ΔΔΟ, αποκεντρωμένη, πολιτική ή κυριαρχική ισότητα-Το... γλωσσάρι του Κυπριακού

Αποκεντρωμένη ομοσπονδία, συνομοσπονδία, Ομοσπονδία Διζωνική και Δικοινοτική, δύο κράτη, κυριαρχική ισότητα ή πολιτική ισότητα. Όροι που βρίσκονται καθημερινά, ειδικά αυτές τις ημέρες που είναι σε εξέλιξη η άτυπη πενταμερή στη Γενεύη, ψηλά στην επικαιρότητα, που όμως σε πολλές περιπτώσεις δεν γίνονται κατανοητές από τους πολίτες.

Μιλώντας στον REPORTER o Γιώργος Κέντας, Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής και Διακυβέρνησης, στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, επεσήμανε πως ουσιαστικά μέσα από αυτούς τους όρους, κάποιος μπορεί να διαβάσει και την ιστορία του Κυπριακού, προχωρώντας και σε τρεις σημαντικές επισημάνσεις.

Πρώτον, ότι οι συγκεκριμένοι όροι δεν είναι όροι λεξιλογίου που κάποιος μπορεί να ανοίξει ένα λεξικό πολιτικών επιστημών ή διεθνών σχέσεων και να εντοπίσει τους ορισμούς. Πρόκειται για όρους που έχουν να κάνουν με τον τρόπο που εξελίχθηκε η διαπραγμάτευση για το Κυπριακό για δεκαετίες. Δεύτερο, σημείωσε πως το τελικό περιεχόμενο των συγκεκριμένων όρων, θα αποδοθεί και θα καθοριστεί, εφόσον υπάρξει συμφωνία για το Κυπριακό. Τρίτο, ο κ. Κέντας επεσήμανε πως οι συγκεκριμένοι όροι είναι διαρκώς μεταβαλλόμενοι, αφού τη δεκαετία του 90’ μπορεί να σήμαιναν κάτι διαφορετικό από αυτό που σημαίνουν σήμερα.

Ακολουθούν οι ορισμοί των βασικών όρων του Κυπριακού:

Πολιτική ισότητα
Η πολιτική ισότητα αναφέρεται στην επιδίωξη της τ/κ κοινότητας/τουρκικής πλευράς να έχει λόγο στη λήψη αποφάσεων, σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης/ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Η ερμηνεία η οποία δίνεται από την κάθε κοινότητα σε επίπεδο διαπραγματεύσεων διαφέρει. Η μεν ελληνοκυπριακή κοινότητα θεωρεί ότι η πολιτική ισότητα αφορά την αποτελεσματική συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων σε ζωτικά θέματα της κεντρικής κυβέρνησης, ενώ η τουρκοκυπριακή κοινότητα, θεωρεί ότι με την πολιτική ισότητα ορίζεται ή εννοείται η συμμετοχή τους με καθοριστική ψήφο στη λήψη όλων των αποφάσεων σε επίπεδο ομόσπονδης κυβέρνησης.

Κυριαρχική ισότητα
Η κυριαρχική ισότητα είναι όρος που επινόησε η τουρκική πλευρά προκειμένου να υποστηρίξει την ύπαρξη και λειτουργία δεύτερης κρατικής οντότητας στην Κύπρο, δηλαδή του ψευδοκράτους («Τουρκική Δημοκρατία Βορείας Κύπρου»). Η τουρκική πλευρά επιδιώκοντας κυριαρχική ισότητα επιδιώκει ουσιαστικά μια πολιτική συμφωνία στο κυπριακό που θα συνασπιστεί ανάμεσα σε δύο ίσες πολιτικές, κρατικές κυρίαρχες οντότητες.. Σε μια τέτοια περίπτωση με την κυριαρχική ισότητα, θα αναγνωρίζεται ουσιαστικά το ψευδοκράτος.

Συνομοσπονδία
Η συνομοσπονδία είναι ένα σπάνιο πολιτειακό μόρφωμα που δεν παρουσιάζεται στον κόσμο αυτή τη στιγμή. Δηλαδή δεν υπάρχει κάποιο παράδειγμα συνομοσπονδίας αυτή τη στιγμή. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί πως η Ελβετία καθορίζεται συνταγματικά ως συνομοσπονδία διότι τα καντόνια προϋπήρχαν τα οποία συνενώθηκαν για να συστήσουν την Ελβετία, όμως η χώρα παραμένει ένα καθαρά ομοσπονδιακό κράτος, με διευρυμένες εξουσίες και αρμοδιότητες στα καντόνια. Η συνομοσπονδία είναι αποτέλεσμα σύναψης συμφωνίας ανάμεσα σε προϋπάρχοντα κυριαρχικά κράτη τα οποία αποφασίζουν να συνδιαχειρίζονται κάποια ζητήματα όπως η υγεία, η ασφάλεια, η εξωτερική πολιτική, στο πλαίσιο μιας κοινής κεντρικής κυβέρνησης, ενώ οι υπόλοιπες εξουσίες και αρμοδιότητες παραμένουν στις προϋπάρχουσες πολιτείες. Ουσιαστικά με την επιδίωξη της κυριαρχικής ισότητας, η τουρκική πλευρά επιδιώκει ένα είδος συνομοσπονδίας.

Δύο κράτη
Τα δύο κράτη στην περίπτωση της Κύπρου, θα σημαίνει ουσιαστικά την αναγνώριση δεύτερου κυπριακού κράτους στην εδαφική επικράτεια της Κύπρου. Δηλαδή την αναγνώριση του ψευδοκράτους. Αυτό θα σημαίνει ότι θα αναγνωριστεί στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, η δυνατότητα σύναψης κράτους εδαφικά ακέραιου, ανεξάρτητου και κυρίαρχου, το οποίο θα λειτουργεί ως κανονικό αναγνωρισμένο κράτος. Ταυτόχρονα αυτό θα σημαίνει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα απωλέσει από τον έλεγχο της τα εδάφη που θα αναγνωριστούν ως κυρίαρχα εδάφη του τουρκοκυπριακού κράτους.

Αποκεντρωμένη Ομοσπονδία
Ο όρος αποκεντρωμένη ομοσπονδία επινοήθηκε εσχάτως από τον Νίκο Αναστασιάδη προκειμένου να περιγράψει ένα είδος χαλαρής ομοσπονδίας, στο πλαίσιο της οποίας οι πλείστες αρμοδιότητες και εξουσίες, θα εκχωρηθούν και θα ασκούνται από τις πολιτείες, με στόχο να υπάρξουν λιγότερα ζητήματα που θα αντιμετωπίζονται σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης, έτσι ώστε να περιοριστούν τα σημεία τριβής και διαφωνίας. Η θέση για χαλαρή ομοσπονδία παραμένει προς στιγμής γενική και ασαφής και αντιβαίνει τις ομόφωνες αποφάσεις του 1989 και οποιεσδήποτε θέσεις παρουσίασε μέχρι στιγμής η ελληνοκυπριακή κοινότητα στις συνομιλίες και οι οποίες επεδίωκαν την δημιουργία ενός ομόσπονδου κράτους το οποίο θα παρουσίαζε ισχυρά στοιχεία συνοχής και ενότητας  με τρόπο που θα αποτρέπονταν αποσχιστικές ενέργειες στο μέλλον.

Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία
Η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία είναι μια πρωτοφανής πρόταση και ιδέα για πολιτειακή αναδιάταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία αφορά σε δύο παραμέτρους. Ο όρος διζωνικότητα αφορά τον γεωγραφικό διαχωρισμό ανάμεσα σε δύο ομόσπονδα κρατίδια τα οποία θα ελέγχουν συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές του κράτους και ο όρος δικοινοτικότητα αφορά ότι αυτή η ομοσπονδία πολιτικά θα αναγνωρίζεται ως μια ενιαία και ίση πολιτεία, ανάμεσα σε δύο κοινότητες. Παραδοσιακά η μεν τουρκική πλευρά τονίζει και επιδιώκει τη διεύρυνση του όρου διζωνικότητα για να αναδεικνύει την αυτονομία και την ανεξαρτησία του τουρκοκυπριακού κρατιδίου, η δε ελληνοκυπριακή κοινότητα τονίζει το ζήτημα της δικοινοτικότητας προκειμένου να αναδείξει τα συνεκτικά και συνενωτικά στοιχεία του κράτους καθώς επίσης και κάποιου είδους συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

• Η βάση των Τούρκων, οι σκιές του Γκουτέρες και η προοπτική της αποκεντρωμένης
• Με αυτές τις θέσεις πάει στη συνάντηση με Γκουτέρες ο Νίκος Αναστασιάδης  
•  Οι προσδοκίες, τα σενάρια και το ζητούμενο από την άτυπη πενταμερή