«Έκαμα έντεκα μωρά, έχασα ένα… Ξέρεις ότι τες νύχτες κάθουμαι τζιαι μιλώ του;»

Διαμένει σε ένα στενό σοκάκι της Κάτω Πάφου, στην τουρκοκυπριακή συνοικία. Εκεί, δώσαμε ραντεβού. Περίμενε στην εξώπορτα... Στο συναπάντημά μας, το πρόσωπό της ντύθηκε μ’ ένα πλατύ χαμόγελο, που σε έκανε να νιώθεις μια απίστευτη οικειότητα.

Ένα χαμόγελο αληθινό, που σου έδινε την αίσθηση της μητρικής στοργής. Παρότι δεν μας γνώριζε, άνοιξε αμέσως το σπίτι της. Μας ξενάγησε στο χώρο και άρχισε να μιλά για την οικογένειά της. Για την 85χρονη Ανδριανή Ευαγγέλου που κατάγεται από τον κατεχόμενο Άγιο Αμβρόσιο Κερύνειας, η οικογένεια είναι το Α και το Ω στη ζωή της. Σε δεκατρία χρόνια, έφερε στον κόσμο έντεκα παιδιά. Τα παιδιά της, της προσέφεραν 46 εγγόνια, 74 δισέγγονα και ένα τρισέγγονο. «Είμαστε ένα χωριό μόνοι μας», λέει με περισσή περηφάνεια και δόση χιούμορ.

«Είσιε μέρες που ετρώαμεν ψουμίν τζιαι επίναμε τσάι»

Με αφορμή την διεθνή ημέρα οικογένειας, που γιορτάζεται κάθε χρόνο την 15η Μαΐου, ο REPORTER επισκέφθηκε τη γιαγιά Ανδριανή, που είναι μια από τις μεγαλύτερες εν ζωή γυναίκες, που έφεραν στον κόσμο τόσα παιδιά.

Η κ. Ανδριανή πέρασε δύσκολα χρόνια. Έζησε φτώχεια και προσφυγιά, αλλά η αγάπη ήταν αυτή που κράτησε την οικογένειά της δεμένη, στο πέρασμα του χρόνου.

«Είμαστε που τον Άγιο Αμβρόσιο Κερύνειας. Εγέννησα έντεκα μωρά σε δεκατρία χρόνια. Ο πρώτος μου εν ο Κυριάκος. Εγέννησα τον το ’55, τον Μιχάλης το 56’, την Ελένη το ’57, την Πόπη το ’59, τον Σωτήρης το ’60, ο Σάββας εν του ’61, η Ηλιάνα του 63’, ο Άγγελος του ’64, ο μακαρίτης ο Κωστής του ’66, ο Αμβρόσιος του ’67 τζιαι η μιτσιά τέλεια, η Κατερίνα, του 68’. Ως το ’68, είχα ούλλα τα μωρά μου.

Τότε ήταν φτώσιες, εν είχαμε που κανένα βοήθεια. Ετυρανιστήκαμε να τους μεγαλώσουμε, εν τους μεγαλώσαμε όπως μεγαλώνουν τα μωρά τωρά. Δόξασι ο Θεός, δεν επεινάσαμεν ούτε εδιψάσαμεν. Είσιε μέρες που μπορεί να τρώαμε ψουμί με τσάι, αλλά εκαταφέραμεν τα, δόξασι ο Θεός… Μια φορά ήρτεν η πεθερά μου τζαι εν είχαμε τίποτε να της βάλω να φάει. Επήεν η μάνα μου σπίτι της, έβαλε κότα τζιαι έβρασέν την, τζιαι έφερεν της να φάει.

Εβοήθησέ με και η μάμα μου που ήταν κοντά, όπως τζιαι η αδελφή μου. Εγώ εν εμπορούσα να πάω δουλειά. Που ήταν να τα αφήκω; Ήταν κοντά μας ούλλοι, εβοηθούσαν μας, δόξασι ο Θεός.

Nα σας πω τζιαι κάτι. Τα μωρά εν ευλογία. Εγώ μετά τα έντεκα έκαμα στείρωση γιατί εν έσωνα άλλη γέννα. Αν έσωνα, εν να συνέχιζα».

«Έγινε ο πόλεμος, επέφταμε στην εκκλησία»

Το καλοκαίρι του 1974, ο σύζυγός της κατατάγηκε ως εθελοντής στρατιώτης για να υπερασπιστεί την πατρίδα, απέναντι στους Τούρκους εισβολείς. Η κ. Ανδριανή έμεινε μόνη της, με τα έντεκά της παιδιά. Μετά την προέλαση των Τούρκων στην Κερύνεια, αναγκάστηκε να πάρει τα παιδιά της και να φύγει από το σπίτι της.

Κρύφτηκαν όλοι μαζί για δύο μέρες, στην εκκλησία του Αντιφωνητή, που ήταν κοντά στο χωριό τους.

«Επιάναμε πατανίες, επιάναμε ρούχα τζιαι εμεινίσκαμε τζιαμέ. Μετά είσιε τζιαμε κοντά ένα γκαράζ αυτοκινήτων. Τότε ήρτε ο άντρας μου τζιαι ήβρεν μας, έδωκε του ο άνθρωπος που το γκαράζ ένα αυτοκίνητο να φύουμεν, γιατί οι Τούρτζοι ήταν πολλά κοντά. Επιάμεν το αυτοκίνητο, εμπήκαμε ούλλοι μέσα τζιαι επήαμε στα Κοτσιηνοχώρκα.

Εππέσαμε με σε ένα περβόλι. Τζίηνος που είσιε το περβόλι, ήρτε τζιαι λαλεί μας έσιει ένα λούκκο πατάτες, φκάρτε τες τζιαι σάστε τα μωρά σας να φαν. Όπου επήαμε εφερνούνταν μας καλά. Εν είσιε τόπο που να μας φερτούν σκάρτα. Μετά που λίο τζαιρό, ήρτε ο αδελφός του άντρα μου τζιαι επήρε μας στην Αλάμπρα.

Κάποια στιγμή, ο αρφός μου ο μεγάλος είπε του άντρα μου, ότι στην Πάφο είσιε πολλά ψάρκα τζιαι επειδή ο άντρας μου ήταν ψαράς, ήρταμε δακάτω».

Την γιαγιά Ανδριανή ακολούθησαν όλα της τα παιδιά, ωστόσο, στο πέρασμα του χρόνου άρχισαν να κάνουν οικογένειες. Οι επτά έμειναν στην Πάφο, ο ένας στο Αυγόρου, ο ένας στην Κοφίνου και ο ένας στα Λατσιά.

«Έχασα ένα γιο σε τροχαίο»

Ο ένας γιος της, σκοτώθηκε το 1988, σε θανατηφόρο δυστύχημα, σε ηλικία 22 χρόνων και μόλις ένα μήνα μετά που είχε παντρευτεί. Άφησε πίσω του τη σύζυγό του, που ήταν έγκυος.

«Αν δεν επάθενε έτσι ο γιος μου, εν να ήμουν η πιο ευτυχισμένη γυναίκα στον κόσμο. Τζιαι έντεκα μωρά να έσιεις αν χάσεις ένα μωρό, εν σαν να τζιαι χάνεις ένα κομμάτι σου. Ξέρεις το ότι τες νύχτες κάθουμαι τζιαμέ στη φωτογραφία του τζιαι μιλώ μαζί του; Εδώκαν μου όμως συμπαράσταση τα υπόλοιπα μωρά μου, ήταν το στήριγμά μου.

Ελαλούσαμεν τους πάντα ούλλους, ναν τίμιοι, ναν προκομμένοι, να μην αφήνουν χρέη τζιαι πάνω που ούλλα να έχουν αγάπη. Ο μακαρίτης ο άντρας μου έλεε τους πάντα, είμαστε φτωσιοί, αλλά το μέτωπο μου θέλω το καθαρό. Εν θέλω να ακούσω για κανένα παιδί μου ότι έκλεψε ούτε ένα κρεμμυδόφυλλο. Ο κλέφτης, εν να γίνει ψεύτης τζιαι στο τέλος εν να πάει φυλακή. Ποττέ τους δεν τους άφηκε νηστικούς, επήενε στο παντοπωλείο, εγέμωνε την κοφίνα τζαι έρκετουν πίσω.

Ετύχαν περιπτώσεις που μας είπαν να δώσουμε μωρό αναγιωτό. Είπε τους, θα τους διώ να τρώσιν που το σιέρι μου αν δεν έχουμε να φάμε, αλλά παιδί δεν διώ. Ελάλεν τους τα παιθκιά μου όπως τα έκαμα, θέλω τα, εν τα διώ».

«Τα παιθκιά μου εκάμαν που τουλάχιστον τέσσερα μωρά»

Δύσκολο έως ακατόρθωτο είναι πλέον να συναντηθεί ολόκληρη η οικογένεια για φάνε όλοι μαζί και να ενωθούν ξανά όπως όταν ήταν παιδιά, αφού ξεπερνούν τα εκατό άτομα.

Πλέον, οι συναντήσεις τους γίνονται στους γάμους και τις βαπτίσεις ή σε οποιαδήποτε άλλη εκδήλωση υπάρχει η δυνατότητα για να βρεθούν τόσα πολλά άτομα μαζί.

«Η Πόπη μου έκανε επτά μωρά, η Κατερίνα έκαμε έξι τζιαι ο γιος μου που πέθανε έσιει ένα, όλοι οι άλλοι έχουν από τέσσερα παιθκιά. Μαζευκούμαστε μόνο στους γάμους και τα βαφτίσια.

Είμαστεν όμως πολλά αγαπημένοι, αλλά εν μπορούμε να μαζευκούμαστε ούλλοι μαζί, γιατί έχω συνολικά έχω 46 εγγόνια, 74 δισέγγονα και ένα τρισέγγονο. Παλιά που ήμασταν πιο λίγοι εμαζευκούμασταν, γιατί του άντρα μου άρεσκεν του να τους καλεί ούλλους να έρκουνται να τρώμε. Μπορεί να μαστε φτωσιοί, αλλά τα έθιμα μας ξέρουμεν τα τζιαι τιμούμεν τα».

Το μήνυμά της στους νέους

Η γιαγιά Ανδριανή, θέλησε να στείλει και ένα μήνυμα στους νέους, που ετοιμάζονται να φτιάξουν τη δική τους οικογένεια. Τους καλεί να μην σκέφτονται πόσα παιδιά θα κάνουν, αλλά να τους προσφέρουν αγάπη.

«Εμένα τα μωρά μου εφύαν που μιτσιά που σπίτι τζιαι εν τα χάρηκα, τζιαι τωρά εν μπορώ να τους χασώ. Κόφκει η τζεφαλή των νέων. Τζείνο που θέλουν εν να το κάμουν. Εμένα τα παιθκιά μου έχουν που τέσσερα παιθκιά. Συστήνω η κάθε οικογένεια να κάμνει τουλάχιστον που τέσσερα μωρά. Αν κάμεις θκυό εν σαν να έσιεις ένα, αν κάμεις τέσσερα, εν σαν να έσιεις τουλάχιστον  θκυό. Εν ξέρεις τι θα σου συμβεί μέσα στη ζωή. Πρέπει οι νέοι μας να κάμουν οικογένειες».

«Η οικογένεια είναι το κύτταρο του πολιτισμού…» Γουίλ Ντυράν, Αμερικανός ιστορικός και φιλόσοφος

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Μαθήματα ανθρωπιάς… Μαζεύουν πώματα, δίνουν «Ανάσα Ζωής» σε άτομα με αναπηρίες
• «Παιδάκια μας έφτυναν, μας κλωτσούσαν... Δάσκαλοι δεν μας έβαζαν στην τάξη»
• Της έδιναν μήνες, έζησε πέντε χρόνια-«Όταν είδα τα μωρά πάνω από το φέρετρο...»
• Η ιστορία της Παναγιώτας που από μικρή εξηγεί τη διαφορετικότητα των γονιών της
• «Είδα δυο παιδιά που έτρωγαν μέσα από κάλαθο και τα ακολούθησα... Έτσι ξεκίνησα»