπασμα της πανδημίας πριν από 15 μήνες που έβαλε σε μια νέα δοκιμασία το σύστημα. Έχοντας όλα αυτά λοιπόν υπόψη δεν μπορεί παρά να είμαστε ικανοποιημένοι από τα 2 χρόνια εφαρμογής του ΓεΣΥ. Η μέχρι σήμερα πορεία του και δεν αναφέρομαι μόνο στα αριθμητικά δεδομένα που καταγράφουν πόσες εκατοντάδες χιλιάδες δικαιούχοι έλαβαν υπηρεσίες από το ΓεΣΥ, αλλά κατά κύριο λόγο στο αίσθημα ανακούφισης που νιώθουν οι πολίτες ότι θα πάρουν υπηρεσίες υγείας όσες και όταν τις χρειάζονται χωρίς η οικονομική τους κατάσταση να είναι το κριτήριο όπως συνέβαινε πριν την εφαρμογή του ΓεΣΥ, επιβεβαιώνει την μεγάλη σημασία του ΓεΣΥ για την κοινωνία, τη θετική του πορεία.

Ποια προβλήματα θεωρείται ότι χρήζουν διόρθωσης στο ΓεΣΥ;

Αναμφίβολα σε μια μεγάλη κοινωνική μεταρρύθμιση όπως είναι το Γενικό Σύστημα Υγείας παρουσιάζονται κενά, αδυναμίες, πράγματα που χρειάζονται να βελτιωθούν. Όπως πολλές φορές έχουμε τονίσει και πριν και μετά την εφαρμογή του ΓεΣΥ βασική προϋπόθεση για την σωστή λειτουργία του είναι η ύπαρξη ενός δυνατού, σύγχρονου, αποτελεσματικού δημόσιου τομέα υγείας ο οποίος να λειτουργεί από τη μια σημείο αναφοράς σε σχέση με την ποιότητα αλλά και εξισορροπητικά στις πιέσεις που το ΓεΣΥ θα δέχεται από τον ιδιωτικό τομέα. Δυστυχώς τα νοσηλευτήρια του δημόσιου τομέα, δεν στηρίχθηκαν κατάλληλα πριν την εφαρμογή του ΓεΣΥ για να διαδραματίσουν αυτό το ρόλο και ούτε σ’ αυτά τα 2 χρόνια έγιναν όσα πρέπει να γίνουν. Άλλοι τομείς που χρήζουν βελτίωσης είναι η εμπέδωση και η ενίσχυση του ρόλου του προσωπικού ιατρού μέσα στο σύστημα, η εισαγωγή ποιοτικών κριτηρίων, πρωτοκόλλων, η καταπολέμηση των καταχρήσεων. Επίσης βελτιώσεις χρήζει και ο τομέας των φαρμάκων τόσο σε σχέση με τις επιλογές που δίνονται στους ασθενείς όσο και σε σχέση με το κόστος. Ειδικότερα κάποιες κατηγορίες δικαιούχων όπως οι χαμηλοσυνταξιούχοι και οι χρόνιοι πασχόντες εκφράζουν προβληματισμούς για το γεγονός ότι δεν καλύπτονται κάποια φαρμακευτικά σκευάσματα τα οποία λάμβαναν προηγουμένως δωρεάν από τα δημόσια νοσηλευτήρια. Στα ζητήματα αυτά χρειάζεται να βρούμε λύσεις. Όχι μικρότερης σημασίας είναι και η επαρκής στελέχωση του ΟΑΥ. Για να μπορέσει ο ΟΑΥ να ανταποκριθεί στο ρόλο του χρειάζεται να έχει το αναγκαίο ανθρώπινο δυναμικό.

Τι σημαίνει η εφαρμογή του ΓεΣΥ για τους πολίτες και ποια ήταν η συμβολή της ΠΕΟ στην υλοποίηση της πιο μεγάλης κοινωνικής κατάκτησης;

Η εισαγωγή του ΓεΣΥ υλοποίησε ένα διεκδικητικό στόχο δεκαετιών, το δικαίωμα του κάθε πολίτη να έχει ισότιμη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας με βάση τις ανάγκες του και όχι με βάση την οικονομική του δυνατότητα. Λαμβάνοντας υπόψη τις κοινωνικές ανισότητες οι οποίες στην Κύπρο διευρύνθηκαν τα τελευταία χρόνια ως αποτέλεσμα των πολιτικών που ακολουθήθηκαν για αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, όπως και τη συνεχή αύξηση του κόστους των υπηρεσιών υγείας, την υπερφόρτωση που υπήρχε προ ΓεΣΥ στα δημόσια νοσηλευτήρια, με την εφαρμογή του ΓεΣΥ, οι εργαζόμενοι, οι πάσχοντες, απέκτησαν άμεση και έγκαιρη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας.

Με το ΓεΣΥ οι πολίτες πήραν υπηρεσίες υγείας τις οποίες για χρόνια ανέβαλλαν γιατί στοίχιζε και δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να πάρουν.

Η εφαρμογή του ΓεΣΥ είναι σημαντική επίσης γιατί θα βοηθήσει να κτίσουμε σταδιακά και ένα ολοκληρωμένο σύστημα πρόληψης υγείας.

Για την ΠΕΟ, ο αγώνας για εισαγωγή Γενικού Σχεδίου Υγείας χρονικά συνυπάρχει με τους αγώνες για εισαγωγή σχεδίου κοινωνικής ασφάλισης. Πάει πίσω στην δεκαετία του 1940. Όλα αυτά τα χρόνια η ΠΕΟ, συνέβαλε πρώτα στο να σχεδιαστεί ένα Γενικό Σύστημα Υγείας μονοασφαλιστικό, κοινωνικά αλληλέγγυο, που να δίνει ισότιμη πρόσβαση και ποιοτικές υπηρεσίες στους εργαζόμενους, στους πολίτες.

Ακολούθως, δώσαμε τη μάχη για να μπει σε εφαρμογή αυτός ο σχεδιασμός, ενάντια στην προσπάθεια της κυβέρνησης να εφαρμοστεί είτε μίνι ΓεΣΥ, είτε πολυασφαλιστικό.

Δώσαμε και δίνουμε μάχη για στήριξη και εκσυγχρονισμό του δημόσιου τομέα υγείας. Συγκροτήσαμε μαζί με άλλες συνδικαλιστικές, κοινωνικές οργανώσεις την Κοινωνική Συμμαχία για το ΓΕΣΥ και διεκδικήσαμε δυναμικά εφαρμογή του ΓεΣΥ. Δώσαμε τη μάχη της ενημέρωσης και διαφώτισης των εργαζομένων για τα θετικά της εισαγωγής του ΓεΣΥ σε μια περίοδο που η κοινωνία βομβαρδιζόταν κυριολεκτικά με αρνητικές εικόνες για το ΓεΣΥ από τους πολέμιους του.

Κάτι που ίσως δεν είναι ευρέως γνωστό είναι το γεγονός ότι η ΠΕΟ όπως και άλλες συνδικαλιστικές οργανώσεις αποδεχόμενες την εφαρμογή του ΓεΣΥ συνειδητά συμφωνήσαμε στη σταδιακή κατάργηση των Σχεδίων Υγείας, που λειτουργούσαμε για δεκαετίες και τα οποία είχαν μεγάλη πολιτική και οργανωτική σημασία για μας. Το κάναμε βάζοντας πάνω από όλα το συμφέρον της κοινωνίας και όχι το στενό συντεχνιακό συμφέρον.

Υπάρχουν κάποιοι που πολεμούσαν το ΓεΣΥ και στην πορεία άλλαξαν άποψη, υπάρχουν και άλλοι που συνεχίζουν να το πολεμούν. Ποια είναι η απάντησή σας;

Το ΓεΣΥ πολεμήθηκε από πολλούς με πολλές και διαφορετικές αιτιάσεις. Ένα από τα στοιχήματα που κερδήθηκε ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη ότι τον Ιούνιο του 2019 κάποιοι έλεγαν ότι δεν θα ενταχθούν οι γιατροί, δεν θα υπάρχει επαρκής αριθμός ειδικών γιατρών στο σύστημα μετά στη δεύτερη φάση δεν θα μπουν νοσηλευτήρια από τον ιδιωτικό τομέα και πολλά παρόμοια είναι ότι στην πορεία εντάχθηκε στο σύστημα σχεδόν η ολότητα των παροχέων υγείας. Επίσης υπάρχει σήμερα ένα καλύτερο κλίμα συνεργασίας μεταξύ των επαγγελματιών υγείας και του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας για να μπουν πρωτόκολλα, κατευθυντήριες γραμμές κ.λ.π.

Αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν ως δια μαγείας εκλείψει αυτοί που θέλουν ένα άλλο σύστημα υγείας, ένα ΓεΣΥ που να στηρίζεται στην ιδιωτική ασφάλιση, ή ότι δεν υπάρχουν αυτοί που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν αδυναμίες, είτε στον σχεδιασμό, είτε στην εφαρμογή για να απαξιώσουν το ΓεΣΥ. Εδώ είναι που χρειάζεται η στήριξη και η περιφρούρηση του ΓεΣΥ από την κοινωνία. Η προστασία του δημόσιου κοινωνικού του χαρακτήρα είναι συλλογική ευθύνη όσων δώσαμε την μάχη για την εισαγωγή του ΓεΣΥ είναι όμως και πολιτική ευθύνη της κυβέρνησης και των πολιτικών κομμάτων.

Η καλύτερη απάντηση σ’ όσους συνεχίζουν να αμφισβητούν, να πολεμούν το ΓεΣΥ, ή να υπερπροβάλλουν υπαρκτά προβλήματα είναι και η έγκαιρη αντίδραση του μηχανισμού εφαρμογής του ΓΕΣΥ, δηλαδή του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας, έτσι που να ελαχιστοποιούνται τα προβλήματα που παρουσιάζονται.

Η καλύτερη απάντηση σ’ όσους αμφισβητούν και συνεχίζουν να πολεμούν το ΓεΣΥ έρχεται από τους απλούς πολίτες. Από τους εργαζόμενους, τους χρόνια πασχόντες, την κοινωνία που βλέπουν το πραγματικό όφελος από το ΓεΣΥ.

Ποιο το στοίχημα που έχει να κερδίσει το ΓεΣΥ στο μέλλον;

Οι ανάγκες της κοινωνίας στα ζητήματα υγείας δεν μένουν στάσιμες. Το μεγαλύτερο στοίχημα για τα συστήματα υγείας λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες που αλλάζουν, την εξέλιξη της επιστήμης και της ιατρικής, όπως και το γεγονός ότι είναι ένα σύστημα που στηρίζεται σε τριμερές εισφορές (εργοδότες, εργαζόμενοι, κράτος) είναι να μπορεί να συμβαδίζουν αυτά τα τρία.

Έμφαση πρέπει να δοθεί στην ένταξη συνεχώς και νέων υπηρεσιών που σήμερα δεν καλύπτονται από το σύστημα, στην ένταξη νέων καινοτόμων θεραπειών και φαρμάκων, στην διαμόρφωση δεικτών υγείας και ποιότητας υγείας με στόχο ένα ολοκληρωμένο σύστημα πρόληψης υγείας.

Ταυτόχρονα, ένα μεγάλο στοίχημα είναι η αξιοποίηση των εργαλείων που υπάρχουν στο σύστημα όπως ο σφαιρικός προϋπολογισμός και οι αναλογιστικές μελέτες με στόχο να διασφαλίζεται η δυνατότητα του ταμείου του ΓεΣΥ να ανταποκρίνεται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες υγείας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Γ.Παμπορίδης: Ο άνθρωπος που ηγήθηκε της μάχης για τη σημαντικότερη μεταρρύθμιση
• Κ. Ιωάννου: Με το ΓεΣΥ κερδισμένοι είμαστε όλοι
• Κ. Ιωάννου: Άξιζε κάθε μάχη που χρειάστηκε να δώσουμε για να εφαρμοστεί το ΓεΣΥ
• Χ. Λοϊζίδης: Τα δημόσια νοσηλευτήρια είναι η ραχοκοκαλιά του ΓεΣΥ
• Θ. Αντωνίου: Η πανδημία ήταν ένα καλό τεστ αντοχής για το ΓεΣΥ